Ipuno sa Inyong Kahibalo ang Pagpugong-sa-Kaugalingon
“Ipuno . . . sa inyong kahibalo ang pagpugong-sa-kaugalingon.”—2 PEDRO 1:5-8.
1. Daghang suliran sa tawo ang miresulta gumikan sa unsang kakulang sa katakos?
PANAHON sa usa ka dakong kampanya batok sa pag-abuso sa droga, ang mga batan-on sa Tinipong Bansa gitambagan: “Moingon lamang ug dili.” Pagkalabi pang maayo unta ang situwasyon kon ang tanan dili lamang moingon ug dili sa pag-abuso sa droga kondili usab sa sobrang pag-inom, sa dili-maalamon o imoral nga mga estilo sa kinabuhi, sa dili-matinud-anong mga batasan sa negosyo, ug “sa mga tinguha sa unod”! (Roma 13:14) Apan, kinsa may moingon nga sayon ra ang pag-ingon ug dili?
2. (a) Unsang mga pananglitan sa Bibliya ang nagpakita nga ang kalisod sa pag-ingon ug dili nahitabo na kanhi? (b) Kining maong mga pananglitan angayng magdasig kanato sa pagbuhat sa unsa?
2 Tungod kay ang tanang dili-hingpit nga mga tawo nalisdan sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon, angay kitang maikag sa pagkahibalo kon sa unsang paagi makadaog sa bisan unsang personal nga pagpakigbugno nga atong giatubang. Gisultihan kita sa Bibliya bahin sa mga tawo kaniadto nga nanglimbasog sa pag-alagad sa Diyos apan usahay nalisdan sa pag-ingon lamang ug dili. Hinumdomi si David ug ang iyang sala nga pagpanapaw uban kang Batseba. Misangpot kini sa kamatayon sa ilang anak nga gipanamkon sa pagpanapaw ug sa bana ni Batseba, nga parehong inosente. (2 Samuel 11:1-27; 12:15-18) O hunahunaa si apostol Pablo, kinsa dayag nga miangkon: “Kay ang maayo nga buot nakong buhaton wala nako buhata, apan ang daotan nga dili nako buot buhaton mao ang akong ginabuhat.” (Roma 7:19) Ikaw ba usahay mibati ug susama niana nga kahigawad? Si Pablo nagpadayon: “Nahimuot gayod ako sa balaod sa Diyos sumala sa akong pagkatawo sa sulod, apan nakita ko sa akong mga sangkap ang laing balaod nga nakigbugno batok sa balaod sa akong hunahuna ug nagbihag kanako ngadto sa balaod sa sala nga ania sa akong mga sangkap. Alaot ako nga tawo! Kinsa ang magluwas kanako gikan sa lawas nga nahiagom niini nga kamatayon?” (Roma 7:22-24) Ang mga pananglitan sa Bibliya angayng magpalig-on sa atong determinasyon nga dili gayod mohunong sa atong pagpakigbisog aron mas makapugong sa kaugalingon.
Pagpugong-sa-Kaugalingon, Usa ka Leksiyon nga Angayng Makat-onan
3. Ipatin-aw kon nganong dili kita makadahom nga sayon ra ang pagpadayag ug pagpugong-sa-kaugalingon.
3 Ang pagpugong-sa-kaugalingon, nga naglakip sa katakos sa pag-ingon ug dili, gihisgotan diha sa 2 Pedro 1:5-7 lakip sa pagtuo, kaligdong, kahibalo, pagkamainantoson, diyosnong pagkamahinalaron, inigsoong pagbati, ug gugma. Walay usa niining ubang maayo nga mga hiyas ang bug-os nga dala sa pagkatawo. Kini kinahanglang ugmaron. Aron mapadayag kini sa mas dakong sukod, gikinahanglan ang determinasyon ug paningkamot. Busa angay ba natong dahomon nga mas sayon ugmaron ang pagpugong-sa-kaugalingon?
