Yehova Atwala Abana Abengi ku Bukata
“Cayene ukuti [Lesa] . . . pa kutwala abana abengi ku [bukata, NW], alenge Kelenganya we pusukilo lyabo abe uwapwililila mu kucula.”—ABAHEBERE 2:10.
1. Mulandu nshi twingashininkishisho kuti imifwaile ya kwa Yehova ku bantu ili no kufikilishiwa?
YEHOVA apangile isonde ukuba e mwa kwikala mubelelela ku lupwa lwa buntunse ulwapwililika ukulaipakishamo ubumi bwa pe. (Lukala Milandu 1:4; Esaya 45:12, 18) Kwena, shifwe Adamu alibembwike na muli fyo ayambukishe ulubembu ne mfwa ku bufyashi bwakwe. Lelo imifwaile ya kwa Lesa ku bantu ikafikilishiwa ukupitila mu Lubuto Lwalaiwa, Yesu Kristu. (Ukutendeka 3:15; 22:18; Abena Roma 5:12-21; Abena Galatia 3:16) Ukutemwa uko Yehova atemenwe abantu kwamulengele ukuti apeele “Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.” (Yohane 3:16) Kabili ukutemwa e kwakuntile Yesu “ukupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.” (Mateo 20:28) Ici “cilubula caumfwanako” cilabweseshapo insambu ne filolelo ifyo Adamu alufishe no kulengo kuti kukabeko ubumi bwa muyayaya.—1 Timote 2:5, 6, NW; Yohane 17:3.
2. Ni shani fintu ukubomba kwe lambo lya cifuta mulandu kwalangililwe pa Bushiku bwa Kukonsolwela ubwa bena Israele ubwa pa mwaka?
2 Ifyo ilambo lya cifuta mulandu ilya kwa Yesu libomba fyalangililwe pa Bushiku bwa Kukonsolwela ubwa pa mwaka. Pali bulya bushiku, shimapepo mukalamba uwa mu Israele intanshi alepeela cilume wa ng’ombe nge ca kuninika ca pa lubembu no kutuula umulopa pa Cipao cashila Umwashilisha umwe hema, na pa numa mwi tempele. Ici aleicitilo mwine, na ba mu ng’anda yakwe, no mukowa wa kwa Lebi. Mu kupalako, Yesu Kristu atuulile kuli Lesa umutengo wa mulopa wakwe intanshi ku kufimba pa membu sha ‘bamunyina’ ba ku mupashi. (AbaHebere 2:12; 10:19-22; Ubwina Lebi 16:6, 11-14) Pa Bushiku bwa Kukonsolwela, shimapepo mukalamba na kabili alepeele mbushi nge ca kuninika ca pa lubembu no kutuula umulopa wa iko Umwashilisha, muli yo nshila ukukonsolwela imembu sha mikowa 12 iya kwa Israele abashali bashimapepo. Mu nshila yapalako, Shimapepo Mukalamba Yesu Kristu akabomfya umulopa wakwe pa bantunse abalangisha icitetekelo, ukufumyapo imembu shabo.—Ubwina Lebi 16:15.
Ukutwalwa ku Bukata
3. Ukulingana na AbaHebere 2:9, 10, pa myaka 1,900 cinshi cintu Lesa acita?
3 Pa myaka 1,900, Lesa alacitapo icintu cimo icamonekesha ukulosha kuli ‘bamunyina’ ba kwa Yesu. Ukukuma kuli ici, umutumwa Paulo alembele ati: “Tumona Yesu uwaceefiwe inshita inono kuli bamalaika ukuti abe no kucula kwa mfwa, nafwikwe cilongwe ca bukata no bucindami, ukuti ku kusenamina kwa kwa Lesa asondele umuntu onse imfwa. Pantu cayene ukuti [Yehova Lesa], uo ifintu fyonse fyabela kabili uo fyabelapo, pa kutwala abana abengi ku bukata, alenge Kelenganya we pusukilo lyabo abe uwapwililila mu kucula.” (AbaHebere 2:9, 10) Kelenganya we pusukilo ni Yesu Kristu, uwasambilile icumfwila capwililika ku fintu aculile ilyo aikele ngo muntu pe sonde. (AbaHebere 5:7-10) Yesu e wabalilepo ukufyalwa ngo mwana wa ku bumupashi uwa kwa Lesa.
