Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Iwakli Ko ang Kaatbang nga Sekso Gikan sa Akong Hunahuna?

‘MATAG adlaw, gitibhangan sa media ang moral nga gambalay sa mga tin-edyer pinaagi sa mga sugyot nga makainsulto ug mayubitong mga pagdasig bahin sa sekso; ang mga awit nga rock nagasinggit sa ilang mga dalunggan bahin sa mga pakigsekso; ang pagdagsang sa himalitang mga basahon sa estorya sa gugma nga naglimin sa seksuwal nga kamatuoran sa mga handurawan nga tam-is kaayong tunlon sama sa karmelitos.’ Kanay giingon sa magsusulat nga si Lesley Jane Nonkin. Oo, ingong tin-edyer, gibombahan kag mga pagdasig sa media aron hunahunaon ang kaatbang nga sekso.

Siyempre, normal nga magkainteres sa kaatbang nga sekso.a Apan sa dihang gamhan ang imong hunahuna sa romantikong mga butang, mga damgo, ug mga panghanduraw sa paagi nga kini makaapekto sa imong pagkatulog, mga pag-ampo, homwork, pagbasa sa Bibliya, o buluhaton sa balay, nan kini nagpasabot nga kining peligrosong kahimtang dugaydugay nang naglungtad. Sa pagkatinuod, ang maong dili maayong hunahuna motultol ngadto sa daotang panggawi.​—Santiago 1:14, 15.

Dili ingon nga dili ka na maghunahuna nga adunay mga babaye​—o mga lalaki. Apan sumala sa ginaingon sa Proverbio 23:12, kinahanglang imong “dad-on ang imong kasingkasing sa pahamatngon.” Wala, walay sayon nga sulbad, walay madyik nga tambal nga makatabang nimo sa paghimo niini. Hinuon, pinaagi sa paningkamot maliso nimo ang imong panghunahuna aron mahimong mas balanse. Atong tan-awon ang pipila ka praktikal nga mga paagi nga imong mahimo kini.

Pagbantay sa Imong Panagkauban

Susihag maayo ang imong mga kaubanan. Angkon sa usa ka batan-ong lalaki: “Ang tanan sa imong palibot maghisgot bahin sa seksuwal nga imoralidad nga daw kini sama lang ka ordinaryo sa manggawas aron mangaon.” Ang kanunay bang pagkaladlad sa maong panaghisgot makaapektar kanimo? Walay duhaduha. Sumala sa usa ka surbi sa mga batan-on, tres kuwarto ang miangkon nga ang pagkahimong “sama (o lahi) sa imong katalirongan maoy nagamando sa ilang mga tinamdan sa sekso.”

Komosta na man ang imong mga higala? Ang matag kabildohay ba maganoy ngadto sa hinobrang panaghisgot bahin sa kaatbang nga sekso? Ang mao bang mga panaghisgot daw dili makontrolar ug mahimong hilas o dili desente? Kon mao, ang pagduyog niana​—o pagpaminaw lamang​—magpalisod kanimo sa pagbug-os sa imong hunahuna sa putli nga mga butang. Ang Bibliya nagtambag: “Apan karon isalikway gayod kining tanan gikan kaninyo, kapungot, kasuko, pagkadaotan, maabusohong sinultihan, ug law-ayng sulti gikan sa inyong baba.”​—Colosas 3:8.

Ugaling, lisod ipadapat kining maong tambag kon ang imong mga kaubanan walay apresasyon sa mga prinsipyo sa Bibliya; ang ilang mga tinamdan walay duhaduha nga makaimpluwensiya kanimo sa lakat sa panahon. (Proverbio 13:20) Tagda ang kasinatian sa usa ka Kristohanong babaye, nga nag-ingon: “Dili nako gustong ipahibalo sa mga kabataan sa eskuylahan nga ako usa sa mga Saksi ni Jehova. Busa sila walay panaganang naghisgot kanako bahin sa sekso sa tanang panahon.” Sa wala madugay siya nalangkit sa seksuwal nga imoralidad ug nagmabdos. Ang Proverbio 9:6 maalamong nagtambag: “Biyai ang panag-uban sa walay alamag nga mga tawo, ug dili kamo mamatay. Sunda ninyo ang dalan sa kahibalo.” (Today’s English Version) Oo, paliboti ang imong kaugalingon ug mga higala nga nakig-ambit sa imong Kristohanong moral nga pagpabili ug mga sukdanan, mga higala nga makapalig-on kanimo sa espirituwal​—nga dili magdaot kanimo.

