Ifimonwa Fya Bufumu Bwa kwa Lesa Fyafishiwapo

“Mulecita bwino ukwangwa [icebo ca kusesema] nge nyali iileaka umwafiita.”—2 PETRO 1:19.

 1. Fintu nshi fibili ifyapusana ifyaba mu calo pali lelo?

ICALO pali lelo cili mu bwafya bwabipisha. Ifilengwa na Lesa fileonaulwa e lyo ukusansa kwa tupondo na ko kuletiinya. Ubwafya bwa bantunse bulemoneka ukulakulilako lyonse. Nangu fye mipepele ya mu calo yalifilwa ukwafwa. Na kuba, imipepele ilalenga ubwafya ukubipilako ukupitila mu kuluminisha impatila, ulupato, no kutemwisha icalo umuntu afyalilwemo. Ifi fyonse filalekanya abantu. Cine cine, nga fintu casobelwe, “ikumbi ilyafitula” likafimba “abantu na bantu.” (Esaya 60:2) Lelo pa nshita imo ine, abengi balicetekela ukuti ku ntanshi ifintu fikawama. Mulandu nshi? Pantu balangwa ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa “nge nyali iileaka umwafiita.” Baleka “icebo” ca kwa Lesa, nelyo ubukombe bwakwe, ubusangwa nomba mu Baibolo, ukubatungulula.—2 Petro 1:19.

 2. Ukulingana no kusesema kwa kwa Daniele pa “nshita ya ku mpela,” ni bani fye beka bomfwikisha ifya ku mupashi?

² Ulwa “nshita ya ku mpela,” kasesema Daniele alembele ati: “Bakasabanta abengi, no kwishiba kukafula. Abengi bakaisangulula kabili bakaibuutusha kabili bakalopolwa, lelo ababifi bakabifya; kabili ababifi bonse tabakeluke, lelo abashilimuka e bakalailuka.” (Daniele 12:4, 10) Abomfwikisha fye ifya ku mupashi ni balya ‘abasabanta,’ atemwa ababelengesha, Icebo ca kwa Lesa, abanakila ku mafunde yakwe, no kwesha ukucita ukufwaya kwakwe.—Mateo 13:11-15; 1 Yohane 5:20.

 3. Muli ba1870, cine nshi icacindama ico abasambi ba Baibolo aba kubangilila bailwike?

³ Ku kutampa fye kwa ba1870, ilyo ne “nshiku sha kulekelesha” tashilatendeka, Yehova Lesa atampile ukusanika ulubuuto pa “fya nkaama yashila ifya bufumu bwa mu muulu.” (2 Timote 3:1-5; Mateo 13:11) Pali ilya nshita ibumba lya basambi ba Baibolo lyailwike ukuti ukubwela kwa kwa Kristu kwali no kuba ukushimoneka ukupusanako ne fyo abengi basuminemo pali ilya nshita. Pa numa ya kubikwa pa cipuna ca bufumu mu muulu, Yesu aali no kubwela mu mano ya kupoosa sana amano ku filecitika pe sonde. Icishibilo cabamo ifingi cali no kwishibisha abasambi bakwe ukuti ukubapo kwakwe ukushimoneka nakutampa.—Mateo 24:3-14.

Ilyo Icimonwa Cabele Ica Cine Cine

 4. Yehova akosha shani icitetekelo ca babomfi bakwe aba muno nshiku?

⁴ Icimonwa ca kwaluka cali citontonshi cawamisha ica bukata bwa Bufumu ubwa kwa Kristu. (Mateo 17:1-9) Cilya cimonwa cakoseshe icitetekelo ca kwa Petro, Yakobo, na Yohane pa nshita lintu abengi balekele ukukonka Yesu pa mulandu wa kuti tacitile ifyo balefwaya acite. Ukupalako, muli ino nshita ya ku mpela, Yehova alikosha icitetekelo ca babomfi bakwe aba muno nshiku ukupitila mu kubafwa ukumfwikisha ifingi pa fyo cilya cimonwa no kusesema kwapalako ukwingi filefikilishiwa. Lekeni nomba tulanshanye fimo fimo pali ifi fintu fya cine cine ifikosha citetekelo.

