Icipandwa 16

Ifyo Wingapalama Kuli Lesa

 1. Kupalana nshi kumoneka mu mipepele iingi ilelo?

UMUTANDASHI waletandalila icalo cimo ica ku Kabanga alipapushiwe pa kumona ukusefya kwa mipepele uko amwene pe tempele lya baBhuddha. Nangu ca kuti ifipasho fyalebomfiwa tafyali fya kwa Maria nelyo Kristu, uku kusefya kwa mipepele ukwingi kwapalene no kwa mu calici apepako ku calo ku myabo. Ku ca kumwenako, amwene ukuti bakolona balebomfiwa na mapepo yaleimbwa. Bambi na bo balimona uku kupalana. Mu fyalo fya ku Kabanga nelyo ifya ku Masamba, inshila abantu baipeelesha ku kupepa beseshamo ukupalama kuli Lesa nelyo ku fintu ifyo bapepa yalipalana icipesha amano.

 2. Bushe ipepo lyalondololwa ukuti cinshi, kabili mulandu nshi abantu abengi bapepela?

² Abengi besha ukupalama kuli Lesa maka maka ukupitila mu kupepa kuli wene. Ipepo lyalondololwa ngo “kulanshanya kwa muntu ne fyashila nelyo ifya mushilo—Lesa, imilungu, ubwikalo bwasumbuka, nelyo amaka yacila aya cifyalilwa.” (The New Encyclopædia Britannica) Nangu cibe fyo, ilyo bamo balepalamina kuli Lesa mwi pepo, batontonkanya fye pa lwa fintu bengamwenamo. Ku ca kumwenapo, umwaume umo inshita imo aipwishe umo uwa Nte sha kwa Yehova ati: “Bushe aya mafya nakwata mu lupwa, pa ncito, na ku butuntulu bwa bumi, kuti yapwa nga mwampepelako?” Uyo mwaume kwati e fintu aletontonkanya, lelo abengi balapepa no kusanga ukuti amafya yabo yaletwalilila. E co kuti pambi twaipusha ati, ‘Nga mulandu nshi kanshi uwa kupalamina kuli Lesa?’

UMULANDU TULINGILE UKUPALAMINA KULI LESA

 3. Ni kuli nani amapepo yesu yalingile ukulungatikwa, kabili mulandu nshi?

³ Ipepo te kusefya kwa ntambi ukwabulamo ubupilibulo, kabili te nshila ya kumwenamo fye. Umulandu ukalamba uwa kupalamina kuli Lesa uli wa kukwata bucibusa bwapalamisha na wene. Amapepo yesu kanshi yalingile ukulungatikwa kuli Yehova Lesa. “Yehova ali mupepi kuli bonse abalilila kuli wene,” e fyasosele kemba wa malumbo Davidi. (Ilumbo 145:18) Yehova alatulaalika ukuti twingaba na bucibusa bwa mutende na wene. (Esaya 1:18) Abo abapokelela ubu bwite balasuminishanya na kemba wa malumbo uwatile: “Lelo ine, ukupalama kuli Lesa e cawama kuli ine.” Mulandu nshi? Pantu abapalama kuli Yehova Lesa bakaipakisha insansa sha cine no mutende wa ku muntontonkanya.—Ilumbo 73:28.

4, 5. (a) Mulandu nshi cakatamina ukupepa kuli Lesa? (b) Ni bucibusa bwa musango nshi twingalundulula na Lesa ukupitila mwi pepo?

