Magpadayon Diha sa Buluhatong Pagpangani!
“Kadtong nagapugas ug binhi uban ang mga luha magaani gayod uban ang hugyaw sa kalipay.”—SALMO 126:5.
1. Nganong ‘mangamuyo sa Agalon sa pagpangani nga magpadalag mga mamumuo’ karong panahona?
HUMAN sa ikatulong panaw nga pagsangyaw ni Jesu-Kristo sa Galilea, iyang gisultihan ang iyang mga tinun-an: “Dako ang alanihon, apan diyutay ra ang mga mamumuo.” (Mateo 9:37) Ang maong kahimtang susama ra sa Judea. (Lucas 10:2) Sanglit tinuod kana sa duolag 2,000 ka tuig kanhi, komosta ang kahimtang karong adlawa? Buweno, sa miaging tuig sa pag-alagad, kapin ug 6,000,000 ka Saksi ni Jehova ang nagpadayon sa mahulagwayong buluhatong pagpangani taliwala sa 6,000,000,000 ka tawo sa kalibotan, nga ang kadaghanan kanila “pinanitan ug nagkatibuagsa sama sa mga karnero nga walay magbalantay.” Busa ang tambag ni Jesus nga ‘mangamuyo sa Agalon sa pagpangani nga magpadalag mga mamumuo ngadto sa iyang pagpangani’ maoy tukma karon ingon nga kini tukma sa daghang siglo kanhi.—Mateo 9:36, 38.
2. Unsay nakadani ug pagtagad sa mga tawo kanato?
2 Gitubag ni Jehova nga Diyos, ang Agalon sa pagpangani, ang pangamuyo sa pagpadalag dugang nga mga mamumuo. Ug pagkadakong kalipay ang bation sa dihang makigbahin niining tinultolan-sa-Diyos nga buluhatong pagpangani! Bisag diyutay ra kita sa gidaghanon kon itandi sa mga nasod, kita nakadani ug pagtagad sa kalibotan tungod sa atong masibotong pagpakigbahin sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian ug sa paghimog tinun-an. Diha sa daghang nasod kanunay kitang gihisgotan sa palaumagian sa balita. Ang bagting sa timbre sa pultahan diha sa drama sa telebisyon nagpatunghag komento nga anaay mga Saksi ni Jehova sa pultahan. Oo, ang atong Kristohanong buluhaton ingong mahulagwayong mga mamumuo sa pagpangani maoy ilado sa ika-21ng siglo.
3. (a) Sa unsang paagi nahibalo kita nga namatikdan ang buluhatong pagsangyaw sa Gingharian sa unang siglo? (b) Nganong makaingon kita nga ang mga manulonda nagpaluyo sa atong ministeryo?
3 Ang kalibotan nakamatikod usab sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian sa unang siglo ug naglutos sa mga magmamantala sa maayong balita. Busa, si apostol Pablo misulat: “Sa hunahuna ko ang Diyos nagbutang kanamong mga apostoles nga ulahi diha sa pasundayag ingong mga tawong natudlo sa kamatayon, tungod kay kami [ang mga apostoles] nahimong talan-awon sa teatro sa kalibotan, ug sa mga manulonda, ug sa mga tawo.” (1 Corinto 4:9) Sa susama, kita nakadani ug pagtagad sa kalibotan tungod sa atong pagkamalahutayon ingong mga magmamantala sa Gingharian bisan pa sa paglutos ug hinungdanon kini alang sa mga manulonda. Ang Pinadayag 14:6 nag-ingon: “Nakita ko [si apostol Juan] ang laing manulonda nga naglupad sa kinatung-an sa langit, ug siya adunay walay kataposang maayong balita nga ipahayag ingong makapalipay nga balita ngadto sa nanagpuyo sa yuta, ug ngadto sa matag nasod ug tribo ug pinulongan ug katawhan.” Oo, gipaluyohan kita sa manulonda diha sa atong ministeryo—sa atong buluhatong pagpangani!—Hebreohanon 1:13, 14.
“Pagadumtan”
4, 5. (a) Unsang pasidaan ang gihatag ni Jesus sa iyang mga tinun-an? (b) Nganong “pagadumtan” ang presenteng-adlaw nga mga alagad sa Diyos?
