“Si Jehova Mismo Nagahatag ug Kaalam”

UNSANG mga pangagpas ang naghurot sa imong panahon ug kusog? Ang paghimo bag maayong ngalan alang sa imong kaugalingon hinungdanon kanimo? Ikaw ba nagdeboto sa imong kaugalingon sa pagtigom ug mga bahandi? Komosta ang pagtinguhag karera sa usa ka partikular nga natad sa paningkamot o pag-ugmad ug kahanas sa usa o kapin pang mga sanga sa pagtuon? Ang pag-ugmad bag maayong relasyon sa uban hinungdanon kanimo? Ang pagpabilin bang himsog maoy imong pangunang kabalaka?

Ang tanang gihisgotan daw may bili. Apan unsa ang pangunang hinungdanon? Ang Bibliya nagtubag: “Ang kaalam mao ang pangunang butang. Pagbaton ug kaalam.” (Proverbio 4:7) Busa sa unsang paagi kaha kita makabaton ug kaalam, ug unsa ang mga kaayohan niini? Ang ikaduhang kapitulo sa basahon sa Bibliya sa Proverbio naghatag sa mga tubag.

‘Patalinghogi ang Kaalam’

Sa mahigugmaong mga pulong sa usa ka amahan, ang maalamong Haring Solomon sa karaang Israel nag-ingon: “Anak ko, kon ikaw modawat sa akong mga pulong ug tipigan mo ang akong kaugalingong mga sugo diha kanimo, aron patalinghogan mo ang kaalam pinaagi sa imong dalunggan, aron ikiling mo ang imong kasingkasing sa salabotan; dugang pa, kon ikaw magasangpit sa pagsabot mismo ug ikaw magasangpit alang sa salabotan mismo, kon ikaw magpadayon sa pagtinguha niana sama sa salapi, ug magpadayon ka sa pagpangita niana sama sa tinipigan nga mga bahandi, sa ingon imong masabtan ang pagkahadlok kang Jehova, ug makaplagan mo ang mismong kahibalo sa Diyos.”​—Proverbio 2:1-5.

Nasabtan mo ba kon kang kinsa nag-agad ang responsabilidad sa pagkuhag kaalam? Niining mga bersikuloha, ang ekspresyon nga “kon ikaw” mabasa sa tulo ka beses. Tin-aw, nag-agad sa matag usa kanato ang pagpangitag kaalam ug sa mga kaubanan niini​—salabotan ug pagsabot. Apan, una, kinahanglan natong ‘dawaton’ ug “tipigan” diha sa panumdoman ang mga pulong sa kaalam nga natala diha sa Kasulatan. Aron mahimo kana kita kinahanglang magtuon sa Bibliya.

Ang kaalam mao ang katakos sa hustong paggamit sa hinatag-sa-Diyos nga kahibalo. Ug pagkakahibulongang paagi nga ang Bibliya naghimo sa kaalam nga mabatonan! Oo, kini naundan ug mga pulong sa kaalam, sama nianang natala diha sa mga basahon sa Proverbio ug Ecclesiastes, ug kinahanglang atong hatagag pagtagad kining mga pulonga. Atong makaplagan usab diha sa mga panid sa Bibliya ang daghang pananglitan nga nagpakita sa mga kaayohan sa pagpadapat sa diyosnong mga prinsipyo ug sa mga lit-ag sa dili pagpanumbaling niini. (Roma 15:4; 1 Corinto 10:11) Pananglitan, tagda ang asoy sa hakog nga si Gehazi, ang sulugoon sa propetang si Eliseo. (2 Hari 5:20-27) Dili ba nagtudlo kini kanato sa kaalam sa paglikay sa kahakog? Ug unsay ikasulti bahin sa makapasubong resulta sa daw dili makadaot nga mga pagbisita sa anak nga babaye ni Jacob nga si Dina “sa mga anak nga babaye sa yuta” sa Canaan? (Genesis 34:1-31) Dili ba atong masabtan dayon ang kabuangan sa daotang pagpakig-uban?​—Proverbio 13:20; 1 Corinto 15:33.