4. Ni lilali kabili ni shani fintu Yesu aafyelwe ngo Mwana wa kwa Lesa uwa ku mupashi?
4 Yehova aabomfeshe umupashi wakwe uwa mushilo, nelyo amaka yabomba, pa kufyala Yesu ngo Mwana wakwe uwa ku mupashi, pa kumutwala ku bukata bwa ku muulu. Lintu baali fye beka na Yohane Kabatisha, Yesu aliibishiwe mu menshi umupwilapo ku kulangilila ukuituulo mwine kuli Lesa. Ilandwe lya kwa Luka litila: “Abantu bonse pa kubatishiwa, kabili ilyo Yesu abatishiwe, no kupepa alepepa, umuulu waliceneme, no Mupashi wa mushilo waliikilile pali wene mu mimonekele ya nkunda; ne shiwi lyafumine mu muulu, aliti, Ni we mwana wandi, Uwatemwikwa; muli iwe e mo mbekelwa.” (Luka 3:21, 22) Yohane amwene umupashi wa mushilo waisa pali Yesu no kumfwa uko Yehova alelanda mu kumusuminisha apaabuuta ngo Mwana Wakwe uwatemwikwa. Pali ilya nshita kabili ukupitila mu mupashi wa mushilo, Yehova alifyele Yesu nge beli lya ‘bana abengi abali no kutwalwa ku bukata.’
5. Ni bani baba e ba kubalilapo ukumwenamo mwi lambo lya kwa Yesu, kabili baba banga?
5 ‘Bamunyina’ kwa Yesu baba e ba kubalilapo ukumwenamo mwi lambo lyakwe. (AbaHebere 2:12-18) Mu cimonwa, umutumwa Yohane abamwene ninshi kale kale bali mu bukata pa Lupili lwa Sione ulwa ku muulu pamo no Mwana wa mpaanga, Shikulu wabuushiwa Yesu Kristu. Yohane na kabili asokolwele impendwa yabo, ukusoso kuti: “Naloleshe, kabili moneni, Umwana wa mpaanga naiminina pa lupili lwa Sione, kabili pamo nankwe pali aba makana umwanda umo na makana amakumi yane na makana yane [ba 144,000], abakwate shina lyakwe ne shina lya kwa Wishi lyalilembwa pa mpumi shabo. . . . Bene balubwilwe mu bantu, babe fisabo ifyabalilapo ukupya kuli Lesa na ku Mwana wa mpaanga. Na mu tunwa twabo tamwasangilwe ica bufi; bantu babulwa akalema.” (Ukusokolola 14:1-5) E co ‘abana abengi abatwelwe ku bukata’ mu muulu baba fye 144,001 epela—Yesu na bamunyina ba ku mupashi.
‘Abafyalwa Kuli Lesa’
6, 7. Ni bani ‘abafyalwa kuli Lesa,’ kabili ici cipilibula nshi kuli bene?
6 Abafyalwa kuli Yehova e ‘bafyalwa kuli Lesa.’ Pa kulanda ku bantu umo umo aba musango yo, umutumwa Yohane alembele ati: “Onse uwafyalwa kuli Lesa tacita lubembu, ico imbuto shakwe [isha kwa Yehova] shaikala muli wene; kabili tashingabembuka, ico shafyalwa kuli Lesa.” (1 Yohane 3:9) Ishi “mbuto” shaba mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. Pa kubombela pamo ne cebo cakwe, uyu mupashi walipeela umo umo uwa ba 144,000 ‘ukufyalwa libili’ kwi subilo lya ku muulu.—1 Petro 1:3-5, 23.
