KAPITULO SIYETE
Matuod nga Paglaom Alang sa Imong mga Minahal nga Namatay
Nganong nahibalo kita nga ang pagkabanhaw mahitabo gayod?
Unsay pagbati ni Jehova bahin sa pagbanhaw sa mga patay?
Kinsa ang pagabanhawon?
1-3. Unsa ang kaaway nga nagagukod kanatong tanan, ug nganong ang paghisgot sa gitudlo sa Bibliya mohatag kanatog dakong kahupayan?
HUNAHUNAA nga nagdagan ka palayo sa usa ka mapintasong kaaway. Siya kusgan ug paspas kaayong modagan kay kanimo. Nahibalo ka nga siya way kaluoy tungod kay ikaw nakakita kaniya nga mipatay sa pipila nimo ka higala. Bisan pag maningkamot ka pag-ayo nga siya dili makaapas kanimo, siya nagkaduol kanimo. Maorag wala nay paglaom. Apan, ang usa ka magtatabang kalit nga mitungha sa imong kiliran. Siya labaw nga gamhanan kay sa imong kaaway, ug siya misaad nga motabang kanimo. Bation mo gayod ang dakong kahupayan!
2 Sa usa ka diwa, ikaw gigukod nianang matanga sa kaaway. Kitang tanan gigukod niana. Sumala sa atong nasayran sa nag-unang kapitulo, ginganlan sa Bibliya ang kamatayon ingong kaaway. Walay usa kanato ang dili maapsan niini o makalikay niini. Kadaghanan nato nakakita nga gihunos sa maong kaaway ang kinabuhi sa mga tawo nga atong gimahal. Apan si Jehova labaw nga gamhanan kay sa kamatayon. Siya ang mahigugmaong Magtatabang nga nakapasundayag na nga siya makabuntog gayod sa maong kaaway. Ug siya nagsaad nga iyang laglagon sa bug-os ang maong kaaway, ang kamatayon. Ang Bibliya nagtudlo: “Ingong kataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon.” (1 Corinto 15:26) Kana usa ka maayong balita!
3 Atong hisgotan una kadiyot kon sa unsang paagi apektado kita sa dihang mamatay ang usa nato ka kaila. Ang paghisgot niini makatabang kanato nga masabtan ang usa ka butang nga makapalipay kanato. Abi mo, si Jehova nagsaad nga banhawon ang mga patay. (Isaias 26:19) Sila pagabuhion pag-usab. Kana mao ang paglaom sa pagkabanhaw.
SA DIHANG MAMATAY ANG USA KA MINAHAL
4. (a) Nganong ang pagsanong ni Jesus ngadto sa pagkamatay sa usa ka minahal nagtudlo kanato bahin sa mga pagbati ni Jehova? (b) Unsang espesyal nga panaghigala ang naugmad ni Jesus?
4 Nawad-an ka bag usa ka minahal tungod sa kamatayon? Ang kasakit, kasubo, ug mga pagbati sa kawalay-mahimo maorag dili maagwanta. Nianang mga higayona, kinahanglang modangop kita sa Pulong sa Diyos alang sa kahupayan. (2 Corinto 1:3, 4) Ang Bibliya makatabang kanato nga masabtan kon unsay pagbati ni Jehova ug ni Jesus bahin sa kamatayon. Si Jesus, kinsa hingpit nga aninag sa iyang Amahan, nahibalo bahin sa kagul-anan sa usa nga namatyan. (Juan 14:9) Sa didto siya sa Jerusalem, si Jesus tigduawan kang Lazaro ug sa iyang mga igsoong babaye, si Maria ug Marta, kinsa nagpuyo sa duol nga lungsod sa Betania. Sila nahimong suod nga managhigala. Ang Bibliya nag-ingon: “Gihigugma ni Jesus si Marta ug ang iyang igsoong babaye ug si Lazaro.” (Juan 11:5) Apan, sumala sa atong nasayran sa nag-unang kapitulo, si Lazaro namatay.
5, 6. (a) Unsay sanong ni Jesus sa dihang siya kauban sa nagbangotan nga pamilya ug mga higala ni Lazaro? (b) Nganong ang kasubo ni Jesus makapadasig kanato?
