Ukulaikala Umwabela Ukuipeela Kwesu “Ubushiku no Bushiku”
“Umuntu nga atemwo kunkonka, aikanye umwine, asende ne [cimuti cakwe ica kucushiwilwapo, NW] ubushiku no bushiku, alenkonka.”—LUKA 9:23.
1. Ni nshila nshi imo twingapiminamo ukutunguluka kwesu nga Bena Kristu?
“BUSHE mu cine cine twali abantu baipeela?” Icasuko kuli ici cipusho, ukulingana na John F. Kennedy, Presidenti walenga 35 uwa United States, e ca kupiminako ukutunguluka kwa abo ababombela icintubwingi. Icipusho kuti cakwata ubupilibulo bwashikilako nge ca kweseshako ukutunguluka kwa batumikishi ba Bwina Kristu.
2. Ni shani fintu dikishonari umo alondolola ishiwi “ukuipeela”?
2 Nangula ni fyo, ukuipeela cinshi? Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary alondolola kwene nga “incitilo nelyo ulupupo lwa kuipeela ku wabako uwa bulesa nelyo ku kubomfiwa kwashila,” “ukupeelesha nelyo ukupaatula ku mulimo umo,” “ukuipeelesha kwabamo ukuipeela bulilambo.” John F. Kennedy mu kupalishako alebomfya ili shiwi ukupilibula “ukuipeelesha kwabamo ukuipeela bulilambo.” Ku Mwina Kristu, ukuipeela kusanshamo ifyafulilako.
3. Ukuipeela kwa Bwina Kristu cinshi?
3 Yesu Kristu aebele abasambi bakwe ukuti: “Umuntu nga afwayo kunkonka pa numa, aikaanye, asende ne [cimuti cakwe ica kucushiwilwapo, NW], no kunkonka.” (Mateo 16:24) Ukuipaatula ku kubomfiwa kwa bulesa takusanshamo fye ukuya ku mapepo pa bushiku bwa pa Mulungu nelyo lintu fye twaya ku cifulo ca kupepelako. Cisanshamo umusango wa bumi onse uwa umo. Ukuba Umwina Kristu cipilibula ukuikaana ilintu ulebombela Lesa untu Yesu Kristu abombeele, Yehova. Mu kulundapo, Umwina Kristu alasenda “icimuti ca kucushiwilwapo” cakwe ukupitila mu kushipikisha ukucula ukuli konse ukwingamwishila pa mulandu wa kuba umukonshi wa kwa Kristu.
Ica Kumwenako Capwililika
4. Cinshi cintu ulubatisho lwa kwa Yesu lwaiminineko?
4 Ilintu aali pe sonde, Yesu alangilile cintu ukuipeela kuli Yehova kusanshamo. Amashiwi yakwe yali ya kuti: “Ilambo ne ca kuninika tamwafifwaile, lelo umubili e o mwampekanisha.” Lyene alundileko ukuti: “Moneni, naisa (mu mufungilo we buuku mwalembwo lwa ine) ku kucito kufwaya kwenu, mwe Lesa.” (AbaHebere 10:5-7) Pamo nge cilundwa ca luko lwaipeela, aliipeele kuli Yehova ukutula pa kufyalwa. Nalyo line, pa kutendeka kwa butumikishi bwakwe ubwa pe sonde, aliitambike ku kubatishiwa nge cishibilo ca kuipeela ku kucita ukufwaya kwa kwa Yehova, ico kuli wene icali no kubimbamo ukupeela ubumi bwakwe nge lambo lya cilubula. Muli fyo aimikile Abena Kristu ica kumwenako ica kucita icili conse Yehova alefwaya.
