KAPITULO 16
‘Buhata ang Hustisya’ Samtang Naglakaw Uban sa Diyos
1-3. (a) Nganong utangan man kita kang Jehova? (b) Unsay gipangayo sa atong mahigugmaong Manluluwas gikan kanato?
HANDURAWA nga ikaw natanggong sa hapit nang malunod nga barko. Sa dihang abi nimog wala nay paglaom, miabot ang usa ka rescuer ug gibira ka ngadto sa luwas nga dapit. Talagsaong kahupayan ang imong bation sa dihang ipahilayo ka niya gikan sa kapeligrohan ug sultihan: “Luwas na ka”! Dili ba mobati kag utang kabubut-on sa maong tawo? Sa tinuod lang, utang nimo kaniya ang imong kinabuhi.
2 Sa pipila ka bahin, kini nag-ilustrar kon unsay gihimo ni Jehova alang kanato. Tino nga kita utangan niya. Kon buot sabton, siya nagtagana sa lukat, nga nagpaposible sa atong pagkaluwas gikan sa sala ug kamatayon. Mobati kita nga halayo sa kapeligrohan kay nahibalo nga samtang magpakita kitag pagtuo nianang bililhong halad, ang atong mga sala mapasaylo, ug madawat nato ang kinabuhing walay kataposan. (1 Juan 1:7; 4:9) Sumala sa atong nasabtan sa Kapitulo 14, ang lukat mao ang kinalabwang pagpahayag sa gugma ug hustisya ni Jehova. Unsay angay natong himoon?
3 Haom ang pagpamalandong kon unsay gipangayo sa atong mahigugmaong Manluluwas gikan kanato. Si Jehova nag-ingon pinaagi sa propetang si Miqueas: “Oh tawo, iyang gisulti kanimo kon unsay maayo. Ug unsa ba ang gipangayo ni Jehova kanimo? Mao lamang ang pagbuhat sa hustisya, ang paghigugma sa pagkamaunongon, ug ang paglakaw nga mapainubsanon uban sa imong Diyos!” (Miqueas 6:8) Matikdi nga usa sa mga gipangayo ni Jehova gikan kanato mao nga kita ‘mobuhat sa hustisya.’ Sa unsang paagi atong mahimo kana?
Sunda ang “Tinuod nga Pagkamatarong”
4. Giunsa nato pagkahibalo nga si Jehova nagdahom nga magkinabuhi ta uyon sa iyang matarong nga mga sukdanan?
4 Si Jehova nagdahom nga magkinabuhi ta sumala sa iyang mga sukdanan bahin sa matarong ug daotan. Kay ang iyang mga sukdanan patas ug matarong, kita nagsunod sa hustisya ug pagkamatarong sa dihang kita magpahiuyon niana. “Pagkat-on sa pagbuhat ug maayo, pangitaa ang hustisya,” matod sa Isaias 1:17. Ang Pulong sa Diyos nagtambag kanato nga ‘pangitaon ang pagkamatarong.’ (Sofonias 2:3) Nag-awhag usab kini kanato nga “isul-ob ang bag-ong personalidad nga gihimo sumala sa kabubut-on sa Diyos, nga nahiuyon sa tinuod nga pagkamatarong.” (Efeso 4:24) Kon maningkamot ta nga magkinabuhi sumala sa mga sukdanan ni Jehova, atong likayan ang kapintasan, kahugawan, ug imoralidad, kay kini naglapas kon unsay balaan.—Salmo 11:5; Efeso 5:3-5.
5, 6. (a) Nganong dili bug-at para nato nga magkinabuhi uyon sa mga sukdanan ni Jehova? (b) Giunsa pagpakita sa Bibliya nga ang pagsunod sa pagkamatarong nagkinahanglan ug padayong paningkamot?
