Umulandu Ukabila Ukusangwa ku Kulongana kwa Bwina Kristu

PA MYESHI, Rosario, uwikala mu South America, aali naipakisha ukusambilila Baibolo na Elizabeth. Calicincimwishe Rosario ukusambilila pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa na fintu buli no kuletako imibele ya Paradise pe sonde. Lelo, ilyo lyonse Elizabeth amulaalike ku kusangwa ku kulongana pa Ŋanda ya Bufumu, alikeene. Aleyumfwa ifyo kuti asambilila Baibolo pa ŋanda no kubika mu kubomba fintu isosa, ukucite co ukwabula ukusangwa ku kulongana kwa cilonganino. Bushe nobe walitwishikapo nampo ngo kulongana kwa Bwina Kristu mu cituntulu kulakunonsha? Mulandu nshi Lesa atantikila ukuti abantu bakwe balekumana capamo?

Apantu Abena Kristu mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo baali abapusanininako ukufuma ku bantu babashingulwike, ukubishanya kwalungama kwali ukwakatama ku kupusunsuka kwabo. Umutumwa Paulo alembele Abena Kristu ba mu kubangilila ukuti: ‘Mube ababulo mulandu kabili abafuke, mu kati ka nkulo iyapondama kabili iyapuuluka, muli iyo mumoneka nge fyengelo pano nse.’ (Abena Filipi 2:15) Abena Kristu bakwete inshita yayafya ukucilisha mu Yudea, kabili ni kuli bene Paulo alembele ukuti: “Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana, ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.” (AbaHebere 10:24, 25) Ni shani fintu tucincimushanya ku kutemwa no kubombe milimo isuma ukupitila mu kulongana capamo?

Ifyo Abena Kristu “Banonana”

Ishiwi lya ciGreek ilyo Paulo abomfeshe kabili ilyapilibulwa “ukucincimusha” mu kulikonka lipilibula “ukunona.” Ipinda lya mu Baibolo lilondolola ifyo Abena Kristu “banonana” lintu litila: “Icela cinone cela, no muntu anone cinso ca mubiye.” (Amapinda 27:17; Lukala Milandu 10:10) Twaba nge fyela ifikabila ukunona lyonse. Apantu ukulumbulula ukutemwa kwa kuli Yehova no kucita ukupingulapo kwashimpwa pa citetekelo cesu cipilibula ukuba abapusanako ukufuma ku calo, lyonse tuli no kuya mu nshila imbi, ukucilandila muli iyo nshila, ukupusana ne cinabwingi.

Ukubombesha kwa lyonse ku kuba abapusanako kuti kwatompola ukupimpila kwesu ukubombe milimo isuma. Lelo lintu tuba na bambi abatemwa Yehova, tulanonana—tulacincimushanya ku kutemwa no kubombe milimo isuma. Pa lubali lumbi, lintu tuli fweka, tukongamina ukuilanguluka fwe bene mu kucishamo. Amatontonkanyo ya bucisenene, aya kaso, nelyo aya buwelewele kuti pambi yaingila mu mintontonkanya yesu. “Uwanunuka afwayo mwa kufwailo lubuli, apaataukila amano yonse.” (Amapinda 18:1) E mulandu wine Paulo alembele ku cilonganino mu musumba wa Tesalonika ukuti: “Koseleshanyeni kabili kuulaneni, filya mucita.”—1 Abena Tesalonika 5:11.

Lintu Rosario apwishishe isambililo lyakwe ilya fisambilisho fya Baibolo ifya kutendekelako, acili aleshinshimina ukufuma ku kubishanya ne cilonganino. E co, pa kukanaba na maka ya kupayanya ukwaafwa kwalundwapo, Elizabeth alilekele ukumutandalila. Imyeshi imo pa numa kangalila wenda atandalile Rosario no kwipusha ati: “Nelyo cingati icilundwa cimo na cimo ica lupwa kuti asanga ifya kulya fisuma pa kukanalya pa ŋanda, cinshi cintu ifilundwa fyonse bengalafuluka ilyo bashilelya capamo pa ŋanda?” Rosario ayaswike ati: “Kuti balefuluka ukubishanya kwa cikabilila ukwa lupwa.” Alyumfwile icishinka kabili atampile ukwisa ku kulongana lyonse. Acisangile ica kunonsha ica kuti ukutule lyo alasangwa mu kulongana mupepi na konse.