Siyempre, bisan ang batan-ong mga Kristohanon nga sa kinatibuk-an nagpakitag diyosnong tinamdan mahimong “mapandol diha sa pulong” matag karon ug unya. (Santiago 3:2) Sa dihang mahitabo kini ug ang kabildohay mosugod sa pagsimang sa dili maayong tema, unsay mahimo nimong buhaton? Ang Bibliya nagatug-an kanato nga si Haring Solomon nahigugma sa usa ka dalagang magbalantay sa karnero. Hinunoa, siya walay samang pagbati. Sa dihang ang pipila ka batan-ong mga kauban nagsulay sa pagpukaw sa iyang mga pagbati alang kang Solomon, wala niya tugoti ang iyang kaugalingon nga sigehag ulog-ulog sa romantikong mga pulong. Siya nagsulti, nga nag-ingon: “Ako nagpapanumpa kaninyo . . . nga dili ninyo pahigmatahon ug pukawon ang akong gugma hangtod nga kini madala.” (Awit ni Solomon 2:7) Sa susamang paagi, hayan kinahanglan nimong magsultig lig-on sa dihang mosimang na ang giestoryahan. Dili, dili kinahanglang maymayan nimo ang imong mga higala. Apan sa yano mahimo nimong usbon ang tema, nga dad-on ang pag-estoryahay ngadto sa mas maayong tumong.

Kalingawan —Ang Panginahanglang Magmapilion

Ang laing butang nga kabalak-an mao ang kalingawan. Ang kinaulahiang pelikula, video, o disc mahimong madanihon. Hinunoa, ang Bibliya nagpahinumdom kanato: “Ang tanang butang nga anaa sa kalibotan​—ang tinguha sa unod ug ang tinguha sa mga mata ug ang mapagawalong pagpasundayag sa kahinguhaan sa kinabuhi sa usa​—wala magagikan sa Amahan, kundili nagagikan sa kalibotan.” (1 Juan 2:16) Ingon sa gihisgotan sa sinugdan, ang kadaghanan sa kalingawan karon gidesinyo aron pukawon ang seksuwal nga mga pagbati. Ang popular nga mga awitonon ug mga pelikula, pananglitan, labaw nang walay lipodlipod​—subsob pornograpiko.

Sa unsang paagi ka kaha maapektaran niini kon iladlad nimo ang imong kaugalingon sa maong kalingawan? Matud sa magsusulat nga si John Langone: “Ang ubay-ubayng pagtuon nagpakita . . . nga sa dihang naladlad kita sa hilas nga materyal, makiling kita sa paghisgot ug dugang bahin sa sekso. Usahay, kining pagkaladlad mag-agak kanato sa pagsulay sa mga butang nga sa naandan dili nato sulayan.” Oo, ang ‘pagtumong sa imong kaisipan sa mga butang sa unod’ makadaot lamang kanimo. (Roma 8:5) Magtuis kini sa imong panglantaw sa gugma ug sekso ug magpuno sa imong hunahuna sa mahugaw nga mga handurawan. Ang tambag sa Bibliya? “Hinloan nato ang atong kaugalingon sa tanang kahugawan sa unod ug espiritu, nga magahingpit sa kabalaan diha sa kahadlok sa Diyos.” (2 Corinto 7:1) Busa likayi ang mga pelikula, mga video, ug mga disc nga nagapainit sa romantikong tinguha.

Usa ka ulitawong Kristohanon kas-a mihatag niining usa ka tipik sa praktikal nga tambag: “Ayawg itumong ang imong pagtagad sa malaw-ayng mga butang sa dili ka pa mohigda. Daghang halalom-sa-gabii nga mga programa sa TV ang dili desente.” Mao usab ang daghang libro. Tug-an sa usa ka batan-ong Kristohanon nga si Sherry: “Himasa ako kanhi sa romantikong mga nobela. Maghanduraw ako bahin sa sekso, nga nagdamgo bahin sa maukyabong kinabuhi ug pagbaton ug lainlaing paris sa pakigsekso.” Kay ang iyang hunahuna puno sa romantikong mga handurawan, dali lang siyang nalangkit sa parayganay ug halokay uban sa usa ka batan-ong lalaki. Ang mga suliran nga sama niana mahimong malikayan kon ikaw magpabilin sa maayong balasahon​—sama niining maong magasin ug sa kauban niini nga, Ang Bantayanang Torre. Ang maong pagbasa nakatabang sa daghang batan-on sa ‘pagtumong sa ilang mga kaisipan sa mga butang sa espiritu,’ inay sa makasasalang unod.​—Roma 8:5.