5. Ni shani fintu Yesu alangilile ica kumwenako cisuma ica fintu alemona ifintu fya ku mubili?
5 Pa numa ya lubatisho lwakwe Yesu akonkele inshila ya bumi iyo mu kupelako yatungulwile ku mfwa ya bulilambo. Ukwangwa kwakwe takwali kwa kupanga indalama nelyo ukwikala ubumi bwa kucibondola. Ukucila, ubumi bwakwe bwaleshinguluka pa butumikishi bwakwe. Akonkomeshe abasambi bakwe ‘ukubala ukufwaya ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe,’ kabili umwine wine aikele umwabela aya mashiwi. (Mateo 6:33) Inshita imo asosele fye no kuti: “Bamumbwe bali ne miimba, ne fyuni fya mu lwelele fili ne fisansala, lelo Umwana wa muntu takwete apa kulaaliko mutwe.” (Mateo 8:20) Nga alefwaya nga aliteulwile ifisambilisho fyakwe pa kuti engasanga indalama ukufuma ku bakonshi bakwe. Apantu aali ni kabasa nga alefwaya nga alibashile icipe ca mbao icawamisha ica kushitisha pa kuti engakwata indalama shafulilako. Lelo tabomfeshe ukulamuka kwakwe ku kufwaya ulubanda lwa ku mubili. Pamo nga babomfi baipeela aba kwa Lesa, bushe tulepashanya Yesu ukupitila mu kukwata imimwene yalungama iya fintu fya ku mubili?—Mateo 6:24-34.
6. Ni shani fintu twingapashanya Yesu mu kuba ababomfi ba kwa Lesa abaipeela bulilambo, abaipeelesha?
6 Mu kubika umulimo wa kwa Lesa intanshi, Yesu talefwaya amabuseko yakwe umwine. Ubumi bwakwe mu kati ka myaka itatu na citika iya butumikishi bwakwe ubwa pa cintubwingi bwali bwa kuipeela bulilambo. Pa kashita kamo pa numa ya kupamfiwa akasuba konse, ukwabula no kusanga inshita ya kulya, Yesu aali uwaitemenwa ukusambilisha abantu abaali “abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” (Mateo 9:36; Marko 6:31-34) Nangu ca kuti ‘alinakile ku lwendo,’ alibalamwine ilyashi no mwanakashi umwina Samaria uwaishile ku cishima ca kwa Yakobo mu Sukari. (Yohane 4:6, 7, 13-15) Lyonse alebika ubusuma bwa bambi pa ntanshi ya bwakwe. (Yohane 11:5-15) Kuti twapashanya Yesu ukupitila mu kuipusula amabuseko yesu mu kuitemenwa ukubombela Lesa na bantu bambi. (Yohane 6:38) Ukupitila mu kutontonkanya pa lwa fintu twingatemuna Lesa mu cine cine ukucila ukubomba fye ifinono ifikabilwa, tukalaikala umwabela ukuipeela kwesu.
7. Ni shani fintu twingapashanya Yesu pa kupeela Yehova umucinshi lyonse?
7 Yesu taleesha nangula panono ukucebushisha ukusakamana ku mwine eka ukupitila mu kwaafwa abantu. Aliipeele kuli Lesa ku kucita ukufwaya Kwakwe. E co lyonse ashininkishe ukuti Yehova, Wishi, apokelele ubukata pa cili conse icapwishishiwe. Lintu kateka umo amwitile “Kasambilisha Musuma,” ukubomfya ishiwi “umusuma” nge lumbo, Yesu alimulungike pa kusoso kuti: “Takuli musuma, kano umo, ni Lesa.” (Luka 18:18, 19; Yohane 5:19, 30) Bushe ifwe, ukupala Yesu, twaliba abayangufyanya ukulungatika umucinshi onse kuli Yehova te kuli fwe bene?
8. (a) Ngo muntu waipeela, ni shani fintu Yesu aipaatwileko ukufuma ku calo? (b) Ni mu nshila nshi tulingile ukumupashanya?
8 Ukupulinkana ubumi bwakwe bonse pe sonde pamo ngo waipeela, Yesu alangilile ukuti aliipatwile umwine ku kubomba umulimo wa bulesa. Aisungile uwasanguluka pa kuti engaipeela umwine ngo “mwana wa mpaanga uwabula akalema kabili uwabula akabi” ku kuba ilambo lya cilubula. (1 Petro 1:19; AbaHebere 7:26) Alibakile ifipope fyonse ifya mwi Funde lya kwa Mose, muli ifyo ukufikilisha lilye Funde. (Mateo 5:17; 2 Abena Korinti 1:20) Atungulwile ubumi bwakwe umwabela icisambilisho cakwe cine pa lwa mibele isuma. (Mateo 5:27, 28) Takuli nangu umo uwali no kumupeelo mulandu wa cine cine uwa kukwata inkuntu shabipa. Mu cituntulu, ‘apatile ubupulumushi.’ (AbaHebere 1:9) Nga basha ba kwa Lesa, lekeni tupashanye Yesu mu kusungilila ubumi bwesu ne nkuntu shesu shine ishasanguluka pa ntanshi ya kwa Yehova.