Ang paghatag ug pagtagad sa kaalam naglangkit sa pagbatog salabotan ug pagsabot. Sumala sa Webster’s Revised Unabridged Dictionary, ang salabotan mao “ang gahom o katakos sa hunahuna nga pinaagi niana kini makaila sa usa ka butang gikan sa lain.” Ang diyosnong salabotan mao ang katakos sa pag-ila sa husto ug sa sayop ug dayon sa pagpili sa hustong dalan. Gawas kon atong ‘ikiling ang atong kasingkasing’ ngadto sa salabotan o maikag sa pagbaton niini, sa unsang paagi kita makapabilin diha sa “dalan padulong ngadto sa kinabuhi”? (Mateo 7:14; itandi ang Deuteronomio 30:19, 20.) Ang pagtuon ug pagpadapat sa Pulong sa Diyos mohatag ug salabotan.

Unsaon nato ‘pagsangpit sa pagsabot’​—ang katakos sa pagkakita kon sa unsang paagi ang mga bahin sa usa ka butang nalangkit sa usag usa ug sa kabug-osan? Tinuod, ang edad ug kasinatian makatabang kanato sa pag-ugmad ug mas dakong pagsabot​—apan dili ingon ka kinahanglanon. (Job 12:12; 32:6-12) “Ako milihok nga labi pang masinaboton kay sa mga tigulang,” nag-ingon ang salmista, “tungod kay gituman ko ang imong [Jehova] mga lagda.” Siya miawit usab: “Ang pagbutyag sa imong mga pulong nagahatag ug kahayag, nga nagahimo sa walay kasinatian nga makasabot.” (Salmo 119:100, 130) Si Jehova mao “ang Karaan sa mga Adlaw,” ug siya may pagsabot nga labaw gayod kaayo kay sa tanang tawo. (Daniel 7:13) Ang Diyos makahatag ug pagsabot sa usa nga walay kasinatian, nga magpaarang kaniya nga molabaw sa maong hiyas bisan kanilang mas tigulang sa edad. Busa, angay kitang magkugi sa pagtuon ug pagpadapat sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya.

Ang gisublisubling pulong nga “kon ikaw” diha sa pangbukas nga bahin sa ikaduhang kapitulo sa Proverbio gisundan sa mga ekspresyon sama sa “pagdawat,” “pagtipig,” “pagsangpit,” “padayon sa pagtinguha,” “padayon sa pagpangita.” Nganong nagkasubsob nga gigamit sa magsusulat kining mga pulonga? Matod sa usa ka reperensiya: “Ang manggialamon [dinhi] nagpasiugda sa kahinungdanon sa pagkamadasigon sa pagtinguhag kaalam.” Oo, kita kinahanglang madasigon sa pagtinguhag kaalam ug sa mga hiyas nga nalangkit niini​—salabotan ug pagsabot.

Maningkamot Ka Ba?

Sa pagtinguhag kaalam dakog mahimo ang kuging pagtuon sa Bibliya. Apan, kini nga pagtuon kinahanglang labaw pa kay sa yanong pagbasa aron lamang makakuhag impormasyon. Ang may-katuyoang pagpamalandong sa atong gibasa maoy usa ka hinungdanong bahin sa pagtuon sa Kasulatan. Ang pagbatog kaalam ug salabotan naglangkit sa pagpamalandong kon sa unsang paagi kita makagamit sa atong nakat-onan aron sa pagsulbad sa mga problema ug sa paghimog mga desisyon. Ang pagkuhag pagsabot nagkinahanglag pagpamalandong kon sa unsang paagi ang bag-ong materyal mohaom sa ato nang nahibaloan. Kinsay dili mouyon nga ang maong mahinuktokong pagtuon sa Bibliya magkinahanglag panahon ug kusganong paningkamot? Ang paggugol ug panahon ug kusog susama nianang gigugol sa dihang ‘nagtinguhag salapi ug nangitag tinipigan nga mga bahandi.’ Ikaw ba mohimo sa gikinahanglang paningkamot? Ikaw ba “magapalit sa nahiangayng panahon” aron sa paghimo niana?​—Efeso 5:15, 16.

