Ikaw Makapabiling Hinlo sa Moral
‘Kini ang kahulogan sa paghigugma sa Diyos, nga atong sundon ang iyang mga sugo.’—1 JUAN 5:3.
1. Unsang kalainan sa panggawi ang makita diha sa mga tawo karon?
DUGAY na kanhi, ang manalagnang si Malaquias giinspirar sa pagtagna sa panahon nga makita ang dako kaayong kalainan sa panggawi sa katawhan sa Diyos kon itandi nianang sa katawhan nga wala mag-alagad sa Diyos. Ang manalagna misulat: “Kamo makakita gayod pag-usab sa kalainan tali sa usa nga matarong ug sa usa nga daotan, tali sa usa nga nagaalagad sa Diyos ug sa usa nga wala mag-alagad kaniya.” (Malaquias 3:18) Ang maong tagna nagakatuman karon. Ang pagtuman sa mga sugo sa Diyos, lakip niadtong nagkinahanglan ug moral nga kahinlo, mao ang maalamon ug hustong dalan sa kinabuhi. Apan, kini dili kanunay nga usa ka sayon nga dalan. Dunay maayong katarongan nga si Jesus nag-ingon nga ang mga Kristohanon kinahanglang kusganong manlimbasog aron makabaton ug kaluwasan.—Lucas 13:23, 24.
2. Unsang panggawas nga mga pagpit-os ang nagpalisod sa uban sa pagpabiling putli sa moral?
2 Nganong lisod ang pagpabiling putli sa moral? Ang usa ka katarongan mao ang panggawas nga mga pagpit-os. Ang industriya sa kalingawan naglarawan sa gidili nga sekso nga makapadani, makapalipay, ug hinamtong, samtang halos nagbalewala sa makadaot nga mga sangpotanan niini. (Efeso 4:17-19) Kadaghanan sa pribadong mga relasyon nga gilarawan mao kanang tali sa mga parisan nga wala makasal. Ang mga pelikula ug mga salida sa telebisyon sagad nga naglarawan sa seksuwal nga mga relasyon diha sa kahimtang nga ang managparis dili komitido sa usag usa. Kasagaran, wala ang kainit ug pagtahod sa usag usa. Daghan ang naladlad sa maong mga mensahe sukad sa pagkabata. Dugang pa, dunay kusog nga pagpit-os sa isigkaingon nga mopahiuyon ngadto sa matinugoton-sa-moral nga kahimtang karong panahona, ug kadtong dili mopahiuyon yubiton o pasipalahan pa gani usahay.—1 Pedro 4:4.
3. Unsa ang pipila ka katarongan kon nganong daghang tawo sa kalibotan ang nalangkit sa imoralidad?
3 Ang pangsulod nga pagpit-os nagpalisod usab sa pagpabiling putli sa moral. Gilalang ni Jehova ang mga tawo nga dunay seksuwal nga mga tinguha, ug kanang maong mga tinguha mahimong kusganon. Ang tinguha maapektohan ug dako sa kon unsay atong gihunahuna, ug ang imoralidad nalangkit sa panghunahuna nga dili uyon sa mga hunahuna ni Jehova. (Santiago 1:14, 15) Pananglitan, sumala sa bag-o pang surbi nga gipatik diha sa British Medical Journal, daghan niadtong nakigsekso sa unang higayon gusto lamang mahibalo kon unsa ang pagpakigsekso. Ang uban nagtuo nga aktibo sa pagpakigsekso ang kadaghanang tawo nga sama nilag edad, busa gusto usab nilang itugyan ang ilang pagkaulay. Ang uban pa nag-ingon nga nadala lang sila sa ilang mga pagbati o “medyo nakainom nianang higayona.” Kon buot natong makapahimuot sa Diyos, kinahanglang mangatarongan kita sa lahi nga paagi. Unsang matang sa panghunahuna ang makatabang kanato sa paghupot ug moral nga kahinlo?