 5. Nani wali e Lutanda lwa lucelo, kabili ulu lutanda ‘lwatulile’ lilali kabili mu nshila nshi?

5 Ukulanda pa cimonwa ca kwaluka, umutumwa Petro alembele ati: “E ico twakwata icebo ca kusesema icacilapo ukushininkishiwa; kabili mulecita bwino ukwangwa cene nge nyali iileaka umwafiita, busuke buce ubushiku no lutanda lwa lucelo lutule, mu mitima yenu.” (2 Petro 1:19) Ulo Lutanda lwa lucelo, atemwa “ulutanda ulubalika,” ulwa mampalanya ni Yesu Kristu mu bukata bwakwe. (Ukusokolola 22:16) Ulu lutanda ‘lwatulile’ mu 1914 ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bwafyelwe mu myulu, icali e kutendeka kwa cintu cipya. (Ukusokolola 11:15) Mu cimonwa ca kwaluka, Mose na Eliya bamoneke bali na Yesu, balelanshanya nankwe. Bemininako bani?

6, 7. Ni bani baimininweko na Mose na Eliya mu cimonwa ca kwaluka, kabili fyebo nshi fimbi ifyacindama Amalembo yasokolola pali aba bene abaleimininwako?

⁶ Apo Mose na Eliya balipokeleleko ubukata bwa kwa Kristu, ishi nte shibili isha cishinka shifwile shimininako abateka na Yesu mu Bufumu. Icishinka ca kuti Yesu alikwata bakateka banankwe cileumfwana ne cimonwa ca kwa Mesia wabikwa pa cipuna ca bufumu ico kasesema Daniele apeelwe. Daniele amwene “umo uwaba ngo mwana wa muntu” alepokelelo “kuteka kwa muyayaya” ukufuma ku “Mukote wa nshiku ne nshiku,” Yehova Lesa. Lelo moneni ico Daniele bamulanga bwangu bwangu pa numa ya ico. Alemba ati: “Ubufumu no kuteka no bukalamba bwa mabufumu ya mwi samba lya muulu onse fikapeelwa ku bantu bashila ba Wapulamo, abo ubufumu bwabo bufumu bwa muyayaya, kabili fyalo fyonse fikabapyungila no kuumfwako.” (Daniele 7:13, 14, 27) Cine cine, imyaka ukucila 500 pa ntanshi ya cimonwa ca kwaluka, Lesa asokolwele ukuti “abashila” bamo bakateka mu Bufumu bwa kwa Kristu ubukalamba.

⁷ Abashila abo Daniele amwene ni bani? Ni aba bene bantu umutumwa Paulo alandilepo ilyo atile: “Umupashi wine ulashimika ubunte no mupashi wesu ukuti tuli bana ba kwa Lesa. E co, kanshi, nga tuli bana, ninshi tuli kabili impyani: e kuti impyani sha kwa Lesa, lelo impyani shinankwe isha kwa Kristu, kulila fye twaculila pamo nankwe pa kuti no kucindamikwa tukacindamikilwe pamo nankwe.” (Abena Roma 8:16, 17) Aba bashila te bambi iyo lelo basambi basubwa no mupashi aba kwa Yesu. Mu Ukusokolola, Yesu atila: “Uwacimfya nkamupeela ukwikala pamo na ine pa cipuna candi ca bufumu, ifyo na ine nacimfishe no kwikala pamo na Tata pa cipuna cakwe ca bufumu.” Aba ‘bakacimfya’ babuushiwa ababa 144,000, ukubikako na Yesu, bakateka isonde lyonse.—Ukusokolola 3:21; 5:9, 10; 14:1, 3, 4; 1 Abena Korinti 15:53.