Ifya Kumwenapo fya Kusoka
9. Ni ku ca kumwenapo nshi ica kusoka uko Paulo aloseshe, kabili mulandu nshi tulingile ukulanguluka ici ca kumwenapo?
9 Mu kupusanako ne ca kumwenapo ca kwa Yesu, twalikwata ifya kumwenapo fya kusoka ifya bena Israele. Nelyo fye ni pa numa babilishe ukuti baali no kucita conse ico Yehova abebele ukucita, balifililwe ukucita ukufwaya kwakwe. (Daniele 9:11) Umutumwa Paulo akoseleshe Abena Kristu ukusambilila ku caponene abena Israele. Lekeni tubebete ifya kucitika fimo ifyo Paulo alosesheko muli kalata wakwe uwa kubalilapo ku bena Korinti no kumona ifimfokonshi ifyo ababomfi baipeela aba kwa Lesa balekabila ukusengauka mu nshita shesu.—1 Abena Korinti 10:1-6, 11.
10. (a) Ni shani fintu abena Israele ‘bakumbilwe ifibi’? (b) Pa muku walenga bubili uwa kuilishanya pa lwa fya kulya, mulandu nshi abena Israele bapeelelwe umulandu, kabili cinshi twingasambililako kuli ici ca kumwenapo ca kusoka?
10 Intanshi, Paulo atusoka ukukanaba “abakumbwe fibi.” (1 Abena Korinti 10:6) Ico kuti limbi cakucinkulako ulwa kashita lintu abena Israele bailishenye pa lwa kulya fye mana. Yehova abatumine inkwale. Icintu capalako calicitike mupepi no mwaka umo mu kubangilila mu matololo ya Sini, pa ntanshi fye abena Israele tabalabilisha ukuipeela kwabo kuli Yehova. (Ukufuma 16:1-3, 12, 13) Lelo imibele tayali iyalingana mu kulungatika. Lintu Yehova apayenye inkwale pa muku wa kubalilapo, alisuulileko fye ku kuilishanya kwa bena Israele. Iyi nshita, nangu cibe fyo, imibele yalipuseneko. “Umunani wali ucili pa kati ka meno yabo, taulashinsulwa, e lyo ubukali bwa kwa Yehova bwaimiine abantu, kabili Yehova apumine mu bantu impumo ikalambe cibi.” (Impendwa 11:4-6, 31-34) Cinshi capuseneko? Pamo ngo luko lwaipeela, nomba balipeelwe umulandu pa ncitilo shabo. Ukubulwa ukutasha kwabo pa kupayanya kwa kwa Yehova kwabalengele ukuilishanya ukulwisha Yehova, ukwabula no kusakamana ukuti baali nabalaya ukucita conse ico Yehova aali nasosa! Ukuilishanya pa lwe tebulo lya kwa Yehova ilelo kwaba ukwapalako. Bamo balafilwa ukutesekesha ukupayanya kwa kwa Yehova ukwa ku mupashi ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Nangula ni fyo, ibukisha ukuti ukuipeela kwesu kufwaya ukuti mu kubamo ukutasha tuleibukisha cintu Yehova atucitila no kupokelela ica kulya ca ku mupashi ico Yehova apayanya.
11. (a) Ni shani fintu abena Israele bakoweshe ukupepa Yehova ku kupepo tulubi? (b) Ni shani fintu twingambukilwako ku musango wa kupepo tulubi?
