Ulubuuto lwa kwa Lesa Lulafumyapo Imfifi!
“Yehova alenge mfifi yandi ukubalika.”—2 SAMWELE 22:29.
1. Ulubuuto lwayampana shani no bumi?
“LESA atile, Napabe ulubuuto, e lyo pali ulubuuto.” (Ukutendeka 1:3) Kuli ayo mashiwi yacindama, ilyashi lya bubumbo litila Yehova e kamfukumfuku ka lubuuto, kabili ukwabula ulo lubuuto pano isonde te kuti pabe ubumi. Na kabili Yehova e kamfukumfuku ka lubuuto lwa ku mupashi, ulwacindama mu kututungulula mu bumi. (Amalumbo 43:3) Imfumu Davidi yalangile ifyo ulubuuto lwa ku mupashi no bumi fyayampana sana ilyo yalembele ukuti: “Kuli imwe kwaba akamfukumfuku ka mweo, na mu lubuuto lwenu e mo tumweno lubuuto.”—Amalumbo 36:9.
2. Nga fintu Paulo alangile, ulubuuto lwayampana sana na cinshi?
2 Ilyo papitile imyaka nalimo 1,000 pa numa ya nshiku sha kwa Davidi, umutumwa Paulo alilandilepo pa lyashi lya bubumbo. Ilyo alelembela icilonganino ca Bena Kristu mu Korinti, atile: “Lesa e wasosele, ati, Ulubuuto nalubalike ukufuma mu mfifi.” Paulo lyene alangile ukuti ulubuuto lwa ku mupashi lwalyampana sana no kwishiba kwa kwa Yehova lintu alundilepo ukuti: “E wabalikile mu mitima yesu ukuti tubuutushe ku bantu ukwishibo bukata bwa kwa Lesa mu cinso ca kwa Yesu Kristu.” (2 Abena Korinti 4:6) Bushe ulu lubuuto lufika shani kuli ifwe?
Baibolo Ileeta Ulubuuto
3. Lubuuto nshi Yehova apeela muli Baibolo?
3 Yehova atupeela ulubuuto lwa ku mupashi maka maka ukupitila mu Cebo cakwe icapuutwamo, Baibolo. E ico, ilyo tulebelenga Baibolo no kunonka ukwishiba kufuma kuli Lesa, tulelenga ulubuuto lwakwe ukubalika pali ifwe. Muli Baibolo, Yehova alasanikila pa bufwayo bwakwe no kutweba ifyo twingacita ukufwaya kwakwe. Ici cilenga ubumi bwesu ukuba no bufwayo kabili caafwa ukwikusha ifyo tukabila lwa ku mupashi. (Lukala Milandu 12:1; Mateo 5:3) Yesu akomaile pa kuti tufwile ukwangwa ukukabila kwesu ukwa ku mupashi, kabili ilyo ayambwile Ifunde lya kwa Mose, atile: “Calembwa, aciti, Te ku cilyo ceka umuntu ekalila no mweo, lelo ku cebo conse icifuma ku kanwa ka kwa Lesa.”—Mateo 4:4; Amalango 8:3.
4. Ni mu nshila nshi Yesu abela “ulubuuto lwa calo”?
4 Apengi apalandwa ulubuuto lwa ku mupashi ninshi ni Yesu balelandapo. Na kuba, umwine atile aba “lubuuto lwa calo” no kutila: “Uukonka ine takende mu mfifi, lelo akaba no lubuuto lwa mweo.” (Yohane 8:12) Aya mashiwi yatwafwa ukumona umulimo wacindama Yesu akwata pa kupeela icine ca kwa Yehova ku bantu. Nga tuli no kutaluka ku mfifi no kwenda mu lubuuto lwa kwa Lesa, tufwile ukumfwa kuli fyonse ifyo Yesu asosa no kukonka sana ica kumwenako cakwe ne fisambilisho nga fintu fyalembwa mu Baibolo.