5 Bug-at ba para nato nga magkinabuhi uyon sa matarong nga mga sukdanan ni Jehova? Dili. Ang kasingkasing nga nahigugma kang Jehova dili mabug-atan sa iyang mga sugo. Tungod kay kita nahigugma sa atong Diyos ug sa tanan niyang hiyas, buot natong magkinabuhi sa paagi nga makapalipay kaniya. (1 Juan 5:3) Hinumdomi nga si Jehova “nahigugma sa matarong nga mga buhat.” (Salmo 11:7) Masundog lang nato ang hustisya o pagkamatarong sa Diyos kon makakat-on ta sa paghigugma kon unsay gihigugma ni Jehova ug sa pagdumot kon unsay iyang gidumtan.—Salmo 97:10.
6 Dili sayon alang kanatong dili hingpit nga mga tawo ang pagsunod sa pagkamatarong. Kinahanglang hukason nato ang daang personalidad uban sa makasasalang mga buhat niini ug isul-ob ang bag-ong personalidad. Ang Bibliya nag-ingon nga ang bag-ong personalidad “ginabag-o” pinaagig tukmang kahibalo. (Colosas 3:9, 10) Ang pulong “ginabag-o” nagpasabot nga ang pagsul-ob sa bag-ong personalidad nagkinahanglan ug padayong paningkamot. Bisag naningkamot ta sa pagbuhat ug matarong, dunay mga higayon nga tungod sa atong pagkadili-hingpit, kita masayop sa hunahuna, pulong, o buhat.—Roma 7:14-20; Santiago 3:2.
7. Unsay angay natong bation kon makahimo tag mga sayop bisag naningkamot ta nga himoon ang matarong?
7 Unsay angay natong bation kon makahimo tag mga sayop bisag naningkamot ta nga himoon ang matarong? Siyempre, dili nato gustong pakamenoson ang kaseryoso sa sala. Sa samang higayon, kinahanglang dili ta mosurender, kay mibati nga tungod sa atong mga kapakyasan, kita dili na takos nga mag-alagad kang Jehova. Ang atong mahigugmaong Diyos naghimog kahikayan aron pasayloon ang mahinulsolong mga tawo. Tagda ang mapasaligong mga pulong ni apostol Juan: “Ako nagsulat kaninyo niining mga butanga aron dili mo makasala.” Pero siya midugang: “Apan kon dunay makasala [tungod sa napanunod nga pagkadili-hingpit], duna tay magtatabang ngadto sa Amahan, si Jesu-Kristo.” (1 Juan 2:1) Oo, si Jehova nagtagana sa halad lukat ni Jesus aron kita makaalagad Kaniya sa dalawatong paagi bisan pa sa atong pagkadili-hingpit. Dili ba magpalihok na nato sa pagbuhat sa atong maarangan aron pahimut-an si Jehova?
Ang Maayong Balita ug ang Hustisya sa Diyos
8, 9. Sa unsang paagi ang pagsangyaw sa maayong balita nagpakita sa hustisya ni Jehova?
8 Mapakita nato ang hustisya—gani, masundog ang hustisya sa Diyos—pinaagi sa paghimo sa atong maarangan sa pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos. Unsay koneksiyon sa hustisya ni Jehova ug sa maayong balita?
9 Dili ipahinabo ni Jehova ang kalaglagan niining daotang sistema nga dili una maghatag ug pasidaan. Sa iyang tagna bahin sa mahitabo sa panahon sa kataposan, si Jesus miingon: “Ang maayong balita kinahanglang iwali una sa tanang kanasoran.” (Marcos 13:10; Mateo 24:3) Ang paggamit sa pulong “una” nagpasabot nga human masangyaw ang maayong balita sa tibuok kalibotan mosunod ang ubang mga hitabo. Kining mga hitaboa naglakip sa gitagnang dakong kasakitan, nga magpasabot sa kalaglagan sa mga daotan ug mag-andam sa dalan alang sa pag-abot sa matarong nga bag-ong kalibotan. (Mateo 24:14, 21, 22) Segurado, wala gyoy makaakusar nga inhustisya si Jehova. Pinaagi sa paghatag ug pasidaan, siya naghatag sa mga daotan ug igong kahigayonan aron sila magbag-o ug maluwas.—Jonas 3:1-10.