4. Nganong daghan ang mibati nga sila walay problema sa pagpugong-sa-kaugalingon, apan unsay gipakita niini?
4 Tinuod, milyonmilyong tawo ang mobati tingali nga wala silay problema labot sa pagpugong-sa-kaugalingon. Sila nagkinabuhi sumala sa ilang gusto, nga tinuyo o dili tinuyo nga nagagawi sumala sa mga diktar sa ilang dili-hingpit nga unod ug wala kaayo maghunahuna sa mga sangpotanan—ngadto sa ilang kaugalingon o sa uban. (Judas 10) Ang kakulag katakos ug kaandam sa pag-ingon ug dili mas dayag karon kay sukad masukad. Kini nagpaila nga kita nagkinabuhi na gayod sa “kataposang mga adlaw” nga bahin niana si Pablo naghisgot sa dihang siya nagtagna: “Moabot ang makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon. Kay ang mga tawo unya magmahigugmaon sa ilang kaugalingon, magmahigugmaon sa salapi, mapagawalon, mapahitas-on, mapasipalahon, . . . walay pagpugong-sa-kaugalingon.”—2 Timoteo 3:1-3.
5. Nganong ang mga Saksi ni Jehova naikag sa ulohan bahin sa pagpugong-sa-kaugalingon, ug unsang tambag ang epektibo gihapon?
5 Ang mga Saksi ni Jehova nakaamgo gayod sa hagit nga gipatungha sa panginahanglan ug pagpugong-sa-kaugalingon. Sama kang Pablo, sila nahibalo bahin sa pagpakigbisog tali sa tinguha sa pagpahimuot sa Diyos pinaagi sa pagkinabuhi sumala sa iyang mga sukdanan ug sa dalan nga mahimong iawhag sa ilang dili-hingpit nga unod nga subayon. Tungod niini dugay na silang naikag kon unsaon pagdaog niining maong pakigbugno. Balik niadtong 1916, ang usa ka gula sa magasin nga imong ginabasa karon naghisgot bahin sa “hustong dalan nga atong subayon aron mapugngan ang atong kaugalingon, atong hunahuna, atong mga pulong ug atong panggawi.” Gisugyot niini nga hinumdoman ang Filipos 4:8. Ang tambag sa Diyos nianang maong teksto epektibo gihapon, bisan tuod ug gihatag kana mga 2,000 ka tuig na kanhi ug lagmit mas lisod nga sundon karon kay sa panahon sa pagsulat niini o sa 1916. Bisan pa niana, ang mga Kristohanon nanglimbasog gayod sa pag-ingon ug dili sa kalibotanong mga tinguha, nga nahibalo nga sa pagbuhat niana, sila nag-ingon ug oo sa ilang Maglalalang.
6. Nganong wala kitay katarongan nga mawad-ag paglaom samtang nag-ugmad sa pagpugong-sa-kaugalingon?
6 Ang pagpugong-sa-kaugalingon gihisgotan diha sa Galacia 5:22, 23 ingong bahin sa “bunga sa [balaang] espiritu.” Kon gipasundayag nato kining hiyasa uban sa “gugma, kalipay, pakigdait, hataas-nga-pailob, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, [ug] kalumo,” makabenepisyo gayod kita. Pinaagi sa pagbuhat niana mapugngan kita, sumala sa giingon ni Pedro, sa pagkahimong “dili aktibo o dili-mabungahon” sa atong pag-alagad sa Diyos. (2 Pedro 1:8) Apan dili kita angayng mawad-ag paglaom o maghukom sa atong kaugalingon kon kining mga hiyasa dili nato mapasundayag dayon ug sa bug-os nga paagi sumala sa atong gusto. Lagmit namatikdan nimo nga sa tunghaan ang usa ka estudyante mas daling makakat-on kay sa lain. O diha sa trabahoan ang usa ka tawo mas daling makakat-on ug bag-ong trabaho kay sa mga isigkatrabahante. Sa susama, ang uban mas daling makakat-on ug magpasundayag sa Kristohanong mga hiyas kay sa uban. Ang hinungdanong butang mao ang pag-ugmad sa diyosnong mga hiyas sa labing maayo nga atong maarangan. Mahimo nato kini pinaagi sa pagpahimulos gayod sa tabang nga gitagana ni Jehova pinaagi sa iyang Pulong ug kongregasyon. Ang kapaspas sa pagkab-ot sa atong tumong mas menos ug importansiya kon itandi sa determinadong mga paningkamot sa pagpadayon sa pag-uswag.