5 Unsay gibati ni Jesus sa dihang namatay ang iyang higala? Ang asoy nagtug-an kanato nga si Jesus miduyog sa mga paryente ug mga higala ni Lazaro sa ilang pagbangotan tungod sa maong kamatayon. Sa pagkakita kanila, si Jesus natandog pag-ayo. Siya “miagulo diha sa espiritu ug naguol.” Unya ang asoy nag-ingon, “Si Jesus mihilak.” (Juan 11:33, 35) Ang kasubo ba ni Jesus nagpasabot nga siya walay paglaom? Dili gayod. Ngani, si Jesus nahibalo nga hapit nang mahitabo ang kahibulongang butang. (Juan 11:3, 4) Bisan pa niana, mibati siyag kaguol ug kasubo tungod sa kamatayon.
6 Sa usa ka paagi, ang kasubo ni Jesus makapadasig kanato. Kini nagtudlo kanato nga si Jesus ug ang iyang Amahan, si Jehova, dili gusto sa kamatayon. Apan si Jehova nga Diyos makabugno ug makapukgo gayod sa maong kaaway! Atong tan-awon kon unsang katakos ang gihatag sa Diyos kang Jesus.
“LAZARO, GULA NGARI!”
7, 8. Nganong ang kahimtang ni Lazaro maorag wala nay paglaom alang sa mga tawong nanan-aw, apan unsay gibuhat ni Jesus?
7 Si Lazaro gilubong sa usa ka langob, ug gipakuha ni Jesus ang bato nga nagtak-op sa ganghaan niini. Mitutol si Marta tungod kay sa ikaupat ka adlaw, seguradong ang lawas ni Lazaro nagsugod na pagkadunot. (Juan 11:39) Gikan sa tawhanong panglantaw, dili ba kadto wala nay paglaom?
8 Ang bato giligid aron kadto makuha, ug si Jesus misinggit sa makusog nga tingog: “Lazaro, gula ngari!” Unsay nahitabo? “Ang tawo nga namatay migula.” (Juan 11:43, 44) Mahanduraw mo ba ang kalipay sa mga tawo nga didto niadto? Bisan pag si Lazaro ilang igsoong lalaki, paryente, higala, o silingan, sila nahibalo nga siya namatay. Apan, siya didto—ang mao mismong lalaki—nga nagbarog na usab sa ilang taliwala. Maorag dili kadto katuohan. Walay duhaduha nga daghan ang malipayong migakos kang Lazaro. Dako kaayong kadaogan kadto batok sa kamatayon!
9, 10. (a) Sa unsang paagi gipadayag ni Jesus ang Tinubdan sa iyang gahom sa pagbanhaw kang Lazaro? (b) Unsa ang pipila ka kaayohan sa pagbasa sa mga asoy bahin sa pagkabanhaw diha sa Bibliya?
9 Wala mag-ingon si Jesus nga kadtong kahibulongang milagro iyang nahimo sa iyang kaugalingong gahom. Sa iyang pag-ampo sa dayon niyang pagtawag kang Lazaro, iyang gitin-aw nga si Jehova mao ang Tinubdan sa pagkabanhaw. (Juan 11:41, 42) Dili kadto ang bugtong higayon nga gigamit ni Jehova ang iyang gahom sa ingong paagi. Ang pagkabanhaw ni Lazaro maoy usa lang sa siyam ka pagkabanhaw nga gitala diha sa Pulong sa Diyos.a Makapahimuot ang pagbasa ug pagtuon niining mga asoya. Nagtudlo kini kanato nga ang Diyos dili mapihigon, kay ang mga pagabanhawon maglakip sa bata ug tigulang, lalaki ug babaye, Israelinhon ug dili-Israelinhon. Ug pagkatalagsaon ang kalipay nga gibatbat sa maong mga kasulatan! Pananglitan, sa dihang gibanhaw ni Jesus ang usa ka dalagita gikan sa mga patay, ang iyang mga ginikanan “nalipay pag-ayo.” (Marcos 5:42) Oo, si Jehova naghatag kanilag hinungdan sa kalipay nga dili gayod nila mahikalimtan.
10 Hinuon, ang mga gibanhaw ni Jesus sa kadugayan namatay ra pag-usab. Nagpasabot ba kini nga ang pagbanhaw kanila walay kapuslanan? Dili gayod. Ang maong mga asoy sa Bibliya naglig-on sa hinungdanong mga kamatuoran ug naghatag kanatog paglaom.