7 Yesu aali Mwana wa kwa Lesa ku kufyalwa kwakwe ngo muntu, nga fintu fye no muntu wapwililika Adamu aali ni “mwana Lesa.” (Luka 1:35; 3:38) Pa numa Yesu abatishiwe, nangu cibe fyo, cali icacindama Yehova ukubilisha ukuti: “Ni we Mwana wandi watemwikwa, muli iwe e mo mbekelwa.” (Marko 1:11) Kuli uku kubilisha ukwaendele pamo no kwituluka kwa mupashi wa mushilo, calimonekeshe ukuti Lesa pali ilya nshita alifyele Yesu ngo Mwana Wakwe uwa ku mupashi. Mu mampalanya, Yesu pali ilya nshita ‘alifyelwe libili’ mu kuba ne nsambu ya kupokelela ubumi na kabili ngo Mwana wa ku mupashi uwa kwa Lesa mu muulu. Ukupala wene, bamunyina ba ku mupashi ba 144,000, ‘balifyalwa libili.’ (Yohane 3:1-8, NW; moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda, November 15, 1992, amabula 3-6.) Na kabili ukupala Yesu, balisubwa kuli Lesa no kutumwa ku kubilisha imbila nsuma.—Esaya 61:1, 2; Luka 4:16-21; 1 Yohane 2:20.
Ubushininkisho bwa Kufyalwa Kuli Lesa
8. Bushininkisho nshi bwaliko ubwa kufyalwa ku mupashi ukulosha (a) kuli Yesu (b) ku basambi bakwe aba mu kubangilila?
8 Kwaliko ubushininkisho bwa kuti Yesu alifyelwe ku mupashi. Yohane Kabatisha amwene umupashi waikila pali Yesu no kumfwa ukubilisha kwa kwa Lesa ukwa kwa Mesia ngo mwana wa ku mupashi inshita fye inono ukutula pa kusubwa kwakwe. Lelo ni shani fintu abasambi ba kwa Yesu baali no kwishibo kuti balifyelwe ku mupashi? Cisuma, pa bushiku bwa kunina kwakwe ku muulu, Yesu atile: “Yohane wena abatishe ku menshi, lelo imwe mukabatishiwa ku Mupashi wa mushilo tapakapite inshiku ishingi.” (Imilimo 1:5) Abasambi ba kwa Yesu ‘babatishiwe ku Mupashi wa mushilo’ pa Pentekoste 33 C.E. Kulya kupongololwa kwa mupashi kwaendele pamo ne ‘ciunda ukufuma mu muulu kwati cipupu cikali ca mwela’ ne “ndimi ishabe misasatwe kwati sha mulilo” pali umo umo uwa basambi. Icapulilemo sana cali maka ya basambi aya “kulandila mu ndimi shimbi ifyo Umupashi wabapeele ukulanda.” Kanshi kwaliko ubushinino ubo bengamona no kumfwa ubwa kuti inshila ya kwingilila mu bukata bwa ku muulu pamo nga abana ba kwa Lesa yaliswike ku bakonshi ba kwa Kristu.—Imilimo 2:1-4, 14-21; Yoele 2:28, 29.
9. Bushininkisho nshi bwaliko ubwa kuti abena Samaria, Korneli, na bambi aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo balifyelwe ku mupashi?
9 Ilyo pabe napapite nshita, Filipi kabila wa mbila nsuma ashimikile mu Samaria. Nangu cingatila abena Samaria balipokelele ubukombe bwakwe no kubatishiwa, babulishe ubushininkisho bwa kuti Lesa alibafyele nga bana bakwe. Lintu umutumwa Petro na Yohane bapepele no kubika iminwe pali balya batetekeele, “bapokelele Umupashi wa mushilo” mu nshila iyamoneke kuli bonse. (Imilimo 8:4-25) Ubu bwali bushinino bwa kuti abena Samaria abatetekeele balifyelwe ku mupashi nga abana ba kwa Lesa. Mu kupalako, mu 36 C.E., Korneli na Bena fyalo bambi balipokelele icine ca kwa Lesa. Petro na baYuda abatetekele abamushindike “balipapile . . . pa kuti na pa Bena fyalo napapongolwelwe ca bupe Umupashi wa mushilo; pantu balabomfwa balelandila mu ndimi shimbi, no kucindika Lesa.” (Imilimo 10:44-48) Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo abengi bapokelele “ifya bupe fya mupashi” pamo nga ukulandila mu ndimi. (1 Abena Korinti 14:12, 32) Aba bantu kanshi balishininwe mu kulengama ukuti balifyelwe ku mupashi. Lelo ni shani fintu Abena Kristu bakonkelepo baali no kwishiba nampo nga balifyelwe ku mupashi nelyo iyo?
