Afweni Abaume Ukusambilila Icine

‘Ukufuma pali nomba mwalaba abalondo ba bantu.’—LUKA 5:10.

1, 2. (a) Finshi abaume bacitile ilyo Yesu aleshimikila? (b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

ILYO Yesu na basambi bakwe baleshimikila mu Galili, baninine ubwato no kuya kumbi ukushali bantu. Lelo abengi balyendele na makasa no kubakonka. Ababakonkele baali “nalimo abaume amakana yasano (5,000), ukufumyako abanakashi na bana banono.” (Mat. 14:21) Pa nshita imbi, abantu baile kuli Yesu ku kundapwa no kumfwa ifyo alelanda. Abaile baali “amakana yane (4,000), ukufumyako abanakashi na bana abanono.” (Mat. 15:38) Kanshi abaume abengi baliile kuli Yesu kabili balitemenwe ifyo alesambilisha. Na kuba, ale-enekela abengi ukumukonka, pantu pa numa yakwafwa abasambi bakwe ukwipaye isabi mu cisungusho, abebele ati: ‘Ukufuma pali nomba mwalaba abalondo ba bantu.’ (Luka 5:10) Umusambi Simone ali no kuteya amasumbu muli bemba wa mampalanya, kabili bale-enekela ukuti mu masumbu mwali no ‘kwikatwa’ na baume abengi.

² Na muno nshiku, abaume balatemwa ukumfwa Icebo ca kwa Lesa kabili balasumina ukusambilila Baibolo. (Mat. 5:3) Lelo abengi balashimunuka kabili balafilwa ukusambilila Baibolo. Kuti twabafwa shani? Nangu ca kuti Yesu taleshimikila abaume mu inshila iyaibela, nalyo line alelanda pa fintu ifyalebasakamika. Natumone ifyo ica kumwenako ca kwa Yesu cingatwafwa ilyo twalalanda pa fintu fitatu ifisakamika sana abaume: (1)ukusanga ubwikalo, (2) ukutiina ifyo abantu abengi bengalalanda, na (3) ukuyumfwa ukuti tabafikilepo.

Ukusanga Ubwikalo

3, 4. (a) Finshi abaume abengi babikako sana amano? (b) Cinshi abaume abengi babikila sana amano ku kufwaya ubwikalo ukucila ukubika amano ku fya kwa Lesa?

³ Kalemba umo aebele Yesu ukuti: “Mwe Kasambilisha, ndemukonka konse uko muleya.” Lelo ilyo Yesu amwebele ukuti “Umwana wa muntu takwata na pa kusaisha umutwe,” uyu mwaume atampile ukuwayawaya. Alisakamikwe pantu taishibe uko ali no kufumya ifya kulya no ko ali no kwikala. Baibolo tayalanda nga ca kutila alikonkele Kristu.—Mat. 8:19, 20.

⁴ Ilingi line, abaume balabika sana amano ku kufwaya ubwikalo ukucila ukubika amano ku fya kwa Lesa. Abengi bafwaya ukusambilila sana no kubomba incito ya pa muulu. Batontonkanya ukuti ukusambilila Icebo ca kwa Lesa no kupanga bucibusa nankwe, takwacindama sana kano ukukwata indalama ishingi. Nalimo kuti batemwa ifyo Baibolo isambilisha, lelo “amasakamika ya muli cino calo no kubeleleka kwa fyuma” kuti kwalenga bakaana ukusambilila Icebo ca kwa Lesa. (Marko 4:18, 19) Natumone ifyo Yesu ayafwile abasambi bakwe ukwishiba ifyo balingile ukubalilapo ukucita.

5, 6. Cinshi calengele Andrea, Petro, Yakobo na Yohane ukuleka ubukwebo bwe sabi no kutendeka umulimo wa kushimikila?

⁵ Andrea na munyina Simone Petro balebombela pamo ubukwebo bwa kwipaya isabi. E fyo cali na kuli Yohane na munyina Yakobo e lyo na shibo Sebede. Ubukwebo bwabo bwaleenda bwino sana ica kuti balefwaya naba kubaafwa. (Marko 1:16-20) Ilyo Andrea na Yohane baumfwile fye pali Yesu kuli Yohane Kabatisha balishininwe ukuti balisangile Mesia. Andrea alyebeleko munyina Simone Petro kabili nalimo Yohane na o alyebeleko munyina Yakobo. (Yoh. 1:29, 35-41) Mu myeshi yakonkelepo, bonse bane bali na Yesu ilyo aleshimikila mu Galili, mu Yudea na mu Samaria. Lyena aba abasambi bane balibwelelemo mu kwipaya isabi. Balitemenwe ukumfwa ifyo Yesu alesambilisha lelo tababikile sana amano ku kushimikila.

