Makasagubang Ka sa Kapakyasan!
PALANDONGA ang makasubong kahimtang sa usa ka 23-anyos nga lalaki. Limitado lamang ang iyang edukasyon ug nagtrabaho nga may kinakubsang suhol. Ang mga paghunahuna nga magminyo ug makabatog usa ka matagbawong kinabuhi daw dili niya mapalandong. Dili ikatingala nga ang iyang inahan miingon: “Grabe kaayo ang iyang gibating kasubo ug kapakyasan.” Kining kaso sa batan-ong lalaki maoy kasagaran diha sa minilyon pang uban. Sa usa ka katarongan o sa lain, ang mga tawo sa tanang matang sa kinabuhi mibatig kapakyasan.
Ang kapakyasan maoy “usa ka dulot nga pagbati o kahimtang sa kawalay-kasegurohan, kawalay-kadasig, ug kawalay-katagbawan tungod sa napakyas nga mga tinguha, kagubot sa hunahuna, o ubang wala masulbad nga mga suliran.” (Webster’s Third New International Dictionary) Atong bation ang kapakyasan kon kita hilabihang nakapaningkamot nga adunay mahimo apan dili molampos. Bation nato nga gibabagan sa matag lihok, nga daw atong gipakang ang atong ulo diha sa padir nga bato, nga walay purohan nga molampos. Kitang tanan nahibalo sa maong pagbati.
Ang mga mamumuo nga dunay dili-matagbawon nga mga trabaho tingali mobati nga walay-pulos. Kon ibale-wala, ang mga asawa o mga inahan nga nakigbisog sa inadlaw nga mga kabalaka ug sa makakapoy nga mga buluhaton mahimong mobating walay-nahimo, wala-pabilhi. Ang mga batan-on nga nakaagom ug mga pagsulay diha sa eskuylahan tingali mobatig kapakyasan sa mga paningkamot nga makabatog edukasyon. Ang mga membro sa mga grupong minoriya tingali mobatig kasuko ug kawalay-kalipay, sa pagtuo nga sila maoy mga biktima sa dili-matarong nga mga pagpihig. Ang mga negosyante nga matinud-anong naningkamot sa pagtaganag dekalidad nga mga produkto ug mga serbisyo mahapay tungod sa walay-konsensiya ug limbongang mga kakompetensiya. Kini ug ang susamang mga kasinatian mopahinabo ug kapakyasan ug mobilin ug daghang mga pagbati sa kawalay-paglaom.
Usa ka maalamong tawo nga nabuhi sa daghang siglo nang milabay nakapahayag sa iyang mga kapakyasan nga atong masabtan. Ang hari sa Israel nga si Solomon miingon: “Ako, bisan ako, mitan-aw sa tanang mga buhat nga nahimo sa akong mga kamot ug sa mga buhat nga akong gihagoan sa paghimo, ug, tan-awa! ang tanan kakawangan ug usa ka paningkamot sa paghakop sa hangin, ug walay nakuhang kaayohan ilalom sa adlaw. Kay unsay naangkon sa tawo gikan sa tanan niyang buhat ug gikan sa paningkamot sa iyang kasingkasing diin siya kuging nagabuhat ilalom sa adlaw? Kay ang tanan niyang mga adlaw sa iyang buluhaton maoy mga kasakitan ug mga kasub-anan, sa magabii ang iyang kasingkasing dili makapahulay. Kini usab kakawangan man.” (Ecclesiastes 2:11, 22, 23) Ang mga pulong ni Solomon nagpahayag ug kawalay-kalaoman nga gibati sa daghan kaayo sa pagpaningkamot nga makasagubang sa mga kapakyasan nga naghikaw kanila sa usa ka magantihong kinabuhi.
Ang mga tawo nga mibatig kapakyasan mawad-an pa ug paglaom. Sa grabeng mga kaso ang uban miundang na sa pagpaningkamot, nagpalayo sa katilingban aron magkinabuhi sa dili-naandang paagi sa kinabuhi. Aron makuha ang gibati nila nga sila may katungod, ang pipila midangop sa krimen ug kapintasan. Ang way-puas nga mga kapit-osan nakabungkag sa mga kaminyoon ug sa mga bugkos sa pamilya.
