Asīnken Yāvē Im Minlēḵṙen

 1. Sitih inlahen aich më Kristīön nö sā inlahen ngam chōn? (Ngëichkö ngam nyat.)

“ÖTHŌ në chōn nö fukngö tö kūö ngam kuföt yēḵ u nö tö yapūta.” In ngih ṙô më aṅ Afrīka ayī-ö öi akahakūö tö lāinyngen ngam chōn nö ngön nö söktëich, pön ōt minë chōn tö mihôiṅ nö yapūtköti hē el ṙētak kuföt. Ngatī inlahen ngòh töhěng tak Kristīön yěn hòṅ holtö ṙanamlōnre nö löklōn Yāvē, ngaich hòṅ hīnöre anga-aṅ nö hakūönngöre hēk hòṅ hameuktö minlēḵṙen re inrē tö holre. Tö sitih manah angū-ö? Ngam manah e, yěn ōtre nup tö harīktöre la-en ngaich hō-en u ayī-ö hěnghöre fēkö mufē yip holre inrē ngaich hòṅ milēḵṙen inrē tö fësla yip tahëng.

 2. (a) Asūp nup tinrīken tö hòṅ asīöpö yěn yih minë tö harīktöre ṙētak? (b) Asūp min mikahkūö hī in ngih ātiköl?

² Tarik Yāvē in ayī-ö lökten öi hòṅ īnu tö ngam minlēḵṙen. Hòṅ īnu inrē ayī-ö tö ngam inyāichngö hēk hòṅ hameuktö miṙēḵṙen re tö yip tahëng. In ngih ātiköl min öi mikahtökūöre tö inlahen yip holre ma-asīöp në tö ngatī tinrīken yěn yih minë tö harīktöre ṙētak hēk asuh min öp yanöölen hī löktö in cha. Ta-a chěi töi haköp inlahen nā Yāvē nā Yēsū nö sitih inlahen cha-a nö tövai nö inchōḵ elmat hī nö im minlēḵṙen.

 3. Sitih inlahen mikahkūö öi tö Yāvē nö tö hangenlōn?

³ Vënyu nang in tö inlahen Yāvē nö tö ngön nö ‘ihong,’ pò ò nö tö köp. (Chöö. 32:4) Töhangenlōn inrē anga-aṅ nö Tēv, tö ngö manah tö ò nö mihôiṅ nö hō-en minë tö harīkiyö. Asā inlahen ngih panam nö harīkngöre, ngaich ngatī inlahen anga-aṅ nö harīkngö ngam kuilōn re. Vī tarik ang Yāvē nö sā re tī. Lökten öi īnu tö heuneū-enre öi asīnkö minë tö hòṅ harīktöre. Ōt inrē minë chööngö tö kētu nö imat ngam Paipöl, tö hī mihôiṅ öi chumkūöṙen kē nup tölöng fësla re, pòrô nup tö sitih kanihngen hī. Minë inlahen inchōḵ-okūö hī tö Yāvē hēk minë lökngörit chööngö inrē, in e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö tö köp nö sā ‘ihong,’ hīnöre inrē anga-aṅ nö in minë tö hòṅ harīktöre la-en.

 4. Kētö inchōḵ elmat hī tö inlahen Yāvē nö tö milēḵṙen nö Tēv. (La-en Lēvī 5:7, 11)

⁴ Öthěng tak tarik tökô nöng lökṙô re nö ṙôtö inlahen Yāvē pò ò nö töhet. Öthō anga-aṅ nö tāiny nö in më tarik, kūö ò nö töhangenlōn. Töi chumkūöṙen tö inlahen Yāvē nö hameuktö minlēḵṙen re nö in më aṅ Israel. Ōt uroh anga-aṅ nö lōnu tö më aṅ Israel nö hěngṙen inlahen tī nö kētö tökētu, pòrô cha-a nö tö kòlô hēk yāich inrē. Pön asā kanò-òṅ ngòh töhěng tak tarik, ngaich ngatī inlahen kò-òren anga-aṅ nö kētö tökētu.—Vë-evkūö La-en Lēvī 5:7, 11.