Pagtukod ug Lig-ong mga Kombiksiyon
4. Aron makapabiling putli sa moral, unsay kinahanglan natong buhaton?
4 Aron makapabiling putli sa moral, kinahanglang atong ilhon nga mapuslanon ang pagsunod sa maong estilo sa kinabuhi. Nahiuyon kini sa gisulat ni apostol Pablo ngadto sa mga Kristohanon sa Roma: ‘Pamatud-i sa inyong kaugalingon ang maayo ug dalawaton ug hingpit nga kabubut-on sa Diyos.’ (Roma 12:2) Ang pag-ila nga mapuslanon ang moral nga kaputli naglangkit ug labaw pa kay sa yanong pagkahibalo nga ang imoralidad gihukman diha sa Pulong sa Diyos. Naglangkit kini sa pagsabot sa mga katarongan kon nganong gihukman ang imoralidad ug kon sa unsang paagi kita makabatog kaayohan pinaagi sa paglikay niini. Ang pipila niining maong mga katarongan gihisgotan diha sa nag-unang artikulo.
5. Unsa ang pangunang rason kon nganong buot sa mga Kristohanon nga magpabiling putli sa moral?
5 Apan, sa pagkatinuod, alang sa mga Kristohanon ang labing kusganong mga katarongan aron likayan ang seksuwal nga imoralidad nagsumikad sa atong relasyon sa Diyos. Atong natun-an nga siya nahibalo kon unsay labing maayo alang kanato. Ang atong gugma kaniya motabang kanato sa pagdumot sa daotan. (Salmo 97:10) Ang Diyos mao ang Maghahatag sa ‘matag maayong gasa ug matag hingpit nga regalo.’ (Santiago 1:17) Siya nahigugma kanato. Pinaagi sa atong pagkamasinugtanon kaniya, atong gipakita nga kita nahigugma kaniya ug nagpabili sa tanan nga iyang nahimo alang kanato. (1 Juan 5:3) Dili gayod nato buot nga mahigawad ug masakitan si Jehova pinaagi sa paglapas sa iyang matarong nga mga sugo. (Salmo 78:41) Dili nato gusto nga mogawi sa paagi nga makapasipala sa iyang balaan ug matarong nga dalan sa pagsimba. (Tito 2:5; 2 Pedro 2:2) Pinaagi sa pagpabiling putli sa moral, kita naghimo sa Supremong Usa nga malipayon.—Proverbio 27:11.
6. Sa unsang paagi makatabang ang atong pagpahibalo sa atong mga sukdanan sa moral ngadto sa uban?
6 Sa dihang kita nakahukom na sa pagpabiling putli sa moral, ang dugang panalipod mao ang pagpahibalo sa maong kombiksiyon ngadto sa uban. Pahibaloa ang mga tawo nga ikaw alagad ni Jehova nga Diyos ug nga ikaw determinado nga huptan ang iyang taas nga mga sukdanan. Kana maoy imong kinabuhi, imong lawas, imong gusto. Unsa ang nameligro? Ang imong bililhong relasyon uban sa imong langitnong Amahan. Busa ipatin-aw nga ang imong moral nga integridad dili mahangyo. Magmapasigarbohon sa paghawas sa Diyos pinaagi sa pagtuboy sa iyang mga prinsipyo. (Salmo 64:10) Ayaw gayod ikaulaw ang paghisgot bahin sa imong moral nga mga kombiksiyon ngadto sa uban. Ang prangka nga pagsulti makapalig-on kanimo, makapanalipod kanimo, ug makadasig sa uban nga mosunod sa imong panig-ingnan.—1 Timoteo 4:12.
7. Sa unsang paagi kita makahupot nga malig-on sa atong determinasyon nga magpabiling putli sa moral?
7 Sunod, kay nakahukom sa paghupot ug taas nga sukdanan sa moral ug napahibalo na ang atong baroganan, kita kinahanglang mohimog mga lakang aron makapabiling malig-on sa atong determinasyon. Usa ka paagi sa pagbuhat niini mao ang pagkahimong maampingon sa pagpilig mga higala. “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong maalamon mahimong maalamon,” nag-ingon ang Bibliya. Pakig-uban niadtong parehas nimo ug moral nga mga sukdanan; sila magpalig-on kanimo. Kini nga teksto nag-ingon usab: “Apan siya nga makiglabot sa mga hungog mahisugamak sa kadaot.” (Proverbio 13:20) Taman sa mahimo, likayi ang mga tawo nga makapahuyang sa imong determinasyon.—1 Corinto 15:33.