⁴ Mulandu nshi uwa kupepela kuli Lesa ku kulomba ukwaafwa nga ca kuti ‘aishibe fintu tukabila ilyo tatulamulomba’? (Mateo 6:8; Ilumbo 139:4) Ipepo lilangisha ukuti twalitetekela Lesa kabili tumumona nge Ntulo ya “ca kupeelwa conse icisuma ne ca bupe conse icafikapo.” (Yakobo 1:17; AbaHebere 11:6) Yehova alatemunwa ku mapepo yesu. (Amapinda 15:8) Alatemwa ukumfwa ukulumbulula kwesu ukwabamo ubupilibulo ukwa kutasha no kulumba, kwati fye fintu wishi asekelela pa kumfwo mwana wakwe umunono abomfya amashiwi yafumaluka pa kutasha. (Ilumbo 119:108) Nga ca kuti umwana na wishi balikwata bucibusa busuma, ukulanshanya kwabo kulaba ukwa bucibusa. Umwana uwatemwikwa alafwaya ukulanda na wishi. E fyo caba na ku lwa bucibusa bwesu na Lesa. Nga ca kuti mu cituntulu tulatesekesha cintu tulesambilila pa lwa kwa Yehova no kutemwa kuntu atulangisha, tukalafwaisha nga nshi ukucilumbulula kuli wene mwi pepo.—1 Yohane 4:16-18.

⁵ Ilyo tulepalamina kuli Lesa Wapulishamo, tulingile ukuba aba mucinshi, nangula ca kuti tatulingile ukusakamikwa mu kucishamo pa lwa mashiwi tuli no kubomfya. (AbaHebere 4:16) Umwinshi wa kupalamina kuli Yehova lyonse waliba uwaisuka. Kabili mwandi lishuko twakwata ilya ‘kupongolwela Lesa ifya mu mutima wesu’ ukupitila mwi pepo! (Ilumbo 62:8) Ukutesekesha Yehova kutungulula ku kukwata bucibusa bwa citemwishi na wene, ukupala ubo umuntu wa busumino Abrahamu aipakishe pa kuba cibusa wa kwa Lesa. (Yakobo 2:23) Lelo pa kupepa kuli Shikulu Mulopwe wa mu kubumbwa konse, tufwile ukwenda mu kumfwana ne fipope fifwaikwa pa kumupalama.

IFIPOPE FIFWAIKWA PA KUPALAMA KULI LESA

6, 7. Nangu ca kuti Lesa talipilisha pa kuti engomfwa amapepo yesu, cinshi afwaya kuli ifwe lintu tulepepa?

⁶ Bushe indalama shilakabilwa pa kuti twingapalama kuli Lesa? Abantu abengi balalipila bashimapepo indalama pa kuti babapepeleko. Bamo batontonkanya fye no kuti amapepo yabo yakasukwa ukulingana ne cipimo ca bupe bapeela. Icebo ca kwa Lesa, nangu cibe fyo, tacisosa ukuti ubupe bwa ndalama bulafwaikwa pa kuti twingapalama kuli Yehova ukupitila mwi pepo. Tashitisha ifintu fya ku mupashi ifyo atupayanishisha na mapaalo ya kuba na bucibusa na wene ukupitila mwi pepo.—Esaya 55:1, 2.

⁷ Cinshi kanshi icifwaikwa? Cimo icifwaikwa caba mibele ya mutima iyalungama. (2 Imilandu 6:29, 30; Amapinda 15:11) Tufwile mu mitima yesu ukukwata icitetekelo muli Yehova Lesa ngo ‘umfwo kupepa’ kabili “kalambula wa bamufwayafwaya.” (Ilumbo 65:2; AbaHebere 11:6) Na kabili tufwile ukukwata umutima wanakilila. (2 Ishamfumu 22:19; Ilumbo 51:17) Muli cimo ica filangililo fyakwe, Yesu Kristu alangishe ukuti pa kupalamina kuli Lesa umusangushi waicefya uwakwete imibele ya mutima iyafuuka aishileba uwalungamikwa ukucila umuFarise wa matutumuko. (Luka 18:10-14) Ilyo tulepalamina kuli Lesa ukupitila mwi pepo, natuleibukisha lyonse ukuti “onse uwatakalalo mutima wa muselu kuli Yehova.”—Amapinda 16:5.

