Bahin 4
Giluiban sa Kakristiyanohan ang Diyos ug ang Bibliya
1, 2. Nganong ang pila ka tawo walay pagtahod sa Bibliya, apan unsay giingon sa Bibliya?
1 Ang katawhan diha sa daghang kayutaan naglikay sa Bibliya ug walay pagtahod niini tungod sa daotang kagawian sa mga nag-angkon nga nagsunod niini. Sa pila ka kayutaan gikaingon nga ang Bibliya maoy basahon nga moagak ngadto sa panaggubat, nga kini maoy basahon sa puting tawo, ug kini maoy basahon nga nagpaluyo sa koloniyalismo. Apan sayop kanang mga hunahunaa.
2 Ang Bibliya, nga sinulat sa Tungang Sidlakan, wala mopaluyo sa koloniyal nga mga gubat ug dinalo nga pagpanghimulos nga gibuhat sa ngalan sa Kristiyanidad sa dugay kaayong panahon. Sa kaatbang, pinaagi sa pagbasa sa Bibliya ug pagkakat-on sa mga pagtulon-an sa tinuod nga Kristiyanidad nga gitudlo ni Jesus, masabtan nimo nga ang Bibliya kusganong nagsaway sa pakiggubat, imoralidad, ug pagpanghimulos sa uban. Ang sayop anaa sa mga tawong dalo, dili sa Bibliya. (1 Corinto 13:1-6; Santiago 4:1-3; 5:1-6; 1 Juan 4:7, 8) Busa ayaw itugot nga ang daotang kagawian sa mga tawong hakog nga nagkinabuhing supak sa maayong tambag sa Bibliya makapugong nimo sa pagbaton ug kaayohan gikan sa mga bahandi niini.
3. Unsay gipakita sa mga panghitabo sa kasaysayan bahin sa Kakristiyanohan?
3 Nahilakip niadtong wala magsunod sa tambag sa Bibliya mao ang mga katawhan ug kanasoran sa Kakristiyanohan. Ang “Kakristiyanohan” gibatbat ingong kanang bahin sa kalibotan diin gituohan nga ang Kristiyanidad naglungtad. Kini mao ilabina ang Kasadpanhong kalibotan uban sa mga sistema sa iglesya niini, nga sukad sa mga ikaupat nga siglo K.P. nahimong ilado. Ang Kakristiyanohan nakabaton sa Bibliya sulod na sa kasiglohan, ug ang iyang klero nangangkon nga nagtudlo niini ug maoy mga hawas sa Diyos. Apan ang klero ug mga misyonaryo sa Kakristiyanohan tinuod bang nagtudlo sa kamatuoran? Tinuod bang ang ilang mga binuhatan naghawas sa Diyos ug sa Bibliya? Ang Kristiyanidad ba naglungtad gayod sa Kakristiyanohan? Wala. Sukad mailado ang relihiyon niini sa ikaupat nga siglo, ang Kakristiyanohan napamatud-ang kaaway sa Diyos ug sa Bibliya. Oo, ang mga panghitabo sa kasaysayan nagpakita nga giluiban sa Kakristiyanohan ang Diyos ug ang Bibliya.
Mga Doktrinang Dili-Biblikanhon
4, 5. Unsang mga doktrinang dili-biblikanhon ang gitudlo sa mga iglesya?
4 Ang pangunang mga doktrina sa Kakristiyanohan gipasukad dili sa Bibliya apan sa karaang mga kasugiran—sa Gresya, sa Ehipto, sa Babilonya, ug uban pa. Ang mga pagtulon-ang sama sa kinaiyanhong imortalidad sa tawhanong kalag, walay-kataposang pagsakit sa impiyernong-kalayo, purgatoryo, ug Trinidad (tulo ka persona sa usa ka Diyos) dili makita sa Bibliya.
5 Pananglitan, tagda ang pagtulon-an nga ang mga tawong daotan sakiton nga walay kataposan sa nagdilaab nga impiyerno. Unsay pagbati nimo sa maong ideya? Daghan ang mosupak niini. Giisip nila nga dili makataronganong sakiton sa Diyos ang mga tawo sa walay kataposan, nga padayon silang sakiton sa hilabihan. Kanang yawan-ong ideya maoy supak sa Diyos sa Bibliya, kay “ang Diyos gugma.” (1 Juan 4:8) Ang Bibliya matin-aw nga kanang pagtulon-ana ‘wala motungha sa kasingkasing’ sa Diyos nga Gamhanan sa Tanan.—Jeremias 7:31; 19:5; 32:35.