 5. Kūö yòh öi mihôiṅ ngöṙô tö Yāvē nö īnu tö ngam inyāichngö hēk Tēv tö aṙē-ělōn inrē? Kētö Inchōḵ elmat.

⁵ Īnu ang Yāvē tö ngam inyāichngö hēk tö aheūkölōn inrē tö tarik. Töi ngëichkö ngih inchōḵ elmat inmeuktö tö Yāvē nö tö īnu tö ngam inyāichngö. Ngaich anga-aṅ nö kē ngam fësla re nö hòṅ ha-etngen më tötlöök tarik aṅ Sôtöm. Tīntö yik ma-ahānga re anga-aṅ nö tölṙô ngam tarikre ang Lòt nö falngöre chuh kui ngam rôngö. Pa-ekūö pöri ang Lòt nö chuh in e lökten anga-aṅ nö hayāichtôre nö in ngam Tēv nöng tölngö in ök kun panam Sōār nö holtö yik mikūönöre. Rö-ö ang Yāvē pön hòṅ ha-etngen ngam panam Sōār, mihôiṅ öre anga-aṅ nö ngöṙô nö in Lòt, öp tinölöṙô meh tö chu ngaich hòṅ ngatī inlahen më-eṅ. Hameuktö ngam miṙēlōnre pöri ang Yāvē tö ò nö hang ṙô ò, angū-ö ngih lāinyngen ò nö öt ha-etngen ngam panam Sōār. (Ran. 19:18-22) Ngatī inlahen inrē ang Yāvē nö samyeūheu ṙô-angen nö hameuktö neūkölōn tö më tarik aṅ Niněvē. Nö sitih inlahen? Tīnngen pròfět Yôna anga-aṅ nö vë-eny nang yip tarik tö ngam panam min nö ha-etiyö hēk tö yip tötlöök tarik inrē. Halööktitre pöri më aṅ Niněvē. Lökten ang Yāvē nö hameuktö ngam miṙēlōnre tö cha nö öt ha-etngen ngam panam.—Yôna 3:1, 10; 4:10, 11.

 6. Kētö inchōḵ elmat hī tö inlahen Yēsū nö asīnken Yāvē nö hameuktö miṙēḵlōnre tö tahëng.

⁶ Sā inlahen Yāvē inrē ang Yēsū nö hameuktö ngam hanangenlōnre nö in yip tahëng. Tīntu anga-aṅ nö ing panam nö ahānga nö in më “töchatngen pököre aṅ patī Israel.” Ik sā ò pöri nö kē-ěvkūö tö ngih la-en ngaich rö-ö anga-aṅ nöng köp nö im inchöngten re. Ik töhěng tak yöngnyīö nö peunyhö kūö ò nö ha-aṅlen ök kūö ò kikānö, ngam tö ‘meūtö el alaha tö ngam tötlöök Sī-ö.’ Ilöö hang ṙô ò ang Yēsū nö hameuktö ngam miṙēlōnre tö ngam yöngnyīö nö halānken ök kūö ò kikānö. (Mët. 15:21-28) Töi ngëichken ngih tahëng inchōḵ elmat. Ngöṙô ang Yēsū ik sā nö ò rulten re nö la-evṙen nö ing panam: ‘Ngòh mamahngen Chu, māhayö min anga-aṅ tö Chu.’ (Mët. 10:33) Ik sā Pītör nö lūöi heuh ṙô nö mahngen Yēsū, ngaich sitih inlahen anga-aṅ? Akahalōn ang Yēsū tö inlahen Pītör nö fē-ěre tö ngam vanāichöre hēk chūök ṙinatö-ellōn inrē anga-aṅ, lökten anga-aṅ nö öt sō-en Pītör. Unôichrit ò pöri nö ha-aṅlöng ngaich meukkūö Pītör anga-aṅ ngaich kētö ṙinatö-ellōn ò anga-aṅ töre ngaich nö aṙēlen ò.—Lūk. 24:33, 34.