4 Sa dihang gipadala ang mga apostoles ni Jesus ingong mga mamumuo sa pagpangani, ilang gipatalinghogan ang iyang instruksiyon nga “magmabinantayon kamo ingon sa mga halas apan inosente ingon sa mga salampati.” Si Jesus midugang: “Pagbantay kamo sa mga tawo; kay sila magtugyan kaninyo sa lokal nga mga korte, ug sila maghampak kaninyo diha sa ilang mga sinagoga. Oo, kamo pagataralon atubangan sa mga gobernador ug sa mga hari tungod kanako, ingong usa ka pagpamatuod kanila ug sa mga nasod. . . . Ug kamo pagadumtan sa tanang katawhan tungod sa akong ngalan; apan siya nga nakalahutay hangtod sa kataposan mao ang maluwas.”—Mateo 10:16-22.
5 Kita “pagadumtan” karon tungod kay “ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan,” si Satanas nga Yawa, kinsa mao ang pangunang kaaway sa Diyos ug sa Iyang katawhan. (1 Juan 5:19) Ang atong mga kaaway nakamatikod sa atong espirituwal nga pag-uswag apan nagadumili sa pagpasidungog niini ngadto kang Jehova. Ang mga magsusupak makakita sa atong malipayon, mapahiyomong mga nawong samtang malipayon kitang nagapakigbahin diha sa buluhatong pagpangani. Mahibulong sila sa atong panaghiusa! Ngani, kontragusto tingali nilang dawaton kini inigbiyahe nila ngadto sa laing nasod ug makakita nga ginabuhat sa mga Saksi ni Jehova didto ang samang buluhaton nga ilang nakita diha sa ilang kaugalingong nasod. Siyempre, nahibalo kita nga sa hustong panahon si Jehova, ang atong tigpaluyo ug ang tuboran sa atong panaghiusa, magpaila bisan ngadto sa atong mga kaaway.—Ezequiel 38:10-12, 23.
6. Unsang pasalig ang atong nabatonan samtang makigbahin kita sa buluhatong pagpangani, apan unsang pangutana ang motungha?
6 Gihatag sa Agalon sa pagpangani ngadto sa iyang Anak, si Jesu-Kristo, “ang tanang awtoridad . . . sa langit ug sa yuta.” (Mateo 28:18) Busa gigamit ni Jehova si Jesus sa pagdumala sa buluhatong pagpangani pinaagi sa langitnong mga manulonda ug sa dinihogang “matinumanon ug maalamong ulipon” dinhi sa yuta. (Mateo 24:45-47; Pinadayag 14:6, 7) Apan sa unsang paagi makasagubang kita sa pagsupak sa kaaway ug bisan pa niana makapabilin kitang malipayon samtang magpadayon kita diha sa buluhatong pagpangani?
7. Unsang disposisyon ang angay natong paningkamotang mahuptan sa dihang supakon o lutoson?
7 Sa dihang makaatubang kita ug pagsupak o bisag direkta nga paglutos, mangayo kita ug tabang sa Diyos aron atong mapatunhay ang disposisyon nga sama nianang kang Pablo. Siya misulat: “Sa dihang gisultihag pasipala, kami nanalangin; sa dihang gilutos, kami nag-antos; sa dihang gidaot ang dungog, kami nangaliyupo.” (1 Corinto 4:12, 13) Kini nga espiritu, inubanan sa atong mataktikanhong ministeryo sa publiko, makapausab usahay sa tinamdan sa atong mga magsusupak.
8. Unsang pasalig ang imong makuha gikan sa mga pulong ni Jesus nga gitala sa Mateo 10:28?
8 Bisan ang hulga sa kamatayon dili makapaluya sa atong kasibot ingong mga mamumuo sa pagpangani. Maisogon natong ginamantala sa dayag kutob sa mahimo ang mensahe sa Gingharian. Ug makakuha kitag makapadasig nga pasalig gikan sa mga pulong ni Jesus: “Ayaw ninyo kahadloki silang makapatay sa lawas apan dili makapatay sa kalag; apan hinunoa kahadloki ninyo siya nga makalaglag sa kalag ug sa lawas sa Gehenna.” (Mateo 10:28) Nahibalo kita nga ang atong langitnong Amahan maoy Maghahatag sa kinabuhi. Siya magaganti niadtong kinsa magpabiling maunongon kaniya ug matinumanong magpadayon diha sa buluhatong pagpangani.