7. Unsay nagpakita nga hinungdanon ang pagpugong-sa-kaugalingon?
7 Bisan pag gilista nga kataposan diha sa mga hiyas nga gipatungha sa espiritu, ang pagpugong-sa-kaugalingon dili gayod menos ug importansiya kon itandi sa uban. Hinungdanon kaayo kini. Angay natong hinumdoman nga ang tanang “mga buhat sa unod” malikayan kon kita dunay hingpit nga pagpugong-sa-kaugalingon. Bisan pa niana, ang dili-hingpit nga mga tawo daling mahaylo sa paghimo sa usa ka matang sa “mga buhat sa unod . . . , pakighilawas, kahugawan, malaw-ayng panggawi, idolatriya, pagbuhat sa espiritismo, mga pagdumtanay, panag-away, pangabugho, mga pagsinta sa kasuko, mga pakigtigi, mga pagkabahinbahin, mga sekta.” (Galacia 5:19, 20) Busa kinahanglang padayon kitang makigbugno, nga determinadong wagtangon ang negatibong mga hilig gikan sa kasingkasing ug hunahuna.
Ang Uban Adunay Linaing Pakigbisog
8. Unsang mga kahimtang ang naghimo sa pagpugong-sa-kaugalingon nga ilabinang malisod alang sa pipila?
8 Ang ubang mga Kristohanon mas nalisdan sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon kay sa uban. Ngano? Ang pagbansay sa ginikanan o kanhing mga kasinatian makapalisod tingali niana. Kon ang pag-ugmad ug pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon morag dili nato problema, angay kitang malipay. Apan kinahanglang magmabination ug magmasinaboton gayod kita sa dihang makiglabot niadtong mas nalisdan sa pagpasundayag niana, bisan pag ang ilang kakulang sa pagpugong-sa-kaugalingon mopahinabog suliran kanato. Tungod sa atong pagkadili-hingpit, kinsa kanato ang dunay rason nga magpakamatarong-sa-kaugalingon?—Roma 3:23; Efeso 4:2.
9. Unsang mga kahuyangan ang nabatonan sa uban, ug kanus-a bug-os nga mabuntog kining maong mga kahuyangan?
9 Sa pag-ilustrar: Kita tingali nahibalo nga ang pipila ka isigka-Kristohanon nga mihunong na sa pagtabako o sa paggamit ug makapausab-sa-hunahuna nga mga droga usahay kusganon gihapon tingaling mangandoy niana. O ang uban nalisdan sa paglimite sa ilang pagkaon o pag-inom ug alkoholikong mga ilimnon. Ang uban nalisdan sa pagbantay sa ilang dila, mao nga subsob silang mapandol sa pulong. Aron mabuntog ang maong mga kahuyangan gikinahanglan ang makugihong paningkamot sa pag-ugmad sa pagpugong-sa-kaugalingon. Ngano? Ang Santiago 3:2 realistikanhong miangkon: “Kitang tanan mangapandol sa makadaghan. Kon adunay dili mapandol sa pulong, siya usa ka tawong hingpit, nga makahimo usab sa pagrenda sa iyang tibuok lawas.” Ang uban pa adunay kusganong agda nga mosugal. O malisdan tingali sila sa pagkontrolar sa ilang kasuko. Dili dayon makat-onan ang pagbuntog nga malamposon niini o sa susama nga mga kahuyangan. Bisan tuod makahimo kita ug hinungdanong pag-uswag karon, ang sayop nga mga tinguha mawagtang lamang sa dayon kon mahingpit na kita. Sa kasamtangan, ang pagpanglimbasog sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon motabang kanato sa paglikay nga mahibalik sa usa ka makasasalang paagi sa pagkinabuhi. Samtang magpadayon ang pakigbisog, tabangan nato ang usag usa nga dili mohunong.—Buhat 14:21, 22.