10, 11. Sa unsang paagi ang atong pagsangyaw sa maayong balita nagpakita sa hustisya sa Diyos?
10 Sa unsang paagi ang pagsangyaw nato sa maayong balita nagpakita sa hustisya sa Diyos? Una sa tanan, angay lang nga atong buhaton ang atong maarangan sa pagtabang sa uban nga maluwas. Tagda pag-usab ang ilustrasyon bahin sa hapit nang malunod nga barko. Kay luwas kang nakasakay sa lifeboat, gusto nimong tabangan ang uban nga naa pa sa tubig. Sa susama, kita dunay obligasyon nga tabangan kadtong naa pa sa “katubigan” niining daotang kalibotan. Tinuod, daghan ang dili modawat sa atong mensahe. Apan samtang nagpadayon sa pagpailob si Jehova, atong responsibilidad ang paghatag kanilag kahigayonan nga “maghinulsol” aron maluwas sab sila.—2 Pedro 3:9.
11 Pinaagi sa pagsangyaw sa maayong balita ngadto sa tanan, atong ginapakita ang hustisya sa laing hinungdanong paagi: Kita dili mapihigon. Hinumdomi nga “ang Diyos dili mapihigon, apan sa matag nasod ang tawo nga may kahadlok kaniya ug mobuhat kon unsay matarong dalawaton kaniya.” (Buhat 10:34, 35) Aron masundog nato ang Iyang hustisya, kinahanglang dili ta magmapihigon sa atong panghunahuna bahin sa mga tawo. Hinunoa, angay natong isangyaw ang maayong balita sa uban nga walay pagsapayan sa ilang rasa, reputasyon, o pinansiyal nga kahimtang. Sa ingon atong gihatagan ang tanan ug kahigayonan sa pagpamati ug pagsanong sa maayong balita.—Roma 10:11-13.
Kon Unsay Atong Tinagdan sa Uban
12, 13. (a) Nganong angay nga kita dili daling mohukom sa uban? (b) Unsay kahulogan sa tambag ni Jesus nga “ayaw na panghukom” ug “ayaw nag panaway”? (Tan-awa usab ang footnote.)
12 Makapasundayag usab kitag hustisya pinaagi sa pagtagad sa uban sumala sa tinagdan ni Jehova kanato. Dali kaayo ang paghukom sa uban, nga magsaway sa ilang mga depekto ug magduhaduha sa ilang mga motibo. Apan kinsa kanato ang gusto nga si Jehova magsusi sa atong mga motibo ug mga kahuyangan sa dili maluluy-ong paagi? Kana dili maoy paagi sa pagpakiglabot ni Jehova kanato. Ang salmista miingon: “Kon mga kasaypanan pa ang imong gibantayan, Oh Jah, nan kinsa man, Oh Jehova, ang makabarog?” (Salmo 130:3) Dili ba kita mapasalamaton nga ang atong maluluy-on ug dili mapihigong Diyos dili magpokus sa atong mga kasaypanan? (Salmo 103:8-10) Nan, sa unsang paagi angay natong tagdon ang uban?
13 Kon gipabilhan nato ang pagkamaluluy-on ug hustisya sa Diyos, dili kita daling mohukom sa uban diha sa mga butang nga kita walay labot o dili kaayo hinungdanon. Sa iyang Wali sa Bukid, si Jesus nagpasidaan: “Ayaw na panghukom aron dili mo hukman.” (Mateo 7:1) Sumala sa asoy ni Lucas, si Jesus midugang: “Ayaw nag panaway aron dili mo sawayon.”a (Lucas 6:37) Gipakita ni Jesus nga siya nahibalo nga ang dili hingpit nga mga tawo may kiling sa pagpanghukom. Busa si bisan kinsa sa mga naminaw kaniya nga nagbatasan niana angayng mohunong na sa pagbuhat niana.