 8. Nga tulefwaya Lesa aleasuka amapepo yesu, tufwile ukuisangulula kuli finshi?

⁸ Nga ca kuti tulafwaya ukuti Lesa asuke amapepo yesu, tufwile ukuisangulula ku myendele ya lubembu. Lintu umusambi Yakobo akoseleshe bambi ukupalama kuli Lesa, alundilepo ukuti: “Sangululeni iminwe yenu, mwe babembu; sangululeni imitima yenu, mwe ba mitima ibili.” (Yakobo 4:8) Nelyo fye ni bakacita wa fibi kuti baisakwata bucibusa bwa mutende na Yehova nga ca kuti balapila no kusha inshila yabo iya kale. (Amapinda 28:13) Yehova te kuti atumfwe nga ca kuti tulebepekesha fye ukuti twalisangulula inshila yesu. “Amenso ya kwa Shikulu [Yehova] yalola pa balungami, na ’matwi yakwe yomfwo kupaapaata kwabo,” e fisosa Icebo ca kwa Lesa.—1 Petro 3:12.

 9. Kupitila muli ani tulingile ukupalamina kuli Yehova, kabili mulandu nshi?

⁹ Baibolo ilondolola ukuti: “Tapali pano isonde umuntu mulungami uucite cisuma no kubulo kubembuka.” (Lukala Milandu 7:20) Muli fyo, kuti pambi waipusha auti: ‘Ni shani, lyene, twingapalama kuli Yehova Lesa?’ Baibolo yasuko kuti: “Ngo muntu abembuka, natukwato Bukota kuli Shifwe, Yesu Kristu umulungami.” (1 Yohane 2:1) Nangula ca kuti tuli babembu, kuti twapalama kuli Lesa mu kukakuka ukupitila muli Yesu Kristu, uwatufwilile nge cilubula. (Mateo 20:28) E nshila fye yeka twingapalaminamo kuli Yehova Lesa. (Yohane 14:6) Tatufwile ukutunge fyo nangu ca kuti twabembukila ku mumbo ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu likafimba pa membu shesu nangu cibe shani. (AbaHebere 10:26) Nangu cibe fyo, nga ca kuti tulebombesha ukufika apo twingapesha ukutaluka ku cabipa kabili nalyo line twatena pa nshita shimo, kuti twalapila no kulomba Lesa ukutulekelela. Lintu twamupalamina no mutima uwaicefya, akatumfwa.—Luka 11:4.

UTUSHITA TWA KULANDA NA LESA

10. Ni shani fintu twingapashanya Yesu mu kupepa, kabili ni mu tushita nshi twingapepa amapepo ya pa lwesu?

¹⁰ Yesu Kristu amwene bucibusa bwakwe na Yehova ngo bwa mutengo nga nshi. Muli ifyo, Yesu alitantike inshita ya kulanda na Lesa ukupitila mwi pepo lya pa lwakwe. (Marko 1:35; Luka 22:40-46) Cisuma ukupashanya ica kumwenapo ca kwa Yesu no kulapepa kuli Lesa lyonse. (Abena Roma 12:12) Calilinga ukutampa ubushiku bumo na bumo ne pepo, kabili pa ntanshi ya kusendama, calilinga ukutasha Yehova pa mulimo wa ako kasuba. Na mu kasuba, ulingile ukucipampamika ukupalama kuli Lesa “inshita shonse.” (Abena Efese 6:18) Nelyo fye mu mutima kuti twapepa, ukwishibo kuti Yehova kuti atumfwa. Ukulanda na Lesa pa lwesu kulatwafwa ukukosha bucibusa bwesu na wene, kabili ukupepa kuli Yehova lyonse kulatwaafwa ukupalamisha pe kuli wene.

11. (a) Mulandu nshi indupwa shilingile ukupepela capamo? (b) Cinshi cipilibula nga watila “Amene” pa mpela ye pepo?

