KAHILADMAN

Sumala sa Greek and English Lexicon to the New Testament ni Parkhurst (London, 1845, p. 2), ang Gregong aʹbys·sos nagkahulogang “hilabihan o grabe ka lawom.” Sumala sa Greek-English Lexicon ni Liddell ug Scott (Oxford, 1968, p. 4), kini nagkahulogang “dili-matugkad, walay kinutoban.” Ang Gregong Septuagint kanunayng naggamit niini sa paghubad sa Hebreohanong tehohmʹ (halawom nga katubigan), sama sa makita sa Genesis 1:2; 7:11.

Ang aʹbys·sos makita sa siyam ka beses diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan, nga pito niini anaa sa basahon sa Pinadayag. Gikan sa “kahiladman” nanggula ang simbolikong mga dulon nga gipangulohan sa ilang hari nga si Abaddon o Apollyon, “ang manulonda sa kahiladman.” (Pin 9:1-3, 11) “Ang mapintas nga mananap” nga nakiggubat sa “duha ka saksi” sa Diyos ug nagpatay kanila gihisgotan usab nga ‘migula gikan sa kahiladman.’ (Pin 11:​3, 7) Ang Pinadayag 20:1-3 naghubit sa umaabot nga pagtambog kang Satanas ngadto sa kahiladman sulod sa usa ka libo ka tuig; butang nga gihangyo sa usa ka lehiyon sa mga demonyo kang Jesus nga dili buhaton kanila sa usa niana ka higayon.​—Luc 8:31.

Kahulogan Niini Diha sa Kasulatan. Angayng matikdan nga ang Gregong Septuagint wala mogamit sa aʹbys·sos sa paghubad sa Hebreohanong sheʼohlʹ, ug tungod kay ang espiritung mga linalang gitambog ngadto niini, dili haom nga limitahan ang kahulogan niini ingong Sheol o Hades, sanglit kining duha ka pulong tin-awng nagtumong sa komon nga yutan-ong lubnganan sa katawhan. (Job 17:13-16; tan-awa ang HADES; SHEOL.) Kini wala magtumong sa “linaw nga kalayo,” sanglit human buhii si Satanas gikan sa kahiladman siya gitambog ngadto sa linaw nga kalayo. (Pin 20:1-3, 7-10) Ang mga pulong ni Pablo sa Roma 10:​7, diin siya naghisgot bahin kang Kristo nga didto sa kahiladman, wala usab magsuportar niana ug sa ingon nagpakita nga ang kahiladman dili sama sa Tartaro.​—Tan-awa ang TARTARO.

Ang Roma 10:​6, 7 motabang sa pagpatin-aw sa kahulogan sa “kahiladman” sa pag-ingon: “Apan ang pagkamatarong nga tungod sa pagtuo nagsulti niining paagiha: ‘Ayaw pag-ingon diha sa imong kasingkasing, “Kinsa ang mosaka ngadto sa langit?” nga mao, aron dad-on si Kristo sa ubos; o, “Kinsa ang manaog ngadto sa kahiladman?” nga mao, aron dad-on si Kristo sa itaas gikan sa mga patay.’” (Itandi ang Deu 30:11-13.) Dayag nga ang “kahiladman” dinhi nagtumong sa dapit diin didto si Kristo Jesus sa halos tulo ka adlaw ug nga gikan nianang dapita siya gibanhaw sa iyang Amahan. (Itandi ang Sal 71:​19, 20; Mat 12:40.) Ang Pinadayag 20:7 naghisgot sa kahiladman ingong usa ka “bilanggoan,” ug dayag nga nahiuyon kini sa nahitabo kang Jesus sa dihang siya nabilanggo sa bug-os nga pagkawalay kalihokan tungod sa kamatayon.​—Itandi ang Buh 2:24; 2Sa 22:​5, 6; Job 38:​16, 17; Sal 9:13; 107:18; 116:3.

Labot sa lintunganayng kahulogan nga “dili-matugkad” ingong kinaiyahan sa “kahiladman,” makaiikag ang giingon sa Encyclopædia of Religion and Ethics ni Hastings (1913, Tomo I, p. 54), nga nagkomento sa Roma 10:​6, 7: “Ang impresyon nga gipasabot sa pulong ni Sn. Pablo maoy bahin sa kalapad sa maong dominyo, ingong usa ka dapit nga dili gayod nato arang masuhid.” Gipakita ni Pablo ang kalainan sa pagkadili-makab-ot sa “langit” ug sa pagkadili-matugkad sa “kahiladman” ngadto sa pagkadaling makab-ot sa pagkamatarong tungod sa pagtuo. Ang paggamit ni Pablo sa kaamgid nga pulong nga baʹthos diha sa Roma 11:33 nag-ilustrar niini: “Oh pagkalawom [baʹthos] sa bahandi ug sa kaalam ug sa kahibalo sa Diyos! Pagkadili-matukib sa iyang mga paghukom ug pagkadili-masubay sa iyang mga dalan!” (Tan-awa usab ang 1Co 2:10; Efe 3:​18, 19.) Busa, nahiuyon sa Roma 10:​6, 7, ang dapit nga gihawasan sa “kahiladman” dayag nga magpasabot usab sa pagkadili-maadtoan niini ni bisan kinsa gawas sa Diyos o sa iyang tinudlong manulonda nga may “yawi sa kahiladman.” (Pin 20:1) Ang Greek-English Lexicon ni Liddell ug Scott (p. 4) naghatag sa usa sa mga kahulogan sa pulong nga aʹbys·sos, “ang haw-ang nga walay kinutoban.”

Ang plural nga porma sa Hebreohanong pulong nga metsoh·lahʹ (o metsu·lahʹ) gihubad nga “dakong kahiladman” diha sa Salmo 88:6 ug sa literal nagkahulogang “mga kahiladman.” (Itandi ang Zac 10:11.) Kini kaamgid sa tsu·lahʹ, nga nagkahulogang “halawom nga katubigan.”​—Isa 44:27.