Wan Kwestin

?From wanem fasin blong putum namba long buk blong Ol Sam i defdefren long plante translesen blong Baebol?

Faswan translesen blong ful Baebol we oli putum ol japta mo ol vas long hem, i wan Franis translesen we Robert Estienne i wokem long 1553. Be i luk olsem se buk blong Ol Sam i gat ol japta mo ol vas blong hem finis, longtaem bifo we oli prentem Franis Baebol ya, from we buk blong Ol Sam i hivimap plante sam, no singsing, we plante defren man oli bin raetem.

I luk olsem we fastaem, Jeova hem wan i pulum Deved blong putum tugeta plante sam, blong yusum olgeta taem oli mekem wosip long pablik ples. (1 Kronikel 15:16-24) Ating biaen, Esra, wan pris we “i savegud long wok blong mekem ol kopi blong Loa,” hem nao i putum tugeta olgeta singsing we i mekemap buk blong Ol Sam we yumi stap yusum tede. (Esra 7:6, NW ) Taswe, yumi save talem se fastaem i gat plante defdefren sam, mo biaen ol man oli putum tugeta ol singsing ya blong mekem buk blong Ol Sam.

Long faswan misinari trip blong hem, aposol Pol i givim wan tok long wan haos prea long Antiok (Pisidia). Long tok ya, hem i talem bakegen wan tok we i stap long buk blong Ol Sam se: “Olsem tok blong Baebol long Sam namba tu we i talem se, ‘Yu yu Pikinini blong mi. Tede mi mi kam stret Papa blong yu.’ ” (Ol Wok 13:33) Tede, tok ya i stap yet long Sam namba tu, vas 7. Be sam translesen blong Baebol oli yusum defdefren rod blong putum namba long ol Sam. ?From wanem? From we sam translesen oli folem Hibru Masoretik hanraet, be sam narafala translesen oli folem Grik Septuagin, we oli finisim translesen blong hem long ol yia wan handred B.K.T.a Eksampol, Baebol ya Latin Vulgate, we i stamba blong plante Katolik Baebol, hem i folem Septuagin long fasin blong putum ol namba long ol sam. Be New World Translation wetem sam narafala Baebol tu, oli folem Hibru hanraet long fasin blong putum ol namba.

?Wanem nao i defren bitwin ol translesen ya? Long Hibru hanraet, i gat wan total blong 150 Sam. Be Septuagin i joenem Sam namba 9 wetem 10 tugeta, mo Sam namba 114 wetem 115. Mo tu, hem i seraotem Sam namba 116 long tu haf, mo Sam namba 147 long tu haf. Taswe, total namba blong ol Sam long Hibru hanraet mo long Septuagin, tufala i stap sem mak. Namba blong ol Sam long Hibru Hanraet, stat long Sam 10 go kasem Sam 146 oli putum i defren long Septuagin. Long Baebol ya Septuagin ol semfala sam ya oli putum namba blong olgeta se 9 kasem 145. From samting ya, Baebol ya Douay Version i putum namba 22 long Sam namba 23, folem fasin blong putum namba long Latin Vulgate, we hem i folem fasin blong Septuagin.

Antap long hemia, namba blong ol wanwan vas insaed long sam long ol Sam, olgeta tu oli defdefren folem ol defren translesen. ?From wanem? Cyclopedia blong McClintock mo Strong i eksplenem se sam translesen blong Baebol oli folem “fasin blong ol man Jiu we oli kaontem smol stamba tok long stat blong wan Sam, olsem namba wan vas blong Sam ya,” be i no olgeta translesen we oli mekem samting ya. Plante taem, sipos taetel no smol stamba tok long stat blong wan Sam i longfala lelebet, nao oli kaontem hem olsem tu vas, mekem se namba blong ol vas insaed long Sam ya i kam antap.

[Futnot]