Daghan kanato tingali hilabihang nakapaningkamot aron makakitag mga paagi sa pagsagubang sa kapakyasan. Bisan pa sa atong ginahimo, ang mga butang daw mas migrabe. Nag-ingon ang Proverbio 13:12: “Ang pagdahom nga malangan nagapasakit sa kasingkasing.” Ang atong pisikal ug espirituwal nga kaayohan tingalig nameligro. Wala bay paglaom ang situwasyon? Kinahanglan ba nga kita magkinabuhi kanunay sa kapakyasan ingong silot sa atong mga kakulangan o mga sayop? Mahimo ba ang pipila ka praktikal nga lakang sa pagsagubang sa kapakyasan aron matagamtam ang mas matagbawong kinabuhi? Atong tan-awon.
Pipila ka Paagi sa Pagsagubang sa Kapakyasan
Kon may suliran kita ug nagkinahanglag tambag, kita sagad moadto sa may kahibalo, eksperyensiyadong tawo nga atong kasaligan. Ang Proverbio 3:5, 6 mirekomendar: “Sumalig ka kang Jehova sa tibuok mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong salabotan. Sa tanan mong mga dalan ilha siya, ug siya mismo magatul-id sa imong alagianan.” Ang praktikal nga tambag makaplagan diha sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Palandonga ang pipila ka pananglitan sa katin-awan nga gitagana niini.
Ang kapakyasan tingali nalangkit sa pagpangitag kabuhian. Pananglitan, ang atong sekular nga trabaho tingali matagbawon, apan ang gamay nga suweldo mahimong hinungdan sa kaguol. Atong gihigugma ang atong mga pamilya ug nagatinguha sa labing maayo alang kanila. Sa gihapon, daw walay-pagkatapos ang mga kalisod sa pagkab-ot sa atong pinansiyal nga mga obligasyon. Kita tingali nagpulaw na sa pagtrabaho ug may lain pa nga trabaho. Apan sa dili magdugay ang kinabuhi daw usa ka makapuol nga siklo sa pagkaon, pagkatulog, ug pagtrabaho. Bisan pa, ang bayranan nagpatong-patong, nagdako ang mga utang, ug misamot ang bationg kapakyasan.
Ang pangunang katuyoan sa sekular nga trabaho mao ang pagtagana alang sa atong panginahanglan. Apan pila ba gayod ang atong gikinahanglan? Si apostol Pablo misulat: “Kay wala kitay bisan unsa nga gidala nganhi sa kalibotan, ug ni may madala kita ngadto sa gawas. Apan, kon kita dunay makaon ug ikabisti, kini igo na nga makatagbaw kanato.” Kita ba nagapaningkamot sa pagbaton ug labaw pa niana ug aron matumbasan ang nabatonan o nahimo sa uban? Kon mao, tingali ginaani nato ang mga sangpotanan diha sa porma sa kapakyasan. Si Pablo nagpasidaan: “Sila nga maikagon gayod nga mahimong dato mangahulog ngadto sa panulay ug sa bitik ug sa daghang binuang ug makadaot nga mga pangibog, nga nagaunlod sa mga tawo ngadto sa kamatayon ug pagkalaglag. Kay ang gugma sa salapi mao ang gamot sa tanang matang sa kadaotan, ug tungod sa maong pangibog ang pipila nahisalaag hinoon gikan sa pagtuo ug gipalagbaslagbasan ang ilang kaugalingon sa daghang mga kasakitan.” (1 Timoteo 6:7-10) Ang matinud-anong pagtimbangtimbang sa atong materyal nga mga pangagpas tingali mopadayag ug pipila ka butang nga dili kaayo kinahanglanon. Ang pipila ka makataronganong kausaban sa pagdaginot ug sa usa ka mas makasaranganong paagi sa kinabuhi dako ug matabang sa pagpakunhod sa atong kapakyasan.