 7. Hòṅ sitih inlahen lōn öi ayī-ö tö ngam minë-enyre ngam tinöölô hī im Filipī 4:5?

⁷ Ngaich in öi meuk inlahen ngam Tēv Yāvē hēk Yēsū nö īnu tö ngam minlēḵṙen. Lōnu inrē ang Yāvē tö hī öi ngatī inlahen öi hameuktö ngam minlēḵṙen re. (Vë-evkūö Filipī 4:5.) Ngih ṙô ngam miröökö nö translētö nö imat ngam töhěng Paipöl: “Tö ngòh tö milēḵṙen tarik nö tövai nyin ngam minë-eny ò.” Lökten ayī-ö mihôiṅ öi hatönö re, ‘Sitih mufē yip tahëng nö in chu? Tö milēḵṙen öich chū-ö öich tarik? Hō hòng chū-ö öich hō-en nup tö harīkiyö? Hēk ngö mufē hòng cha-a tö chu öich tö tāiny? Ngö mufē hòng chū-ö tö minë ṙô re nöng anū-ö tö hòṅ hāngö? Hangihtöre öich chū-ö tö ṙô öp holre ngaich hō-en u hòng inrē? Yēḵ hī öi hameuktö minlēḵṙen re tö yip tahëng, ngaich sā ma-asīnken nā Yāvē hēk Yēsū min ayī-ö. Ta-a chěi töi ngëichken në tö nët inlahen nup haköp hī tö hī öi mihôiṅ hō-en nup tö harīktöre inlahen. Ngam raneh, yěn harīktöre minë ṙētak hī. Innëtö, yěn harīkngöre nup mufē yip tahëng tö nup fësla hī.

 8. Asuh öp tö hòṅ inlahen hī hòṅ hī heuveū-en la-al minë tö harīktöre ṙētak? (Ngëichkö ngam futnōt.)

⁸ Ngam manah ngam minlēḵṙen nö ihih tö hī öi hō-en minë tö harīktöre inlahen. Mihôiṅ in öi yīhiv tö minë kanihngen yěn harīktöre minë inlahen hēk minë mufē hī inrē nö mihôiṅ nö harīkngöre. Lohten min öi öt kòlô el alaha, kihngen tö rupīö hēk kihngen inrē tö minë tö harīktöre inlahen më mahayöng ing panam. (Mum. 9:11; 1 Kòr. 7:31) Mihôiṅ inrē nö harīkiyö minë la-en hī el ngam sangkötön Yāvē. Pòrô pöri nö yih në tö ngatī kanihngen mihôiṅ min ayī-ö heuveū-en öi la-al u yěi kē në tö fën inchōḵtenre pòrô nö harīktöre nup inlahen hī: (1) Hō-en minë la-en tö harīkiyö, (2) Ngëichkö ngam yamih ṙētak, (3) Haköp mat re in minë tölöök ṙô, hēk (4) Hayööken yip tahëng.b Ta-a chěi töi ngëichkö inlahen më prötör sistör tö teūngen tö inyööken re nö löktö in u.