5. Mulimo nshi abakonshi ba kwa Yesu bakwete ilyo afwile?
5 Ilyo kwashele inshiku shinono ukuti afwe, Yesu na kabili pa kulanda ukuti aba lubuuto aebele abasambi bakwe ukuti: “Ulubuuto lucili muli imwe inshita inono. Endeni ilyo mucili no lubuuto, ukuti imfifi iisamwilisha. Uwenda mu mfifi teshiba kuntu aleya. Ilyo muli no lubuuto, tetekeleni ulubuuto ukuti mube abana ba lubuuto.” (Yohane 12:35, 36) Abaishileba abana ba lubuuto basambilile “cipasho ca fyebo fituntulu” ifya mu Baibolo. (2 Timote 1:13, 14) Lyene balebomfya ifi fyebo ifituntulu ku kukula abafumacumi bambi ukubafumya mu mfifi no kubaleta mu lubuuto lwa kwa Lesa.
6. Cishinka nshi tusanga pa lwa lubuuto ne mfifi pali 1 Yohane 1:5?
6 Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Lesa lubuuto, na muli wene tamwaba mfifi nakalya.” (1 Yohane 1:5) Moneni ubupusano buli pa lubuuto ne mfifi. Ulubuuto lwa ku mupashi lufuma kuli Yehova, kabili imfifi ya ku mupashi tayaba muli wene. Kanshi, ninshi imfifi ifuma kuli ani?
Ukufuma Imfifi ya ku Mupashi
7. Nani aleta imfifi ya ku mupashi iyaba mu calo, kabili kusonga nshi akwata?
7 Umutumwa Paulo alandile pa lwa “mulungu wa nshita ino.” Ilyo asosele ayo mashiwi, alelanda pali Satana Kaseebanya. Asosele no kuti uyu “[apofwisha] imitima ya bashitetekela, ku kulesho kuca kuli bene ulubuuto lwa mbila nsuma ya bukata bwa kwa Kristu, uuli cipasho ca kwa Lesa.” (2 Abena Korinti 4:4) Abengi batunga ukuti balisumina muli Lesa; lelo abengi tabasumina ukuti Kaseebanya e ko aba. Mulandu nshi? Tabafwaya ukusumina ukuti umubifi, uwaba na maka ayacila aya bantunse e ko aba no kutila kuti abasonga mu fyo batontonkanya. Nalyo line, nga fintu Paulo alanga, Kaseebanya e ko aba kabili alasonga abantu pa kuti tabamwene ulubuuto lwa cine. Kuti twamona amaka Satana akwata mu kusonga ukutontonkanya kwa bantunse mu bulondoloshi bwa kusesema pali wene ukuti e ‘ulufya bonse abaikala mu calo conse.’ (Ukusokolola 12:9) Pa mulandu wa milimo ya kwa Satana, ifyo kasesema Esaya asobele nomba efilecitikila abantu bonse ukufumyako fye ababombela Yehova: “Mona, imfifi ikafimba pano isonde, ne kumbi ilyafitula pa bantu na bantu.”—Esaya 60:2.
8. Ni mu nshila nshi ababa mu mfifi ya ku mupashi balanga ukuti balipelenganishiwa?
8 Mu mfifi iyatoola umuntu te kuti amone nangu cimo. Umo kuti aluba nelyo ukupelenganishiwa. Cimo cine na baba mu mfifi ya ku mupashi, tabakutuluka kabili balaba abapelenganishiwa lwa ku mupashi. Kuti balufya amaka ya kulekanya icine ku bufi, ubusuma ku bubi. Kasesema Esaya alandile pa lwa baba mu mfifi ya musango yo ilyo alembele ukuti: “Kalanda ku basoselo bubi batila busuma, abasoselo busuma batila bubi; abatile mfifi lubuuto, abatilo lubuuto ni mfifi; abatile calula calilowa, abatile calowa calilula!” (Esaya 5:20) Ababa mu mfifi ya ku mupashi basongwa ku mulungu wa mfifi, Satana Kaseebanya, kabili kuli pele pele banunuka ku kamfukumfuku ka lubuuto no mweo.—Abena Efese 4:17-19.