Icishimiko Mupashi Ubunte
10, 11. Ukubomfya Abena Roma 8:15-17, ni shani mwingasoso kuti umupashi ulashimikilo bunte kuli abo baba impyani shinankwe isha kwa Kristu?
10 Abena Kristu basubwa bonse fye ba 144,000 balishininkisha ukwabula no kutwishika ukuti baliba no mupashi wa kwa Lesa. Mu kulosha kuli ici, Paulo alembele ati: “Mwapokelele umupashi wa bwana. Ilyo tubilikisha, atuti, Abba! Tata! e Mupashi wine uleshimikilo bunte pamo ne mitima yesu ukuti tuli bana ba kwa Lesa; kabili nga tuli bana, ninshi tuli impyani, impyani sha kwa Lesa, impyani shinankwe sha kwa Kristu; nga cine cine tuleculila pamo nankwe, ukuti no kucindamikwa tukacindamikilwe pamo nankwe.” (Abena Roma 8:15-17) Abena Kristu basubwa baliba no kuyumfwa kwa bwana ukulola kuli Shibo wa ku muulu, ukuyumfwa kwapulamo ukwa kuba abana. (Abena Galatia 4:6, 7) Balishininwa mu cine cine ukuti balifyalwa kuli Lesa ku bwana bwa ku mupashi nge mpyani shinankwe isha kwa Kristu mu Bufumu bwa mu myulu. Muli ici, umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova ulabombamo ulubali lwashininkishiwa.
11 Pa kukuntwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, umupashi, nelyo imibele yapulamo iya basubwa ibatuninkisha ukwankulako mu nshila isuma ku cintu Icebo ca kwa Lesa cisosa pa lwe subilo lya ku muulu. Ku ca kumwenako, lintu babelenga cintu Amalembo yasosa pa lwa bana ba ku mupashi aba kwa Yehova, ilyo line baleshibo kuti ayo mashiwi yalebomba kuli bene. (1 Yohane 3:2) Balishibo kuti ‘balibatishiwa muli Kristu Yesu’ na mu mfwa yakwe. (Abena Roma 6:3) Ukushininwa kwabo ukwakosa kwa kuti baliba bana ba ku mupashi aba kwa Lesa, abakafwa no kubushiwilwa ku bukata bwa ku muulu, nge fyacitile Yesu.
12. Cinshi cintu umupashi wa kwa Lesa waluminisha mu Bena Kristu basubwa?
12 Ukufyalwa ngo mwana wa ku mupashi tacaba cintu ca kuifwaila fye. Abo bafyalwa ku mupashi tabafwaya kuya ku muulu pa mulandu wa kucushiwa ku mafya ya ndakai ayali mwi sonde. (Yobo 14:1) Mu cifulo ca ico, muli abo basubwa mu cine cine, umupashi wa kwa Yehova waliluminishamo isubilo no kufwaisha ukushisangwa mu bantunse mu cinkumbawile. Abafyalwa muli yo nshila balishibo kuti ubumi bwa muyayaya mu kupwililika kwa buntunse mwi sonde lya paradise ukushingulukwa no lupwa lwa nsansa ne fibusa kuti bwaba cintu icishaiwamina. Nangu cibe fyo, ubumi bwa musango yo te bo bafwaisha sana ku mitima yabo. Abasubwa balasubila ukuya ku muulu nga nshi ica kuti ifilolelo fyonse ne fya kuikuminishako fya pe sonde balafileka.—2 Petro 1:13, 14.
13. Ukulingana na 2 Abena Korinti 5:1-5, cinshi cali e ‘kufuluka’ kwa kwa Paulo, kabili cinshi cintu ici cilangilila pa lwa bafyalwa ku mupashi?