14. Tungod sa unsang mga rason nga sundon gayod nato ang sugo nga “ayaw na panghukom”?
14 Nganong kinahanglan natong sundon ang sugo nga “ayaw na panghukom”? Una, limitado ang atong awtoridad. Ang tinun-ang si Santiago nagpahinumdom kanato: “Usa lang ang Tighatag ug Balaod ug Maghuhukom”—si Jehova. Busa si Santiago nangutana: “Kinsa ba ka nga maghukom sa imong isigkatawo?” (Santiago 4:12; Roma 14:1-4) Dugang pa, tungod sa atong pagkadili-hingpit kita dali kaayong mohukom sa uban. Daghang tinamdan ug motibo—sama sa pagkamapihigon, natandog nga garbo, kasina, ug panghunahuna nga mas matarong ta kay sa uban—makadaot sa panglantaw nato sa atong isigkatawo. Kita aduna pay ubang limitasyon, ug ang pagpamalandong sa maong mga limitasyon angayng mopugong nato nga mangita dayon ug sayop sa uban. Kita dili makabasa ug kasingkasing; dili pod nato mahibaloan ang tanang personal nga kahimtang sa ubang tawo. Nan, kinsa ba kita nga manghukom sa motibo sa mga igsoon o mosaway sa ilang mga paningkamot sa pag-alagad sa Diyos? Mas maayong sundogon nato si Jehova pinaagi sa pagpangitag maayong hiyas diha sa atong mga igsoon imbes magpokus sa ilang mga kahuyangan.
15. Unsay dili angayng isulti o himoon sa mga alagad ni Jehova ngadto sa mga membro sa ilang pamilya, ug ngano?
15 Komosta ang pagtratar nato sa atong pamilya? Ang panimalay maoy lugar nga ang mga membro angayng mobati nga luwas. Pero karon, ikasubo nga ang pintas nga paagi sa pagtratar ginahimo diha sa panimalay. Komon na nga makabalita ta bahin sa abusadong mga bana, asawa, o ginikanan nga sakit ug sinultihan o managmal sa ilang mga sakop. Apan kadtong nagsimba kang Jehova dili angayng mosultig sakit ug makainsulto nga mga pulong o managmal sa mga membro sa ilang pamilya. (Efeso 4:29, 31; 5:33; 6:4) Ang tambag ni Jesus nga “ayaw na panghukom” ug “ayaw nag panaway” mapadapat sab diha sa panimalay. Hinumdomi nga ang pagbuhat sa hustisya naglangkit sa pagtratar sa uban sa paagi sa pagtratar ni Jehova kanato. Ug ang atong Diyos dili gayod isog o mapintason sa pagpakiglabot kanato. Siya “mabination kaayo” niadtong nahigugma kaniya. (Santiago 5:11) Pagkanindot nga ehemplo nga masundog nato!
Mga Ansiyano Nag-alagad “Alang sa Hustisya”
16, 17. (a) Unsay gidahom ni Jehova sa mga ansiyano? (b) Unsay angayng buhaton sa dihang ang makasasala mapakyas sa pagpakitag sinserong paghinulsol, ug ngano?
16 Kitang tanan dunay responsibilidad sa pagpakitag hustisya, apan ilabina ang mga ansiyano diha sa Kristohanong kongregasyon. Matikdi ang tagna bahin sa “mga prinsipe,” o mga ansiyano, nga gisulat ni Isaias: “Tan-awa! Usa ka hari ang magmando alang sa pagkamatarong, ug ang mga prinsipe magmando alang sa hustisya.” (Isaias 32:1) Oo, si Jehova nagdahom nga ang mga ansiyano mag-alagad nga nahiuyon sa hustisya. Sa unsang paagi makahimo sila niini?