 9. Sitih inlahen nak ihih pamīhöre misnörī nö la-al minë tö rötten kanihngenre?

⁹ Hō-en minë la-en yěn harīktöre. Tölööṙô nā prötör Īmenu-ëla tö ngam pīhö ò Frënychiska nö chuh in nup tahëng panam nö la-en tö ngam misnörī. Ik sā cha nö hòṅ rulten re nö haköp ngam ëlô hēk hòṅ mikahtökūö inrē tö më prötör sistör rulten re ngaich ngam invah COVID-19. Lökten ngaich cha-a nö ötkô nö meukkūö më prötör sistör. Rötten kinpaha hēk ngam yöng Frënychiska kikānö. Kūö ngam tö lëlngökūö invah hòṅ chuh in yip mikūönöre lang ngam sistör ötkô pöri tö kūö kumlēḵröön ngam invah. Sitih inlahen pöri ngam sistör nö la-al minë tö ngatī kanihngen re? Ngam raneh, örheuheū cha-a nö vë-ekūötēv nö havëkö ngam mikah Yāvē hòṅ cha nö la-al në tö ngatī kanihngen. Lökten ang Yāvē nö hangṙô cha nö vë-ekūötēv ngaich löngö ṙētak tī nö kētö inyööken cha nö löktö el ngam sangkötön. Ik sā cha nö meuk öp töhěng vitiō inlahen öp töhěng tak prötör, ngaich teūngen cha-a tö nganöönöre. Ngöṙô ngam prötör: “Yē hī asātöre in minë tö harīktöre ṙētak, hēk inlahen, ngaich öthō min ayī-ö öi öt ṙamölōn. Ngaich höng ṙamölōn min öi löklōn Yāvē pòrô nö harīkngöre minë ṙētak hēk inlahen hī.”c Innëtö, ṙūöhlö ngam heuneū-enre cha-a nö ahangkö ngam tölöök inhānga nö löktö el fūn, ik sā cha nö ngatī inlahen teūngen ngaich cha-a töp töhěng tak istötī re. Linūöyö, hō-en minë inyöökenre hēk inreuskö alahare cha-a tö më prötör sistör aṅ el ngam māṅ, ngaich ha-öinytī cha inrē nö hayööken cha. Hěng tak ök sistör tö örheūheu nö sööm mësech cha nö kūich minë miröökö aṅmat ngam Paipöl, höng ngatī inlahen cha-a im töhěng samyeuheū. Yē hī min ayī-ö öi hō-en minë tö harīktöre inlahen, ngaich höng ṙamlōn min ayī-ö kētöre im linöklōn Yāvē.

10. Asūp inlahen ngam sistör ik sā minë ṙētak ò nö harīktöre?

¹⁰ Ngëichkö ngam yamih ṙētak, haköp matre tö minë tölöng ṙô. Hěng tak ngòh sistör Kristīna aṅ Romaniā, mi-i Chapān nö la-evṙen. Chamuh el ngam māṅ sin anga-aṅ im ëlô ingkī. Unôichngöre pöri ngaich ngam māṅ nö ṙa-aiṙen. Lökten ngam sistör nö haṙivlōn. Hö-ö pöri anga-aṅ nöng fēken e. Pön chöhtö inlahen inrē anga-aṅ nö chuh el ngam māṅ im ëlô Chapān. Öp töng tölngö inlahen kanò-ò ò ngaich ngatī inlahen anga-aṅ nö la-evṙen. Ahangkö ngam tölöök inhānga anga-aṅ nö im ëlô Chapān. Lōnu inrē anga-aṅ töre nö hòṅ harūnöre tö ngam ëlô Chapān. Lökten anga-aṅ nö havëkö inyöökenre nö in ngam töhěngtak yöngnyīö ngam hol ò sin nö la-evṙen. Hatön ngam yöngnyīö anga-aṅ yěn mihôiṅ nö harūnten ò tö ngam ëlô Chapān nö in ngam līpöre Mihôiṅ Man Örheūheu Ṙamlōn! hēk ngam Paipöl inrē. Hō ngaich ngam yöngnyīö. Löktö in e ngaich ang Kristinā nö heuveū-eu ṙô tö ngam ëlô Chapān. Yihtöre ellōn inrē ngaich ngam yöngnyīö nö hòṅ haköp ngam kanô-en aṅmat ngam Paipöl. Asūp haköplö hī in ngih ekspirīön? Yěn harīktöre minë ṙētak hī ngaich hòṅ haköpmatre ayī-ö tö minë tölöök ṙô. Ngaich öthō min ayī-ö öi öt teūngen tö minë inkòlô minë töt mufē hī sin.