Ukukutika ku bantu bambi ukulumbulula icitetekelo mu fintu fimo fine ifyo wasuminamo ca kukoselesha kabili e fyaba no kumona ifyo icitetekelo ca musango yo cayalula ubumi bwabo. Paulo alishibe ici ukufuma ku ca kukumanya ca pa lwakwe, kabili alembele ku cilonganino mu Roma ukuti: “Ndefuluko kumona imwe, ukuti imupeeleko ica bupe ica bumupashi ku kumwikasha; e kutila, [ukuti kubeko ukukabushanya kwa kukoseleshanya, NW] pamo na imwe uko muli, ine ku citetekelo cenu, na imwe ku citetekelo candi.” (Abena Roma 1:11, 12) Na kuba, cali ni pa numa ya myaka ilyo Paulo talatandalila Roma, kabili lintu atandele, aali mufungwa mu maboko ya bena Roma. Lelo lintu amwene aba bwananyina ukufuma ku Roma abaendele bakilomita 60 ukufuma ku musumba ku kumukumanya, “Paulo . . . atootele Lesa, no kuteko mutima.”—Imilimo 28:15.

Ukusanga Ifya Kulya fya ku Mupashi mu Nshita Shayafya

Ilintu aali pe samba lya kulindikwa mu Roma, Paulo alembele ku baHebere ukukanaleka ukulongana capamo. Cili icakatama lelo kuli ifwe ukuti alundileko amashiwi ya kuti: “Pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.” (AbaHebere 10:25) Inte sha kwa Yehova balilangisha mu kukanayaluka ukufuma mu Malembo ukuti umwaka wa 1914 waishibishe ukutendeka kwa nshiku sha kulekelesha isha ici calo no kuti “ubushiku bwa kusekwa kabili bwa boni bwa bantu abashipepa” nabupalama. (2 Petro 3:7) Ukulingana ne buuku lya Baibolo ilya Ukusokolola, lintu Ciwa apooselwe ukufuma mu muulu pa kutendeka kwa nshita sha mpela, akwete icipyu icikalamba kabili aile “ku kulwa na basheleko . . . ababaka amafunde ya kwa Lesa, no kukwato bunte bwa kwa Yesu.” (Ukusokolola 12:7-17) Muli ifyo, ukubaka amafunde ya kwa Lesa kwaliba ukwayafya maka maka nomba; tukabila ukulongana na basumina banensu ilingi nga nshi. Ukulongana kukatwaafwa ukukosha icitetekelo cesu no kutemwa kwesu ukwa kuli Lesa nga twingacincintila ukusansa kwa Ciwa.

Ukutemwa Lesa ne citetekelo tafyapala ifikuulwa ifyo ifibelelela lintu fye fyakuulwa. Ukucila, fyapala ifintu fya mweo ifyo fikula panono panono mu kuba no kuliishiwa lyonse lelo ifibonsa no kufwa nga ca kuti fyapusulwa. E mulandu wine Yehova apayanishisha ifya kulya fya ku mupashi ifya lyonse ku kukosha abantu bakwe. Ifwe bonse tukabila ifya kulya fya musango yo, lelo ni kwi kumbi twingafipokelela pa mbali ya kuteyanya kwa kwa Lesa no kulongana kwa kuko? Tapali ukuli konse.—Amalango 32:2; Mateo 4:4; 5:3.

Yesu aipwishe icipusho icingatwafwa ukumona ifyo aliisha icilonganino ca Bwina Kristu. Aipwishe ukuti: “Nga kanshi nani umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, uo shikulu wakwe alaashile pa ba mu ŋanda yakwe, ku kubapeela ifya kulya mu nshita iyene? Alishuka umusha ulya, uo shikulu wakwe pa kwisa akamusanga alecite fi!” (Mateo 24:45, 46) Ni bani Yesu asontele mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ku kuliisha abakonshi bakwe, kabili ni bani asangile balebaliisha mu busumino pa kubwela kwakwe mu maka ya Bufumu? Ukwabulo kutwishika, tapali umuntu uwaikala ukupulinkana iyo myanda ya myaka. Ubushininkisho busonta ku musha ngo waba icilonganino ca Bena Kristu basubwa no mupashi, kwati fye fintu uluko lwa bena Israele lwali mubomfi wa kwa Lesa mu nshita sha pa ntanshi ya buKristu. (Esaya 43:10) Ee, Yesu apayanya ifya kulya fyesu ifya ku mupashi ukupitila muli lilye bumba lya mu kusaalala kwa calo ilya Bena Kristu basubwa no mupashi, ilyo ilelo lipeela ifi fya kulya fya ku mupashi ukupitila mu filonganino fya cikaya ifya Nte sha kwa Yehova.