Hunahunaa ang dagkong mga bahandi nga naghulat kanato kon kita mokutkot ug lalom ngadto sa Bibliya uban ang matinud-anong kasingkasing. Aw, atong makaplagan ang “mismong kahibalo sa Diyos”​—ang maayo, lig-on, nagahatag-kinabuhi nga kahibalo bahin sa atong Maglalalang! (Juan 17:3) “Ang pagkahadlok kang Jehova” maoy usa ka bahandi usab nga mabatonan. Pagkabililhon niining matahaong pagkahadlok kaniya! Ang maayong kahadlok nga dili makapahimuot kaniya angay nga maggahom sa tanang bahin sa atong kinabuhi, nga magdugang ug espirituwal nga kahulogan sa tanan natong ginahimo.​—Ecclesiastes 12:13.

Ang dulot nga tinguha sa pagpangita ug pagkalot ug espirituwal nga mga bahandi angayng nagdilaab sa sulod nato. Aron himoong sayon ang atong pagpangita, si Jehova nagtaganag maayo kaayong mga himan alang sa pagkalot​—ang nunot-sa-panahong mga basahon sa kamatuoran nga Ang Bantayanang Torre ug Pagmata!, maingon man ang ubang binase-sa-Bibliya nga mga publikasyon. (Mateo 24:45-47) Aron maedukar kita sa iyang Pulong ug mga dalan, si Jehova nagtagana usab sa Kristohanong mga tigom. Kinahanglang regular kitang motambong niini, mamati pag-ayo kon unsay gisulti, madasigong maningkamot sa pagsentro sa pagtagad ug tipigan ingong bahandi ang hinungdanong mga ideya, ug mamalandong ug maayo bahin sa atong relasyon kang Jehova.​—Hebreohanon 10:24, 25.

Dili Ka Mapakyas

Kasagaran, ang pagpangitag nalubong nga mga mutya, bulawan, o salapi mahimong dili mabungahon. Dili ingon niana ang pagpangitag espirituwal nga mga bahandi. Nganong dili? “Si Jehova mismo nagahatag ug kaalam,” si Solomon nagpasalig kanato, “gikan sa iyang baba nagagula ang kahibalo ug salabotan.”​—Proverbio 2:6.

Si Haring Solomon nabantog tungod sa iyang kaalam. (1 Hari 4:30-32) Gipadayag sa Kasulatan nga siya may kahibalo bahin sa nagkadaiyang mga butang, lakip sa mga tanom, kahayopan, tawhanong kinaiyahan, ug sa Pulong sa Diyos. Sa batan-on pa siyang hari, ang salabotan nga iyang gipasundayag sa paghusay sa panaglalis tali sa duha ka babaye, nga ang matag usa nag-angkong mao ang inahan sa usa ra ka bata, nakatabang sa paghatag kaniyag internasyonal nga kabantog. (1 Hari 3:16-28) Unsa ang tinubdan sa iyang dakong kahibalo? Si Solomon miampo kang Jehova alang sa “kaalam ug kahibalo” ug sa katakos “sa pag-ila tali sa maayo ug daotan.” Si Jehova naghatag niini kaniya.​—2 Cronicas 1:10-12; 1 Hari 3:9.

Kita usab angayng mag-ampo alang sa tabang ni Jehova samtang kita kuging magtuon sa iyang Pulong. Ang salmista miampo: “Tudloi ako, Oh Jehova, sa imong dalan. Ako magalakaw sa imong kamatuoran. Bug-osa ang akong kasingkasing sa pagkahadlok sa imong ngalan.” (Salmo 86:11) Si Jehova nahimuot sa maong pag-ampo, tungod kay kini iyang gipatala diha sa Bibliya. Kita makasalig nga pagatubagon ang atong matinuoron ug subsob nga mga pag-ampo alang sa iyang tabang aron makakaplag ug espirituwal nga mga bahandi diha sa Bibliya.​—Lucas 18:1-8.