 8. Abasambi ba kwa Yesu abasubwa babomba shani umulimo uo Mose na Eliya babombeleko, kabili fintu nshi fyatumbukamo?

⁸ Lelo cinshi calenga ukuti Abena Kristu basubwa bemininweko na Mose na Eliya? Mulandu wa kuti abo Bena Kristu, ilyo bacili abantunse, babomba umulimo uwapalana no mulimo Mose na Eliya babombeleko. Ku ca kumwenako, baba ni nte sha kwa Yehova, te mulandu no kupakaswa. (Esaya 43:10; Imilimo 8:1-8; Ukusokolola 11:2-12) Ukupala Mose na Eliya, mu kushipa balasansalika ukupepa kwa bufi ilyo balekonkomesha abafumaluka ukubombela Lesa epela. (Ukufuma 32:19, 20; Amalango 4:22-24; 1 Ishamfumu 18:18-40) Bushe mu mulimo wabo mwaliba ifyatumbukamo? Ukwabula no kutwishika! Ukulunda pa kulonganika abasubwa bonse, balyafwa abengi nga nshi aba “mpaanga shimbi” ukunakila Yesu Kristu.—Yohane 10:16; Ukusokolola 7:4.

Kristu Apwisha Ukucimfya Kwakwe

 9. Ukusokolola 6:2 kulanga shani Yesu ukulingana na fintu aba pali lelo?

⁹ Yesu nomba ni Mfumu ya maka, te muntunse fye uuninine pa mwana wa mpunda. Bamulanga nanina pali kabalwe nangu kafwalo—icishibilo ca mu Baibolo ica bulwi. (Amapinda 21:31) Ukusokolola 6:2 kutila: “Moneni! kabalwe wabuuta; no waikelepo ali no buta; kabili apeelwe icilongwe, e lyo aile alecimfya kabili ku kupwisha ukucimfya kwakwe.” Kabili, ulwa kwa Yesu, kemba wa malumbo Davidi alembele ati: “Umulumbu wa bukose bobe Yehova akautambika ukufuma mu Sione, akatila, Ube no bufumu mu kati ka balwani bobe.”—Amalumbo 110:2.

10. (a) Ukunina pali kabalwe ukwa kwa Yesu ukwa kucimfya kwatendeke shani no bukata? (b) Ukucimfya kwa kubalilapo ukwa kwa Kristu kwakumine shani icalo conse?

1⁰ Abo Yesu abalilepo ukucimfya balwani bakwe abakwatisha amaka—Satana ne fibanda fyakwe. Ilyo abatamfishe ku muulu, abapoosele pe sonde. Pa kwishiba ukuti inshita yabo naicepa, ifi fimipashi fyabipa fyaliba no bukali pa bantunse, ukuleta akalanda kabipisha. Mwi buuku lya Ukusokolola aka kalanda kemininwako na banina pali bakabalwe na bambi batatu. (Ukusokolola 6:3-8; 12:7-12) Mu kumfwana no kusesema kwa kwa Yesu ukwa “cishibilo ca kubapo [kwakwe] ne ca mpela ya bwikashi,” aba bakabalwe balenga ukuti kube inkondo, icipowe, ne fikuko fyabipisha. (Mateo 24:3, 7; Luka 21:7-11) Ukupala ukushikitika kwa kupaapa ukwa mwanakashi uuli ne fumo, uku “kucululuka kwa kupaapa” ukwa mampalanya na ko kukatwalilila ukukulilako ukufikila Kristu ‘apwisha ukucimfya kwakwe’ pa konaula ukuteyanya kwa kwa Satana konse ukumoneka.a—Mateo 24:8.

11. Bushe ilyashi lya cilonganino ca Bwina Kristu lipeela shani ubunte bwa kuti Kristu aleteka?

¹¹ Mumbi umo amaka ya kwa Yesu aya kuteka yamonekela ni mu kuti alibakilila icilonganino ca Bwina Kristu pa kuti cibombe umulimo capeelwa uwa kushimikila abantu ubukombe bwa Bufumu isonde fye lyonse. Te mulandu no kukaanya kwabipisha ukwa kwa Babiloni Mukalamba—ubuteko bwa calo ubwa kupepa kwa bufi—no kufuma ku buteko bwa culukusu, umulimo wa kushimikila walitwalilila ukubombwa e lyo kabili wafika uko ushabalile aufika kale. (Ukusokolola 17:5, 6) Mwandini ici caba bunte bwa maka ubwa kuti Kristu aleteka!—Amalumbo 110:3.