13 Isubilo ilipeelwa na Lesa ilya bumi bwa ku muulu lyalikosesha nga nshi mu bantu ba musango yo ica kuti ukuyumfwa kwabo kwapala ukwa kwa Paulo, uwalembele ati: “Twaishibo kuti nga yawishiwe ŋanda yesu ye hema iya pano nse, tuli no bukuule ubwafuma kuli Lesa, iŋanda iishacitwa ku minwe, iya muyayaya mu muulu; pantu muli ino e mo twishe cefu, pa kufuluko kufwikwe ca kwikalamo cesu ca mu muulu; ukuti nga twafwikwako tatwakabe ubwamba. Pantu ilyo tucili mwi hema ili, twishe cefu pa kuba abafinwa; te pantu tulefwayo kufuulwa iyo, lelo ukufwikwa, ukuti ica mfwa cino ciminwe ku mweo. Awe uwatuteyanisha ukumone ci cine ni Lesa, uwatupeele Umupashi e ciikatilo.” (2 Abena Korinti 5:1-5) ‘Ukufuluka’ kwa kwa Paulo kwali kwa kubuukila ku muulu nge cibumbwa ca mupashi icishingafwa. Ukulosha ku mubili wa buntu, abomfya ishiwi lya cimpashanya ilye hema ilingawishiwa, ukulinganishiwa ku ng’anda iyaba ca kwikalamo icingatobeka kabili ica pa kashita kanono. Nangu line bali abomi pe sonde mu mubili uwa mfwa, Abena Kristu ababa no mupashi nge ciikatilo ca bumi bwa mu muulu ubuleisa benekela “ubukuule ubwafuma kuli Lesa,” umubili wa mupashi, uushifwa, uushingabola. (1 Abena Korinti 15:50-53) Ukupala Paulo, mu kucincila kuti batila: “Twateke mitima, kabili tutila icawamako kukanaba pamo no mubili [wa buntunse], no kuba ku mwesu [mu muulu] kuli Shikulu.”—2 Abena Korinti 5:8.
Ukutwalwa mu Fipingo Fyaibela
14. Lintu aleimika ukusefya Icibukisho, cipingo nshi Yesu abalilepo ukulumbula, kabili mulimo nshi cibomba ukukuma ku bena Israele ba ku mupashi?
14 Abena Kristu abafyalwa ku mupashi balishininkisho kuti balitwalwa mu fipingo fibili ifyaibela. Yesu alumbwilepo cimo ica ifi lintu abomfeshe umukate ushatutumuka no mwangashi pa kwimika Icibukisho ca mfwa yakwe iyaleisa no kulanda pa lukombo lwa mwangashi ati: “Ulukombo ulu e cipingo cipya mu mulopa wandi uuleitililwa pa mulandu wa imwe.” (Luka 22:20; 1 Abena Korinti 11:25) Ni bani baba muli ici cipingo cipya? Ni Yehova Lesa na baba muli Israele wa ku mupashi—bantu Yehova afwaya ukutwala ku bukata bwa ku muulu. (Yeremia 31:31-34; Abena Galatia 6:15, 16; AbaHebere 12:22-24) Ici cipingo cipya, icalengelwe ukubomba ku mulopa wasumiwe uwa kwa Yesu, cifumya abantu ba pe shina lya kwa Yehova mu nko no kulenga aba Abena Kristu bafyalwa ku mupashi ukube “mbuto” sha kwa Abrahamu. (Abena Galatia 3:26-29; Imilimo 15:14) Icipingo cipya cipayanishisha abena Israele ba ku mupashi bonse ukutwalwa ku bukata pa kubabushisha ku bumi bwa bumunshifwa mu muulu. Apo caba “cipingo ca muyayaya,” cikaleta ukumwenamo kuli pe na pe. Tukamone fyo cikaba nampo nga ici cipingo na kabili cikabomba mu nshila shimbi mu kati ka Myaka Ikana Limo e lyo na pa numa.—AbaHebere 13:20.
15. Mu kumfwana na Luka 22:28-30, abakonshi basubwa aba kwa Yesu batendeke ukutwalwa mu cipingo nshi cimbi, kabili lilali?
