Unsay Umaabot sa “Albatross”?

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Britanya

Unsa ang umaabot sa albatross, ang kinadak-ang langgam sa dagat sa kalibotan? “Mangiob kaayo,” taho sa The Times sa London. Tinagpulo ka libo kanila​—gibanabana sa Australianong mga tigdukiduki nga abot ug 44,000​—ang ginapatay kada tuig. Ngani, gibati sa pipila ka awtoridad nga ang laagang albatross, uban ang iyang anindot nga bukhad sa pako nga napulo ka tiil, sa dili madugay mapuo na.

Human nga andam na ang albatross sa paglupad, ilang gugolon ang pito ka tuig nga way-bugto diha sa dagat, nga mosulbong paglupad ug magpadailos sa paglupad sulod sa kaliboan ka milya ug matulog pa samtang naglupad. Ang pipila nagtuo nga ang mga langgam mahimong molibot sa globo sa daghang beses una pa mobalik sa ilang dapit nga natawhan aron mosanay.

Ang albatross manganak lamang ug usa ka piso matag laing tuig. Apan sulod sa miaging 20 ka tuig, ang gidaghanon sa laagang albatross sa South Georgia sa South Atlantic ug sa Crozet sa Dagat Indian mius-os ug halos katunga. Unsay hunahuna sa pipila nga hinungdan niini? Ang pagpangisda pinaagig taas nga pasol.

Aron makasikop sa asulon nga bariles, ang mga mangingisda mogamit ug tag-as nga mga pasol, nga ang matag usa may ginatos ka taga. Ang mga pasol itaod sa ulin sa sakayan sa pangisda. Ang matag taga butangan ug paon nga nokos​—ang pangunang pagkaon sa albatross. Inigsakdop sa langgam aron pagkuha sa nokos, usahay matangag usab niini ang taga. Ang nataga nga albatross dayon mahulog kauban sa bug-at nga pasol ug malumos.

Aron mapanalipdan ang albatross, ang pipila ka mangingisdag bariles malamposong nadasig nga itaod ang ilang mga pasol sa magabii, sa dihang ang langgam dili mangisda. Ang mga mangingisda sa kanunay nangitag mga paagi sa pagkatag sa ilang mga pasol gikan sa ilalom sa ilang mga sakayan aron ang albatross dili makakita sa paon. Ang ubang mga teknik nga gigamit naglakip sa gipabug-atang mga pasol nga mas daling mounlod ug sa usa ka matang sa tawotawo sa humayan aron hadlokon ang mga langgam.

Ugaling, diha sa luag nga kadagatan sa South Atlantic walay pagsubay sa mga metodong gigamit sa mga sakayan sa pangisda. Sumala sa espesyalista sa langgam sa dagat nga si Sandy Bartle, sa Museyo sa New Zealand, ang mga sakayan didto “walay ginahimo sa pagpahunong sa pagkapatay sa mga albatross.” Tinuoray, ang posibleng pagkamatay sa matahom nga albatross maoy usa ka komentaryo mahitungod sa tawhanong pagpasagad ug kawalay-pagtagad.