12. Mulandu nshi abengi bashilukila ukuti Kristu e po ali mu kukanamoneka?

¹² Lelo, ku ca bulanda, abengi, pamo pene fye na baitunga ukuba Abena Kristu, balafilwa ukwiluka ukuti ifintu fya lulumbi ifilecitika pali lelo filelanga ulwa fya cine cine ifilecitika nangu ca kuti tafimoneka. Baseka fye na baleshimikila pa Bufumu bwa kwa Lesa. (2 Petro 3:3, 4) Mulandu nshi? Pantu Satana alipofwisha amatontonkanyo yabo. (2 Abena Korinti 4:3, 4) Na kuba, atendeke ukupofwisha lwa ku mupashi Abena Kristu baitunga imyaka iingi iyapita, ukubalenga fye no kusha isubilo lyabo ilishaiwamina ilya Bufumu.

Basha Isubilo lya Bufumu

13. Ni kwi ukupofula kwa ku mupashi kwatungulwile?

¹³ Yesu asobele ukuti abasangu, ukupala amankumba mu ngano, bali no kusokelela mu cilonganino ca Bwina Kristu no kulufya abengi. (Mateo 13:24-30, 36-43; Imilimo 20:29-31; Yuda 4) Mu kuya kwa nshita, aba Bena Kristu ba bufi bapokelele ukusefya kwa cisenshi, ifibelesho, ne fisambilisho, no kusosa fye abati fya “Bwina Kristu.” Ica kumwenako cimo ica ici ni Krisimasi iyalesefiwa pa kubalilapo fye ilyo abantu balepepa imilungu ya cisenshi Mithra na Saturn. Lelo cinshi calengele Abena Kristu baitunga ukupokelela uku kusefya ukushili kwa Bwina Kristu? Icitabo ca The New Encyclopædia Britannica (1974) citila: “Icalengele batampe ukusefya Krisimasi, umutebeto wa kufyalwa kwa kwa Yesu Kristu, ni co balekele ukwenekela ukubwela kwa kwa Kristu.”

14. Ukusambilisha kwa kwa Origen na Augustine kwafulungenye shani icine pa Bufumu?

¹⁴ Moneni na kabili ifyo banyonganya umwalola ishiwi lya kuti “ubufumu.” Icitabo ca mutwe wa kuti The Kingdom of God in 20th-Century Interpretation citila: “Origen [uwasambilile ifya mapepo mu mwanda wa myaka uwalenga butatu] alondolwele umo Abena Kristu bomfwila ishiwi lya kuti ‘ubufumu’ ati kuteka kwa kwa Lesa mu mutima.” Ni pi Origen ashimpile ukusambilisha kwakwe? Te pa Malembo, lelo pa “mano ya buntunse na ya ku calo ayapusana nga nshi ne fyo Yesu ne calici lya kubalilapo fyasambilishe.” Mu citabo alembele ica De Civitate Dei (Umusumba wa kwa Lesa), Augustine uwa ku Hippo (354-430 C.E.) atile icalici line e Bufumu bwa kwa Lesa. Ukutontonkanya kwa musango yo ukwapusana na malembo kwalengele amacalici ya mu Kristendomu ukupokelela ukuteka kwa mapolitiki. Kabili babomfeshe ubupolitiki pa myaka iingi, ilingi line ukutekela ku lucu.—Ukusokolola 17:5, 18.

15. Ilembo lya Abena Galatia 6:7 lyafikilishiwa shani ukukuma ku macalici ya mu Kristendomu ayengi?

¹⁵ Pali lelo, amacalici yalecula nga nshi pa mulandu ne fyo bacitile ku numa. (Abena Galatia 6:7) Abengi amaka yabo yalepwa e lyo abantu na bo baleleka ukupepako. Ici cilemoneka sana ku Bulaya. Ukulingana na magazini wa Christianity Today, “pali lelo amacalici yakalamba aya ku Bulaya yalileka ukuba amayanda ya mapepo lelo yaba mayanda ya babenye, umusangwa fye abatandashi.” E fyo caba na mu ncende shimbi isha calo. Cinshi ici cilelangilila ukukuma ku kupepa kwa bufi? Bushe kukapwa fye ilyo bamembala bonse bapwa ne ndalama shabula? Kabili cikaba shani ku kupepa kwa cine kwena?