10. (a) Nganong ang pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon diha sa seksuwal nga mga butang ilabinang malisod alang sa pipila? (b) Unsang dakong kausaban ang gihimo sa usa ka brader? (Tan-awa ang kahon sa panid 16.)
10 Ang laing bahin diin nalisdan ang pipila sa pagpugong-sa-kaugalingon maoy labot sa seksuwalidad. Sa kaugalingon niini, ang tawhanong seksuwalidad maoy bahin sa paagi nga kita gihimo ni Jehova nga Diyos. Bisan pa niana, ang uban ilabinang nalisdan sa paghupot sa sekso diha sa hustong dapit niini, nga kaharmonya sa mga sukdanan sa Diyos. Ang ilang kalisdanan tingali misamot pa tungod kay sila adunay talagsaon nga puwersadong seksuwal nga agda. Nagpuyo kita sa usa ka nabuang-sa-sekso nga kalibotan nga mahiligon sa pagpukaw sa pangibog sa daghang paagi. Kini magpatunghag dakong problema alang sa mga Kristohanon nga gustong magpabiling tagsaanon—labing menos sa usa ka panahon—aron sa pag-alagad sa Diyos nga walay kabaldahan sa kaminyoon. (1 Corinto 7:32, 33, 37, 38) Apan kaharmonya sa sugo sa Kasulatan nga “mas maayong magminyo kay sa mag-uros-uros sa pangibog,” sila tingali makahukom sa pagminyo, nga tinong dungganon usab. Sa samang panahon, sila determinadong magminyo “lamang diha sa Ginoo,” sumala sa gitambag sa Kasulatan. (1 Corinto 7:9, 39) Makaseguro kita nga si Jehova malipay tungod sa ilang kaikag nga bayawon ang iyang matarong nga mga prinsipyo. Ang ilang mga isigka-Kristohanon nag-isip nga usa ka kalipay nga makig-uban sa matuod nga mga magsisimba nga ingon nianag moral nga mga sukdanan ug integridad.
11. Sa unsang paagi kita makatabang sa usa ka igsoong lalaki o babaye nga gustong magminyo apan wala pa maminyo?
11 Komosta kon walay makita nga haom nga kapikas? Handurawa ang lagmit nga bationg kahigawad sa usa ka tawo nga gustong magminyo apan wala pa maminyo! Tingali makita niya ang iyang mga higala nga nangaminyo ug nakakab-ot ug usa ka sukod sa kalipay, samtang siya nangita pa gihapon ug angayan nga kapikas. Alang sa uban nga anaa sa maong situwasyon, ang mahugaw nga batasan sa masturbasyon mahimong usa ka nagapadayong problema. Sa bisan unsang kahimtang, walay Kristohanon nga sa dili tinuyo gustong mopaluya sa lain nga nakigbisog sa pagpabiling putli. Nga wala tuyoa kita basin makapaluya kaniya kon kita mohimog dili-mahunahunaong mga komento sama sa, “Kanus-a man ka magminyo?” Tingali gisulti kana nga walay daotang tuyo, apan pagkalabing maayo pa nga kita magpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon sa diwa sa pagbantay sa atong dila! (Salmo 39:1) Kadtong anaa sa atong taliwala nga nagpabiling putli samtang tagsaanon pa takos sa atong mainiton kaayong komendasyon. Inay kay mosulti ug mga butang nga makapaluya, kita makapanlimbasog nga mahimong makapadasig. Pananglitan, makapaningkamot kita sa paglakip sa mga tagsaanon sa dihang usa ka gamayng grupo sa mga hamtong ang magkauban aron sa pagpangaon o alang sa maayong Kristohanong panag-ubanay.