⁶ Ilyo papitile inshita, Yesu aitile Petro na Andrea ukuti bamukonke pa kuti babe “abalondo ba bantu.” Bushe aba babili bacitile shani? “Apo pene bashile amasumbu, no kumukonka.” E fyacitile na Yakobo na Yohane. “Apo pene bashile ubwato na shibo, no kumukonka.” (Mat. 4:18-22) Cinshi calengele ukuti batendeke umulimo wa kushimikila? Bushe balemukonka fye ukwabula ukwishiba ico balemukonkela? Awe! Imyeshi yafumineko, aba baume baleumfwa uko Yesu alesambilisha, balimwene uko alecita ifisungusho, ifyo acincile ukucita icalungama, kabili balimweneko ukuti abantu abengi balitemenwe ifyo alesambilisha. Ici calengele ukuti icitetekelo cabo muli Yehova na muli ena cikoseleko!

 7. Kuti twa-afwa shani abo tusambilila nabo Baibolo ukucetekela ukuti, Yehova kuti aafwa abantu bakwe?

⁷ Kuti twapashanya shani Yesu ukwafwa abalesambilila Baibolo ukukwata icitetekelo muli Yehova? (Amapi. 3:5, 6) Imisambilishishe yesu kuti yalenga abantu ukucetekela Yehova. Ilyo tulesambilisha, tufwile ukulanda sana pa fyo Lesa akatupaala nga twabika Ubufumu bwakwe pa ntanshi. (Belengeni Malaki 3:10; Mateo 6:33.) Nangu ca kutila kuti twabomfya amalembo ayalekanalekana ukukomaila pa fyo Yehova afwa abantu bakwe, tatufwile ukulaba ukuti ifyo tucita kuti fyabafwa. Ukulabashimikilako ifyo tubombela Lesa kuti fyabafwa ukucetekela sana Yehova. Kuti twabashimikilako ne fyo tubelenga mu mpapulo shesu ifingabakoselesha.a

 8. (a) Mulandu nshi cacindamina ukuti uulesambilila Baibolo ‘asonde no kumona ukuti Yehova musuma’? (b) Kuti twa-afwa shani uulesambilila Baibolo ukuimwena ukuti Yehova musuma?

⁸ Icifwaikwa pa kukwata icitetekelo cakosa te kulabelenga fye no kulakutika ku fyo Yehova apaala bamunyinefwe. Uulesambilila Baibolo na o afwile ukuimwena ukuti Yehova musuma. Kemba wa malumbo atile: “Sondeni no kumona ukuti Yehova musuma; alipaalwa umuntu uuba muli ena.” (Amalu. 34:8) Kuti twa-afwa shani ulesambilila Baibolo ukwishiba ukuti Yehova musuma? Tutile uulesambilila Baibolo nakwata ubwafya bwa kusanga indalama, alefwaya ukuleka imisango yabipa pamo nga ukupepa fwaka, ukwangala ifyangalo fya kushitikapo indalama, no kunwa sana ubwalwa. (Amapi. 23:20, 21; 2 Kor. 7:1; 1 Tim. 6:10) Bushe ukumusambilisha ukupepa kuli Lesa ukuti amwafwe ukuleka ifi fintu fyabipa te kuti kumulenge ukumona ukuti Yehova musuma? Natulande na pa fingacitika nga ca kuti twakoselesha uulesambilila Baibolo ukubika amano sana ku fya kwa Lesa pa kulasanga inshita ya kusambilila Baibolo, ukupekanya ukulongana no kulasangwako. Ilyo alemona ifyo Yehova alemwafwa, icitetekelo cakwe cikalakoselako.

Ukutiina Ifyo Abantu Abengi Bengalanda

9, 10. (a) Mulandu nshi Nikodemo na Yosefe uwa ku Arimatea tabalefwaila ukutila abantu beshibe ukuti balitemenwe ifyalesambilisha Yesu? (b) Cinshi abaume bamo muno nshiku batiinina ukulakonka Kristu?

⁹ Pa mulandu wa kutiina abanabo, abaume bamo te kuti bafwaye ukuba abasambi ba kwa Yesu. Nikodemo na Yosefe uwa ku Arimatea, tabalefwaya abantu beshibe ukuti balitemenwe ifyalesambilisha Yesu pantu baletiina ifyo aba Yuda bamo bengalanda ne fyo bengabacita nga baishiba ukuti baleumfwa kuli Yesu. (Yoh. 3:1, 2; 19:38) Ala bali no mwenso icine cine! Intungulushi sha mapepo shalipatile sana Yesu ica kuti bonse abacetekele Yesu balebatamfya mwi sunagoge.—Yoh. 9:22.

