Kuti Twaankulako Shani Ukwabula Akaso Ku Kutemwa Kwa Kwa Lesa?
“Apo Lesa atutemenwe ifyo, na ifwe tufwile ukutemwana.”—1 YOHANE 4:11.
1, 2. Cinshi cifwaikwa kuli ifwe pa kwankulako ukwabula akaso ku kulangilila kwa kutemwa kwa kwa Lesa?
YEHOVA e muntu wine uwa kutemwa. Mu cine cine, mu cipande cafumako, twamwene ifyo ukulangishiwa kwa kutemwa kwakwe kwaba ukwapaka mu cituntulu. Na kabili twamwene ifyo Mose, Davidi, na Yesu Kristu baankwileko ukwabula akaso kuli uko kulangilila kwa kutemwa. Bushe ifwe umo umo nge Nte sha kwa Yehova tatulingile ukufwaya ukucita cimo cine? Mu kushininkisha!
2 Cinshi cifwaikwa nga ca kuti tuli no kwankulako ukwabula akaso ku numbwilo sha kutemwa kwa kwa Lesa? Ku cintu cimo, tufwile ukumupeela icifulo ca ntanshi mu bumi bwesu, ukumutemwa no mutima wesu onse, umweo, umuntontonkanya, no bukose. (Marko 12:29, 30) Ici cipilibula ukuba abalemenena kuli Lesa, ukukwata ukwampana kwakaba ukwa pa lwesu na Yehova. Bushe tulafwaisha ukulanda kuli Shifwe wa mu mulu mwi pepo? Bushe tulapepa ukwabulo kuleka kabili aba mukoosha mwi pepo? Nelyo bushe tupulamo fye ulubilo mu mapepo yesu, pa nshita shimo ukuba fye abacilamo ukupamfiwa ku kukanapepa? (Abena Roma 12:12; 1 Abena Tesalonika 5:17) Bushe tulosha ukusakamana kuli Yehova, ukumupeela ukutashiwa no kuteyanya kwakwe ku cintu pambi twapwishishisha? (1 Abena Korinti 3:7; 4:7) Mu cine cine, bushe tuyumfwa nge fyayumfwile kemba wa malumbo? Ukukuma kuli Lesa, asosele ukuti: “Imiku cinelubali akasuba na kasuba ndamutasha.”—Ilumbo 119:164.
3. Lintu twakumana ku kubishanya kwa kwangalila capamo, ni shani fintu twingalangilila ukuti tuleankulako ukwabula akaso ku kutemwa kwa kwa Lesa?
3 Nampo nga tuleankulako ukwabula akaso ku kutemwa kwa kwa Lesa nelyo iyo kuti casokololwa lintu twalongana ku kubishanya ku nshita isuma iya kwangalila capamo. Bushe ukulanshanya kwesu lyene kushinguluka pa milandu ya ku calo nelyo ifintu fya ku mupashi? Tacaba ukuti tukabila ukukwate isambililo lya Baibolo ilyakatama cila nshita twakumana ku kubishanya na Bena Kristu banensu. Lelo mu kushininkisha kuti twasanga ifintu fya kusekesha ifya musango wa ku mupashi ku kusanshiwa mu kulanshanya kwesu. Ni shani pa lwa kushimika ifyakukumanya fya mwi bala, ukulandapo pe lembo lya mu Baibolo ilyo twatemwisha, ukushimika ifyo twasambilile icine, nelyo ukusontako ku bushinino bwa kusakamana kwabamo ukutemwa ukwa kwa Lesa ne paalo?