¹¹ Amapepo ayo tupepelako amabumba ya bantu na yo yene Yehova alakutika. (1 Ishamfumu 8:22-53) Indupwa kuti shapalamina kuli Lesa capamo, mu kuba no mutwe wa lupwa ukulatungulula mwi pepo. Ici cilakosha icikakilo ca lupwa, kabili abacaice batendeka ukumona Yehova ukuti wa cine cine ilyo baleumfwa uko abafyashi babo balepepa kuli Lesa mu kuicefya. Ni shani nga ca kuti umo aleimininako ibumba mwi pepo, napamo pa kulongana kwa Nte sha kwa Yehova? Nga ca kuti tuli mwi bumba, lekeni tukutikishe pa kuti pa mpela ye pepo, twingasosako no mutima onse ati “Amene,” icalola mu kuti “Cibe fyo fine.”—1 Abena Korinti 14:16.

AMAPEPO AYO YEHOVA OMFWA

12. (a) Mulandu nshi Lesa ashasukila amapepo yamo? (b) Mulandu nshi tushilekabila ukulanda fye pa lwa fintu tulekabila pa lwesu ilyo tulepepa?

¹² Bamo kuti pambi bayumfwe fyo Lesa taasuka amapepo yabo nangu ca kuti bapepela ukupitila mwi shina lya kwa Kristu. Nangu cibe fyo, umutumwa Yohane atile: “Nga twalomba akantu akalingene no kufwaya [kwa kwa Lesa] atuumfwa.” (1 Yohane 5:14) Kanshi, tulekabila ukulomba ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa. Apantu aliba uwasekelela mu butuntulu bwesu ubwa ku mupashi, icili conse icileambukila bumupashi bwesu kuti caba cintu ca kupepelapo. Tufwile ukukaana itunko lya kufwaya ukupepela fye ifintu tulekabila lwa ku mubili. Ku ca kumwenapo, ilintu calilinga ukupepela ukushilimuka ne nkosho pa fya kwikala no bulwele, amasakamika pa lwa butuntulu bwa bumi tayalingile ukufimbilikisha amabuseko ya ku mupashi. (Ilumbo 41:1-3) Umwanakashi wa Bwina Kristu umo, pa numa ya kwiluka ukuti aali uwacishamo ukwangwako pa lwa butuntulu bwakwe ubwa bumi, alombele Yehova ukumwaafwa ukukwata imimwene yalinga pa lwa bulwele bwakwe. Ica kufumamo cali ca kuti amafya ya fya butuntulu bwakwe yalilekele ukumusakamika sana, kabili ayumfwile ukuti apeelwe “ukucishamo kwa maka.” (2 Abena Korinti 4:7) Ukufwaisha kwakwe ukwa kwaafwa bambi lwa ku mupashi kwaliluminishiwe, kabili asangwike kabilisha wa Bufumu uwa nshita yonse.

13. Nga fintu calangililwa pali Mateo 6:9-13, fintu nshi fimo ifyalinga ukusansha mu mapepo yesu?

¹³ Finshi twingasanshamo mu mapepo yesu pa kuti Yehova engateemunwa pa kuyomfwa? Yesu Kristu alisambilishe abasambi bakwe ifya kupepa. Mwi pepo lya cilangililo ilyalembwa pali Mateo 6:9-13, aimike ica kumwenapo ca fintu fyalinga ukupepela. Cinshi cilingile ukuba e ca kwangwako ukukalamba mu mapepo yesu? Ishina lya kwa Yehova Lesa no Bufumu bwakwe e fifwile ukuba ifya ntanshi. Calilinga ukulomba ifyo tulekabila lwa ku mubili. Na kabili calikatama ukulomba ukulekelelwa kwa membu shesu no kupokololwako ku matunko na ku mubifi, Satana Kaseebanya. Yesu tafwaile ukuti tuleimba ili pepo nelyo ukulibwekeshapo imiku ne miku, ukulisungila ku mutwe ukwabula ukutontonkanya pa lwa cintu lipilibula. (Mateo 6:7) Kuti bwaba bucibusa bwa musango nshi nga ca kuti umwana alebomfya amashiwi yamo yene lyonse ilyo alelanda na wishi?