Amafya Yashingwana no Muntu pa Kufuma mu Mfifi Ukuya mu Lubuuto
9. Londololeni ifyo ababifi batemwa imfifi ya cine cine ne ya ku mupashi.
9 Yobo wa bucishinka alandile pa fyo ababifi batemwa imfifi ilyo atile: “Amenso ya mucende yapemba muntungulya; abika ne cifimbo ku cinso, atila, Amenso tayambebete.” (Yobo 24:15) Ababifi nabo baba mu mfifi ya ku mupashi, kabili imfifi ya musango yu kuti yabacimfya. Umutumwa Paulo atile bucisenene, ubupupu, ulwinso, ukukolwakolwa, insele, no bupondo fyaliseeka ku baba mu mfifi. Lelo bonse abesa mu lubuuto lwa Cebo ca kwa Lesa kuti baaluka. Paulo alenga icishinka caumfwika ica kuti ukwaluka kwa musango yo kulacitika muli kalata alembele abena Korinti. Abena Kristu abengi aba ku Korinti balecita imilimo ya mfifi, lelo Paulo abebele ati: “Lelo mwalisambilwe, lelo mwalishishiwe, lelo mwalungamikilwe kwi shina lya kwa Shikulu Yesu Kristu na mu Mupashi wa kwa Lesa wesu.”—1 Abena Korinti 6:9-11.
10, 11. Yesu alangile shani ukuti alangulukileko umwaume uo abweseshe ukumona? (b) Mulandu nshi abengi bashisalila ulubuuto?
10 Lintu umuntu afuma mu mfifi no kwisa mu lubuuto, amenso yakwe yakakabila inshita ya kulolelako panono mpaka yatendeka ukumona bwino. Ku Betsaida, Yesu ku cikuuku aposeshe umuntu impofu lelo acitile co panono panono. “Pa kwikate mpofu ku minwe, aitwele ku nse ya mushi; na pa kufwisa amate ku menso ya iko, no kubike ndupi pali yene, aiipusha, ati, Bushe wamone cintu? Na o pa kwinuna amenso, atile, Ndemona abantu; lelo ndebamona nge miti iileenda. E lyo abikile kabili iminwe yakwe pa menso yakwe, na o alilolekeshe; abwelelwamo amenso, no kumwensekesha fyonse.” (Marko 8:23-25) Cimoneka kwati Yesu abweseshe ukumona kwa ulya muntu panono panono pa kuti engatendeka ukumona ulubuuto. Ulya muntu afwile alisekelele icine cine ilyo amenso yakwe yatendeke ukumona.
11 Lelo, ukusekelela ulya muntu akwete kunono ukulingana no kusekelela abo bafwiwa ukufuma mu mfifi no kwisa ku lubuuto lwa cine bakwata. Ilyo twamona ubuseko bwabo, kuti twafilwa ukumfwikisha umulandu abengi bashifwaila ulubuuto. Yesu alilandile icilenga: “E bupingushi, ubwa kuti ulubuuto lwaisa pano isonde, na bantu batemenwe imfifi ukucila ifyo batemenwe ulubuuto; pantu imilimo yabo ya bubifi. Pantu onse uucite fya bubifi apato lubuuto, kabili tesa ku lubuuto, ukuti iiseebana imilimo yakwe.” (Yohane 3:19, 20) Cine cine, abengi balitemwa ukucita “ifya bubifi”—pamo nga bucisenene, ukululunkanya abantu, ukubepa, ukufutika, no kwiba—kabili imfifi ya ku mupashi iya kwa Satana ibalenga ukucita ico balefwaya.
Ukulunduluka mu Lubuuto
12. Ni mu nshila nshi twanonshiwa pa kwisa mu lubuuto?
12 Ukutula apo twaishibila ulubuuto, kwaluka nshi twamona muli ifwe? Inshita shimo cisuma ukumona ukulunduluka kwa ku mupashi twacita. Mibele nshi iibi iyo twaleka? Mafya nshi mu bumi ayo twalungika? Ifyo twalepanga ukucita ku ntanshi fyayaluka shani? Ku maka ya kwa Yehova no bwafwilisho bwa mupashi wa mushilo, kuti twatwalilila ukwaluka mu buntu bwesu ne mitontonkanishishe icikalanga ukuti tuleankula ku lubuuto. (Abena Efese 4:23, 24) Paulo alondolwele nge fi: “Mwali imfifi kale, lelo nomba muli ulubuuto muli Shikulu; endeni nga bana ba lubuuto pantu ifisabo fya lubuuto busuma bonse no bulungami ne cine.” (Abena Efese 5:8, 9) Ukuleka twatungululwa ku lubuuto lwa kwa Yehova kutulenga twaba ne subilo no bufwayo kabili kulalunda insansa ku bantu banensu. Kabili ukwaluka kwa musango yo kuletela Yehova insansa sha cine cine!—Amapinda 27:11.