8. (a) Nganong angay natong ipatuhop sa atong mga hunahuna ang maayong mga butang? (b) Unsay angay natong likayan?
8 Dugang pa, kinahanglang atong ipatuhop sa atong mga hunahuna ang mga butang nga matuod, ugdang, matarong, putli, hiligugmaon, halangdon, hamili, ug dalayegon. (Filipos 4:8) Atong ginahimo kini pinaagi sa pagkamapilion sa atong lantawon ug basahon ug sa musika nga atong paminawon. Ang pag-ingon nga ang dili desente nga literatura dili makahimog makadaot nga impluwensiya maoy sama sa pag-ingon nga ang desente nga literatura walay positibong impluwensiya. Hinumdomi, ang dili-hingpit nga mga tawo dali rang mahulog sa imoralidad. Busa ang mga libro, magasin, pelikula, ug musika nga mopukaw sa seksuwal nga mga pagbati motultol unya ngadto sa sayop nga mga tinguha, ug kini sa ngadtongadto mahimong mosangpot sa sala. Aron mahuptan ang moral nga kahinlo, kinahanglang pun-on nato ang atong hunahuna sa diyosnong kaalam.—Santiago 3:17.
Mga Lakang nga Mosangpot sa Imoralidad
9-11. Sumala sa gisugilon ni Solomon, unsang mga lakang ang inanay nga nagtultol sa usa ka batan-ong lalaki ngadto sa imoralidad?
9 Kasagaran, dunay mailhang mga lakang nga mosangpot sa imoralidad. Ang matag lakang nga nahimo dugang magpalisod sa pag-atras. Matikdi kon sa unsang paagi kini gibatbat diha sa Proverbio 7:6-23. Si Solomon naghisgot bahin sa “usa ka batan-ong lalaki nga daot ug kasingkasing,” o dili maayo ug motibo. Ang batan-ong lalaki “miagi sa dalan duol sa iyang [usa ka pampam] eskina, ug siya mipadulong sa iyang balay, sa kilumkilom, sa pagkahapon na.” Mao kana ang iyang unang sayop. Sa kilumkilom na, ang iyang “kasingkasing” nagtultol kaniya, dili lang kay sa bisan unsang dalan, kondili sa dalan diin siya nasayod nga kasagarang makita ang usa ka pampam.
10 Sunod, atong mabasa: “Tan-awa! dihay usa ka babaye nga mitagbo kaniya, nga nagsul-ob sa besti sa usa ka pampam ug malinglahon sa kasingkasing.” Karon iyang nakita ang pampam! Puwede siyang motalikod ug mopauli, apan mas lisod kining buhaton kay sa una, ilabina kay siya huyang sa moral. Gihawiran siya sa pampam ug gihagkan. Sa nahagkan na, siya naminaw karon sa makatental nga pangdani sa pampam: “Ang mga halad-sa-panag-ambit gipahamtang kanako,” matod pa sa pampam. “Niining adlawa gituman ko ang akong mga panaad.” Ang mga halad-sa-panag-ambit naglakip sa karne, harina, lana, ug bino. (Levitico 19:5, 6; 22:21; Numeros 15:8-10) Pinaagi sa paghisgot niini, tingali siya nagpasabot nga siya wala makulangi sa espirituwalidad ug, sa samang higayon, tingali nagpahibalo kaniya nga dunay daghang maayong mga butang nga makaon ug mainom didto sa iyang balay. “Umari ka,” siya mihangyo kaniya, “magtagbaw kita sa gugma hangtod sa kabuntagon; maglipay kita sa usag usa sa atong mga pahayag sa gugma.”