4. Ni shani fintu tulingile ukumona imilandu nga ca kuti twalengwe nsoni ukukuma kwi shuko limo ilya mulimo?
4 Imibele imbi iingasokolola icipimo ca kutesekesha kwesu ku kutemwa kwa kwa Lesa ni lintu twacililwa ukukuma kwi shuko limo ilya mulimo mu kuteyanya kwa kwa Yehova. Ni shani twankulako? Nga ca kuti tuli abayangwako apakalamba no kucindika Yehova, tukasumina ukuti mu kupalishako nga nshi Lesa akacindikwa bwino mu kulingana ku uli onse uukwete ishuko lyaibela ilya mulimo. (Linganyeniko Luka 9:48.) Lelo nga ca kuti tuli abaangwako mu kucishamo no busuma bwesu bwine nelyo ishina, tukalengwo bulanda pa kuti natucililwa, nga fintu pambi twingatontonkanya. Tulingile ukwibukisha ukuti Yehova alitutemwa kabili kuti pambi aishiba fye ukuti pali ndakai te kuti tusende ukufina kwa cishingamo cimo ica teokratiki. Kuti pambi aletupaala mu kufumba mu nshila shimbi, kabili ukulangishiwa kwa musango yo ukwa kutemwa kwakwe kulingile ukutwaafwa ukusungilila ukushikatala kwesu ukwa ku mupashi.—Amapinda 10:22.
Ukutemwa Ubulungami, Ukupato Bupulumushi
5. Ukulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Lesa kulingile ukukwata kusonga nshi pa myendele yesu?
5 Ukulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Lesa ukulola kuli ifwe kulingile ukutukunta ku kupashanya Kristu mu kutemwa ubulungami no kupato bupulumushi. (AbaHebere 1:9) Ca cine, te kuti tucite ci mu kupwililika, nge fyacitile Yesu. Nalyo line, kuti twacipanga ubuyo bwesu ukuba aba mushilo, abafumacumi, na basunge funde ukufika apo twingapela mu mibele yesu iya kukanapwililika. Pa kucite ici, tatufwile ukulundulula ukutemwa ubulungami ne fintu fisuma fye lelo ukulundulula ulupato, ukupatisha, ica makankamike, ku cili ica bubifi. Nga fintu umutumwa Paulo alumbulwile kwene ukuti: “Mube abapato bubifi, abalambatila ku busuma.” (Abena Roma 12:9) ‘Ukupata’ lishiwi ilyakosa nga nshi, ilipilibula “ukumona mu kuba no kufulushiwa kwacilamo.”—Webster’s New Collegiate Dictionary.
6. Cinshi cikatwaafwa ukuibaka ku matunko ayabikwa mu nshila yesu ne calo, umubili wesu wine uwa lubembu, na Ciwa?
6 Cinshi cikatwaafwa ukuibaka ku matunko ayabikwa mu nshila yesu ne calo, umubili wesu wine uwa lubembu, na Ciwa? Bucishinka kuli Yehova Lesa. Atupaapaata ukuti: “We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya.” (Amapinda 27:11) Ee, bucishinka kuli Yehova bukatukunta ku kubuula inshila ya mano iya kupata cintu apata. Mu kulundapo, te mulandu ne fyo cingaba ica musamwe nelyo ica kucincimusha ukutoba limo ilya mafunde ya kwa Lesa pambi kwingamoneka ukuba, tufwile ukutwalilila ukuicinkulako fwe bene ukuti ukucite fyo takwawaminwa fye cene. (Abena Galatia 6:7, 8) Umutima wa buntunse wa kufutika, walipotama, wa kulufya, nga fintu fye tucinkulwako pali Yeremia 17:9. Umutima wa Bwina Kristu watemwa ifintu fisuma, ifyayemba, ifyasanguluka. Lelo pa nshita shimo ukukongama kwa lubembu kuukongamikila ku kufwaisha na kabili icili icabipa. Ukupala imitima ya bena Israele abapepele Yehova kabili lyene basungilile “imisansama” yabo iya kupepa utulubi, e fyo umutima wesu wine pambi kuti waba uwa kaso no wa bucenjeshi. (1 Ishamfumu 22:43; Amalango 12:2) Umutima wesu uushapwililika kuti pambi waesha ukusanga ubwelelo ku kutubika mu nshila ye tunko. Kuti pambi waesha ukucefya ubukulu bwa ncitilo yabipa muli iyo tuleeshiwako. Nelyo umutima wesu wine kuti pambi waesha ukutushinina ukuti ukukanda ukuli konse kukaba fye kwa pa kashita akepi.