13. Kuti twalanga shani ukutasha pa lubuuto lwa kwa Yehova, kabili cinshi cikabilwa pa kucite ci?
13 Tulanga ukuti tulatasha pa bumi bwa nsansa ubo twakwata pa kulanga ulubuuto lwa kwa Yehova—ukusambilishako balupwa, ifibusa na bena mupalamano ifyo twasambilila mu Baibolo. (Mateo 5:12-16; 24:14) Ku bakaana ukumfwa, ukushimikila kwesu pamo ne mikalile isuma iya Bwina Kristu fiba kwebaula. Paulo alondolwele ukuti: “Esheni ukwishibe fintu ifitemuna Shikulu. Kabili mwiba ne senge na bo mu milimo iishitwala iya mfifi; lelo ukwebaula kwena mwebaule.” (Abena Efese 5:10, 11) Ukwafwa bambi ukufuma mu mfifi no kusala ulubuuto kukabila twaba abashipa. Icacilapo no kucindama ca kuti tukabila ukuba ne cililishi no kulangulukilako bambi no kufwaisha ukupeelako bambi ulubuuto lwa cine ulutwala ku mweo wa muyayaya.—Mateo 28:19, 20.
Cenjeleni ku Lubuuto lwa Cimbepa!
14. Pa lwa lubuuto, kusoka nshi tufwile ukumfwila?
14 Ku bali pali bemba ubushiku, balasekelela ilyo bamona ulubuuto ululi lonse. Kale, baleasha umulilo pa fipuma fya mpili sha ku England ku kulanga uko abantu bengayauba lintu kwaba inkuuka. Abaleensha ingalaba baletasha pa kutungululwa no lu lubuuto ku cabu cacingililwa. Lelo umulilo umbi wali wa cimbepa. Mu cifulo ca kusanga icabu, ingalaba ishingi shalelufiwa kabili shaleonaulwa ku mabwe ya ku lulamba, ne fipe fyalebamo baleiba. Muli cino calo ca kufutika, tufwile ukucenjela ukukanasendwa ku lubuuto lwa cimbepa ulwingalenga twabunda lwa ku mupashi. Twaebwa ukuti: “Satana umwine aifungushanya ku kuba malaika wa lubuuto.” E co, ababomfi bakwe, pamo na basangu, baba “babomfi ba bucenjeshi” nabo “baifungushanya kwati ni bakapyunga wa bulungami.” Nga ca kuti ukutontokanya kwesu pa fintu fimo kuli ukwalubane fi, kuti twanenuka mu fyo twacetekela Icebo ca kwa Lesa ica cine, Baibolo, ne citetekelo cesu kuti cafwa.—2 Abena Korinti 11:13-15; 1 Timote 1:19.
15. Cinshi cikatwafwa ukutwalilila ukwenda mu nshila iitwala ku mweo?
15 Kemba wa malumbo alembele ukuti: “Icebo cenu ni nyali ku makasa yandi, kabili lubuuto ku nshila yandi.” (Amalumbo 119:105) Cine cine, ‘inshila ya kamfyemfye iitwala ku mweo’ ilabuutushiwa kuli Lesa wesu uwa kutemwa, Yehova, “uufwaya abantu bonse ukupusuka no kufika ku kwishibe Cine.” (Mateo 7:14; 1 Timote 2:4) Ukubomfya ifishinte fya mu Baibolo kukatucingilila ku kufuma muli ilya nshila ya kamfyemfye no kuya mu mfifi. Paulo alembele ukuti: “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa, kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika, ku kufunda kwa mu bulungami.” (2 Timote 3:16) Ilyo tulekula lwa ku mupashi, tusambilishiwa ku Cebo ca kwa Lesa. Mu lubuuto lwa Cebo ca kwa Lesa kuti twayebaula nelyo, nga calinga, abacemi bakutemwa aba mu cilonganino kuti batwebaula. Mu nshila imo ine kuti twalungika ifintu kabili mu kuicefya ukupokelela ukufunda mu bulungami ku kulenga tutwalilile ukwenda mu nshila itwala ku mweo.