11 Ang resulta dili lisod tagnaon. “Iyang gihaylo siya pinaagi sa pag-ulog-ulog sa iyang mga ngabil.” Iyang gisunod ang pampam ngadto sa iyang balay “sama sa usa ka torong baka nga nagapadulong ngadto sa ihawan” ug “ingon sa usa ka langgam nga nagadali ngadto sa bitik.” Si Solomon nanghinapos pinaagi sa makapahinuklog nga mga pulong: “Wala siya mahibalo nga ang iyang kalag nalangkit niini.” Ang iyang kalag, o kinabuhi, nalangkit tungod kay “hukman sa Diyos ang mga makihilawason ug ang mga mananapaw.” (Hebreohanon 13:4) Pagkakusganong pagtulon-an alang sa mga lalaki ug mga babaye! Kita kinahanglang maglikay sa paghimo bisan sa unang mga lakang subay sa dalan nga mosangpot sa pagkawala sa pag-uyon sa Diyos.
12. (a) Unsay ipasabot sa ekspresyong “daot ug kasingkasing”? (b) Sa unsang paagi atong mapalig-on ang atong moral nga kusog?
12 Matikdi nga ang batan-ong lalaki sa maong asoy “daot ug kasingkasing.” Kini nga ekspresyon nagpadayag kanato nga ang iyang mga hunahuna, tinguha, pagbati, emosyon, ug mga tumong sa kinabuhi dili kaharmonya sa kon unsay giuyonan sa Diyos. Ang iyang moral nga kahuyangon misangpot sa makapasubong mga resulta. Niining makuyaw nga “kataposang mga adlaw,” nagkinahanglan ug paningkamot aron mapalig-on ang moral nga kusog. (2 Timoteo 3:1) Ang Diyos naghimog mga tagana sa pagtabang kanato. Siya nagtaganag mga tigom sa Kristohanong kongregasyon aron sa pagdasig kanato subay sa hustong dalan ug aron makauban nato ang uban nga samag tumong kanato. (Hebreohanon 10:24, 25) Dunay mga ansiyano sa kongregasyon nga nagbantay kanato ug nagtudlo kanato sa mga dalan sa pagkamatarong. (Efeso 4:11, 12) Kita nagbaton sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya, sa pagtultol ug paggiya kanato. (2 Timoteo 3:16) Ug sa tanang panahon, kita dunay kahigayonan sa pag-ampo alang sa espiritu sa Diyos sa pagtabang kanato.—Mateo 26:41.
Pagkat-on Gikan sa mga Sala ni David
13, 14. Sa unsang paagi si Haring David nalanggikit sa grabeng sala?
13 Apan, ikasubo nga bisan ang iladong mga alagad sa Diyos nalanggikit sa seksuwal nga imoralidad. Ang usa sa maong mga tawo mao si Haring David, kinsa sa daghang dekada matinumanong nag-alagad kang Jehova. Dili kaduhaduhaan nga iyang gihigugma pag-ayo ang Diyos. Apan, nahulog siya ngadto sa dalan sa sala. Sama sa batan-ong lalaki nga gihubit ni Solomon, dihay mga lakang nga mitultol ngadto sa sala ni David ug dayon nagpasamot niini.
14 Niadtong higayona hamtong na si David, tingali 50 anyos kapin. Gikan sa iyang atop, iyang nakita ang maanyag nga si Batseba nga naligo. Nagpakisayod siya bahin sa babaye ug nahibaloan kon kinsa siya. Iyang nadiskobrehan nga ang iyang bana, si Urias, nalanggikit sa pag-atake sa Raba, usa ka siyudad sa Amon. Gipakuha siya ni David ug gidala ngadto sa iyang palasyo ug nakigdulog kaniya. Sa ulahi, ang mga kahimtang nahimong komplikado—iyang nakaplagan nga napamabdosan siya ni David. Naglaom nga si Urias modulog sa iyang asawa, gipapauli siya ni David gikan sa gubat. Nianang paagiha, mogula nga si Urias mao ang amahan sa anak ni Batseba. Apan si Urias wala mopauli sa iyang balay. Kay desperado nga matabonan ang iyang sala, gipabalik ni David si Urias sa Raba nga dala ang sulat ngadto sa pangulo sa mga sundalo nga nag-ingong si Urias kinahanglang ibutang sa posisyon diin siya seguradong mamatay. Busa namatay si Urias, ug giminyoan ni David ang balo una pa mabaniog nga siya mabdos.—2 Samuel 11:1-27.
15. (a) Sa unsang paagi giyagyag ang sala ni David? (b) Unsay reaksiyon ni David sa batid nga paagi sa pagbadlong ni Natan?