PAGKAKAT-ON GIKAN SA MGA ASOY BAHIN SA PAGKABANHAW
11. Sa unsang paagi ang asoy bahin sa pagkabanhaw ni Lazaro makatabang sa paglig-on sa kamatuoran nga natala sa Ecclesiastes 9:5?
11 Ang Bibliya nagtudlo nga ang mga patay “walay nahibaloan nga bisan unsa.” Sila dili buhi ug wala maglungtad nga may panimuot sa bisan diin. Gipamatud-an kini sa asoy bahin kang Lazaro. Sa pagkabuhi pag-usab, gipaukyaban ba ni Lazaro ang mga tawo pinaagi sa iyang mga pag-asoy bahin sa langit? O iya ba hinuong gihadlok sila pinaagi sa makalilisang nga mga estorya bahin sa nagdilaab nga impiyerno? Wala. Wala masulat diha sa Bibliya ang maong mga pulong gikan ni Lazaro. Sulod sa upat ka adlaw niyang pagkapatay, siya “walay nahibaloan nga bisan unsa.” (Ecclesiastes 9:5) Natulog lamang si Lazaro diha sa kamatayon.—Juan 11:11.
12. Nganong makapaneguro kita nga ang pagkabanhaw ni Lazaro tinuod nga nahitabo?
12 Ang asoy bahin kang Lazaro nagtudlo usab kanato nga ang pagkabanhaw maoy kamatuoran, dili lamang kasugiran. Gibanhaw ni Jesus si Lazaro atubangan sa panon sa katawhan nga nakasaksi niana. Bisan ang relihiyosong mga lider, kinsa nagdumot kang Jesus, nagtuo nga kadto tinuod nga nahitabo. Bisan pa niadto, sila miingon: “Unsay atong buhaton, tungod kay kining tawhana [si Jesus] nagbuhat ug daghang ilhanan?” (Juan 11:47) Daghang tawo ang nakigkita sa nabanhaw nga si Lazaro. Ingong sangpotanan, labi pang daghan kanila ang mituo kang Jesus. Ilang nasabtan nga si Lazaro maoy usa ka buhing pamatuod nga si Jesus gipadala sa Diyos. Lig-on kaayo ang maong ebidensiya nga ang pipila sa gahig-kasingkasing nga Hudiyong mga relihiyosong lider nagplano sa pagpatay kang Jesus ug kang Lazaro.—Juan 11:53; 12:9-11.
13. Unsay atong pasikaranan sa pagtuo nga si Jehova tinuod nga makabanhaw sa mga patay?
13 Ang pagtuo ba sa pagkabanhaw maoy pagpanghanduraw lamang? Dili, kay si Jesus nagtudlo nga ang adlaw moabot nga “ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan” pagabanhawon. (Juan 5:28) Si Jehova mao ang Maglalalang sa tanang buhing butang. Lisod bang tuohan nga siya makalalang pag-usab ug buhing butang? Siyempre, kana nag-agad pag-ayo sa panumdoman ni Jehova. Makahinumdom ba siya sa namatay natong mga minahal? Ang uniberso napunog di-maihap nga kabituonan, apan ang Diyos naghatag ug ngalan sa matag usa! (Isaias 40:26) Busa si Jehova nga Diyos makahinumdom sa tanang detalye sa namatay natong mga minahal, ug siya makapabuhi pag-usab kanila.
14, 15. Ingon sa gipatin-aw sa mga pulong ni Job, unsay pagbati ni Jehova bahin sa pagbuhi pag-usab sa mga patay?
14 Apan, unsay pagbati ni Jehova bahin sa pagbanhaw sa mga patay? Ang Bibliya nagtudlo nga siya nangandoy sa pagbanhaw sa mga patay. Ang matinumanong tawo nga si Job nangutana: “Kon ang usa ka tawo nga lig-on ug lawas mamatay, mabuhi ba siya pag-usab?” Si Job naghisgot bahin sa pagpaabot diha sa lubnganan hangtod sa panahong mahinumdoman siya sa Diyos. Siya miingon kang Jehova: “Ikaw motawag, ug ako motubag kanimo. Kay ikaw mangandoy sa buhat sa imong mga kamot.”—Job 14:13-15.
15 Hunahunaa lamang! Si Jehova tinuod nga nangandoy sa pagbuhi pag-usab sa mga patay. Dili ba makapalipay nga mahibalo nga kana ang pagbati ni Jehova? Apan unsay ikasulti bahin niining umaabot nga pagkabanhaw? Kinsay pagabanhawon, ug asa sila banhawon?