Usa ka Nagaluwas-Kinabuhing Mensahe
9. Sa unsang paagi misanong ang pipila sa mga pulong ni Ezequiel, ug sa unsang paagi ang susamang pagsanong makita karon?
9 Sa dihang ang manalagnang si Ezequiel maisogong nagmantala sa mga mensahe ni Jehova ngadto sa “mga nasod nga masuklanon”—ang mga gingharian sa Israel ug sa Juda—ang pipila ka indibiduwal nalipay sa pagkadungog sa iyang gipanulti. (Ezequiel 2:3) “Tan-awa!” miingon si Jehova, “alang kanila ikaw sama sa usa ka awit sa makilawasnong gugma, sama sa usa nga nindot ug tingog ug maayong motokar sa usa ka kinuldasan nga tulonggon.” (Ezequiel 33:32) Bisan tuod nakaangay sila sa mga pulong ni Ezequiel, wala sila molihok nga uyon niana. Komosta man karong adlawa? Sa dihang ang dinihogang nahibilin ug ilang mga kauban maisogong nagmantala sa mga mensahe ni Jehova, ang pipila naikag nga mamati bahin sa mga panalangin sa Gingharian, apan dili sila mosanong nga mapabilhon, mahimong mga tinun-an, ug moduyog diha sa buluhatong pagpangani.
10, 11. Sa unang katunga sa ika-20ng siglo, unsay gihimo aron ikamantala ang atong nagaluwas-kinabuhing mensahe, ug unsay mga resulta?
10 Sa laing bahin, daghan ang misanong nga mauyonon sa buluhatong pagpangani ug nakigbahin sa pagmantala sa mga mensahe sa Diyos. Pananglitan, sa panahon sa sunodsunod nga Kristohanong mga kombensiyon gikan sa 1922 hangtod sa 1928, milanog ang mga mensahe sa paghukom batok sa daotang sistema sa mga butang ni Satanas. Gisibya sa mga estasyon sa radyo kining mahukmanong mga pagsaway nga gipahayag sa maong mga kombensiyon. Human niadto, giapod-apod sa katawhan sa Diyos ang minilyong pinatik nga mga kopya bahin niini nga mga mensahe.
11 Sa ulahing bahin sa katuigang 1930, nabuksan ang laing matang sa buluhatong pagsangyaw—manglakaw nga magpanon nga may dalang impormasyon. Sa sinugdan, ang katawhan ni Jehova magsul-ob ug mga plakard nga nagpahibalo sa mga pakigpulong publiko. Sa ulahi, sila nagdalag mga plakard nga may mga eslogan sama sa “Ang relihiyon maoy usa ka lit-ag ug raket” ug “Alagara ang Diyos ug si Kristo nga Hari.” Sa dihang magpanon sila nga manglakaw sa kadalanan, makadani sila ug pagtagad sa mga lumalabay. ‘Dako kinig nahimo nga mailado ang mga Saksi ni Jehova ug sa pagdasig kanila,’ matod sa usa ka igsoon nga nakigbahin kanunay niining buluhatona diha sa puliking kadalanan sa London, Inglaterra.
12. Dugang pa sa mga mensahe sa paghukom sa Diyos, unsa pa ang gimantala nato diha sa atong ministeryo, ug kinsa karon ang nahiusa sa pagsangyaw sa maayong balita?
12 Samtang imantala nato ang mga mensahe sa paghukom sa Diyos, imantala usab nato ang positibong mga bahin sa mensahe sa Gingharian. Ang atong maisogong pagsangyaw sa tibuok yuta motabang kanato sa pagpangita sa mga tawong takos. (Mateo 10:11) Ang kadaghanan sa kataposang mga membro sa dinihogang matang misanong sa malanog nga awhag sa pagpangani sa katuigang 1920 ug 1930. Dayon, sa kombensiyon niadtong 1935, miabot ang maanindot nga balita bahin sa usa ka mahimayaong umaabot alang sa “usa ka dakong panon” sa “ubang mga karnero” sa paraiso sa yuta. (Pinadayag 7:9; Juan 10:16) Gipatalinghogan nila ang mga mensahe sa paghukom sa Diyos ug nahiusa uban sa mga dinihogan sa pagsangyaw sa nagaluwas-kinabuhi nga maayong balita.