7. Mulandu nshi tufwile ukulwishisha ukufuluka icili icabipa?
7 Ukufuma ku kutesekesha kwa kutemwa kwa kwa Lesa, tulingile ukuibaka ku kufuluka icili icabipa, ukupala ukukongama ukulola kuli bucisenene bwa kwampana kwa bwamba, nampo nga tuli bashimbe nelyo abaupa nelyo kuupwa. Inshita ne nshita, icatendeke ngo kucena kwabulamo busanso mu kumoneka califumamo ukubimbwamo kwa Bena Kristu babili apakalamba nga nshi mu nkuntu kuli umo no munankwe ica kuti balibelesha ulubembu kabili balitamfiwa. Nangu fye ni baeluda, abalingile ukuba ifya kumwenako fishitungwa kabi ku mukuni, baponena mu busanso bwabipa muli iyi milandu!—Linganyeniko 1 Ishamfumu 15:4, 5.
8. Kusoka nshi ica kumwenako ca mutumwa Paulo citupeela, kabili ni shani fintu pambi impika ya musango yo ingalangililwa?
8 Languluka umutumwa Paulo, uwapaalilwe mu kuba ne fimonwa fyacila pa buntunse na maka kabili mu kuba no bupe bwa kupuutwamo kwa bulesa. Pa kutunguluka mu kushomboka kwakwe ukulwisha ukukongama kwa lubembu, aali no kututaula—ee, ukuuma icabipisha—umubili wakwe. Bushe tulekushiwa fwe bene no kucita icacepako? (Abena Roma 7:15-25; 1 Abena Korinti 9:27) Caba kwati tuli muli ka kambesa pa mumana wa mukuku ukalamba kabili tuletintwa ukulola ku mawilo ya uko. Pa kusengauka akayofi, tufwile mu kupilikita ukooba ukuninika umukuku wa maka. Te kuti pambi tumoneke ukucita ukutunguluka ukuli konse, lelo cikulu fye twatwalilila ukutukusha fwe bene na maka, tatwakatwalwe ku mawilo ku konaika kwesu. Mu kushininkisha, ukulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Yehova Lesa ukulola kuli ifwe kulingile ukutulenga ukutukusha fwe bene na maka ukuba aba cishinka kuli wene pa kupato bupulumushi no kutemwa ubulungami.
Langisha Ukutemwa kwa Bumunyina
9. Kufunda nshi umutumwa Yohane apeela ukukuma ku kutemwa bamunyinefwe?
9 Ukulangisha kwa kutemwa kwa kwa Lesa kulingile na kabili ukutukunta ku kutemwa bamunyinefwe nga fintu Yesu Kristu atemenwe abasambi bakwe. (Yohane 13:1) Icacilapo kulinga, umutumwa Yohane alondolola ukuti: “E muli ukutemwa, te mu kuti ifwe twatemenwe Lesa, lelo mu kuti wene atemenwe ifwe, no kutuma Mwane icikonsolwelo ca pa membu shesu. Mwe batemwikwa, apo Lesa atutemenwe ifyo, na ifwe tufwile ukutemwana.” (1 Yohane 4:10, 11) Na kuba, Yesu asosele ukuti inshila ya bakonshi bakwe aba cine kuti yaishibikilwa ku kutemwa bakwata pa kati kabo abene.—Yohane 13:34, 35.
10, 11. Ni nshila nshi shimo umo twingalanga ukutemwa kwa bumunyina?
10 Twalishiba ukuti Abena Kristu balingile ukulangisha ukutemwa kwa bumunyina. Lelo tacaba icalubana ukuicinkulako fwe bene ulwa nshila shalekanalekana umo pambi twingalanga uku kutemwa kwapala Kristu kuli umo no munankwe. Ukutemwa kwa musango yo kukatwaafwa ukusuulako ukupusana ukukuma ku mushobo, uluko, amasomo, ifya ntambi, ne cipimo ca fya bunonshi. Mu kulundapo, ukutemwa kwa bumunyina kukatusesha ukwisa capamo mu kulongana. Nga ca kuti mu cine cine twalitemwa bamunyinefwe, tatwakasuminishe imiceele yabipa nelyo ukukanayumfwa bwino kunono ukwa ku mubili ukutupusula ubuseko bwa kubishanya na bene no kwakana ukukoseleshanya. (Abena Roma 1:11, 12) Icacila pali ico, ukutemwa kwa bumunyina kukatulenga abaipekanya bwino ku kulongana kwesu no kubuula ulubali lwacincila muli kwene pa kuti kuti twacincimushanya ku kutemwa ne milimo isuma.—AbaHebere 10:23-25.