Ubushiku Ubukulu Ubwa kwa Lesa Buleisa E ico Ipekanyeni

16. Mulandu nshi ulupato lulekulilako ukulola kuli Babiloni Mukalamba lucindamine?

¹⁶ Filya fine icushi ne mito ifyatendeka ukufuma mu lupili ulupuulika fingaba cishibisho ca kuti ulupili lwalaswa lupuulike, e fyo no bulwani bulekulilako ku mipepele mu ncende ishingi isha calo bulelanga ukuti ukupepa kwa bufi kwalaswa konaulwe. Nomba line, Yehova akalenga utubungwe twa bupolitiki utwa mu calo ukubombela pamo ku kusansalika no kupomona cilende wa ku mupashi Babiloni Mukalamba. (Ukusokolola 17:15-17; 18:21) Bushe Abena Kristu ba cine bafwile ukutiina uko kupomona ne mbali shimbi isha “bucushi bukalamba” ishikakonkapo? (Mateo 24:21) Awe iyo! Bena bakasekelela ilyo Lesa akalalimuna ababifi. (Ukusokolola 18:20; 19:1, 2) Moneni icacitike kuli Yerusalemu na ku Bena Kristu abaleikala mulya mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo.

17. Mulandu nshi ababomfi ba kwa Yehova aba busumino bengacetekela ukuti bakapusushiwa ilyo impela ya buno bwikashi ilepalamina?

1⁷ Ilyo ifita fya ciRoma fyashingile Yerusalemu mu 66 C.E., Abena Kristu abaali abalola lwa ku mupashi tabasungwike nangu ukutiinishiwa. Apo balebelengesha Icebo ca kwa Lesa, balishibe “ukuti ukupomonwa kwakwe nakupalama.” (Luka 21:20) Kabili balishibe ukuti Lesa ali no kubapeela ishuko lya kufulumukila ku bucingo. Ilyo ishuko lyamoneke, Abena Kristu balifulumwike. (Daniele 9:26; Mateo 24:15-19; Luka 21:21) Na lelo line, abaishiba Lesa no kumfwila Umwana wakwe kuti bacetekela ukupusushiwa ilyo buno bwikashi bulepalamina impela ya buko. (2 Abena Tesalonika 1:6-9) Na kuba, ilyo ubucushi bukalamba bwatendeka, mu nsansa ‘bakenune mitwe, pantu ukulubuka kwabo nakupalama.’—Luka 21:28.

18. Cinshi cikatumbuka mu kusansa kwa kapeleko uko Goge akasansa ababomfi ba kwa Yehova?

¹⁸ Pa numa ya konaulwa kwa Babiloni Mukalamba, Goge wa ku Magoge, Satana akasansa Inte sha kwa Yehova isha mutende ukusansa kwa kapeleko. Ilyo ibumba lya kwa Goge likesa “nge kumbi ku kukupe calo,” likenekela ukucimfya bwangu bwangu. Mwandini bakapeshiwa amano! (Esekiele 38:14-16, 18-23) Umutumwa Yohane alembo kuti: “Namwene umuulu naucenama, kabili, moneni kabalwe uwabuuta. No waikelepo etwa Uwa cishinka kabili Uwa cine . . . Mu kanwa kakwe mulefuma ulupanga ulutali ulwatwa, ukuti omineko inko.” Iyi “Mfumu ya shamfumu” iishimoneka ikapususha bakapepa ba kwa Yehoba aba bucishinka no kulofya abalwani babo bonse. (Ukusokolola 19:11-21) Mwandini ico cikaba kufikilishiwa kwa cimonwa ca kwaluka!

