GALAMITON

Ang Hebreohanong termino nga keliʹ lapad kaayog kapadapatan ug mahimong magtumong sa mga butang (Gen 24:53; Ex 3:22; Lev 13:​49, 52, 57-59; 15:​4, 6), mga galamiton (Gen 27:3; 49:5; Ex 25:39; 27:​3, 19; 30:​27, 28; 31:7-9), mga manggad (Gen 31:37), mga sudlanan (Gen 42:25; 43:11; Lev 6:28; 11:32-34), kasangkapan (Gen 45:20; Ex 25:9), sapot (Deu 22:5), mga hinagiban (Huk 9:54; 18:​11, 16, 17), mga bagahe (1Sa 10:22; 17:22), mga puntil (1Sa 17:​40, 49), lawas (1Sa 21:5), mga himan (1Ha 6:7), ug mga tulonggon (1Cr 15:16).

Sagad ang keliʹ nagtumong sa nagkalainlaing mga galamiton nga gigamit may kalabotan sa sangtuwaryo. Kini nga mga galamiton naglakip sa mga butang sama sa mga pinggan, pitsil, pala, panaksan, tenedor, insensaryo, igpapalong, kimpit, dulang, ug mga kopa. (Ex 25:​29, 30, 39; 27:​3, 19; 37:​16, 23; 38:3; 1Ha 7:40-50; 2Cr 4:11-22) Sanglit gigamit sa sagradong katuyoan, kini nga mga galamiton maoy “balaan.” (1Ha 8:4) Busa, tungod kay ang mga Hudiyo nga mibiya sa Babilonya niadtong 537 W.K.P. nakapribilehiyo sa pagdala sa sagradong mga galamiton nga gikuha ni Haring Nabucodonosor gikan sa Jerusalem, sila kinahanglang maghinlo sa ilang kaugalingon sa relihiyoso ug sa moral nga paagi. Ang matagnaong sugo mapadapat kanila: “Pahilayo, pahilayo, gula gikan [sa Babilonya], ayaw paghikap ug mahugaw; gula gikan sa iyang taliwala, pagpabilin kamong hinlo, kamo nga nagdala sa mga galamiton ni Jehova.” (Isa 52:11) Gikinahanglan niini ang labaw pa kay sa panggawas nga kahinlo sa seremonyal nga paagi. Gikinahanglan niini ang kahinlo sa kasingkasing. Si apostol Pablo, sa dihang nagsulat ngadto sa mga taga-Corinto, naggamit sa mga pulong sa Isaias 52:11 aron ipakita nga ang mga Kristohanon kinahanglan usab nga molikay gikan sa kahugawan sa unod ug espiritu.​—2Co 6:14-18; 7:1.

Ang magtutukod sa Kristiyanidad, si Jesu-Kristo, naghatag ug panig-ingnan bahin niini pinaagi sa pagpabiling “maunongon, walay sala, wala mahugawi, nahimulag sa mga makasasala.” (Heb 7:26) Samtang dinhi pa sa yuta iyang gipakita ang kadasig aron magpabiling balaan ang templo ni Jehova, sama sa paghinlo niya niini gikan sa komersiyalismo sa duha ka higayon. (Ju 2:13-25; Mat 21:​12, 13; Mar 11:15-17; Luc 19:​45, 46) Maylabot sa ikaduhang paghinlo sa templo, gitaho ni Marcos nga si Jesus wala ‘magtugot nga dunay magdalag galamiton agi sa templo.’ (Mar 11:16) Busa dayag nga wala tugoti ni Jesus nga pakamenoson ni bisan kinsa ang pagkabalaan sa sawang sa templo pinaagi sa paghimo niini nga laktoranan sa dihang magdala ug mga butang ngadto sa ubang dapit sa Jerusalem.