15 Daw milampos ang laraw ni David sa pagtabon sa iyang sala. Milabay ang mga bulan. Nahimugso ang bata—usa ka lalaki. Kon naghunahuna si David niining maong panghitabo sa dihang iyang gikomposo ang Salmo 32, nan tin-aw nga gihasol siya sa iyang tanlag. (Salmo 32:3-5) Apan, ang maong sala wala matago gikan sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon: “Daotan sa mga mata ni Jehova ang gibuhat ni David.” (2 Samuel 11:27) Gipadala ni Jehova ang manalagnang si Natan, kinsa sa batid nga paagi nagsukmat kang David sa iyang nabuhat. Si David dihadihang misugid sa sala ug nangayog pasaylo kang Jehova. Ang iyang kinasingkasing nga paghinulsol nakapasig-uli kaniya ngadto sa Diyos. (2 Samuel 12:1-13) Si David wala masuko sa pagbadlong. Hinunoa, iyang gipakita ang tinamdan nga gihubit sa Salmo 141:5: “Kon hampakon ako sa matarong, kana maoy mahigugmaong-kalulot; ug kon badlongon niya ako, kana maoy lana sa ibabaw sa akong ulo, nga dili dumilian sa akong ulo.”
16. Unsang pasidaan ug tambag ang gihatag ni Solomon may kalabotan sa kalapasan?
16 Si Solomon, nga mao ang ikaduhang anak ni David ug Batseba, tingali namalandong bahin niining makapasubo nga yugto sa kinabuhi sa iyang amahan. Siya misulat sa ulahi: “Siya nga nagatabon sa iyang kalapasan dili molampos, apan siya nga nagasugid ug nagabiya niini pagakaluy-an.” (Proverbio 28:13) Kon kita mahulog ngadto sa grabeng sala, kinahanglang atong patalinghogan kining inspiradong tambag, nga usa ka pasidaan ug tambag usab. Kita kinahanglang mosugid ngadto kang Jehova ug moduol sa mga ansiyano sa kongregasyon alang sa tabang. Ang hinungdanong responsabilidad sa mga ansiyano mao ang pagtabang nga mapasibo kadtong nangahulog sa sala.—Santiago 5:14, 15.
Pag-antos sa mga Sangpotanan sa Sala
17. Bisan pag si Jehova mopasaylo sa mga sala, siya dili mopanalipod kanato batok sa unsa?
17 Gipasaylo ni Jehova si David. Ngano man? Tungod kay si David maoy usa ka tawo nga may integridad, tungod kay siya maluluy-on sa uban, ug tungod kay kinasingkasing ang iyang paghinulsol. Bisan pa niana, si David wala panalipdi gikan sa malaglagong mga sangpotanan nga misunod. (2 Samuel 12:9-14) Tinuod usab kini karong panahona. Bisan pag si Jehova dili mopahamtang ug daotan ngadto sa mga mahinulsolon, siya dili magpalingkawas kanila gikan sa kinaiyanhong mga sangpotanan sa ilang sayop nga mga lihok. (Galacia 6:7) Mahimong lakip sa mga resulta sa seksuwal nga imoralidad mao ang diborsiyo, wala-kinahanglanang pagsabak, sakit nga mapasa sa sekso, ug ang pagkawala sa pagsalig ug pagtahod.
18. (a) Unsay gisulti ni Pablo sa kongregasyon sa Corinto bahin sa paagi sa pagdumala sa usa ka kaso sa grabeng seksuwal nga kahiwian? (b) Sa unsang paagi si Jehova mopakitag gugma ug kaluoy ngadto sa mga makasasala?
18 Kon kita grabeng nakasala, bation dayon nato ang kalugda samtang nag-antos sa mga sangpotanan sa mga sayop nga atong nahimo. Bisan pa niana, dili gayod nato tugotan nga dunay makapugong kanato nga maghinulsol ug mapasig-uli ngadto sa Diyos. Sa unang siglo, si Pablo misulat ngadto sa mga taga-Corinto nga kinahanglan nilang palagpoton gikan sa kongregasyon ang tawo nga nakighilawas sa paryente. (1 Corinto 5:1, 13) Human sa kinasingkasing nga paghinulsol sa tawo, giingnan ni Pablo ang kongregasyon: “Malulotong magpasaylo ug maghupay kaniya [ug] ipanghimatuod ang inyong gugma alang kaniya.” (2 Corinto 2:5-8) Niining inspiradong tambag, atong makita ang gugma ug kaluoy ni Jehova sa mahinulsolong mga makasasala. Ang mga manulonda sa langit malipay sa dihang maghinulsol ang usa ka makasasala.—Lucas 15:10.