13, 14. (a) Unsang paghupay ang atong makuha gikan sa Salmo 126:5, 6? (b) Kon magpadayon kita sa pagpugas ug sa pagbisibis, unsay mahitabo?
13 Dako kaayong kahupayan alang sa mga mamumuo sa Diyos sa pagpangani, ug ilabina niadtong nag-antos sa paglutos, ang mga pulong sa Salmo 126:5, 6: “Kadtong nagapugas ug binhi uban ang mga luha magaani gayod uban ang hugyaw sa kalipay. Ang usa nga sa walay pakyas molakaw, nga magahilak, nga magadala ug usa ka buyot sa binhi, sa walay pakyas moabot uban ang hugyaw sa kalipay, nga magadala sa iyang mga binangan.” Ang mga pulong sa salmista bahin sa pagpugas ug pagpangani nag-ilustrar sa pag-atiman ug pagpanalangin ni Jehova sa nahibilin nga namalik gikan sa pagkaulipon sa karaang Babilonya. Nalipay kaayo sila nga sila nakagawas, apan naghilak tingali sila sa dihang nagpugas ug binhi diha sa umaw nga yuta nga wala matikad sulod sa ilang 70 ka tuig nga pagkadestiyero. Apan, kadtong nagpadayon sa ilang mga buluhaton sa pagpugas ug pagpanukod nakapahimulos sa mga bunga ug katagbawan gikan sa ilang paghago.
14 Makahilak tingali kita sa dihang pagasulayan o sa dihang kita o ang atong mga isigkamagtutuo nag-antos tungod sa pagkamatarong. (1 Pedro 3:14) Diha sa atong buluhatong pagpangani, tingali naglisod kita sa sinugdan tungod kay kita daw walay ikapakitang kalamposan sa atong mga paningkamot diha sa ministeryo. Apan kon magpadayon kita sa pagpugas ug sa pagbisibis, ang Diyos magpatubo sa mga butang, nga kasagarang labaw pa sa atong mga pagdahom. (1 Corinto 3:6) Maayong pagkailustrar kini diha sa mga resulta sa atong pag-apod-apod sa mga Bibliya ug mga publikasyon sa Kasulatan.
15. Paghatag ug pananglitan sa pagkamapuslanon sa Kristohanong mga publikasyon sa buluhatong pagpangani.
15 Tagda ang pananglitan sa usa ka tawo nga ginganlan ug Jim. Sa dihang namatay ang iyang inahan, nakita niya nga lakip sa mga butang sa iyang inahan mao ang usa ka kopya sa librong Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?a Gibasa niya kini nga maikagon. Diha sa usa ka panaghisgot uban sa usa ka Saksi nga miduol kaniya sa dalan, misugot si Jim nga duawon pag-usab, ug kini miresulta ug pagtuon sa Bibliya. Si Jim kusog nga miuswag sa espirituwal, nagpahinungod sa iyang kaugalingon ngadto kang Jehova, ug gibawtismohan. Iyang gisultihan ang ubang mga membro sa iyang pamilya bahin sa iyang nakat-onan. Tungod niini, ang iyang magulang nga babaye ug lalaki nahimong mga Saksi ni Jehova, ug natagamtam ni Jim sa ulahi ang pribilehiyo sa pag-alagad ingong bug-os-panahong boluntaryo sa Bethel sa London.
Gilutos Apan Malipayon
16. (a) Nganong natagamtam ang kalamposan sa buluhatong pagpangani? (b) Unsang pasidaan ang gihatag ni Jesus maylabot sa epekto sa maayong balita, apan uban sa unsang tinamdan nga kita moduol sa mga tawo?