17 Kining kuwalipikadong mga lalaki nahibalo gayod nga ang paghupot sa kongregasyon nga hinlo sa moral ug espirituwal nga paagi nahiuyon sa hustisya o sa pagkamatarong. Usahay, ang mga ansiyano obligadong maghukom sa mga kaso sa seryosong sala. Sa dihang himoon kana, ilang hinumdoman nga gusto sa Diyos nga magpakita silag kaluoy kon posible. Sa ingon sila naningkamot nga tabangan ang makasasala nga maghinulsol. Apan komosta man kon ang makasasala mapakyas sa pagpakitag sinserong paghinulsol bisan pa sa mga paningkamot sa pagtabang kaniya? Tungod sa hingpit nga hustisya, ang Pulong ni Jehova nagsugo nga himoon ang usa ka importanteng aksiyon: “Ipalagpot ang tawong daotan gikan sa inyong taliwala.” Kana nagpasabot sa pagpalagpot kaniya gikan sa kongregasyon. (1 Corinto 5:11-13; 2 Juan 9-11) Ang pagbuhat niana makapasubo sa mga ansiyano, apan sila nahibalo nga gikinahanglan kana sa pagpanalipod sa moral ug espirituwal nga kahinlo sa kongregasyon. Bisan pa niana, naglaom sila nga may adlaw ra nga ang makasasala makaamgo ug mobalik sa kongregasyon.—Lucas 15:17, 18.
18. Unsay hinumdoman sa mga ansiyano sa dihang maghatag ug binase sa Bibliya nga tambag?
18 Ang pag-alagad nga nahiuyon sa hustisya naglangkit usab sa paghatag ug binase sa Bibliya nga tambag kon gikinahanglan. Siyempre, ang mga ansiyano dili mangitag sayop sa uban. Dili pod sila magsigeg badlong sa mga igsoon. Apan tingali ang usa ka igsoon “makahimog sayop nga lakang ug wala makamatikod niini.” Ang paghinumdom nga ang hustisya sa Diyos dili pintas o walay pagbati magpalihok sa mga ansiyano sa ‘pagpaningkamot nga tul-iron siya sa malumong paagi.’ (Galacia 6:1) Busa ang mga ansiyano dili mangasaba sa tawong nakasala o mogamit ug sakit nga mga pulong. Hinunoa, ang tambag nga ihatag sa mahigugmaong paagi makadasig sa usa sa pagdawat niana. Bisan sa dihang maghatag ug prangka nga tambag aron makita niya ang dili maayong resulta sa iyang sayop nga buhat, angayng hinumdoman sa mga ansiyano nga ang igsoon nga nakasala maoy usa ka karnero ni Jehova.b (Lucas 15:7) Sa dihang ang tambag o pagbadlong himoon tungod sa gugma, dakog posibilidad nga matul-id ang tawong nakasala.
19. Unsang mga desisyon ang kinahanglang himoon sa mga ansiyano, ug diha sa unsa angay nilang ibase ang maong mga desisyon?
19 Ang mga ansiyano sagad kinahanglang mohimog mga desisyon nga makaapektar sa mga igsoon. Pananglitan, dunay panahon nga ang mga ansiyano magmiting sa paghisgot kon kuwalipikado na ba ang ubang brader nga irekomendar ingong ansiyano o ministeryal nga alagad. Ang mga ansiyano nahibalo sa kahinungdanon sa pagkadili-mapihigon. Sa paghimo niini nga mga desisyon, sila magpagiya sa Bibliya ug dili sa ilang personal nga mga pagbati. Sa ingon sila “dili maghukom daan o magpihigpihig.”—1 Timoteo 5:21.
20, 21. (a) Ang mga ansiyano maningkamot nga mahimong unsa, ug ngano? (b) Unsay mahimo sa mga ansiyano sa pagtabang sa “mga naguol”?