14. Pa mbali ya fya kulomba, mapepo nshi twingapepa?

¹⁴ Pa mbali ya fya kulomba no kupaapaata kwa kufuma ku mutima, tulingile ukupepa amapepo ya kulumba no kutasha. (Ilumbo 34:1; 92:1; 1 Abena Tesalonika 5:18) Na kabili kuti twapepelako na bambi. Ukupepelako bamunyinefwe ne nkashi abalecushiwa nelyo abalepakaswa cilangisha ukuti twalibatemwa, kabili Yehova alatemunwa ukumfwa tulelumbulula ukwangwako kwa musango yo. (Luka 22:32; Yohane 17:20; 1 Abena Tesalonika 5:25) Na kuba, umutumwa Paulo alembele ati: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na ’mapange yenu muli Kristu Yesu.”—Abena Filipi 4:6, 7.

BA UWA MUKOOSHA MWI PEPO

15. Cinshi tulingile ukwibukisha nga ca kuti cilemoneka kwati amapepo yesu tayaleasukwa?

¹⁵ Nangula ca kuti nomba uleya uleishiba pa lwa kwa Lesa, inshita shimo kuti pambi wayumfwo kuti amapepo yobe tayasukwa. Ici kuti cabe fyo pa mulandu wa kuti napamo te nshita ya kwa Lesa iya kwasuka ilyo ipepo. (Lukala Milandu 3:1-9) Yehova pambi kuti asuminisha imibele imo ukutwalilila pa kashita kamo, lelo alasuka amapepo kabili alishiba inshita yawamisha iya kucite fyo.—2 Abena Korinti 12:7-9.

16. Mulandu nshi tulingile ukukoselela mwi pepo, kabili ni shani fintu ukucite ci kukambukila bucibusa bwesu na Lesa?

¹⁶ Ukukoselela mu kupepa kulangisha ukuti twalisekelela mu fintu tusosa kuli Lesa no mutima wesu onse. (Luka 18:1-8) Ku ca kumwenako, kuti pambi twalomba Yehova ukutwaafwa ukucimfya ubunake bumo. Tulangisha ukuti tuli abafumaluka mu kulomba kwesu ukupitila mu kuba aba mukoosha mwi pepo no kubomba mu kumfwana ne fya kulomba fyesu. Mu fya kulomba fyesu, tulingile ukuba aba kulungatika kabili abafumacumi. Caliba icakatama ukuba abaobelwa mu kupepa maka maka lintu twakumanya itunko. (Mateo 6:13) Ilyo tuletwalilila ukupepa na pa nshita imo ine tuleeshaesha ukulama ukutuninkisha kwa lubembu, tukamona ifyo Yehova akatwafwa. Ici cikakusha icitetekelo cesu no kukosha bucibusa bwesu na wene.—1 Abena Korinti 10:13; Abena Filipi 4:13.

17. Tukanonkelamo shani mu kukwata imibele yabamo ipepo pa kubombela Lesa?

¹⁷ Ukupitila mu kulundulula imibele yabamo ipepo pa kubombela Yehova Lesa umulimo washila, tukesailuka ukuti te ku maka yesu tumubombela. Ni Yehova e ulenga ukuti ifintu fibombwe. (1 Abena Korinti 4:7) Ukwishibe ci kukatwaafwa ukuba abaicefya kabili kukawamya bucibusa bwesu na wene. (1 Petro 5:5, 6) Mu cine cine twalikwata imilandu yakosa iya kuba aba mukoosha mwi pepo. Amapepo yesu aya mukoosha no kwishiba kwaumo mutengo ukwa nshila twingapalaminamo kuli Shifwe wa ku muulu uwa kutemwa fikalenga ubumi bwesu ukuba ubwa nsansa icine cine.