16 Nganong dako ang pag-uswag sa buluhatong pagpangani? Tungod kay ang dinihogang mga Kristohanon ug ang ilang mga kauban nagpatalinghog sa mga instruksiyon ni Jesus: “Ang isulti ko kaninyo sa tago, isulti sa kahayag; ug ang madungog ninyo nga hinagawhaw, iwali gikan sa mga atop.” (Mateo 10:27) Bisan pa niana, makadahom kitag mga kalisod, kay si Jesus nagpasidaan: “Ang igsoon magtugyan sa igsoon ngadto sa kamatayon, ug ang amahan sa iyang anak, ug ang mga anak motindog batok sa mga ginikanan ug magpapatay kanila.” Si Jesus dugang miingon: “Ayaw hunahunaa nga ako mianhi aron sa pagdalag pakigdait sa yuta; ako mianhi aron sa pagdala, dili sa pakigdait, kondili sa espada.” (Mateo 10:21, 34) Si Jesus walay intensiyon sa pagbahinbahin sa panimalay. Apan usahay ang maayong balita may makapabahin nga epekto. Tinuod usab kana sa mga alagad sa Diyos karon. Sa dihang moduaw kita sa mga panimalay, kita walay intensiyon nga magpasugod ug panagbahinbahin. Buot nato nga ang tanan modawat unta sa maayong balita. Busa, maningkamot kita sa pagduol sa tanang membro sa pamilya sa maluloton, mahangawaong paagi nga maghimo sa atong mensahe nga madanihon alang niadtong “hustong nakiling alang sa kinabuhing walay kataposan.”—Buhat 13:48.
17. Sa unsang paagi nalahi kadtong nagtuboy sa pagkasoberano sa Diyos, ug unsa ang usa ka pananglitan niini?
17 Ang mensahe sa Gingharian nagpalahi niadtong nagtuboy sa pagkasoberano sa Diyos. Pananglitan, palandonga kon sa unsang paagi ang atong mga isigkamagsisimba mibarog nga lahi tungod kay sila ‘mibayad kang Cesar sa mga butang ni Cesar apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos,’ sa mga panahon sa Nasodnong Sosyalismo sa Alemanya. (Lucas 20:25) Kasukwahi sa relihiyosong mga lider ug sa gitawag nga mga Kristohanon nga nakig-abin sa mga simbahan sa Kakristiyanohan, ang mga alagad ni Jehova mibarog nga malig-on, nga midumili sa paglapas sa mga prinsipyo sa Bibliya. (Isaias 2:4; Mateo 4:10; Juan 17:16) Si Propesor Christine King, awtor sa librong The Nazi State and the New Religions, miingon: “Batok lamang sa mga Saksi nga wala molampos ang kagamhanan [nga Nazi], kay bisan tuod nakapatay sila ug linibo, ang buluhaton nagpadayon ug sa Mayo 1945 buhi gihapon ang kalihokan sa mga Saksi ni Jehova, samtang nawagtang na ang Nasodnong Sosyalismo.”
18. Unsang tinamdan ang gipakita sa katawhan ni Jehova bisan pa sa paglutos?
18 Talagsaon gayod ang gipakitang tinamdan sa katawhan ni Jehova sa dihang makaatubang sila ug paglutos. Bisag nakadayeg tingali ang sekular nga mga awtoridad sa atong pagtuo, nahibulong sila nga kita wala maghambin ug daotang buot o pagdumot. Pananglitan, ang nangaluwas nga mga Saksi sa Holocaust kasagarang magpahayag ug kalipay ug katagbawan sa dihang mahinumdom sila sa ilang mga kasinatian. Nahibalo sila nga gihatagan sila ni Jehova ug “gahom nga labaw sa kasarangan.” (2 Corinto 4:7) Ang mga dinihogan sa taliwala kanato nakabaton sa pasalig nga ang ilang “mga ngalan nahisulat na sa mga langit.” (Lucas 10:20) Ang ilang paglahutay nakapatunghag paglaom nga dili motultol sa kahigawad, ug ang matinumanong mga mamumuo sa pagpangani nga may yutan-ong palaaboton adunay pagtuo nga sama niana.—Roma 5:4, 5.