Si Solomon nag-ingon: “Alang sa mga matul-id siya magatipig ug praktikal nga kaalam; siya ang taming alang niadtong nagalakaw diha sa integridad, pinaagi sa pagbantay sa mga alagianan sa hustisya, ug siya magabantay sa mismong dalan sa iyang mga maunongon. Sa ingon masabtan mo ang pagkamatarong ug hustisya ug pagkatul-id, ang tagsatagsa ka maayong dalan.” (Proverbio 2:7-9) Pagkadakong pasalig kini! Si Jehova dili lamang mohatag ug tinuod nga kaalam niadtong sinserong nangita niini kondili mahimo usab nga usa ka nagapanalipod nga taming alang sa mga matul-id tungod kay sila nagpasundayag ug tinuod nga kaalam ug maunongong nagpahiuyon sa iyang matarong nga mga sukdanan. Hinaot nga malakip kita niadtong tabangan ni Jehova nga makasabot sa “tagsatagsa ka maayong dalan.”

Sa Dihang ang “Kahibalo Mismo Makapahimuot”

Ang personal nga pagtuon sa Bibliya​—usa ka hinungdanong kinahanglanon sa pagpangitag kaalam—​dili makapahimuot nga ideya alang sa daghang tawo. Pananglitan, ang 58-anyos nga si Lawrence miingon: “Dugay na akong nagtrabaho ginamit ang akong mga kamot. Malisod alang kanako ang pagtuon.” Ug ang 24-anyos nga si Michael, nga wala malipayng magtuon sa eskuylahan, miingon: “Kinahanglan kong pugson ang akong kaugalingon sa paglingkod ug sa pagtuon.” Bisan pa niana, ang tinguha sa pagtuon mahimong maugmad.

Tagda kon unsay gihimo ni Michael. Siya miasoy: “Akong gidisiplina ang akong kaugalingon sa pagtuon sulod sa tunga sa oras kada adlaw. Wala madugay akong nakita ang epekto diha sa akong tinamdan, sa akong mga komento sa Kristohanong mga tigom, ug sa akong mga pagpakig-estorya sa uban. Karon ako maikagong nagpaabot sa akong mga yugto sa pagtuon, ug dili gyod ko gustong dunay bisan unsang makabalda niini.” Oo, ang personal nga pagtuon mahimong matun-an nga kaikagan sa dihang atong makita ang pag-uswag nga atong nahimo. Si Lawrence usab naningkamot mismo sa pagtuon sa Bibliya ug, sa ngadtongadto, nag-alagad ingong ansiyano sa usa ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova.

Nagkinahanglag makanunayong paningkamot aron ang personal nga pagtuon sa Bibliya mahimong makalilipay nga kasinatian. Apan, dako ang mga kaayohan. “Sa dihang mosulod ang kaalam diha sa imong kasingkasing ug ang kahibalo mismo makapahimuot sa imong kalag,” matod ni Solomon, “ang katakos sa paghunahuna magabantay kanimo, ang salabotan magapanalipod kanimo.”​—Proverbio 2:10, 11.

“Aron sa Pagluwas Kanimo Gikan sa Dalan sa Daotan”

Sa unsang paagi nga ang kaalam, kahibalo, katakos sa paghunahuna, ug salabotan mapamatud-ang usa ka panalipod? “[Kini maoy] aron sa pagluwas kanimo gikan sa dalan sa daotan,” nag-ingon si Solomon, “gikan sa tawong nagsulti ug tinuis nga mga butang, gikan niadtong nagabiya sa mga alagianan nga matul-id aron sa paglakat sa mga dalan sa kangitngit, gikan niadtong nalipay sa pagbuhat ug daotan, nga nalipay sa tinuis nga mga butang sa pagkadaotan; niadtong baliko ug mga alagianan ug malipoton sa tanan nilang dalan.”​—Proverbio 2:12-15.