19. Ukucimfya kwa kwa Kristu ukwa kapeleko kukakuma shani abasambi bakwe aba bucishinka, kabili cinshi bafwile ukwesha ukulacita pali nomba?

¹⁹ Yesu ‘akatashiwa muli bulya bushiku muli bonse abatetekela.’ (2 Abena Tesalonika 1:10) Bushe mulefwaya ukuba pa bakatasha pa kumona ukucimfya kwa Mwana wa kwa Lesa? Lyene twalilileni ukukosha icitetekelo cenu no ‘kuba abaiteyanya, pantu pa nshita mushenekele, e po Umwana wa muntu akesa.’—Mateo 24:43, 44.

Tekanyeni

20. (a) Kuti twalanga shani ukuti tulatasha pa “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” uo Lesa atupeela? (b) Mepusho nshi tufwile ukuipusha?

²⁰ “Umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” cila nshita alakonkomesha abantu ba kwa Lesa ukuba abalola lwa ku mupashi no kutekanya. (Mateo 24:45, 46; 1 Abena Tesalonika 5:6) Bushe mulatasha pali uku kucinkulako kwa pa nshita yalinga? Bushe mulakubomfya ilyo muletangishako ifyacindama mu bumi? Kuti cawama ukuipusha amuti: ‘Bushe lwa ku mupashi ndamona Umwana wa kwa Lesa aleteka mu muulu? Bushe ndamumona naipekanya ukuleto bupingushi pali Babiloni Mukalamba no bwikashi bwa kwa Satana bonse?’

21. Mulandu nshi bamo napamo batampila ukushipwila lwa ku mupashi, kabili cinshi bafwile ukucita bwangu bwangu?

2¹ Bamo abalongana na bantu ba kwa Yehova balitampa ukushipula lwa ku mupashi. Bushe napamo balifilwa ukutekanya no kushipikisha, nge fyo cali ku basambi bamo bamo aba kwa Yesu aba kubalilapo? Bushe napamo amasakamika ya mu bwikashi, ukutemwe fyuma, nelyo ukupakaswa e fyalenga ukuti babwelele ku numa? (Mateo 13:3-8, 18-23; Luka 21:34-36) Napamo bamo basanga ifyebo fimo ifyasabankanishiwa no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” ifyakosa ukumfwikisha. Nge fi e fyamucitikila, tulemucincisha ukubelengesha Icebo ca kwa Lesa no kupimpa ukupya no kupaapaata Yehova pa kuti mubukulule bucibusa bwenu na wene ubwakosa.—2 Petro 3:11-15.

22. Bushe icimonwa ca kwaluka no kusesema kumbi ukwalandwapo fyamulenga ukumfwa shani?

²² Icimonwa ca kwaluka capeelwe ku basambi ba kwa Yesu ilyo balekabila ukukoseleshiwa. Pali lelo, twakwata icacila pa cimonwa ca kwaluka icingatukosha, e kutila ukufikilishiwa kwa cilya cimonwa no kusesema kumbi ukwingi ukwapalako. Ilyo tuletontonkanya pali uku kufikilishiwa kwa lulumbi no kufikilishiwa kwa ku ntanshi, shi na ifwe no mutima wesu onse tusose nge fyasosele umutumwa Yohane ilyo atile: “Ameni! Iseni, mwe Shikulu Yesu.”—Ukusokolola 22:20.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Muli ba1870, cinshi ibumba linono ilya basambi ba Baibolo baishileumfwikisha pa kubwela kwa kwa Kristu?

• Icimonwa ca kwaluka kwa kwa Yesu cafikilishiwa shani?

• Ukunina kwa kwa Yesu pali kabalwe ku kucimfya kwakuma shani icalo ne cilonganino ca Bwina Kristu?

• Cinshi tufwile ukucita pa kuba pali balya abakapusuka ilyo Yesu akapwisha ukucimfya kwakwe?

[Ifikope pe bula 16, 17]

Icimonwa cafikilishiwa

[Ifikope pe bula 18]

Bushe mwalishiba icacitike ilyo Kristu atendeke ukucimfya?