11. Ik sā minā pamīhöre nö kihngen tö rupīö ngaich sitih inlahen cha-a nö la-al u?

¹¹ Hayööken yip tahëng. Töi ngëichkö inlahen nak i pamīhöre mi-iyöng kūö ngam panam chūök minë la-en hī nö sōtu kinëken. Kihngen ngaich cha-a tö rupīö kūö ngam panam nö iyāich. Sitih inlahen ngaich cha-a? Urěh cha-a nö hakūönngö nup kuilōnre, ngaich katöllö ngam inlahenre nö urěhlö ngam la-en inhangköm tölöök inhānga nö öt fēkö nup kanihngenre hēk hayööken yip tahëng cha-a inrē. (Inl. 20:35) Ngö ṙô ngam prötör: “Öt ṙētakvö ai fēkö minë kanihngenre, kūöre öi la-evṙen im tölöök inhānga. Mötlö mat ai tö ngam la-en inteūngngö kuilōn ngam Tēv.” Yěn harīktöre minë inlahen hī, ngaich köplōn ayī-ö tö ngam inyööken yip tahëng nö tötṙanāngen angū-ö, möthe öi vë-eny nang cha tö ngam tölöök inhānga.

12. Asūp haköplö hī in Pôl nö haṙīngö minë inlahenre nö ahangkö ngam tölöök inhānga?

¹² Hòṅ höngöre in inrē öi halööktö nup inlahenre im inhangköm tölöök inhānga. Yip tö vënyu nang tö hī töm tölöök inhānga, köö harīkngöre minë inruklö cha, tinrīken cha hēk löktö cha inrē. Minë ṙinatö-ellōn cha inrē nö im Tēv nö kö harīkngöre anū-ö. Tövai ök Pôl nö inchōḵ elmat nö in e angū-ö la-en nö vë-eny nang yik töṙōlkangen tarik. Katöllöng ang Pôl tö Yēsū nö ṙā-ang in yik “tanīnöṙô vē Tahëng Mihëṅṙö.” (Rōm. 11:13) Ahangkö ngam tölöök inhānga anga-aṅ nö yik Yahutī, Krīk hēk yik tö pōihöl nö haköpin yik mā, rācha inrē. Ngatī inlahen ang Pôl nö teuchtö ngam kulöl kanô-en nö ellōn yik tö ṙōlkangen tarik ngaich vītöre nö “keuheūttöre mihëṅṙö . . . i taṙòkhöre tarik.” (1 Kòr. 9:19-23) Chumkūöṙen anga-aṅ nö ngëichkö minë tinrīken më tarik, löklö minë inruklö cha hēk ṙinatö-ellōn cha yěn ahangkö ngam tölöök inhānga. Ngaich haṙītö ngam inlahenre anga-aṅ nö ahānga. Yěi ngatī inlahen min ayī-ö öi fēkö nup ṙôre ahangkö ngam tölöök inhānga öi in yip töṙōlkangen tarik hēk haṙīngö nup inlahenre inrē öi vë-ekūö cha, ngaich heuveū-en min ayī-ö öi ahangkö ngam tölöök inhānga.

13. Yěi milēḵṙen min tö nup mufē hēk fësla yip tahëng ngaich sitih inlahen min ayī-ö öi lāköre tö minë tövaich mufē öi sā ṙô ngam 1 Kòrin 8:9?