Endeni mu Lubuuto no Kutasha
16. Kuti twalanga shani ukutasha pa lubuuto lushaiwamina ulo Yehova atupeela?
16 Kuti twalanga shani ukuti tulatasha pa bupe bushaiwamina ubwa lubuuto ubo Yehova atupeela? Yohane icipandwa 9 atweba ukuti ilyo Yesu aposeshe ulya mwaume impofu, ulya muntu alitashishe. Mu nshila nshi? Atetekele Yesu, Umwana wa kwa Lesa kabili aile alebila ku cintubwingi ukuti ni “kasesema.” Na kabili alelandilapo ku balefwaya ukucefya icipesha mano ca kwa Yesu. (Yohane 9:17, 30-34) Umutumwa Petro eta abasubwa aba mu cilonganino ca Bwina Kristu ukuti “bantu abo aikwatila.” Mulandu nshi? Pantu balatasha nga filya ulya mwaume uwafyelwe impofu atashishe pa kuposhiwa. Balatasha kuli Yehova, Kaafwa wabo, ukupitila ‘mu kulondolola ifya bulumba fya wabetile ukuti bafume mu mfifi bengile mu lubuuto lwakwe ulwapesha amano.’ (1 Petro 2:9; Abena Kolose 1:13) Abakwata isubilo lya pe sonde nabo balatasha, kabili batungilila bamunyinabo abasubwa mu kubila “ifya bulumba fya” kwa Yehova. Mwandi Lesa apeela abantunse bashapwililika ishuko lishaikulila!
17, 18. (a) Mulimo nshi umuntu umo na umo akwata? (b) Mu kupashanya Timote, Umwina Kristu umo na umo akoseleshiwa ukutaluka kuli cinshi?
17 Calicindama ukutasha pa lubuuto lwa cine. Ibukisheni ukuti tapali uufyalwa ne cine. Bambi basambilila ku bukalamba, kabili bwangu bwangu balamona ifyo ulubuuto lwacila imfifi. Bambi balikwata ishuko likalamba ilya kukushiwa ku bafyashi bakapepa. Ku ba musango yu kuti caba icayanguka ukukanapoosa amano ku lubuuto. Nte umo uo abafyashi batendeke ukubombela Yehova ninshi talafyalwa atila calimusendele sana inshita na maka pa kuti amone ubucindami bonse ubwa cine asambilishiwe ukufuma ku bwaice. (2 Timote 3:15) Nampo nga tuli baice nelyo abakalamba, ifwe umo umo tufwile ukulundulula ukutasha pa cine ico Yehova atusokolwela.
18 Umulumendo Timote asambilishiwe “amalembo ya mushilo” ukufuma ku bwaice, lelo kuibikilishako mu butumikishi e kwalengele ukuti abe Umwina Kristu wakosoka. (2 Timote 3:15) Lyene ali na maka ya kwafwa umutumwa Paulo uwamukonkomeshe ukuti: “Cincilo kuipeela kuli Lesa ngo wasuminishiwa, umubomfi uushingaba na ca kukwatilapo insoni, uulungiko kusose cebo ca Cine.” Ifwe bonse nga Timote natutaluke conse icingalenga ifwe insoni—nelyo ukulenga Yehova insoni!—2 Timote 2:15.
19. (a) Nga Davidi, ifwe bonse twakwata imilandu ya kusosa cinshi? (b) Finshi icipande cikonkelepo cili no kulandapo?
19 Twalikwata ifingi ifitulenga ukulumbanya Yehova, uwatupeela ulubuuto lwa cine cakwe. Nge Mfumu Davidi, tusosa ukuti: “Inyali yandi ni mwe, mwe Yehova: kabili Yehova alenge mfifi yandi ukubalika.” (2 Samwele 22:29) Nalyo line tatufwile ukuba abashisakamana, pantu ici kuti catulenga twawila mu mfifi umo twalubulwa. E co, icipande cikonkelepo cili no kutwafwa ukumona ifyo tucindamika icine ca kwa Lesa mu mikalile yesu.
Finshi Mwasambilila?
• Yehova atushilimuna shani lwa ku mupashi?
• Mafya nshi imfifi yatushinguluka iya ku mupashi ileta?
• Mafya nshi tufwile ukutalukako?
• Kuti twalanga shani ukuti tulatasha pa lubuuto lwa cine?
[Icikope pe bula 8]
Yehova e ntulo ya lubuuto lwa cine cine no lubuuto lwa ku mupashi
[Icikope pe bula 10]
Nga fintu Yesu aposeshe ulya mwaume impofu panono panono, e fyo atwafwa ukufuma mu mfifi ya ku mupashi
[Icikope pe bula 11]
Ukulufiwa ku lubuuto lwa cimbepa ulwa kwa Satana kulenga twabunda lwa ku mupashi