6. Sa unsang paagi ang Bibliya nanghimakak sa pagtulon-an sa kalag nga dili mamatay?
6 Karong adlawa daghang relihiyon, apil ang mga iglesya sa Kakristiyanohan, nagtudlo nga ang mga tawo adunay dili-mamatay nga kalag, nga sa pagkamatay moadto sa langit o sa impiyerno. Dili kini pagtulon-an sa Bibliya. Sa kapulihay, ang Bibliya tin-awng nag-ingon: “Ang mga buhi nasayod nga sila mamatay; apan mahitungod sa mga patay, sila walay kahibalo sa bisan unsa, . . . kay walay buhat ni lalang ni kahibalo ni kaalam sa Sheol [ang lubnganan], ang dapit nga imong pagaadtoan.” (Ecclesiastes 9:5, 10) Ug ang salmista nag-ingon nga panahon sa pagkamatay ang tawo “mobalik sa iyang yuta; nianang adlawa ang iyang mga hunahuna mahanaw.”—Salmo 146:4.
7. Unsa ang silot ni Adan ug Eva tungod sa paglapas sa balaod sa Diyos?
7 Hinumdomi, usab, nga sa dihang gilapas ni Adan ug Eva ang balaod sa Diyos, ang silot maoy dili pagkadili-mamatay. Kana mahimo untang ganti, dili silot! Hinuon, sila giingnan nga sila “mobalik sa yuta, kay gikan niana [sila] gikuha.” Ang Diyos nagpasiugda kang Adan: “Kay abog ka ug sa abog ka mopauli.” (Genesis 3:19) Sa ingon, ang pagtulon-an sa kinaiyanhong pagkadili-mamatay sa kalag wala sa Bibliya apan gihulaman sa Kakristiyanohan gikan sa dili-Kristohanong mga katawhan nga nabuhing una kanila.
8. Sa unsang paagi ang Bibliya nanghimakak sa doktrinang Trinidad sa Kakristiyanohan?
8 Lain pa usab, ang doktrinang Trinidad sa Kakristiyanohan naghulagway sa Diyos ingon nga misteryosong tulo-sa-usa nga Diyos. Apan kanang pagtulon-ana wala usab sa Bibliya. Pananglitan, sa Isaias 40:25, ang Diyos tin-awng nag-ingon: “Kang kinsa ninyo ako ipanig-ingon aron ako mahisama kaniya?” Ang tubag dayag: Walay mausa ang mahisama kaniya. Ang Salmo 83:18 yanong nag-ingon usab: “Ikaw, kansang ngalan mao si Jehova, ikaw lamang ang Labing Hataas ibabaw sa tibuok nga yuta.”—Tan-awa usab ang Isaias 45:5; 46:9; Juan 5:19; 6:38; 7:16.
9. Unsay atong ikasulti mahitungod sa mga pagtulon-an sa Bibliya ug sa mga pagtulon-an sa mga iglesya sa Kakristiyanohan?
9 Ang mga pagtulon-an sa Bibliya mahitungod sa Diyos ug sa iyang mga katuyoan maoy tin-aw, daling sabton, ug makataronganon. Apan ang mga pagtulon-an sa mga iglesya sa Kakristiyanohan dili. Daotan pa, sila maoy supak sa Bibliya.
Mga Buhat nga Dili-Diyosnon
10, 11. Sa unsang mga paagi ang mga pagtulon-an sa Bibliya kaatbang sa iya sa mga iglesya sa Kakristiyanohan?
10 Dugang pa sa pagtudlog bakak nga mga doktrina, ang Kakristiyanohan nagluib sa Diyos ug sa Bibliya pinaagi sa iyang mga buhat. Ang gibuhat sa klero ug sa mga iglesya sa nangaging kasiglohan, ug padayong gibuhat sa atong panahon, mao ang kaatbang sa gikinahanglan sa Diyos sa Bibliya ug kaatbang sa gitudlo ug gibuhat sa Magtutukod sa Kristiyanidad, si Jesu-Kristo.