Ang pinugngan kinaiyanhong mga tinguha nagpahinabo ug dakong kapakyasan. Pananglitan, kinaiyanhon sa usa ka dalaga nga dunay kusganong panukmod sa pagminyo ug makabatog kasegurohan ug mainitong pagbati nga ikahatag sa pamilyahanong kinabuhi. Siya tingali mogugol ug dakong panahon ug paningkamot sa paghimo sa iyang kaugalingon nga mas maanyag pinaagi sa paggamit ug uso nga moda o gamit sa pagpaanyag ug mahimong usa ka maikagong tigbasa sa mga basahon nga nagtanyag ug tambag sa mga nahikawan sa gugma. Ang dalaga tingali motambong sa daghang salosalo sa paglaom nga makahimamat ug usa ka tawong takos—apan walay makit-an. Sa paglabay sa katuigan, ang bationg kapakyasan dili na maantos. Tungod kay nawad-ag-paglaom siya tingali matintal sa pagpakigminyo sa usa nga dili-takos. Mas grabe pa, aron matagbaw ang iyang tinguha sa pagmahal, siya basin malangkit sa imoral nga buhat.
Sa maong kahimtang, ang pailob ug maayong panghukom hinungdanon. Ang pakigminyo sa usa ka tawo nga dili-takos—ilabina ang usa nga wala magtuo kang Jehova—maoy usa ka dakong sayop. (1 Corinto 7:39; 2 Corinto 6:14, 15) Walay laing mosangpot sa imoralidad kondili kasakit sa kasingkasing ug kawalay-paglaom. (Proverbio 6:32, 33) Ang matinud-anong pagsusi-sa-kaugalingon, uban ang makataronganong paagi sa pag-atubang nianang butanga, makatabang. Ang “maaghop ug malumong espiritu” makadani sa hustong matang nga kapikas sa kaminyoon nga mas maayo pa kay sa mahimo sa sunod sa uso nga mga senina o sa tagsaong mga gamit sa pagpaanyag. (1 Pedro 3:3, 4) Imbes magsalig sa kasagaran mubog-panan-aw o walay-hinungdan nga tambag sa mga eksperto sa kalibotan, hinungdanong moduol sa Tagmugna sa kaminyoon aron tun-an kon unsay gikinahanglan aron mahimong usa ka asawa nga higugmaon ug mahalon. (Proverbio, kapitulo 31) Ang dili-minyong mga lalaki ug babaye kinahanglang maningkamot sa pagpasundayag sa mga hiyas nga tinguhaon nila sa usa ka kapikas. Pagkamaalamon ang pagpangitag maayong pag-ubanay uban sa mga tawong nagatahod sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kon atong ipadapat kini sa kinabuhi, ang atong mga palaaboton alang sa usa ka malipayong kaminyoon mas maarang-arang gayod. Bisan kon ang kaminyoon dili dayon moabot, ang paglihok nga uyon sa Kasulatan mohatag kalipay ug maghimo sa kinabuhing dili-minyo nga magantihon kaayo.
Ang bug-at nga luwan sa mga obligasyon tingali mopukaw sa atong kasuko. Tingali may mga pagpit-os sa tanang kiliran. Kita mabalak-on bahin sa dinalian nga mga panginahanglan sa atong pamilya, ug ang atong amo tingali dili gayod matagbaw. Gidahom kita sa mga paryente nga motabang kanila sa matag panahong dunay panginahanglan. Tungod sa daghang pagpit-os, ang taas nga listahan sa napasagdan personal nga mga butang nagapangayo sa atong pagtagad. Daw ang atong panahon ug kusog kinahanglang igapasa ngadto sa daghan nagkalainlaing mga direksiyon sa usa ka panahon. Ang kapakyasang bation mahimong kasuko, ug daw bation nato nga mosurender na. Busa, unsay atong buhaton?
Maalamon nga atong susihon pag-usab ang mga butang nga angay natong unahon. Sanglit limitado lamang ang atong mahimo, imposible nga atong katagan-an ang matag hangyo sa uban. Kinahanglan natong pakubsan kini diha “sa mas hinungdanong mga butang.” (Filipos 1:10) Total, ang “usa ka buhing iro mas maayo kay sa usa ka patay nga liyon.” (Ecclesiastes 9:4) Ang ubang mga obligasyon mas dinalian ug dili ikahiklin, samtang kadtong dili kaayo dinalian angay nga maghulat. Atong giabaga tingali ang bug-os nga kaakohan sa pipila ka buluhaton nga angay pakig-ambitan sa uban. Ang ubang mga kaakohan tingali bug-os wad-on kon kini dili kinahanglanon. Bisag sa sinugdan mopahinabo kini ug kahasol o makapahigawad sa uban, kinahanglan usab nga tahoron nato ang atong kaugalingong pisikal ug emosyonal nga mga limitasyon.