¹⁰ Mu fifulo fimo, umwaume nga abika sana amano kuli Lesa na kuli Baibolo nangu ku kupepa, abanankwe, ifibusa fyakwe na balupwa kuti balamupumya. E lyo mu ncende shimbi namo, ukulanda ukuti umo alefwaya ukulapepa kumbi, bulaba bwafya sana. Ababomba ubushilika, mu mapolitiki nangu ababombela icintubwingi, e bo cafya sana ukulanda pa fya mu Baibolo. Ku ca kumwenako, umwaume wa ku Germany atile: “Ifyo mwe ba Nte mulanda pali Baibolo fya cine. Nomba nga naba Nte lelo, ninshi ne calo conse caishiba. Bushe abo momba nabo, abena mupalamano, ifibusa fyesu bakulatumona shani? Te kuti nshipikishe ku fya musango uyu.”

11. Yesu ayafwile shani abasambi bakwe ukuleka ukutiina abantu?

¹¹ Nangu ca kuti abasambi ba kwa Yesu tabali ni bakuuwe, nabo baletiina abantu. (Marko 14:50, 66-72) Bushe Yesu abafwile shani ukulunduluka nangu ca kuti baletiina sana abanabo? Yesu alyafwile abasambi bakwe pa kuti bakeshibe ifya kucita nga balabacusha. Atile: “Mwalipaalwa nga abantu bamupata, kabili nga bamukaana no kumupontela no kumusaalula ukuti muli babi pa mulandu wa Mwana wa muntu.” (Luka 6:22) Yesu alisokele abasambi bakwe ukuti bakalabapontela “pa mulandu wa Mwana wa muntu.” Alibakoseleshe ukuti Lesa ali no kubafwa no kubakosha kulila fye bamucetekela. (Luka 12:4-12) E co aitiile na batendeke fye ukusambilila Baibolo ukuti baleampana na basambi bakwe pa kuti babe ifibusa.—Marko 10:29, 30.

12. Kuti twa-afwa shani abalesambilila Baibolo ukuleka ukutiina abantu?

¹² Na ifwe bene tufwile ukwafwa abalesambilila Baibolo ukuleka ukutiina abantu. Ilingi line tacafya ukushipikisha nga nawishiba ukutila kuti wakwata ubwafya. (Yoh. 15:19) Ku ca kumwenako, kuti cawama ukwafwa umusambi ukupekanya utufyebo utwalinga pa fyo engasuka nga ca kuti abo abomba nabo na bantu bambi baipusha ifipusho pali Baibolo. Nangu ca kuti ni fwe tusambilila nankwe kuti twaleka na bambi aba mu cilonganino bamwishiba maka maka balya abatemwa ifyo na o atemwa. Ne cikalamba ico tufwile ukumusambilisha, kulapepa lyonse no mutima onse. Ici kuti camwafwa ukupalama sana kuli Lesa kabili Yehova akaba Icilibwe ca Kufisamamo.—Belengeni Amalumbo 94:21-23; Yakobo. 4:8.

Ukuyumfwa Ukuti Tabafikapo

13. Cinshi cilenga ukuti bamo balefilwa ukusambilila icine?

¹³ Abaume bamo balashimunuka ukulasambilila ifya kwa Lesa pa mulandu wa kuti tabaishiba bwino ukubelenga nelyo pa mulandu wa kuti tabaishiba bwino ukulondolola ifintu nelyo baliba ne nsoni. E lyo bambi tabomfwa bwino ukulanda ifyo baletontonkanya nelyo ifyo baleyumfwa pa cintubwingi. Nga batontonkanya pa kusambilila Baibolo, ukwasukapo pa kulongana nelyo ukulashimikila imbila nsuma bulaba bwafya ubukalamba. Munyinefwe umo atile, “Ilyo nali umwaice, nalebutukila ku ciibi, no kucita kwati ndelisha indibu, kabili nalefumapo fye no kwenekela ukuti tapali uung’umfwile nelyo ukumona. . . . Ukushimikila abantu ku ng’anda ne ng’anda kwalendwalika.”