11 Pananglitan, gitudloan ni Jesus ang iyang mga sumusunod nga dili mag-apil-apil sa mga kahikayan sa politika niining kalibotana o malambigit sa iyang mga gubat. Siya nagtudlo usab kanila nga mahimong mahigugmaon-sa-kalinaw, masundanon-sa-balaod, magbaton ug gugma alang sa ilang isigkatawo nga walay pagdapigdapig, nga andam pa ganing mosakripisyo sa ilang kaugalingong mga kinabuhi inay kay mohunos sa mga kinabuhi sa uban.—Juan 15:13; Buhat 10:34, 35; 1 Juan 4:20, 21.
12. Sumala ni Jesus unsay magpaila sa tinuod nga mga Kristohanon?
12 Sa pagkatinuod, si Jesus nagtudlo nga ang paghigugma sa ubang mga tawo mao ang timaan nga magpaila sa tinuod nga mga Kristohanon gikan sa bakak nga mga Kristohanon, nga mga tigpakaaron-ingnon. Siya miingon niadtong mosunod kaniya: “Ako nagahatag kaninyo ug usa ka bag-ong sugo, nga kamo mahigugma sa usag usa; maingon nga ako nahigugma kaninyo, aron kamo mahigugma usab sa usag usa. Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo magbaton ug gugma sa inyong taliwala.”—Juan 13:34, 35; 15:12.
13, 14. Unsay nagpakita nga ang mga iglesya sa Kakristiyanohan wala maghawas sa Diyos?
13 Bisan pa niana, sa sunodsunod nga siglo, ang klero sa Kakristiyanohan nag-apil-apil sa politika ug nagpaluyo sa mga gubat sa ilang mga nasod. Sila nagpaluyo pa gani sa magkaatbang nga mga kiliran sa mga gubat sulod sa Kakristiyanohan, sama sa duha ka gubat sa kalibotan niining sigloha. Nianang mga gubata ang klero sa matag kiliran miampo alang sa kadaogan, ug ang mga membro sa usa ka relihiyon gikan sa usa ka nasod nagpatay sa mga membro nianang samang relihiyon gikan sa laing nasod. Apan mao kanay giingon sa Bibliya nga ginabuhat sa mga anak ni Satanas, dili sa mga anak sa Diyos. (1 Juan 3:10-12, 15) Busa, bisan pag ang klero ug ilang mga sumusunod nag-angkong Kristohanon, sila nagsupak sa mga pagtulon-an ni Jesu-Kristo, kinsa nagmando sa iyang mga sumusunod nga ‘ibalik sa sakob ang espada.’—Mateo 26:51, 52.
14 Sa kasiglohan ang mga iglesya nakigkombuya sa politikanhong mga gahom sa Kakristiyanohan sa dihang kanang mga nasora nagpukan, nag-ulipon, ug nagpakaulaw sa ubang mga katawhan panahon sa imperyalismo. Kanay nahitabo sulod sa kasiglohan sa Aprika. Kini nasinati usab sa Tsina, sa dihang ang kanasoran sa Kasadpan mimugnag mga natad sa impluwensiya pinaagig pakusog, sama sa panahon sa mga Gubat sa Opio ug sa Boxer Rebellion.
15. Unsang mga pagkadaotan ang gihimo sa Kakristiyanohan?
15 Ang mga relihiyon sa Kakristiyanohan nanguna usab sa paglutos, pagpaantos, ug pagpatay pa niadtong misupak kanila sulod sa kasiglohan sa kasaysayan nga gitawag Mangitngit nga Panahon. Panahon sa Inkwisisyon, nga gidangtan ug ginatos ka katuigan, ang mapintas nga mga buhat, sama sa pagpaantos ug pagpatay, gitugotan ug gihimo batok sa ligdong, way-salang mga tawo. Ang mga nagbuhat niana mao ang klero ug ilang mga sumusunod, ngatanan sila nag-angkong Kristohanon. Sila misulay gani sa pagwagtang sa Bibliya aron kana dili mabasa sa kasagarang mga tawo.