Oo, kadtong nagpabili sa matuod nga kaalam naglikay nga makig-uban ni bisan kinsang “nagsulti ug tinuis nga mga butang,” sa ato pa, mga butang nga supak sa matuod ug matarong. Ang katakos sa paghunahuna ug salabotan mohatag ug panalipod batok niadtong mosalikway sa kamatuoran aron lamang molakaw sa mga dalan sa kangitngit ug batok niadtong malipoton ug malipay sa daotang mga buhat.​—Proverbio 3:32.

Pagkamapasalamaton nato nga ang matuod nga kaalam ug ang kaubang mga hiyas niini magpanalipod usab kanato gikan sa daotang dalan sa imoral nga mga lalaki ug babaye! Si Solomon midugang nga kining mga hiyasa ‘magaluwas kanimo gikan sa babaye nga dumuloong, gikan sa babaye nga langyaw nga nagsulti ug maulog-ulogong mga pulong, nga nagabiya sa suod nga higala sa iyang pagkabatan-on ug nalimot sa pakigsaad sa iyang Diyos. Kay ang iyang balay mahugno ngadto sa kamatayon ug ang iyang mga alagianan ngadto sa walay gahom sa kamatayon. Walay usa niadtong nakigrelasyon kaniya ang makabalik, ni ilang masubay pag-usab ang mga alagianan sa mga buhi.”​—Proverbio 2:16-19.

Ang “babaye nga dumuloong,” ang babaye nga mubog-lupad, gihulagway ingong usa nga mibiya “sa suod nga higala sa iyang pagkabatan-on”​—malagmit ang bana sa iyang pagkabatan-on.a (Itandi ang Malaquias 2:14.) Siya nalimot sa pagdili sa pagpanapaw nga maoy bahin sa Pakigtugon sa Kasugoan. (Exodo 20:14) Ang iyang mga alagianan motultol ngadto sa kamatayon. Kadtong makig-uban kaniya basin dili na gayod ‘makasubay pag-usab sa mga alagianan sa mga buhi,’ sanglit sa madali o sa madugay mahimong makaabot sila sa puntong imposible na ang pagbalik, nga mao ang kamatayon, nga gikan niana dili na sila makabalik. Ang usa ka tawong may salabotan ug katakos sa paghunahuna nasayod sa mga pagpanghaylo sa imoralidad ug maalamong naglikay nga masabod niini.

‘Ang Matul-id Magapuyo sa Yuta’

Sa pagsumaryo sa katuyoan sa iyang tambag bahin sa kaalam, si Solomon nag-ingon: “Aron ikaw magalakaw sa dalan sa maayong mga tawo ug ikaw magabantay sa alagianan sa mga matarong.” (Proverbio 2:20) Pagkakahibulongan sa katuyoan sa kaalam! Motabang kini kanato sa pagbaton ug malipayon ug matagbawong kinabuhi nga may pag-uyon sa Diyos.

Tagda usab ang dakong mga panalangin nga naghulat niadtong “magalakaw sa dalan sa maayong mga tawo.” Si Solomon nagpadayon: “Ang mga matul-id mao ang magapuyo sa yuta, ug ang mga maputli mao ang magapabilin diha niana. Mahitungod sa mga daotan, sila pagaputlon gikan sa yuta mismo; ug mahitungod sa mga maluibon, sila pagalukahon gikan niana.” (Proverbio 2:21, 22) Hinaot pa nga malakip ka sa mga maputli nga magpuyo sa walay kataposan sa matarong nga bag-ong kalibotan sa Diyos.​—2 Pedro 3:13.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 26]

Si Solomon nag-ampo nga makabaton ug kaalam. Ingon niana usab ang angay natong himoon