“ANG TANAN NGA ANAA SA HANDOMANANG MGA LUBNGANAN”
16. Ang mga patay pagabanhawon aron magkinabuhi sa unsang matang sa mga kahimtang?
16 Ang mga asoy bahin sa pagkabanhaw diha sa Bibliya adunay daghang gitudlo kanato bahin sa umaabot nga pagkabanhaw. Ang mga tawo nga nabuhi pag-usab dinhi mismo sa yuta nahiusa na usab sa ilang mga minahal. Susama niana ang umaabot nga pagkabanhaw—apan labaw pa kaayo. Sumala sa atong nakat-onan sa Kapitulo 3, ang katuyoan sa Diyos mao nga ang tibuok yuta himoon nga paraiso. Busa ang mga patay dili pagabanhawon ngadto sa kinabuhi diha sa usa ka kalibotan nga napunog gubat, krimen, ug sakit. Sila makabaton ug kahigayonan nga mabuhing walay kataposan niining yutaa diha sa malinawon ug malipayong mga kahimtang.
17. Unsa ka mabug-oson ang pagpamanhaw unya?
17 Kinsa ang pagabanhawon? Si Jesus miingon nga “ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa iyang [kang Jesus] tingog ug manggula.” (Juan 5:28, 29) Sa susamang paagi, ang Pinadayag 20:13 nag-ingon: “Ang dagat mitugyan sa mga patay nga diha niini, ug ang kamatayon ug ang Hades mitugyan sa mga patay nga diha kanila.” Ang “Hades” nagpunting sa lubnganan sa kadaghanan sa katawhan. (Tan-awa ang Apendise, mga panid 212-13.) Kining katibuk-ang lubnganan haw-asan sa mga patay. Buhion pag-usab ang bilyonbilyon nga nagpahulay niana. Si apostol Pablo miingon: “Aduna unyay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong.” (Buhat 24:15) Unsay ipasabot niana?
18. Kinsay nahilakip sa “mga matarong” nga pagabanhawon, ug sa unsang paagi maapektohan ka niining paglaoma?
18 Nahilakip sa “mga matarong” mao ang daghang tawo nga nabasahan nato sa Bibliya nga nagkinabuhi sa wala pa moanhi si Jesus sa yuta. Makahunahuna ka kang Noe, Abraham, Sara, Moises, Ruth, Ester, ug daghan pang uban. Ang pipila niining mga lalaki ug mga babaye sa pagtuo gihisgotan diha sa ika-11ng kapitulo sa Hebreohanon. Apan ang “mga matarong” naglakip usab sa mga alagad ni Jehova nga namatay sa atong panahon. Tungod sa paglaom sa pagkabanhaw, kita dili na mahadlok nga mamatay.—Hebreohanon 2:15.
19. Kinsa ang “mga dili-matarong,” ug unsang kahigayonan ang malulotong ihatag ni Jehova kanila?
19 Komosta ang tanang tawo nga wala mag-alagad o magmasinugtanon kang Jehova tungod kay sila wala gayod makaila kaniya? Ang maong bilyonbilyong “dili-matarong” dili mahikalimtan. Sila banhawon usab ug hatagag panahon aron makakat-on bahin sa matuod nga Diyos ug makaalagad kaniya. Sulod sa usa ka libo ka tuig, ang mga patay banhawon ug hatagag kahigayonan nga moduyog sa matinumanong mga tawo sa yuta sa pag-alagad kang Jehova. Pagkakahibulongan unya nianang panahona. Kining yugtoa mao ang gihisgotan sa Bibliya ingong Adlaw sa Paghukom.b
20. Unsa ang Gehenna, ug kinsay moadto didto?
20 Kini ba nagpasabot nga pagabanhawon ang tanang tawo nga nabuhi sukad? Dili. Ang Bibliya nag-ingon nga ang pipila sa mga patay anaa sa “Gehenna.” (Lucas 12:5) Ang Gehenna nagkuha sa ngalan niini gikan sa labayanan ug basura sa gawas sa karaang Jerusalem. Ang patayng mga lawas ug basura gisunog didto. Ang mga patay kansang mga lawas gilabay didto giisip sa mga Hudiyo nga dili takos ilubong ug banhawon. Busa ang Gehenna maoy haom nga simbolo sa walay-kataposang kalaglagan. Bisan pag si Jesus aduna unyay bahin sa paghukom sa mga buhi ug sa mga patay, si Jehova mao ang kinalabwang Maghuhukom. (Buhat 10:42) Dili gayod niya banhawon ang mga tawo nga iyang gihukmang daotan ug dili buot magbag-o sa kinabuhi.