11 Mu kukonkapo, Paulo asokele ukuti: “Kabili mwiba abapepo tulubi, ifyali bamo aba muli abo.” (1 Abena Korinti 10:7) Pano ukwabula ukutwishika umutumwa alelosha ku kupepa umutepa wa ŋombe uko kwacitilwe pa numa abena Israele babe nabengila mu cipingo na Yehova pa lupili lwa Sinai. Kuti pambi watila, ‘Ine ndi mubomfi waipeela uwa kwa Yehova, nshakatale njibimba mu kupepo tulubi.’ Nangu cibe fyo, mona ukuti abena Israele baleimona ukuti tabalekele ukupepa Yehova; nalyo line, baletele icibelesho ca kupepa umutepa wa ŋombe icali ica kuselausha kuli Lesa. Cinshi cabimbilwemo muli uyu musango wa mipepele? Abantu bapeele amalambo pa cinso ca mutepa wa ŋombe, kabili lyene “baikele ku kulya no kunwa, kabili baimine ku kwangala.” (Ukufuma 32:4-6) Bamo ilelo kuti pambi baitunga ukuti bapepa Yehova. Lelo ubumi bwabo tabwatonta pa kupepa Yehova, lelo pa kuipakisha ifintu fya muli ici calo, kabili ifi fintu e fipingula ifyo bali no kutantika umulimo wabo kuli Yehova. Ca cine, ici tacili icabipisha ukulingana no kukontamina ku mutepa wa ŋombe uwa golde, lelo icishinte cilalililepo tacipusene sana. Ukulenga ifya lunkumbwa fya umo ukuba kalesa cintu capusanininako no kwikala umwabela ukuipeela kwesu kuli Yehova.—Abena Filipi 3:19.
12. Cinshi tusambililako ku ca kukumanya ca bena Israele na Baali-peore pa lwa kuikaana fwe bene?
12 Umusango wa fya kusekesha na o walibimbilwemo mu ca kumwenapo ca kusoka ico umutumwa Paulo alumbwile mu kukonkapo. “Kabili twicita bulalelale filya bamo ba muli abo bacitile, na mu kasuba kamo bawile amakana amakumi yabili na yatatu.” (1 Abena Korinti 10:8) Abena Israele, pa kulembulwa ku musamwe wa bucisenene uwa bana banakashi ba kwa Moabu, cabatungulwile ku kupepa Baali-peore mu Shitimu. (Impendwa 25:1-3, 9) Ukuikaana fwe bene pa kuti twingacita ukufwaya kwa kwa Lesa kusanshamo ukupokelela ifipimo fyakwe pa cili icasanguluka lwa mu mibele. (Mateo 5:27-30) Muli ino nshita ya fipimo filebotelela, twacinkulwako ulwa kukabila kwa kuisungilila abasanguluka ukufuma mu misango yonse iya myendele ya bucisenene, ukuinashisha ku bulashi bwa kwa Yehova ku kupingula icisuma ne cibi.—1 Abena Korinti 6:9-11.
13. Ni shani fintu ica kumwenapo ca kwa Finehasi citwaafwa ukumfwikisha ico ukuipeela kuli Yehova kusanshamo?
13 Ilintu abengi baiketwe mu lukose lwa bucisenene mu Shitimu, bamo baikele umwabela ukuipeela kwabo ukwa luko kuli Yehova. Pali aba, Finehasi akwete ukupimpa kwapulamo. Ashimona fye uko umwina Israele kasomo aleleta umwanakashi umwina Midiani mwi hema lyakwe, Finehasi mu kwangufyanya asendele ifumo lyakwe no kuyabapushamo bonse babili. Yehova aebele Mose ati: “Finehasi . . . nabweshe cipyu candi pa bana ba kwa Israele, ni ’co [tasuminisha uwa kulwisha ine, NW] mu kati kabo, no kuleka nshipwishishishe abana ba kwa Israele ku [kupampamina kwandi pa kufwaya ukuipeelesha kwapaatulwa, NW].” (Impendwa 25:11) Ee ukukanasuminisha uwa kulwisha Yehova e cintu ukuipeela kupilibula. Te kuti tusuminishe icili conse ukupyana pa cifulo ico uko kuipeela kuli Yehova kulingile ukukwata mu mitima yesu. Ukupimpila Yehova kwesu na kabili kutulenga ukusungilila icilonganino icasanguluka pa kukanatekelesha bucisenene bwabipisha lelo ukwishibisha baeluda.