14. Cinshi calengele abasambi ba kwa Yesu bafilwe ukuposha umulumendo uwali ne cibanda?

¹⁴ Tontonkanyeni pa fyo abasambi ba kwa Yesu baumfwile ububi pa kufilwa ukuposha umulumendo uwali ne cibanda. Wishi wa uyu mwana aile kuli Yesu no kumweba ukuti: “[Umwana wandi umwaume] alilwala cipumputu kabili alacula sana, pantu ilingi awila mu mulilo na mu menshi; nacimuleta ku basambi benu lelo nabafilwa ukumuposha.” Yesu alitamfishe icibanda muli uyu mulumendo kabili alipolele. Lyena abasambi baileipusha Yesu abati: “Cinshi ico ifwe twacifililwa ukucifumya?” Yesu abaswike ati: “Ni pa mulandu wa citetekelo cenu icinono. Pantu ndemweba icine cine nati, nga mwakwata icitetekelo icilingene no luseke lwa lubanga, kuti mwaeba ulu lupili amuti, ‘Fuma pano uye kulya,’ na lo kuti lwafumapo, kabili takuli ico mwingafilwa ukucita.” (Mat. 17:14-20) Pa kuti twingacimfya amafya ayakalamba nga nshi tulingile ukucetekela Yehova. Kuti caba shani nga ca kuti umuntu aleka ukucetekela Lesa, no kutendeka ukulaicetekela fye umwine? Nga ca kuti afilwa ukubomba bwino, kuti atampa ukulaitwishika.

15, 16. Kuti twayafwa shani umusambi wa Baibolo ukuleka ukuyumfwa ukuti taalinga ukubombela Lesa?

¹⁵ Inshila isuma iya kwafwilamo uukwete ubwafya bwa kuyumfwa ukuti talingile ukulabombela Lesa, kumukoselesha ukucetekela Yehova ukucila ukuicetekela umwine. Petro alembele ati: “Muleicefya mwi samba lya kuboko kwa maka ukwa kwa Lesa, pa kuti akamusansabike ilyo inshita ikafika iya kuti amusansabike. Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali ena.” (1 Pet. 5:6, 7) Kanshi tulingile ukwafwa abo tusambilisha Baibolo ukubika amano ku kwishiba ifya kwa Lesa. Umuntu uwabika amano ku fya Bufumu, alitemwa sana ifya kwa Lesa. Alitemwa ukubelenga Icebo ca kwa Lesa kabili alakwata “ifisabo fya mupashi.” (Gal. 5:22, 23) Alitemwa sana ukupepa. (Fil. 4:6, 7) Na kabili, alalomba ukuti Lesa alemwafwa ukukba uwashipa no kukosa pa kuti engalaishiba ifya kucita nga akwata ubwafya na pa kuti alebomba bwino imilimo ya mu cilonganino.—Belengeni 2 Timote 1:7, 8.

¹⁶ Abasambi bamo kuti cawama ukubafwa ukwishiba ukubelenga bwino, ukwishiba ifya kulanshanya, nangu ukwishiba ifya kulanda bwino. Bambi nabo kuti baleyumfwa ukuti tabalingile ukulabombela Lesa pa mulandu wa kuti, ilyo tabalaishiba Yehova balecita ifyabipa. Lelo icifwaikwa, kubatekela fye umutima no kubafwa bwino. Yesu atile: “Abatuntulu tabakabila kondapa, kano abalwele.”—Mateo 9:12.

‘Afweni’ Abaume Abengi

17, 18. (a) Kuti twacita shani pa kuti twingaafwa abaume abengi ilyo tuleshimikila? (b) Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Tulafwaya sana ukuti abaume abengi bakasambilile icine icaba fye muli Baibolo icingabalenga ukuba ne nsansa sana. (2 Tim 3:16, 17) Kuti twacita shani pa kuti twingafwa abaume abengi ilyo tuleshimikila? Tulingile ukulashimikila inshita iikalamba icungulo na kasuba pa mpela ya milungu, nangu mu nshiku sha mwikalwe ilyo abaume abengi baba pa mayanda. Nga ca kuti umwine wa ng’anda umwaume epo ali, kuti cawama ukulanda nankwe. Nga twakwata inshita iisuma, tulingile ukulalanda na baume abo tubomba nabo e lyo na baume abashasumina abo tulongana na bena mwabo.

¹⁸ Nga tuleshimikila abantu abo twakumanya, tulingile ukwishiba ukuti abakwata imitima ya kufwaya ukusambilila, bakasumina icine. Mu mutima nteeka, tufwile ukwafwa bonse abafwaya ukusambilila icine. Kuti twacita shani pa kuti twingafwa abaume mu cilonganino ukufikapo ukubomba imilimo mu kuteyanya kwa kwa Lesa? Icipande cikonkelepo cikaasuka ici cipusho.

[Futunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

• Kuti twacita shani pa kuti twingaafwa abaume ukubika amano ku fya kwa Lesa?

• Finshi twingacita pa kuti twingafwa abashilakokola mu cine ukuleka ukutiina abanabo?

• Finshi fingaafwa bamo ukuleka ukuyumfwa ukuti tabalingile?

[Icikope pe bula 25]

Bushe mulaafwa abaume ukusambilila icine?

[Icikope pe bula 26]

Kuti mwa-afwa shani uo musambilila nankwe Baibolo ukuipekanishisha libela ku mesho?