15 “Abana abengi” abo Yehova afwaile ‘ukutwala ku bukata’ na kabili balitwalwa ngo muntu umo umo mu cipingo ca Bufumu bwa ku muulu. Ukukuma kuli ici cipingo caba pa kati ka kwa Yesu umwine na bakonshi ba mu nkasa shakwe, atile: “Abatwalilila na ine mu fya kunjesha ni mwe; ifyo Tata ampaatwilile ubufumu, na ine ndemupaatwila, ukuti mukalye no kunwa pe tebulo lyandi mu bufumu bwandi, no kwikala pa fipuna fya bufumu ukupingule mikowa ikumi na ibili ya kwa Israele.” (Luka 22:28-30) Icipingo ca Bufumu catendeke ukubomba lintu abasambi ba kwa Yesu basubilwe no mupashi wa mushilo pa Pentekoste 33 C.E. Cilya cipingo cikatwalilila ukubomba pa kati ka kwa Kristu ne shamfumu shinankwe kuli pe na pe. (Ukusokolola 22:5) E co kanshi, Abena Kristu bafyalwa ku mupashi baliba abashininkisho kuti baliba mu cipingo cipya na mu cipingo ca Bufumu. Pa kusefya Umulalilo wa kwa Shikulu kanshi, banono fye abasubwa abashalapo abacili pe sonde e balyako umukate, uwimininako umubili wabulo lubembu uwa kwa Yesu, no kunwako mwangashi, uwimininako umulopa wakwe uwapwililika uwaitilwe pa kufwa kabili uukoshe cipingo cipya.—1 Abena Korinti 11:23-26; moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda, February 1, 1989, amabula 17-20.
Abaitwa, Abasalwa, Kabili aba Cishinka
16, 17. (a) Pa kutwalwa mu bukata, ba 144,000 bonse bafwile ukuba shani? (b) “Imfumu ikumi” ni bani, kabili ni shani balesunga abashalapo abali pe sonde aba muli ‘bamunyina’ kwa Kristu?
16 Ukubomba kwa kubalilapo ukwe lambo lya cifuta mulandu ilya kwa Yesu kucilenga ukucitikako kuli ba 144,000 ukuba abaitwa ku bumi bwa ku muulu no kusalwa ukupitila mu kufyalwa ku mupashi kuli Lesa. Pa kutwalwa mu bukata kwena, balingile ‘ukucincila ukucila ku kwikasho bwite bwabo no kusalwa kwabo,’ kabili bafwile ukushininkisho kuba aba cishinka ukufika na ku mfwa. (2 Petro 1:10; Abena Efese 1:3-7; Ukusokolola 2:10) Abashalapo banono aba mu basubwa abacili pe sonde balasungilila bumpomfu bwabo nangu cingati balakaanishiwa ku “mfumu ikumi” ishimininako amabufumu yonse aya bupolitiki. Malaika atile: “Ishi shikalwa no Mwana wa mpaanga, no Mwana wa mpaanga akashicimfya ico e Shikulu wa bashikulu, kabili Imfumu ya shamfumu; na bali pamo nankwe bantu abaitwa, kabili abasalwa, kabili aba cishinka.”—Ukusokolola 17:12-14.
17 Bakateka ba buntunse tabengacita nangu cimo kuli Yesu, “Imfumu ya shamfumu,” pantu aba mu muulu. Lelo balangisha ubulwani ku bashalapo aba muli ‘bamunyina’ abacili pe sonde. (Ukusokolola 12:17) Ubo bulwani bukapwa pa nkondo ya kwa Lesa pa Armagedone, lintu ukucimfya kwashininkishiwa kukabako ku “Mfumu ya shamfumu” na ‘bamunyina’—“abaitwa, kabili abasalwa, kabili aba cishinka.” (Ukusokolola 16:14, 16) Pali ino nshita, Abena Kristu bafyalwa ku mupashi bali abapamfiwa nga nshi. Cinshi balecita nomba, ilyo Yehova ashilabatwala ku bukata?
Kuti Mwayasuka Shani?
◻ Ni bani bantu Lesa ‘atwala ku bukata bwa ku muulu’?
◻ Cipilibula nshi ‘ukufyalwa kuli Lesa’?
◻ Ni shani fintu ‘umupashi ushimikilo bunte’ ku Bena Kristu bamo?
◻ Abafyalwa ku mupashi batwalwa mu fipingo nshi?
[Icikope pe bula 15]
Pa Pentekoste 33 C.E., ubushininkisho bwalipeelwe ubwa kuti inshila ya kuya ku bukata bwa ku muulu yaliswike