Dili Kristohanon
16, 17. Nganong makaingon kita nga ang mga iglesya dili Kristohanon?
16 Dili, ang kanasoran ug mga iglesya sa Kakristiyanohan niadto, ug karon, maoy dili Kristohanon. Sila dili mga alagad sa Diyos. Ang iyang dinasig nga Pulong nag-ingon mahitungod kanila: “Sila dayag nagmantala nga sila nakaila sa Diyos, apan sila nagsalikway kaniya pinaagi sa ilang mga binuhatan, tungod kay sila dulumtanan ug masukihon ug wala mauyoni alang sa tanang matang sa maayong buhat.”—Tito 1:16.
17 Si Jesus miingon nga ang bakak nga relihiyon mailhan pinaagi sa kon unsay gipatungha niini, ang mga bunga niini. Siya miingon: “Pagbantay sa bakak nga mga propeta nga moanha kaninyo nga nagsapot sa pagkakarnero, apan sa sulod sila maoy mga lobo nga manunukob. Pinaagi sa ilang mga bunga mailhan ninyo sila. . . . Ang matag maayong kahoy mamunga ug maayong bunga, apan ang matag dunot nga kahoy mamunga ug way-pulos nga bunga; ang maayong kahoy dili makapamunga ug way-pulos nga bunga, ni ang usa ka dunot nga kahoy mamunga ug maayong bunga. Ang matag kahoy nga dili mamunga ug maayong bunga pagaputlon ug igasalibay sa kalayo. Nan, sa pagkatinuod, pinaagi sa ilang mga bunga inyong mailhan sila [mga bakak nga propeta].”—Mateo 7:15-20.
18. Unsay sangpotanan sa mga pagtulon-an ug mga buhat sa Kakristiyanohan?
18 Sa ingon, pinaagi sa ilang gitudlo ug sa ilang gibuhat, ang mga relihiyon sa Kakristiyanohan nagpasundayag nga ang ilang pangangkon nga nagtuo sa Bibliya ug mahadlokon sa Diyos ug Kristohanon maoy bakak. Sila nagluib sa Diyos ug sa Bibliya. Sa pagbuhat niana, sila nakapayugot sa minilyong katawhan ug nakapahinabo sa ilang pagbiya sa pagtuo sa usa ka Supremong Persona.
19. Ang kapakyasan sa Kakristiyanohan nagkahulogan ba nga napakyas ang Diyos ug ang Bibliya?
19 Ugaling lang, ang kapakyasan sa klero ug sa mga iglesya sa Kakristiyanohan, ingon man ang kapakyasan sa ubang mga relihiyon sa gawas sa Kakristiyanohan, wala magpasabot nga kapakyasan sa Bibliya. Ni nagkahulogan kana nga ang Diyos napakyas. Sa kapulihay, ang Bibliya nagtug-an kanato mahitungod sa Supremong Persona nga naglungtad ug may pagtagad kanato ug sa atong umaabot. Kini nagpakita kon unsaon niya pagganti ang mga tawong matarong ug kasingkasing nga buot mobuhat kon unsay matarong, kinsa buot makakita nga ang hustisya ug kalinaw molungtad sa tibuok yuta. Kini nagpakita usab nganong gitugotan sa Diyos nga maglungtad ang pagkadaotan ug pag-antos ug kon unsaon niya pagwagtang gikan sa yuta niadtong nagdaot sa ilang isigkatawo, maingon usab niadtong nag-angkon nga nag-alagad kaniya apan wala diay.
[Hulagway sa panid 17]
Ang “Inferno” ni Dante
[Credit Line]
Ilustrasyon ni Doré sa mga Barrator—Giampolo alang sa Divine Comedy ni Dante
[Hulagway sa panid 17]
Trinidad sa Kakristiyanohan
[Hulagway sa panid 17]
Hindu nga trinidad
[Credit Line]
Kortesiya sa The British Museum
[Hulagway sa panid 17]
Trinidad sa taga-Ehipto
[Credit Line]
Museo Egizio, Turin
[Mga hulagway sa panid 18]
Supak sa mga pagtulon-an ni Jesus, ang klero sa duha ka kiliran nagpaluyo sa mga gubat
[Credit Line]
Letrato sa U.S. Army