Ang makapaluya nga balatian makahatag ug masakit kaayong pagbati sa kapakyasan, kay kini mahimong makapailaid kanato diha sa banig sa daghang adlaw ug semana sa usa ka panahon. Ang grabeng kasakit makapamiserable kanato. Aron maayo, kita tingali moadto sa usa ka doktor ngadto sa lain o motomar ug daghang mga tambal o mga bitamina sa pagdahom nga kini makaayo ug diyutay. Bisan pa, kita tingali padayong nag-antos ug mosugod sa paghunahuna kon ang kinabuhi ba takos pakigbisogan.
Kini tingali maoy usa ka suliran nga masulbad lamang diha sa bag-ong kalibotan sa Diyos. (2 Pedro 3:13; itandi ang Isaias 33:24.) Sanglit ang mga tawo dili-hingpit, limitado lamang ang mahimo sa mga doktor ug mga tambal. Sa usa ka bahin atong dawaton na lamang ang pag-antos ingong bahin sa kinabuhi. Si apostol Pablo dihay “tunok sa unod,” tingali sakit sa iyang mga mata o sa ubang bahin sa iyang lawas, nga nakasamok kaayo nga siya kanunay nag-ampo alang sa kahupayan. (2 Corinto 12:7-10) Apan wala ayoha sa Diyos si Pablo, ug lagmit giagwanta na lang sa apostol ang maong sakit hangtod nga siya namatay. Iyang gilahutay ang iyang pag-antos, siya wala mohangyo nga kaluy-an, ug wala mawad-i sa iyang kalipay. (2 Corinto 7:4) Bisag ang matarong nga tawong si Job miantos ug dakong kasakit, siya nagpabilin sa iyang pagtuo kang Jehova, ug kini mitultol ngadto sa usa ka dagayang ganti. (Job 42:12, 13) Kon kita mga alagad sa Diyos, kita makakaplag ug kalig-on nga makapadayon pinaagi sa pagpamalandong niini nga mga panig-ingnan ug sa pag-ampo alang sa tabang ni Jehova.—Salmo 41:1-3.
Malig-on Bisan pa sa mga Kapakyasan
Ang katawhan ni Jehova mahimong malig-on sa espirituwal bisan pa sa nagkalainlaing mga kapakyasan. Pananglitan, bisan ug antoson nato ang sakit, kita makapabiling “mahimsog sa pagtuo” pinaagi sa bug-os nga pagpahimulos sa espirituwal nga mga tagana sa Diyos. (Tito 2:1, 2) Bisan tuod kita tingali kabos intawon sa materyal, kita mahimong sa katingalahan dato sa espirituwal.
Pinaagi sa pagsalig sa Diyos alang sa kaalam ug kusog, kita makasagubang sa mga kapakyasan nga motungha sa mga situwasyon sa panimalay. Pananglitan, palandonga si Abigail, ang asawa ni Nabal. Siya “mapintas ug daotag batasan,” ug ang iyang ngalan mismo nagkahulogang “Walay-salabotan; Buang.” Pagkalisod ang pagpuyo uban sa maong tawo! Bisan pa, si Abigail nagpabiling “masinabuton” ug wala mawad-ig paglaom. Sa pagkatinuod, maalamon kaayo ang iyang mga pulong ug mga nahimo sa panahon sa usa ka krisis nga iyang nakombinsir si David nga dili baslan ang panginsulto ug pagkaingrato ni Nabal pinaagi sa pag-ula ug dugo ug sa pagkawala sa pagsalig kang Jehova.—1 Samuel 25:2-38.
Bisan kon ang situwasyon nga nalangkit ang usa ka tawo nga nakig-uban sa Kristohanong kongregasyon mopahinabo kanato nga mobatig kapakyasan, kita makaantos diha sa kusog nga ihatag ni Jehova. Kini gipakita sa kamatuoran nga ang makapaluya nga paggawi ni Deotrepes wala makasanta sa diyosnong tawo nga si Gayo sa pagbuhat ug maayo ug sa ingon nakaanig kalipay ug dagayang espirituwal nga mga ganti.—Buhat 20:35; 3 Juan 1-10.