11 Ni shani pa lwa kwaafwa bamunyinefwe mu butumikishi bwa mwi bala? Calimonwa ukuti baeluda na babomfi batumikila ilingi line baibimba mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda mu kuba na umo no munankwe nelyo beka beka lintu, mu kuba no kupekanya kunono, bengalaalikako bakasabankanya ba Bufumu abalekabila ukwaafwa mu butumikishi ukuya na bo. Ukulanga ukutemwa muli iyi nshila kukalenga umulimo wa mwi bala uwa baeluda na babomfi batumikila ukuba uwa kulambula imiku ibili. Kabili ni shani pa lwa kusenda kasabankanya umupya capamo pe sambililo lya Baibolo ilya mu ŋanda?—Abena Roma 15:1, 2.
12. Ni shani fintu tuli no kumfwikisha 1 Yohane 3:16-18?
12 Ukutemwa na kabili kukatulenga ukwisa ku kwaafwa bamunyinefwe abo pambi abengaba mu kukabila kwa ku mubili ukwa cine cine. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Muli ici e mo twaishibilo kutemwa, ica kuti Wene atutuuliile umweo wakwe; kabili ifwe tufwile ukutuulila aba bwananyina imyeo yesu. Lelo untu akwete amaliila ya pano isonde, kabili amona munyina alekabila, no kumwisalile nkumbu shakwe, ukutemwa kwa kwa Lesa kwaikala shani muli wene? Mwe twana, twitemwa ku cebo nangu ku lulimi, lelo ku milimo na ku cine.” (1 Yohane 3:16-18) Te kuti pambi pali nomba twipushiwe ukupeele myeo yesu pa mulandu wabo, lelo pa nshita shimo twalikwata amashuko ya mu nshita ku kulumbulula ukutemwa kuli bene mu nshila shimbi, te mu cebo fye nelyo pa lulimi lelo na kabili mu milimo. Takwabako icalubana mu kutemwa bamunyinefwe mu cebo, lelo tatulefwaya ukupelesha ukutemwa kwesu kuli ici lintu bali mu kukabila kwa fintu fya ku mubili. Ubulondoloshi bwa kwa Yesu ubwa kuti “mwaliba insansa ishafulisha mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela” bulabomba na kabili ku kupayanya ukwaafwa kwa ku mubili.—Imilimo 20:35, NW.
13. (a) Finshi fyaba fimo ifya cine ca kutendekelako twasambilile mu kuba no kwaafwa kwa kuteyanya kwa kwa Yehova ukumoneka? (b) Cishinka nshi ca cine ico Charles Taze Russell acitile?
13 Twalikwata ishuko lya mu nshita ku kulanga ukutemwa kuli bamunyinefwe abo ababuula ubutungulushi mu cilonganino nelyo mu kulundana no kuteyanya kumoneka ukwa kwa Yehova ukwa mu kusaalala kwa calo. Ici cisanshamo ukuba aba cishinka ku “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Lekeni tulolenkane ne cishinka ca kuti te mulandu no kubelenga kwafula ukwa Baibolo uko pambi twacita, nga tatwabalile atusambilile icine pa lwesu. Nga tatwasangile icine ukukuma kuli Yehova, imifwaile yakwe ne mibele, ubupilibulo no kucindama kwe shina lyakwe, ubufumu, icilubula ca kwa Yesu, ubupusano bwaba pa kati ka kuteyanya kwa kwa Lesa no kwa kwa Satana, nangu fye umulandu Lesa asuminishisha ububifi. Caba fye nga fintu presidenti wa kubalilapo uwa Watch Tower Society, Charles Taze Russell, alembele mu 1914 ukuti: “Bushe tatuli bantu abapaalwa, aba nsansa? Bushe Lesa wesu taba uwa cishinka? Nga ca kuti uuli onse alishiba icili conse mu kucilapo kuwama, nacipokelele. Nga ca kuti uuli onse uwa imwe asanga icili conse icacilapo kuwama, tulesubila ukatwebako. Tatwaishiba icili conse icisuma icingacila ico twasanga mu Cebo ca kwa Lesa. . . . Takwaba ululimi nelyo icilembelo cingalenga umutende, ubuseko ne paalo ifyo ukwishiba kwalengama ukwa kwa Lesa wa cine kwaleta mu mutima wesu no bumi. Ilyashi lya Mano ya kwa Lesa, Ubulungi, Amaka no Kutemwa lilekusha umupwilapo ukufuluka kwa fyonse fibili bongobongo wesu no mutima wesu. Tatulefwaya ifyalundwapo. Takwabako icili conse icalundwapo icingafwaikwa ukucila pa kupokelela ili Lyashi lya kupapusha ilyacilapo kulengama pa ntanshi ya muntontonkanya wesu.” (The Watch Tower, December 15, 1914, amabula 377-8) Ifyo yaba aya cine ayo mashiwi yalembwa bwino!
