KATAKOS SA PANGHUNAHUNA
Ang Hebreohanong termino nga mezim·mahʹ gigamit sa pagtumong sa katakos sa panghunahuna, o ang katakos sa paghatag ug maalamon ug mahunahunaon nga pagtagad sa usa ka butang, pinasukad sa bug-os nga kahibalo (Pr 5:2; 8:12); ang mga laraw, mga plano, ug binuang nga mga hunahuna o ideya sa daotang mga tawo (Sal 10:2, 4; 21:11; 37:7; 139:19, 20; Pr 12:2; 24:8; Jer 11:15); o ang mapuslanong “mga laraw” o “hunahuna” ni Jehova nga Diyos o sa iyang “kasingkasing” (Job 42:2; Jer 23:20; 30:24; 51:11).
Usa sa mga katuyoan sa Mga Proverbio mao ang paghatag sa usa ka batan-ong lalaki ug kahibalo ug katakos sa panghunahuna. (Pr 1:1-4) Ang impormasyon nga anaa sa Mga Proverbio motabang sa usa ka tawo sa pagmugnag maayong mga panghunahuna ug mga laraw nga makahatag ug mapuslanong giya sa iyang kinabuhi. Ang katakos sa panghunahuna mopanalipod kaniya gikan sa pagsubay sa usa ka sayop nga dalan ug sa pagpakig-uban niadtong mag-impluwensiya kaniya sa pagbuhat ug daotan, sanglit kini motabang kaniya sa pagkakita kon unsay sangpotanan sa mao nga buhat. Kini moresulta ug panalangin alang sa maong tawo. Ang kaalam ug ang katakos sa panghunahuna mopanalipod kaniya nga dili mobuhat sa mga butang nga motultol sa katalagman ug busa kini maoy kinabuhi alang sa iyang kalag. Siya nagpahimulos sa kasegurohan, nga dili kinahanglang mahadlok nga basin siyag masakpan sa hustisya tungod kay siya sad-an sa pagbuhat ug daotan.—Pr 3:21-25.
Apan, ang usa nga tinuod nga naggamit ug katakos sa panghunahuna lagmit mahimo usab nga tumong sa pagdumot. Kini lagmit mao ang diwa nga gipahayag diha sa Proverbio 14:17: “Ang tawo nga may katakos sa panghunahuna ginadumtan.” Ang mga tawo nga dili tigpamalandong sagad nagtamay niadtong nagagamit sa ilang mga katakos sa panghunahuna. Mao man usab, sa diwa, kadtong nagagamit sa ilang mga hunahuna sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos ginadumtan. Sumala sa giingon ni Jesu-Kristo: “Tungod kay kamo dili man bahin sa kalibotan, apan gipili ko kamo gikan sa kalibotan, tungod niini ang kalibotan nagdumot kaninyo.” (Ju 15:19) Siyempre, ang termino sa orihinal nga pinulongan alang sa “katakos sa panghunahuna” diha sa Proverbio 14:17 mahimong maglakip sa madinaoton nga panghunahuna. Busa, ang teksto mahimong magkahulogan usab nga ang usa ka tawo nga nagalaraw ug daotan ginadumtan, ug ang ubang mga hubad mabasa nga ingon niini: “Ug ang usa ka tawo nga may daotang mga laraw ginadumtan.”—JP, Ro.