Likayi Kadtong mga Handurawana!

Usahay ang mga hunahuna labot sa kaatbang nga sekso mosantop sa imong hunahuna nga walay pasidaan. Tug-an sa 17-anyos nga si Scott: “Dunay mga panahon nga malisdan gayod ako nga iwakli gikan sa akong hunahuna ang sekso.” O tingali nakakita ka lang ug guwapong lalaki o guwapang babaye. Una nimo kini maamgohi, nadiskobrehan nimo ang imong kaugalingon nga naghunahuna kaniya. Apan ang pagmatikod nga nindot ang usa dakog kalainan sa paghimog usa ka butang nga batok niana si Jesus nagpasidaan, nga mao, ang ‘padayong pagtan-aw sa usa ka babaye aron magbaton ug maulagong kaibog.’ (Mateo 5:28; itandi ang Proverbio 6:25.) Dihang bata ka pa kaayo aron magminyo, ang paglunang sa malamatong romantikong mga handurawan makapaguol lamang ug makapaluya kanimo.​—Itandi ang Proverbio 13:12.

Busa si Scott nag-ingon: “Ang pag-usab sa tema maoy nakatabang kanako​—nakawakli gikan sa akong hunahuna sa mga butang nga nakapaukyab kanako. Gipahinumdoman ko ang akong kaugalingon nga ang mga pagbati o mga kainit mawala ra sa igong panahon.” (Itandi ang Filipos 4:8.) Si apostol Pablo nag-ingon: “Ginamakmak ko ang akong lawas ug gihimo kini nga samag usa ka ulipon.” (1 Corinto 9:27) Sa susama, hayan magmaistrikto ka sa imong kaugalingon sa dihang mosugod pagturok ang mga hunahuna bahin sa kaatbang nga sekso. Kon ang mga hunahuna magpadayon, pag-ehersisyog makadiyut. “Ang lawasnong pagbansay mapuslanon ug diyutay,” ug ang tulin nga paglakaw o pipila ka minutos nga pagkalisteniks mahimong mao ray imong gikinahanglan aron mapasig-uli ang imong hunahuna sa maayo ug balanseng kaisipan.​—1 Timoteo 4:8.

Daghang batan-on nakadiskobre usab nga ilabinang makatabang ang “magbuhat ug daghan diha sa buluhaton sa Ginoo.” (1 Corinto 15:58) Ang batan-ong si Debra miingon niining paagiha: “Nadiskobrehan ko nga ang pagkapuliki hangtod kapoyon pag-ayo maoy sulbad.” Ang malangkit sa bug-os sa Kristohanong kongregasyon ug sa tanan niining kalihokan dakog ikatabang kanimo aron mahuptan ang pagkabalanse sa imong hunahuna.

Hinuon, bisan pag unsaon tingali nimo pagpaningkamot, malisdan ka pa usahay sa pagwakli sa kaatbang nga sekso gikan sa imong hunahuna. Kon ingon, pangayog tabang sa usa nga hamtong. Tingali mahimo nimo kining hisgotan uban sa usa sa imong ginikanan. Tagda ang giingon sa batan-ong si Carl: “Nakatabang kanako ang pagpakighisgot uban sa mas edaran ug mas eksperyensiyadong tawo. Kon mas prangka ang pag-estorya, mas maayo.” Labaw sa tanan, ayaw kalimti ang tabang nga imong mabatonan gikan sa imong langitnong Amahan. “Sa dihang mobati akog kainit sa sekso,” matud sa usa ka ulitawong Kristohanon, “mag-ampo gayod ako.” Ang Bibliya nagaingon: “Busa, manuol kita uban ang kagawasnon sa pagsulti ngadto sa trono sa dili-takos nga kalulot, aron kita makabaton ug kaluoy ug makakaplag ug dili-takos nga kalulot ingong tabang sa hustong panahon.” (Hebreohanon 4:16) Dili, dili kuhaon sa Diyos ang imong interes sa kaatbang nga sekso. Apan uban sa iyang tabang, imong madiskobrehan nga adunay daghang ubang butang nga imong mahunahuna.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 17]

Kon ang pag-estorya bahin sa kaatbang nga sekso maghingapin na, magmaisogon sa pag-usab sa tema