20 Ang mga ansiyano magpadapat usab sa hustisya sa Diyos diha sa ubang paagi. Human sa pagtagna nga ang mga ansiyano mag-alagad “alang sa hustisya,” si Isaias nagpadayon: “Ang matag usa mahisamag tagoanan gikan sa hangin, usa ka salipdanan gikan sa bagyo, mahisamag mga sapa diha sa yuta nga walay tubig, mahisamag landong sa dako kaayong bato diha sa umaw nga yuta.” (Isaias 32:1, 2) Busa ang mga ansiyano maningkamot nga hupayon ug dasigon ang mga igsoon.
21 Karon, tungod sa tanang problema nga lagmit makapaluya, daghan ang nagkinahanglag pagpalig-on. Mga ansiyano, unsay inyong mahimo sa pagtabang sa “mga naguol”? (1 Tesalonica 5:14) Paminawa sila uban ang empatiya. (Santiago 1:19) Basin kinahanglan nilang isulti ang kabalaka diha sa ilang kasingkasing ngadto sa usa nga masaligan nila. (Proverbio 12:25) Pasaligi sila nga gikinahanglan sila, gipabilhan, ug gihigugma ni Jehova ug sa ilang mga igsoon. (1 Pedro 1:22; 5:6, 7) Dugang pa, makaampo ka uban nila ug alang kanila. Dihang madunggan nila ang kinasingkasing nga pag-ampo sa usa ka ansiyano, mahupayan gyod sila. (Santiago 5:14, 15) Ang inyong mahigugmaong mga paningkamot sa pagtabang sa mga magul-anon mamatikdan gayod sa Diyos sa hustisya.
Ang mga ansiyano nagsundog sa hustisya ni Jehova dihang dasigon nila ang mga magul-anon
22. Sa unsang mga paagi makasundog kita sa hustisya ni Jehova, ug unsay resulta?
22 Sa pagkatinuod, kita mas masuod kang Jehova pinaagi sa pagsundog sa iyang hustisya! Sa dihang atong sundon ang iyang matarong nga mga sukdanan, isangyaw ang makaluwas ug kinabuhi nga maayong balita, ug ipokus ang atong pagtagad sa maayong mga hiyas sa uban imbes pangitaon ang ilang mga sayop, kita nagsundog sa hustisya sa Diyos. Mga ansiyano, sa dihang manalipod kamo sa kahinlo sa kongregasyon, mohatag ug makapalig-on nga Kasulatanhong tambag, mohimog dili mapihigong mga desisyon, ug dasigon ang mga masulub-on, kamo nagsundog sa hustisya sa Diyos. Pagkadako gayod sa kalipay ni Jehova nga magtan-aw gikan sa langit ug makita ang iyang katawhan nga naningkamot pag-ayo sa “pagbuhat sa hustisya” samtang naglakaw uban sa ilang Diyos!
a Ang pipila ka hubad nag-ingong “ayaw pagpanghukom.” Ang maong hubad nagpasabot nga “ayaw pagsugod sa paghukom.” Pero ang mga magsusulat sa Bibliya naggamit dinhi ug negatibong mga sugo sa present tense nga nagpakita sa padayon nga aksiyon. Busa ang buhat nga gipakita dinhi nagpadayon apan angayng ihunong.
b Sa 2 Timoteo 4:2, ang Bibliya nag-ingon nga ang mga ansiyano usahay kinahanglang ‘magbadlong, magtul-id, magtambag.’ Ang Gregong pulong nga gihubad nga ‘magtambag’ (pa·ra·ka·leʹo) mahimong magpasabot nga “pagdasig.” Ang susamang Gregong pulong, pa·raʹkle·tos, mahimong magtumong sa usa ka abogado nga mitabang sa usa ka tawo panahon sa husay. Busa, bisan dihang ang mga ansiyano maghatag ug prangka nga tambag sa igsoon, angay nila siyang tabangan nga masuod pag-usab kang Jehova.