19. Ang nahiangay nga pagkamasulub-on tungod sa sayop nga dalan mahimong motultol ngadto sa unsang mga kaayohan?
19 Bisan tuod nagmasulub-on tungod sa sayop nga dalan, ang pagbasol nga atong bation makatabang kanato sa ‘pagbantay nga dili na kita moliso pag-usab ngadto sa makadaot.’ (Job 36:21) Sa pagkatinuod, ang mapait nga mga sangpotanan sa sala angayng makapugong kanato nga buhaton pag-usab ang sayop. Dugang pa, gigamit ni David ang makapasubo nga kasinatian nga nakuha gikan sa iyang makasasala nga buhat aron sa pagtambag sa uban. Siya nag-ingon: “Itudlo ko ang imong mga dalan sa mga malapason, aron makabalik kanimo ang mga makasasala.”—Salmo 51:13.
Ang Kalipay Matagamtam Tungod sa Pag-alagad Kang Jehova
20. Unsay mosangpot nga mga kaayohan gumikan sa pagtuman sa matarong nga mga kinahanglanon sa Diyos?
20 “Malipayon kadtong nagapatalinghog sa pulong sa Diyos ug nagasunod niini!” matod pa ni Jesus. (Lucas 11:28) Ang pagtuman sa matarong nga mga kinahanglanon sa Diyos mohatag ug kalipay karon ug ngadto sa walay kataposang umaabot. Kon kita nagpabiling hinlo sa moral, hinaot nga kita magpadayon nianang maong dalan pinaagi sa pagpahimulos sa tanang tagana nga gihimo ni Jehova sa pag-abag kanato. Kon kita nahulog sa imoralidad, hinaot nga madasig kita sa pagkahibalo nga si Jehova andam sa pagpasaylo niadtong tinuod nga naghinulsol, ug magmadeterminado kita nga dili na gayod mobuhat pag-usab sa sala.—Isaias 55:7.
21. Ang pagpadapat sa unsang tambag gikan kang apostol Pedro ang makatabang kanato sa pagpabiling hinlo sa moral?
21 Sa dili madugay kining dili-matarong nga kalibotan mahanaw, lakip sa tanang imoral nga mga tinamdan ug mga buhat niini. Pinaagi sa pagpabiling maputli sa moral, kita makabatog kaayohan karon ug sa walay kataposan. Si apostol Pedro misulat: ‘Mga hinigugma, sanglit nagapaabot man kamo niining mga butanga, buhata ninyo ang kutob sa maarangan nga sa kataposan makaplagan niya nga walay-buling ug walay-lama ug anaa sa pakigdait. . . . Kay nakabaton man niining nahiuna nga kahibalo, pagbantay kamo nga dili kamo mahilayo uban kanila pinaagi sa kasaypanan sa masupilon-sa-balaod nga katawhan ug mangahulog gikan sa inyong kaugalingong kalig-on.’—2 Pedro 3:14, 17.
Makapatin-aw Ka Ba?
• Nganong lisod ang pagpabiling hinlo sa moral?
• Unsa ang pipila ka paagi aron molig-on ang atong determinasyon sa pagsunod sa taas nga mga sukdanan sa moral?
• Unsang mga pagtulon-an ang atong makat-onan gikan sa mga sala sa batan-ong lalaki nga gihisgotan ni Solomon?
• Unsa ang gitudlo kanato sa panig-ingnan ni David bahin sa paghinulsol?
[Hulagway sa panid 13]
Usa ka proteksiyon ang pagpahibalo sa uban kon unsay imong baroganan maylabot sa moralidad
[Mga hulagway sa panid 16, 17]
Tungod kay si David sinserong naghinulsol, gipasaylo siya ni Jehova