¹³ Yěi milēḵṙen min tö yip tahëng ngaich milēḵṙen min ayī-ö tö nup mufē cha hēk fësla cha inrē. Tö sā ngih inchōḵ elmat, ōt yip sistör tö ööire nö mëköpöre ngaich ṙīkre yip töt ööire. Ōt yip Kristīön ma-akah tölngökūöre nö òk ka-eut hēk ōt yip töt amòk ka-eut. Lōnu in töre öi kòlô el alaha, yěi kē minë lin-ënö pöri ngaich kö harīkngöre minë mufē ngòh töhěng tak Kristīön nö i alaha e. Yēḵ hī ngölōn tö nup ṙinatö-ellōn hī nöng anū-ö tölöng ngaich mihôiṅ min ayī-ö öi tölṙô yip prötör sistör nö asā nup kuilōnre. Anū-ö min kò-òren lökngen yip tahëng nö fukngö hēk öt köp min ngam lanāmö nö el ngam māṅ. Ötkô pöri ayī-ö ngatī inlahen! (Vë-evkūö 1 Kòrin 8:9; 10:23, 24) Töi ngëichkö në tö nët inchōḵ elmat. In e min öi akahakūö töp inlahenre öi sitih inlahen öi ngëichkö minë lökngörit chööngö aṅmat ngam Paipöl öi kē fëslare hēk köptīmin inrē tö ngam lanāmö.

14. Asuh nup lökngörit chööngö aṅmat ngam Paipöl im inlahen hī öi kēḵ fëslare i alaha ngam chinhënen hēk inyöṅtöre inrē?

¹⁴ Chinhënen hēk inyöṅtöre. Öt yaha ṙôken vahī ang Yāvē tö chööngö nö i inlahen nup tö hòṅ chinhënen hī, pön höng kētö minë lökngörit chööngö anga-aṅ ngaich hōten hī öi chumkūöṙen kē nup tölöng atöllö re. Hòṅ holtö ‘mikah elmat’ ayī-ö öi kē fëslare, milēḵṙen inrē tö yip tahëng hēk nup inlahen tī hī chumhënöre hòṅ meūkö anū-ö nö löktö i tölöök la-en më tarik ngam Tēv. (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pīt. 3:3) Lökten öi hòṅ chumkūöṙen öi chumhënöre hòṅ yip mameūkö hī nö öt höng hatīönken hī. Kūichhöt minë chööngö ang Yāvē nö imat ngam Paipöl nö inlööten hī, lökten më minṙöinylen nö chumkūöṙen nö öt höng kahngenre nö vī nup chööngö i inlahen nup chinhënen hēk kinpātö keūyö inrē. Töi chumkūöṙen tö inlahen më miṙöinylen el ngam töhěng māṅ. Ōt më ṙālö el ngam māṅ tö harīkngöre inlahen vinī-i keūyö rö-ö nun pön kun kun minë keūyö cha, öt vāyö mineūkö pöri anū-ö. Sitih inlahen pöri më minṙöinylen nö öt vī chööngöre nö hayööken më ṙālö? Kētö inlēnö më minṙöinylen ngaich ngam sörkit ovörsīör nö mihôiṅ nö vë-ekūö më ṙālö nö ngöṙô: “Asehkūöre man töre öm kētö minkahten el istëich. Ngaich öt chumkūöṙen min më prötör sistör tö ṙô meh pön höng ngëichken meh min acha-a. Tö ngö manah angū-ö nö ōt öp kanihngen cha nö meūkö meh.” Ngatī inlahen më prötör nö öt vī nup chööngö, vayö inlahen tī pöri cha-a nö halööktit nup tövaich nö el ngam māṅ.d