UKULANSHANYA NA LESA TE KWA LUBALI LUMO

18. Ni shani fintu twingakutika kuli Lesa?

¹⁸ Nga ca kuti tulefwaya Lesa aleumfwa mapepo yesu, tufwile ukukutika ku fintu alanda. (Sekaria 7:13) Alileka ukutuma ubukombe ukubomfya bakasesema bapuutwamo na maka ya bulesa kabili nga ni nshila shalundana ne fya mipashi shena tabomfya nangu panono. (Amalango 18:10-12) Lelo kuti twakutika kuli Lesa ukupitila mu kusambilila Icebo cakwe, Baibolo. (Abena Roma 15:4; 2 Timote 3:16, 17) Kwati fye fintu twingakabila insala ya ca kulya cabamo umulyo icingatunonsha, twacincishiwa ‘ukufuluka ishiba lya bumupashi.’ Lundulula insala ya ca kulya ca ku mupashi ukupitila mu kubelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse.—1 Petro 2:2, 3; Imilimo 17:11.

19. Bushe ukwetetula pa fintu ulebelenga muli Baibolo kwa bunonshi nshi?

¹⁹ Etetula pa fintu ubelenga muli Baibolo. (Ilumbo 1:1-3; 77:11, 12) Ico cilepilibula ukutontonkanya pa fyebo mu kushika. Kuti walinganye ci ku kusungulula ifya kulya. Kuti wasungulula ifya kulya fya ku mupashi ukupitila mu kwampanya fintu ulebelenga ku fintu waishiba kale. Tontonkanya ukumona fintu ifyebo fileambukila ubumi bobe, nelyo tontonkanya pa lwa fintu filesokolola pa lwa mibele ya kwa Yehova ne mibombele yakwe. Muli ifyo ukupitila mwi sambililo lya pa lobe, kuti ulelya ifya kulya fya ku mupashi ifyo Yehova apayanya. Ici cikakupalamika kuli Lesa kabili cikakwaafwa ukubomba na mafya ya cila bushiku.

20. Ni mu nshila nshi umo ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu kwingatwaafwila ukupalama kuli Lesa?

²⁰ Inshila na imbi wingapalaminamo kuli Lesa yaba kupitila mu kukutika ku Cebo cakwe icilandwapo ku kulongana kwa Bwina Kristu, kwati fye fintu abena Israele balekutikisha lintu balongene ku kumfwa ukubelengwa kwa pa cintubwingi ukwa Malango ya kwa Lesa. Pa kubelenga Amalango, bakafundisha ba pali ilya nshita balebikamo ubupilibulo, muli ifyo ukwaafwa abalekutika ukumfwikisha no kubakunta ukubomfya ifyo baumfwile. Ici caletele ukusekelela kukalamba. (Nehemia 8:8, 12) E co cipange ngo mwata ukusangwa ku kulongana kwa Nte sha kwa Yehova. (AbaHebere 10:24, 25) Ici cikakwaafwa ukumfwikisha no kubomfya amano ya kwishiba Lesa mu bumi bobe kabili cikakuletele nsansa. Ukuba ulubali lwa bumunyina bwa Bwina Kristu ubwa mu kusaalala kwa calo kukakwaafwa ukutwalilila ukupalama kuli Yehova. Nga fintu tuli no kumona, kuti wasanga umutelelwe wa cine pa bantu ba kwa Lesa.

MONA NGA NAWISHIBA

Mulandu nshi ulingile ukupalamina kuli Yehova?

Fipope nshi fimo ififwaikwa nga ca kuti ulefwaya ukupalama kuli Lesa?

Fintu nshi wingasansha mu mapepo yobe?

Mulandu nshi ulingile ukubela uwa mukoosha mwi pepo?

Ni shani fintu wingakutika kuli Yehova ilelo?

[Icikope pe bula 157]