GOBERNADOR
Ang mga gobernador sa kapanahonan sa Bibliya sagad nga may militaryo ug hudisyal nga mga gahom ug maoy responsable sa pagtino nga ang mga sakop nga distrito o mga lalawigan nga ilang gimandoan nagbayad sa mga tributo, buhis, o kita alang sa hari o sa labawng magmamando. (Luc 2:1, 2) Daghan kanila ang nagsangon ug bug-at nga luwan nganha sa katawhan aron magtaganag pagkaon kanila ug sa ilang dakong grupo sa mga tig-alagad.—Neh 5:15-18.
Si Haring Solomon nagtudlo ug mga gobernador ibabaw sa mga distrito sa Israel. Gihisgotan sila sa 1 Hari 10:15 ug lagmit nga mao ra usab ang 12 ka luyoluyo sa 1 Hari 4:7-19, kansang buluhaton mao ang pagtaganag pagkaon sa hari ug sa iyang panimalay, ang matag usa sulod sa usa ka bulan kada tuig.
Halos ang tanang dagkong mga gahom sa kapanahonan sa Bibliya gihisgotan nga may mga magmamando nga ang ranggo maoy gobernador, ingong lumad nga mga magmamando sa iyang lokal nga dapit o kaha ingong mga gobernador nga nagmando sa giokupar nga mga teritoryo. (Siryanhon, 1Ha 20:24; Asiryanhon, Eze 23:5, 6, 12, 23; Babilonyanhon, Jer 51:57; Persianhon, Esd 8:36, Neh 2:7, 9; Arabianhon, 2Co 11:32; Romanhon, Luc 3:1) Si Jose maoy usa ka gobernador nga dakog gahom sa tibuok Ehipto, ug ang hari lamang ang mas labaw kay kaniya. (Gen 41:40, 41; Buh 7:9, 10) Si Rabsake, usa ka opisyal ni Haring Senakerib sa Asirya, nagbiaybiay kang Ezequias bahin sa kahuyang sa Jerusalem, nga nag-ingong kini dili makapatalikod bisan sa usa sa ubos nga mga gobernador o tagdumala ni Senakerib. Apan si Rabsake napakyas sa pagtagad sa dako kaayong puwersa ni Jehova nga dapig kang Ezequias.—Isa 36:4, 9; 37:36.
Gitudlo ni Nabucodonosor si Gedalias nga maoy magdumala sa nahibiling mga Israelinhon sa yuta sa Juda human idestiyero ang daghan sa katawhan niadtong 607 W.K.P. Si Gedalias gipatay mga duha ka bulan sa ulahi. (2Ha 25:8-12, 22, 25) Sa dihang hapit nang matapos ang 70 ka tuig nga yugto sa pagkadestiyero, si Haring Ciro sa Persia nagtudlo kang Sesbazar (lagmit nga si Zorobabel) ingong gobernador ibabaw sa mga Hudiyo nga namalik sa Jerusalem niadtong 537 W.K.P. (Esd 5:14; Hag 1:1, 14; 2:2, 21) Ubos ni Haring Artajerjes sa Persia, si Nehemias gihimong gobernador sa dihang siya mibalik aron tukoron pag-usab ang paril sa Jerusalem niadtong 455 W.K.P.—Neh 5:14.
Ubos sa pagmando sa Roma, ang Judea nahimong lalawigan sa imperyo; ang mga gobernador didto direktang manubag sa emperador sa ilang mga kalihokan. Si Pilato mao ang ikalima sa mga gobernador nga nagmando sa Judea. (Mat 27:2; Luc 3:1) Si Felix ug si Festo mao ang ika-11 ug ika-12 nga gobernador sa Judea (kon dili iapil si Publius Petronius ug ang iyang manununod nga si Marsus, kinsa gitudlo ingong mga gobernador sa Sirya apan sa samang panahon nagdumala sa mga kalihokan sa mga Hudiyo). (Buh 23:24-26; 24:27) Kining Romanong mga gobernador adunay gahom sa pagsilot ug kamatayon, sama sa nahitabo kang Jesus, nga gihukman ni Pilato.—Mat 27:11-14; Ju 19:10.
Ang mga gobernador sa mga nasod mao ang gihisgotan ni Jesus sa dihang siya miingon sa iyang mga sumusunod nga sila itaral atubangan niini nga mga tawo aron sa paghatag ug pamatuod. Ang mga Kristohanon dili angay mahadlok sa maong mga magmamando, bisan tuod gamhanan, ni sila mabalaka kon unsay isulti sa dihang maghatag ug pamatuod atubangan kanila. (Mat 10:18-20, 26) Kini nga mga gobernador maoy lakip sa labaw nga mga awtoridad nga kanila ang mga Kristohanon angayng magpakitag relatibo ug dili-bug-os nga pagpasakop. (Rom 13:1-7; Tit 3:1; 1Pe 2:13, 14; Buh 4:19, 20; 5:29; Mat 22:21) Si Festo gitawag ni Pablo uban ang pagtahod nga nahiangay sa pagkagobernador, nga atubangan kaniya siya gihusay, nga nag-ingon: “Imong Kamahalang Festo.” (Buh 26:25) Apan sukwahi sa mga apostoles, nga naghatag ug pagtahod ug pasidungog una kang Jehova, kinsa nagmando sa tanan, ang nasod sa Israel misamot pa sa pagkadaotan nga gani ilang gihatagan ug mas labawng pagtahod ang yutan-ong mga gobernador kay kang Jehova. Kini nga kahimtang gigamit ni Jehova diha sa kusganong pagbadlong sa nasod pinaagi sa iyang manalagna nga si Malaquias.—Mal 1:6-8; tan-awa ang LABAW NGA MGA AWTORIDAD.
Si Mateo, nga nagkutlo sa Miqueas 5:2, nagpakita nga ang Betlehem, bisan tuod wala maghupot ug dakong gahom diha sa Juda, mahimong dako tungod kay ang labing dako sa mga gobernador mogula gikan niini nga siyudad aron sa pagbantay sa katawhan ni Jehova, ang Israel. Kini nga tagna natuman diha kang Kristo Jesus, ang Dakong Gobernador ilalom sa iyang Amahan nga si Jehova nga Diyos.—Mat 2:6.
Ang titulong gobernador gigamit usab ingong katumbas sa Persianhong titulo nga “Tirshatha” nga nagtumong sa usa nga nagmando sa usa ka sakop nga distrito. Sa lima ka higayon nga kini gigamit, kini giunhan ug Hebreohanon nga tinong artikulo nga ha, maong sa Hebreohanon kini mabasa nga “ha Tirshatha” (ang Gobernador).
Ang mga opisyal nga gihisgotan sa Bibliya nga sa orihinal gitawag sa titulong Tirshatha (sa Cebuano, “Gobernador”) nagmando sa Juda, nga usa sa mga lalawigan sa Persia. Si Zorobabel dayag nga mao ang Gobernador nga gihisgotan sa Esdras 2:63 ug Nehemias 7:65, 70. Sa ulahi si Nehemias ang nahimong Gobernador ug mao kini ang pagtawag kaniya diha sa Nehemias 8:9 ug 10:1.