Ang kapakyasan moresulta kon kita nagatinguha sa pag-alagad sa atong mga isigkamagtutuo diha sa kongregasyon apan nasayloan sa dihang ang uban itudlo ingong mga ansiano o ministeryal nga alagad. Apan, inay kay magpadaog sa pagkawala sa kadasig, maningkamot kita nga malig-on sa espirituwal ug tugotang ang espiritu sa Diyos mopatunghag maayong mga bunga diha kanato sa mas dako nga sukod. (Galacia 5:22, 23) Sa panahon sa 40 ka tuig nga nagugol ni Moises sa Midian, gipaugmad sa Diyos diha kaniya ang usa ka mas dako nga sukod sa kaaghop, pailob, ug ubang mga hiyas nga gikinahanglan aron makasagubang sa mga kalisod ug mga kapakyasan nga iyang masugat ingong lider sa mga Israelinhon. Sa susama, si Jehova tingali nagaandam kanato alang sa umaabot nga mga pribilehiyo sa pag-alagad nga atong madawat kon kita magpabiling malig-on sa espirituwal ug dili magpadaog sa kapakyasan.
Kahupayan Gikan sa Kapakyasan—Sa Dili Madugay!
Bisag unsa pay kinaiyahan niini, matapos pa kaha ang atong mga kapakyasan? Alang kanato, ang kahimtang daw walay paglaom apan dili alang sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos. Siya dili mapakyas. Pinaagi sa manalagnang si Isaias, ang Diyos miingon: “Sa ingon niini mao man ang akong pulong nga magagula gikan sa akong baba. Kini dili mobalik kanako nga walay kapuslanan, kondili nga kini magatuman sa akong gikahimut-an, ug kini magapauswag sa butang nga tungod niana kini akong gipadala.” (Isaias 55:11) Sanglit si Jehova adunay dakong gahom ug awtoridad, walay butang imposible alang kaniya. (Marcos 10:27) Ang iyang mga saad sa pagdala ug dili-matapos nga mga panalangin alang sa iyang katawhan seguradong matuman.—Josue 21:45.
Ang pagduhaduha ug kawalay-katinoan maoy pangunang mga hinungdan sa kapakyasan. Sa pagtandi, hinunoa, “ang pagtuo mao ang pasalig sa mga butang nga ginapaabot.” (Hebreohanon 11:1) Ang pagtuo sa Diyos nagahatag ug garantiya nga ang tanan natong mga paglaom nga gipasukad sa Bibliya bug-os nga matuman. Ang tibuok tema sa Bibliya nagpasiugda sa saad ni Jehova sa pagmando sa Gingharian, nga ilalom niana ang yuta mahimong usa ka hingpit nga paraiso diin ang mga tawong matarong malipayong mabuhing walay kataposan. (Salmo 37:11, 29) Ang tanan nga daotan—lakip ang kapakyasan—mahanaw, kay ang Diyos ‘magatagbaw sa tinguha sa tagsatagsa ka buhing butang.’—Salmo 145:16.
Hangtod matuman kanang maong mga panalangin, kitang tanan may kapakyasan gayod. Apan ang paglaom sa Kasulatan mohatag kanato ug kadasig ug kalig-on sa paglahutay. Ang maayong tambag nga atong makita diha sa Bibliya mopadayag kanato kon sa unsang paagi gamiton ang maayong panghukom ug pagkamakataronganon diha sa paagi nga mohatag ug kalig-on sa atong mga kinabuhi ug kalinaw sa atong mga kasingkasing. Bisan pa sa atong mga kahigawad, atong masinati “ang kalinaw sa Diyos nga molabaw sa tanang pagpanabot.” (Filipos 4:6, 7) Busa ang pakigbugno batok sa kapakyasan dili kay walay paglaom. Uban sa tabang ni Jehova atong masagubang kana karon ug makabuntog niana sa umaabot.
[Blurb sa panid 31]
Ang Diyos makatabang kanimo sa pagsagubang sa kapakyasan, sama sa iyang pagtabang kang Job, Moises, ug Pablo