ANG LANGITNONG PAGKABANHAW
21, 22. (a) Unsa ang laing matang sa pagkabanhaw? (b) Kinsa ba gayod ang unang nakadawat ug pagkabanhaw ngadto sa espiritung kinabuhi?
21 Ang Bibliya naghisgot usab ug laing matang sa pagkabanhaw, nga maoy pagkabanhaw ngadto sa kinabuhi ingong espiritung linalang sa langit. Usa lang ka pananglitan niining matanga sa pagkabanhaw ang gitala diha sa Bibliya, ang kang Jesu-Kristo.
22 Human mapatay si Jesus ingong usa ka tawo, wala itugot ni Jehova nga ang Iyang matinumanong Anak magpabilin sa lubnganan. (Salmo 16:10; Buhat 13:34, 35) Ang Diyos nagbanhaw kang Jesus, apan dili na ingong usa ka tawo. Si apostol Pedro nagpatin-aw nga si Kristo “gipatay diha sa unod, apan gibuhi diha sa espiritu.” (1 Pedro 3:18) Kadto dako gayong milagro. Si Jesus nabuhi pag-usab ingong usa ka gamhanang espiritung persona! (1 Corinto 15:3-6) Si Jesus ang unang nakadawat sa maong mahimayaong matang sa pagkabanhaw. (Juan 3:13) Apan dili siya ang kataposan.
23, 24. Kinsay naglangkob sa “gamayng panon” ni Jesus, ug pilay ilang gidaghanon?
23 Kay nahibalo nga siya hapit nang mobalik sa langit, giingnan ni Jesus ang iyang matinumanong mga sumusunod nga siya ‘mag-andam ug dapit’ alang kanila didto. (Juan 14:2) Gitawag ni Jesus kadtong moadto sa langit ingon nga iyang “gamayng panon.” (Lucas 12:32) Pila man ang masakop niining gamayng grupo sa matinumanong mga Kristohanon? Sumala sa Pinadayag 14:1, si apostol Juan nag-ingon: “Nakita ko, ug, tan-awa! ang Kordero [si Jesu-Kristo] nga nagbarog diha sa Bukid sa Zion, ug uban kaniya ang usa ka gatos ug kap-atag-upat ka libo nga nakabaton sa iyang ngalan ug sa ngalan sa iyang Amahan nga nasulat diha sa ilang mga agtang.”
24 Kining 144,000 ka Kristohanon, lakip ang matinumanong mga apostoles ni Jesus, banhawon ngadto sa kinabuhi sa langit. Kanus-a mahitabo ang ilang pagkabanhaw? Si apostol Pablo misulat nga kini mahitabo sulod sa panahon sa presensiya ni Kristo. (1 Corinto 15:23) Sumala sa imong mahibaloan sa Kapitulo 9, kita karon nagkinabuhi sa maong panahon. Busa ang pipila sa nahibilin sa 144,000 nga mamatay sa atong adlaw banhawon dihadiha ngadto sa kinabuhi sa langit. (1 Corinto 15:51-55) Hinuon, ang kinabag-ang katawhan may paglaom nga banhawon sa umaabot ngadto sa kinabuhi sa Paraiso sa yuta.
25. Unsay hisgotan sa sunod kapitulo?
25 Sa pagkatinuod, pukgoon ni Jehova ang atong kaaway nga kamatayon, ug kini mahanaw hangtod sa hangtod! (Isaias 25:8) Apan basin mahibulong ka, ‘Unsay buhaton sa mga binanhaw didto sa langit?’ Sila mahimong bahin sa usa ka kahibulongan nga Ginghariang kagamhanan sa langit. Masayran nato ang dugang pa bahin sa maong kagamhanan sa sunod kapitulo.
a Ang ubang mga asoy makaplagan sa 1 Hari 17:17-24; 2 Hari 4:32-37; 13:20, 21; Mateo 28:5-7; Lucas 7:11-17; 8:40-56; Buhat 9:36-42; ug 20:7-12.
b Alang sa dugang impormasyon bahin sa Adlaw sa Paghukom ug sa pasikaranan sa paghukom, palihog tan-awa ang Apendise, mga panid 213-15.