Ukupyungila Abo Abali ku Nse
14. Ni shani fintu inumbwilo sha kutemwa kwa kwa Lesa shilingile ukutukunta ku ncitilo ukulola kuli abo baba ku nse?
14 Inumbwilo sha kutemwa kwa kwa Lesa isho twaipakisha shilingile ukutukunta ku kulanga ukutemwa kwa bwina mupalamano kuli abo baba ku nse ya cilonganino. Ni shani twingacite ci? Imibele kuti pambi yalangilila ifyo kuti twaafwa abena mupalamano mu nshila ya ku mubili. Lelo, icacilishapo kucindama, kuti twalanga ukutemwa kwa bwina mupalamano pa kutwalila bambi imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa no kwafwilisha abatemwa ubulungami ukuba abasambi ba kwa Yesu Kristu. Bushe tulaibimba lyonse muli ubu butumikishi bwa ku cintubwingi, nelyo bushe tulebulekelesha? Bushe nacisanguka cibelesho fye nelyo umusango wa kabepekesho uwa mulimo? Nelyo bushe mu cine cine tulekuntwa no kutemwa kwa bwina mupalamano? Bushe tulalangisha ukulangulukilako? Bushe twaliba abatekanya, ukupembelela abantu ukwankulako? Bushe tulakoselesha abene mayanda ukuilumbulwila? Ee, mu cifulo ca kucita ukulanda konse, lekeni tusuminishe ukutemwa kwa bwina mupalamano ukutusesesha ku kukutika no kukwata ukulanshanya kwa Baibolo ukwa kulambula na bantu tukumanya mu butumikishi bwesu.
15. (a) Mulandu nshi “ubunte bwa mu lyashi” lishiwi lyacilapo ukuwama ukucila pa “bunte bwa kushukila”? (b) Mulandu nshi uwa kushukila amashuko ya mu nshita ku kucitilo bunte bwa mu lyashi?
15 Bushe twaliba abaibukila nga fintu twingaba ku kushukila amashuko ya mu nshita ku kucitilo bunte bwa mu lyashi? Cilingile ukumonwa ukuti ubu te bunte bwa kushukila fye, imibombele yatubululwa iya kuti taipekanishiwa nelyo iyacindama panono. Ubunte bwa mu lyashi bwalicindama nga nshi, kabili ukutemwa kwa ku bantunse banensu kukatupatikisha ukukwata amashuko ya mu nshita ku kwakana muli bwene. Ifyo ilingi line kwaba ukwa kufumamo ifisabo ukucitilo bunte ukwa musango yo! Ku ca kumwenako, ilintu alesangwa kwi bungano lya Nte sha kwa Yehova ku kapinda ka ku kuso aka Italy, munyina aile ku garaji ku kubikisha ilaiti limbi ilya motoka. Ilintu alepembelela, acitilo bunte kuli abo bamushingulwike no kubapeela amahandibilu ukubalaalika ukwisa ku lyashi lya pa cintubwingi ilya Baibolo pa Mulungu. Pe bungano lya pa kati ka nko mu Roma umwaka umo pa numa, munyina uo ashaishibe alimuposeshe mu kukaba. Ni ani aali uyu munyina? Kwena, aali ni umo uwa abo baume abo apeeleko handibilu pa garaji umwaka umo mu kubangilila! Umwaume alile ku kukutika ku lyashi lya pa cintubwingi kabili alipeele ishina lyakwe kwi sambilillo lya Baibolo. Nomba bonse babili wene no mukashi wakwe ni Nte shaipeela isha kwa Yehova. Takwabako kutwishika kwa kuti ubunte bwa mu lyashi kuti bwaba ubwa kulambula nga nshi!