14. (a) Ni shani fintu abena Israele baeseshe Yehova? (b) Ni shani fintu ukuipeela kwakumanina kuli Yehova kutwaafwa ‘ukukanatompoka’?
14 Paulo aloseshe ku ca kumwenapo ca kusoka na cimbi ati: “Kabili twiesha Shikulu, filya bamo ba muli abo bamweseshe, no konaulwa ku nsoka.” (1 Abena Korinti 10:9) Paulo pano alelanda pa lwa nshita lintu abena Israele bailishenye ukulwisha Lesa na Mose lintu ‘yasaswike mitima yabo mu nshila.’ (Impendwa 21:4) Bushe ulapangapo ico cilubo? Lintu waipeele kuli Yehova, bushe watontonkenye ifyo Armagedone yali mupepi nga nshi? Bushe ukutekanya kwa kwa Yehova nakulepesha ukucila ifyo waleenekela? Ibukisha, tatwaipeele kuli Yehova pa butali fye bunono ubwa nshita nelyo ukufikila fye Armagedone. Ukuipeela kwesu kwa pe na pe. E co, lyene, “twinenuka mu kucite cawama; pantu ku nshita iiyene tukalobolola, nga tatutompweke.”—Abena Galatia 6:9.
15. (a) Abena Israele bailishenye ukulwisha ani? (b) Ni shani fintu ukuipeela kwesu kuli Yehova kutulenga ukucindika ubulashi bwa teokrasi?
15 Mu kupelako, Paulo asoka ulwa kusanguka ‘abailishanya’ ukulwisha ababomfi basontwa aba kwa Yehova. (1 Abena Korinti 10:10) Abena Israele baliilishenye cibi ukulwisha Mose na Aarone lintu pa nengu 12 ishatuminwe ku kusapika icalo ca Kanaani 10 shaletele lipoti wabipa. Balandile fye na pa lwa kupyanika Mose ku ntungulushi imbi no kubwelelamo ku Egupti. (Impendwa 14:1-4) Bushe ifwe ilelo, tulapokelela ubutungulushi ubupeelwa ukupitila mu mibombele ya mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova? Pa kumona itebulo lyapaka ilya ca kulya ca ku mupashi icipayanishiwa no musha wa cishinka kabili uwashilimuka, cili icamonekesha abo Yesu alebomfya ku kupayanya “ifya kulya mu nshita iyene.” (Mateo 24:45) Ukuipeela kwa mweo onse kuli Yehova kufwaya ukuti tube no mucinshi ku babomfi bakwe abo asonta. Shi twikatala atupala abailishanya ba muno nshiku abapyanikapo intungulushi imbi, ukucilandila muli iyo nshila, iya kubatungulula ukubwelela ku calo.
Bushe E Papelele Amaka Yandi?
16. Fipusho nshi ifyo ababomfi baipeela aba kwa Lesa bengafwaya ukuipusha abene?
16 Abena Israele nga tabawilile mu filubo fyabipisha ifya musango yo abebukisha fye ukuti ukuipeela kwabo kuli Yehova takwali kwa fipangano. Ukupusanako na balya bena Israele babulwo busumino, Yesu Kristu aikele umwabela ukuipeela kwakwe ukufika fye na ku mpela. Pamo nga bakonshi ba kwa Kristu, tulapashanya ica kumwenako cakwe ica kuipeelesha kwa mweo onse, ukwikala ubumi ‘te ku kucito lunkumbwa lwa buntu, lelo ku kucito kufwaya kwa kwa Lesa.’ (1 Petro 4:2; linganyako 2 Abena Korinti 5:15.) Ukufwaya kwa kwa Yehova ilelo kwa kuti “abantu bonse [bapusuke] no kufika ku kwishibe Cine.” (1 Timote 2:4) Mu kuba ne co mu muntontonkanya, tuli no kushimikile “mbila nsuma iyi ya bufumu” ilyo impela tailaisa. (Mateo 24:14) Kwapela pi ukubombesha kwesu muli uyu mulimo? Kuti pambi twaipusha ukuti, ‘Bushe e papela amaka yandi?’ (2 Timote 2:15) Imibele yalipusanapusana. Yehova alatemunwa ukumubombela “umo umuntu akwatila, te umo ashakwatila.” (2 Abena Korinti 8:12; Luka 21:1-4) Takuli nangu umo uulingile ukupingula ifyo ukuipeela kwa umbi kwashika nelyo ifyo kwaba ukwafumaluka. Umo na umo pa lwakwe alingile ukupimununa icipimo ca kuipeela kwakwe kuli Yehova. (Abena Galatia 6:4) Ukutemwa kwesu ukwa kuli Yehova kulingile ukutulenga ukwipusha atuti, ‘Ni shani fintu ningalenga Yehova ukuba uwa nsansa?’