15. Asuh nup lökngörit chööngö tö kētu aṅmat ngam Paipöl inlahen hī öi le-ënöre? (Rōma 14:5)

¹⁵ Lin-ënö hēk kanòlô el alaha. Kanahngen ngòh töhěng tak Kristīön an ngam inlahen ò yěn hòṅ chumkūöṙen tö ngam alahare. (Kal. 6:5) Ōt nup chööngö tö kētu nö imat ngam Paipöl i alaha ngam line-ënö. Tö sā hī hōtu öi ṙūöhöngre tö ngam mahām hēk tö yip tö milūönö. (Inl. 15:20; Kal. 5:19, 20) Rö-ö nöng angū-ö pön hòṅ kahngen re inrē ngòh töhěng tak Kristīön nö atöllö öp tö hòṅ inlahen tīre nö le-ënöre. Rīkre yip tö ngölōn, tö cha nö hòṅ le-ënöre nö in yip tòktör, rīkre më tahëng tö hòṅ harīkngöre inlahen tī nö le-ënöre. Pòrô minë lin-ënö nö tölöng hēk tövaich nö imat hī, sön pöri ayī-ö ötkô öi höng kētö chööngö re öi in yip tahëng. Pön katöllö ngòh töhěng tak angū-ö prötör sistör tö inlahen tī ò min nö le-ënöre. Hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö në: (1) Höng ngam Pūlngö ngam Tēv ön min tö mihôiṅ nö kēngen në invah el alaha hī. (Isa. 33:24) (2) Hòṅ “ṙinatu-ellōn” ngòh töhěng tak Kristīön tö inlahen ngam line-ënöre nö tölöng. (Vë-evkūö Rōma 14:5.) (3) Ötkô ayī-ö höng kēḵ nup fësla yip holre hēk ötkô inrē öi kēken nup la-en tö mihôiṅ min nö fukngö tī tö yip tahëng. (Rōm. 14:13) (4) Hangenlōn in tö më prötör sistör lökten öi hòṅ chumkūöṙen tö minë atöllö re hòṅ ngam hinëngö nö köp nö el ngam māṅ. (Rōm. 14:15, 19, 20) Yēḵ hī min öi chumkūöṙen tö në ṙô ngaich vai min ngam innôlö hī in më prötör sistör hēk köp min ngam lanāmö nö el ngam māṅ.

16. Sitih inlahen ngam töhěng tak minṙöinylen nö hameuktö minlēḵṙen tö më tahëng holre? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁶ Ngòh töhěng tak minṙöinylen nö tö hòṅ vai nö inchōḵ-okūö yip tahëng nö i inmeuktö ngam minlēḵṙen. (1 Tim. 3:2, 3) Ötkô ngòh töhěng tak minṙöinylen nö ngö mufē töre nö tökiröngö ṙēḵti tö yip tahëng hēk tö mööḵlö heuneū-en inrē tö yip holre, ngaich höng hòṅ anga-aṅ tö hāngö chööngö. Hòṅ köpölōn anga-aṅ tö Yāvē nö löktö in ngam töhet kumlēḵ re tī nö kē-ěkūö ngam töhěng tak minṙöinylen nö kē ngam tölöng fësla. Yěn sā ṙô ngam Paipöl pöri öp atöllö öp tahěng tak minṙöinylen ngaich hòṅ hang ṙô ò më tahëng minṙöinylen nö hameuktö ngam minlēḵṙen re tö ò hēk hanangenlōnre inrē, pòrô sin minë fësla cha nö öt hěngren.

17. Asuh öp taneūngen hī inkòlô yěi hangenlōn tö më holmaneukre?

¹⁷ Yēḵ hī min öi hangenlōn tö yip holre ngaich teūngen min ayī-ö tö minë tö pōyen inkòlô. Vai min ngam innôlö hī in më prötör sistör hēk köp inrē min ngam lanāmö nö el ngam māṅ. Teūngen inrē ayī-ö tö ṙētakre öi la-evṙen öi in më holmaneukre tö keuheūttöre ëlô, ṙòkhöre in öi kö harīkngöre tinrīken hēk kö löktöre inrē, sön pöri öi höng hěng im linöklōn Yāvē ngam chūök hī öi teūngen tö ṙanamlōnre. Ngamuh inrē tökiröng ṙanamlōn hī pöi asīnkö inlahen ngam Tēv Yāvē öi hameuktö ngam hanangenlōnre.