Ukupayanya kwa kwa Yesu ukwe pitilo lya kupayanishishamo ifya kulya fya ku mupashi kwalondolwelwe mu kulundapo ku mutumwa Paulo ukuti: “Alininine aile mu muulu, atwele umulalo muli bunkole, apeele ne fya bupe ku bantu. . . . Wene apeele bamo ukuba abatumwa, na bambi ukuba bakasesema, na bambi ukuba ababile mbila nsuma, na bambi ukuba abacemi na bakasambilisha, ku kuwamya abashila, ku mulimo wa kupyungila, ku kukuulo Mubili wa kwa Kristu; tusuke tufike bonse kuli buumo bwa kutetekela na ku kwishibo Mwana wa kwa Lesa, ukufika na ku bukalamba, ku mulingo wa mushinku wa mwisulo wa kwa Kristu:”—Abena Efese 4:8, 11-13.

Cali maka maka ni mu kati na nkati aka cilonganino ca cikaya—pa kulongana—epo ifi “fya bupe ku bantu” fyakuulilile aba bwananyina. Mu Antioke, ku ca kumwenako, “Yuda na Sila na bo, pa kuba bakasesema, bakonkomeshe aba bwananyina ku fyebo ifingi no kubakosha.” (Imilimo 15:32) Amalyashi ukufuma ku baume bafikapo lwa ku mupashi ilelo mu musango umo wine yakakusha icitetekelo cesu pa kuti cikabonsa nelyo ukuba icishibomba.

Kuti pambi caba ica cine ukuti twalicita ukulunduluka kusuma pa mulandu wa kwaafwa kwa pa lwakwe ukwa cilundwa ca cilonganino nelyo cingati pambi tatulati tutendeke ukusangwa ku kulongana. Baibolo itila kwaliko inshita ‘walekabila umo ukukusambilishe mitande ya kubangilila iya fyebo fya kwa Lesa. Kabili waba uukabile shiba, ifilyo ifyakosa te fyo.’ (AbaHebere 5:12) Lelo umo te kuti atwalilile ukuba pa cipimo ca kunwa fye ishiba kuli pe na pe. Ukulongana kwa Bwina Kristu kupayanya programu watwalilila uwa kufunda kwa Baibolo ukwapekanishiwilwa ukusungilila ukutemwa kwa kuli Lesa ne citetekelo muli wene ifyumi pamo pene no kupayanya ukwaafwa kubomba mu kubomfya “ukupanga konse kwa kwa Lesa.” (Imilimo 20:27) Ifi fyalicila pa kuba fye “shiba.” Baibolo mu kulundapo itila: “Ifilyo ifyakosa fya bakalamba, abo bakansho kulingulula kwabo pa kweshaesha ukupaatululo busuma ukubulekanya no bubi.” (AbaHebere 5:14) Pa kulongana imitwe iingi ilalangulukwapo iyo iishingaba ulubali lwa kosi wa kutendekelako uwa kufunda kwa pa ŋanda ukwa Baibolo, pamo no kusambilila kwa cikomo ne cikomo ukwa masesemo ya Baibolo no kulanshanya kwashika ukwa fintu twingapashanya Lesa mu bumi bwesu.

Ifya Kucinkulako fya kwa Yehova—Ukupala Ishiwi ku Numa Yobe

Ukupitila mu masambililo ya cilonganino aya musango yo, Yehova lyonse alatucinkulako ulwa musango wa bantu tulingile ukuba. Ifya kucinkulako fya musango yo fyaliba ifyacindama. Ukwabula fyene mu kwanguka tulemenena ku kaso, icilumba, no bufunushi. Ifya kucinkulako ukufuma mu Malembo fikatwaafwa ukuipakisha ukwampana kwatunguluka na bantunse bambi na Lesa umwine. “Natontonkanye mibele yandi, no kubwesesha amakasa yandi ku fishimiko fyenu,” e fyasumine kalemba wa Ilumbo 119:59.