17. Ukuipeelesha no kutasha fyayampana shani? Peele cilangililo.
17 Ukuipeelesha kwesu kuli Yehova kulakulilako ilyo ukumutasha kwesu kulelundulukilako. Kalume wa myaka ya bukulu 14 mu Japan aipeele umwine kuli Yehova no kulangisha uko kuipeela ukupitila mu lubatisho lwa mu menshi. Pa numa, alefwaya ukusupila amasomo yasumbuka no kuba sayantisti. Tatalile atontonkanyapo pa lwa butumikishi bwa nshita yonse, lelo ngo mubomfi waipeela, talefwaya ukusha Yehova no kuteyanya kwakwe ukumoneka. Pa kuti engaba sayantisti, aile ku yuniversiti. Kulya ailesangako abapwishe sukulu lya pa yuniversiti balepatikishiwa ukupeela ubumi bwabo bonse ku twampani twabo nelyo amasomo. Alilangulwike ati, ‘Cinshi ndecita kuno? Bushe mu cituntulu kuti nasupila inshila yabo iya bumi no kuipeela ku ncito yandi? Bushe nshaipeela kale kale kuli Yehova?’ Mu kuba no kutesekesha kwabukululwa, asangwike painiya wa nshita yonse. Ukumfwikisha kwa kuipeela kwakwe kwalishikileko kabili kwamulengele ukupingulapo mu mutima wakwe ukuyabombela ukuli konse uko alekabilwa. Asangilwe kwi Isukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi kabili atuminwe ku fyalo fya kutali ukuyabomba nga mishonari.
18. (a) Fyafula shani ifintu fyabimbwa mu kuipeela kwesu kuli Yehova? (b) Cilambu nshi twingalobolola pa kuipeela kwesu kuli Yehova?
18 Ukuipeela kusanshamo ubumi bwesu bonse. Tufwile ukuikaana kabili “ubushiku no bushiku” ukukonka ica kumwenapo cisuma ica kwa Yesu. (Luka 9:23) Pa kuba natuikaana fwe bene, tatulomba Yehova ukuti tuye pa cuti, ukuya pa kutuusha. Ilyo twaipeela ubumi bwesu bumfwana ne fishinte ifyo Yehova aimikila ababomfi bakwe. Nelyo fye ni mu mbali umo twingaisalilapo, cisuma ukumona nampo nga tulecita apapela amaka yesu ukwikala ubumi bwa kuipeela kuli Yehova. Ilyo tulemubombela ubushiku no bushiku, ukubomba apapelele amaka yesu pa kuti twingamutemuna, tukatunguluka pamo nga Bena Kristu kabili Yehova, Uwawaminwa ukuipeelesha kwesu ukwa mweo onse akatila mwabombeni.
Bushe Kuti Walondolola?
◻ Kuli Yesu Kristu cinshi cintu ukuipeela kwasanshishemo?
◻ Mulandu nshi tulingile ukusengaukila ukuilishanya ukulwisha Yehova?
◻ Kuti twasengauka shani ukuleka ukupepo tulubi ukusokelela mu bumi bwesu mu mucenjelo?
◻ Cinshi tulingile ukwibukisha icingatwaafwa ‘ukukanatompoka’ mu kucita ukufwaya kwa kwa Lesa?
[Icikope pe bula 17]
Abena Kristu baipeela ‘tabanenuka mu kucite cawama’