Twalilileni Ukwankulako ku Kutemwa kwa kwa Lesa
16. Mepusho nshi pambi twingacita bwino ukuipusha fwe bene?
16 Yehova mu cine cine aliba uwapaka mu kulangisha ukutemwa ku fibumbwa fyakwe. Nga fintu tumwene, Amalembo yatupeela ifya kumwenako fyawamisha ifya abo abaankwileko ukwabula akaso ku kulangisha kwa kutemwa kwa kwa Lesa. Icacilapo kulinga, kemba wa malumbo uwapuutwamo apapile ukuti: “Lekeni batootele Yehova pa luse lwakwe, ne fipesha amano ifyo acita ku bana ba bantu.” (Ilumbo 107:8, 15, 21, 31) Bushe kuti twapama ukupokelela icikuuku ca pa fye ica kwa Lesa no kupusa imifwaile ya kuko? Shi mwileka ico ukucitika! (2 Abena Korinti 6:1) E co lekeni umo na umo uwa ifwe aipushe ukuti: ‘Bushe mu cituntulu nalitesekesha inumbwilo sha kutemwa kwa kwa Lesa isho kale kale naipakisha kabili mu kucetekela nsubila ukuipakisha mu kulundapo mu nshita ya ku ntanshi? Bushe shilenkuntila ku kutemwa Yehova mu kuba no mutima wandi, umweo, umuntontonkanya, no bukose? Bushe mu cine cine nalemenena kuli Lesa? Bushe nalitemwa ubulungami no kupato bupulumushi? Bushe ndelanga ukutemwa kwa bumunyina? Kabili ni mu kupalamisha kwaba shani ndeesha ukwenda mu nkasa sha kwa Yesu ukukuma ku butumikishi bwandi?’
17. Cinshi cikafumamo nga ca kuti twaankulako ukwabula akaso ku kulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Yehova Lesa?
17 Mu cine cine, kwalibako inshila ishingi isha kulanga ukutasha kwesu ukwafumaluka ku kulangishiwa konse ukwa kutemwa kwa kwa Lesa uko twakumanya. Pa kushukila mu kukumanina amashuko ya mu nshita ku kulangisha ukutesekesha kwa musango yo, tukalenga umutima wa kwa Shifwe wa mu mulu ukusamwa, ukuba ipaalo kuli bambi, no kupokelela ubuseko, umutende, no kwikushiwa fwe bene. Shi kanshi natutwalilile ukwankulako ukwabula akaso ku kulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Lesa.
Kuti Waankulako Shani?
◻ Cinshi cifwaikwa pa kwankulako ukwabula akaso ku kutemwa kwa kwa Lesa?
◻ Ni shani fintu twingaibaka ku matunko?
◻ Ni nshila nshi shimo isha kulangisha ukutemwa kwa bwananyina?
◻ Ni shani fintu ukulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Yehova kutukunta ku kubomba ukulola ku bena mupalamano besu?
[Icikope pe bula 17]
Tufwile ukushomboka ukulwisha ukukongama kwa lubembu ku kusengauka akayofi
[Icikope pe bula 18]
Baeluda balanga ukutemwa kwa bumunyina pa kuya na bambi mu butumikishi bwa Bufumu
[Icikope pe bula 19]
Charles Taze Russell, presidenti wa kubalilapo uwa Watch Tower Society, aitile ukusakamana ku mutende, ubuseko, ne paalo ifyo Lesa fye eka engapayanya