Ilyo tulesangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu lyonse, tulakumanya ukubomba kwa busesemo bwa kwa Yehova ukupitila muli Esaya, ubutila: “Takafisame kabili Kasambilisha wenu, na menso yenu yakamona Kasambilisha wenu, kabili ilyo mwapaatukila ku kwa kulyo nangu ku kwa kuso, amatwi yenu yakomfwe cebo cafuma ku numa yenu, icileti, Iyi e nshila, e mo mwende.” Yehova alabebeta ukulunduluka kwesu kabili mu kubamo ukutemwa alatulungika nga ca kuti twasangilishiwa mu bubi. (Esaya 30:20, 21; Abena Galatia 6:1) Kabili alapayanya ukwaafwa ukwafulilanako ukucila pali uku.

Ukupokelela Umupashi wa Mushilo Ukupitila mu Cilonganino

Ukupitila mu kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu ne Nte sha kwa Yehova lyonse, tulakoshiwa ku mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, uwikala pa bantu bakwe. (1 Petro 4:14) Mu kulundapo, bakangalila ba Bwina Kristu mu cilonganino basontwa no mupashi wa mushilo. (Imilimo 20:28) Aya maka yabomba ukufuma kuli Lesa yalikwata ukusonga kwa maka pa Bena Kristu. Baibolo itila: “Ifisabo fya [mupashi] kutemwa, ukusekelela, umutende, ukutekanya, icongwe, ubusuma, icishinka, ukunakilila, ukuteko mutima.” (Abena Galatia 5:22, 23) Umupashi wa mushilo, uubomba ukupitila mu kuteyanya kwa kwa Lesa, na kabili ukatwaafwa ukunonka ukumfwikisha kwa kusungusha ukwa cintu Yehova akwatila abo abamutemwa. Pa numa ya kulondolola ukuti abantu balumbuka aba ino micitile ya fintu te kuti bomfwikishe imifwaile ya kwa Lesa, Paulo alembele ati: “Lesa atusokolwela mu [mupashi].”—1 Abena Korinti 2:8-10.

Pa mbali ya fya kulya fya ku mupashi ifya kukoshe citetekelo, icilonganino cipayanya ukukansha kuli abo abalefwaya ukwakana mu mibombele ya cilonganino iikalamba. Mibombele nshi yo?

Ukukansha Ukupayanishiwa ne Cilonganino

Icilonganino ca Bwina Kristu tacaba kalabu ka kwangalila capamo uko abantu baipakisha fye ifya kusekesha kabili napamo ukukoseleshanya ukwikala ubumi busuma. Yesu apeele icilonganino umulimo ku kutwala imbila nsuma ya Bufumu kuli abo abaleikala mu mfifi ya ku mupashi. (Imilimo 1:8; 1 Petro 2:9) Ukufuma ku nshita ya kutendeka kwa ciko, pa Pentekoste wa 33 C.E., cali kuteyanya kwa bakashimikila. (Imilimo 2:4) Bushe walikwatapo ica kukumanya ca kwesha ukweba umuntu umo pa lwa mifwaile ya kwa Yehova lelo ukufilwa ukumushinina? Ukulongana kwa cilonganino kupayanya ukukansha kwa umo umo mu kulamuka kwa kusambilisha. Pa kusambilila ifya kumwenako fya mu Baibolo, tusambilila ifya kwimika apa kusuminishanya apo twingashimpa ukupelulula, ifya kubomfya Amalembo nge cishinte ca kupaasha kwabamo amano, ne fya kwaafwa bambi ukupelulula pa kubomfya ifipusho ne filangililo. Ukulamuka kwa musango yo kuti kwakwaafwa ukukumanya ubuseko bwakulisha ubwa kwaafwa umuntu umbi ukumfwikisha icine ca Baibolo.

Muli cino calo calepaulwa ku kukansana, ica bucisenene, icilonganino ca Bwina Kristu cintelelwe cine cine ica ku mupashi. Nelyo capangwa na bantu bashapwililika, caba cubo ca mutende no kutemwa. Muli ifyo, ba uusangwapo wa lyonse pa kulongana konse kabili kumanya we mwine icine ca mashiwi ya kwa kemba wa malumbo aya kuti: “Moneni, ifyo kwawama kabili ifyo kwa nsansa ukwikalilila pamo kwa ba bwananyina! . . . Yehova aebeele ipaalo, umweo wa kwikalilila umuyayaya.”—Ilumbo 133:1, 3.