Paglahutay Diha sa Buluhatong Pagpangani
19. Unsang epektibong mga paagi ang gigamit diha sa Kristohanong ministeryo?
19 Kon hangtod kanus-a nga tugotan kita ni Jehova nga makigbahin sa mahulagwayong buluhaton sa pagpangani pagatan-awon pa. Sa kasamtangan, atong hinumdoman nga ang mga mangangani adunay espesipikong mga paagi sa pagbuhat sa ilang buluhaton. Sa susama, makaseguro kita nga ang atong pagkamatinumanon sa paggamit sa nasulayan nang mga paagi sa pagsangyaw epektibo. Gisultihan ni Pablo ang mga isigka-Kristohanon: “Ako nangaliyupo kaninyo, mahimong mga tigsundog kanako.” (1 Corinto 4:16) Sa dihang nakigkita si Pablo sa mga ansiyano sa Efeso sa Miletus, iyang gipahinumdoman sila nga siya wala magpugong sa pagtudlo kanila “sa publiko ug sa balay ug balay.” (Buhat 20:20, 21) Ang kauban ni Pablo nga si Timoteo nakakat-on sa mga paagi sa apostol ug busa makatudlo niini sa mga taga-Corinto. (1 Corinto 4:17) Gipanalanginan sa Diyos ang mga paagi sa pagpanudlo ni Pablo, sama nga iyang panalanginan usab ang atong paglahutay diha sa pagsangyaw sa maayong balita sa publiko ug sa balay ug balay, sa mga pagbalikduaw, sa mga pagtuon sa Bibliya diha sa balay, ug sa bisan diin nga makaplagan ang mga tawo.—Buhat 17:17.
20. Sa unsang paagi gipakita ni Jesus nga ania na ang dagayang espirituwal nga pagpangani, ug sa unsang paagi tinuod kini sa dili pa dugayng katuigan?
20 Human makasangyaw sa babayeng Samaritanhon duol sa Sicar sa 30 K.P., naghisgot si Jesus bahin sa espirituwal nga pagpangani. Iyang gisultihan ang iyang mga tinun-an: “Iyahat ang inyong mga mata ug lantawa ang kaumahan, nga kini puti na aron anihon. Ang mag-aani nagadawat na sa suhol ug nagatigom na sa bunga alang sa kinabuhing walay kataposan, mao nga ang magpupugas ug ang mag-aani duyog nga magmaya.” (Juan 4:34-36) Tingali nakita na ni Jesus ang epekto sa iyang pagpakigsulti sa babayeng Samaritanhon, kay daghan ang nagpakitag pagtuo kaniya tungod sa iyang pagpamatuod. (Juan 4:39) Sa dili pa dugayng katuigan, gikuha sa daghang nasod ang mga pagdili sa mga Saksi ni Jehova o naghatag kanila ug legal nga pag-ila, busa nagbukas ug bag-ong mga natad sa pagpangani. Tungod niana nagpadayon ang dagayang espirituwal nga pagpangani. Ngani, sa tibuok yuta, nasinati ang tugob nga mga panalangin samtang malipayon kitang magpadayon sa pagpakigbahin diha sa espirituwal nga pagpangani.
21. Nganong kita adunay katarongan nga magpadayon ingong malipayong mga mamumuo sa pagpangani?
21 Sa dihang hinog na ang mga alanihon ug andam na nga anihon, ang mga mamumuo kinahanglang molihok dayon. Kinahanglang mangani sila nga walay paglangan. Karong panahona, kita kinahanglang magkugi ug uban ang pagbati sa pagkadinalian tungod kay kita nagkinabuhi na “sa panahon sa kataposan.” (Daniel 12:4) Oo, makaatubang kitag mga pagsulay, apan adunay mas dako pa nga pagpangani alang sa mga magsisimba ni Jehova sukad masukad. Busa adlaw na kini sa pagmaya. (Isaias 9:3) Nan, ingong malipayong mga magbubuhat, magpadayon kita diha sa buluhatong pagpangani!
[Footnote]
a Gipatik ug giapod-apod sa mga Saksi ni Jehova.
Unsaon Nimo Pagtubag?
• Sa unsang paagi gitubag sa Agalon sa pagpangani ang pangamuyo alang sa dugang nga mga mamumuo?
• Bisag kita “pagadumtan,” unsang disposisyon ang angay natong huptan?
• Nganong malipayon kita bisag kita ginalutos?
• Nganong angay kitang molahutay sa buluhatong pagpangani uban ang pagkadinalian?
[Mga hulagway sa panid 16, 17]
Kadtong nagapakigbahin sa espirituwal nga pagpangani gipaluyohan sa manulonda
[Hulagway sa panid 18]
Ang pagpanglakaw nga magpanon nga may dalang impormasyon nakadani ug pagtagad sa kadaghanan bahin sa mensahe sa Gingharian
[Hulagway sa panid 18]
Kita nagapugas ug nagabisibis, apan ang Diyos ang nagapatubo