Pagpugong-sa-Kaugalingon Diha sa Kaminyoon
12. Nganong ang usa ka sukod sa pagpugong-sa-kaugalingon gikinahanglan bisan niadtong mga minyo na?
12 Ang pagkahimong minyo dili awtomatikong magwagtang sa panginahanglan sa pagpugong-sa-kaugalingon maylabot sa sekso. Pananglitan, ang seksuwal nga mga panginahanglan sa bana ug asawa hayan dako kaayog kalainan. O ang kahimtang sa lawas sa usa ka kapikas usahay makapalisod o makapaimposible pa sa normal nga seksuwal nga mga relasyon. Tingali tungod sa nangaging mga kasinatian, ang usa ka kapikas malisdan sa pagtuman sa sugo: “Ihatag sa bana ngadto sa iyang asawa ang nahiangay kaniya; apan buhaton usab sa asawa ang sama ngadto sa iyang bana.” Sa maong situwasyon, ang laing kapikas mahimong magkinahanglan sa pagpasundayag ug dugang pagpugong-sa-kaugalingon. Apan mahimong itisok nila sa hunahuna ang mahigugmaong tambag ni Pablo ngadto sa minyong mga Kristohanon: “Ayaw kamo paghinikaway sa usag usa labot niini, gawas kon nagkauyonay ang usag usa sulod sa usa ka tinudlong panahon, aron makagahin kamo ug panahon sa pag-ampo ug managduolay pag-usab, aron si Satanas dili magsigeg tental kaninyo tungod sa inyong kawalay-pagpugong-sa-kaugalingon.”—1 Corinto 7:3, 5.
13. Unsay atong mahimo alang niadtong nakigbisog sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon?
13 Pagkamapasalamaton sa mga magtiayon kon silang duha nakakat-on sa pagpasundayag ug hustong pagpugong-sa-kaugalingon niining labing pribadong relasyon. Sa samang higayon, angay nilang ipakita ang pagkamasinaboton ngadto sa mga isigkamagsisimba nga nanglimbasog gihapon sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon nianang bahina. Dili gayod nato kalimtan ang pag-ampo nga si Jehova maghatag unta sa atong espirituwal nga mga igsoon ug hait nga panabot, kaisog, ug determinasyon sa pagpadayon sa ilang pagpakigbugno sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon ug sa paghimog mga lakang aron mabuntog ang dili-angayng mga tinguha.—Filipos 4:6, 7.
Padayon sa Pagtabang sa Usag Usa
14. Nganong angay kitang magmaluluy-on ug magmasinaboton sa mga isigka-Kristohanon?
14 Usahay, malisdan tingali kita sa pagsabot sa mga isigka-Kristohanon nga nanglimbasog sa pagpakita ug pagpugong-sa-kaugalingon diha sa usa ka kahuyangan nga dili nato problema. Apan ang mga tawo lainlain ug kinaiya. Ang uban daling madaog sa pagbati; ang uban dili. Ang uban medyo sayonan sa pagkontrolar sa ilang kaugalingon, nga wala kaayo malisdi sa pagpugong-sa-kaugalingon. Ang uban mas nalisdan. Apan, hinumdomi nga ang usa ka tawong nakigbisog dili daotang tawo. Ang mga isigka-Kristohanon nagkinahanglan sa atong pagsabot ug kaluoy. Ang atong kalipay nalangkit samtang kita nagpadayon sa pagpakitag kaluoy niadtong nakigbisog gihapon sa pagpauswag sa ilang pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon. Makita nato kana diha sa giingon ni Jesus sa Mateo 5:7.
15. Nganong ang giingon sa Salmo 130:3 makapahupay maylabot sa pagpugong-sa-kaugalingon?
15 Dili gayod nato buot nga masayop sa paghukom sa usa ka isigka-Kristohanon nga sa usa ka okasyon napakyas sa pagpasundayag sa Kristohanong personalidad. Pagkamakapadasig ang pagkahibalo nga gawas pa sa pagkakita sa usa ka higayon nga kita tingali napakyas, si Jehova nakakita sa daghang panahon nga kita wala mapakyas, bisan pag kining tanan wala mamatikdi sa mga isigka-Kristohanon. Makapahupay kaayo ang paghinumdom sa giingon sa Salmo 130:3: “Kon mga kasaypanan mao pa ang imong gibantayan, Oh Jah, Oh Jehova, kinsa ba ang makabarog?”
16, 17. (a) Sa unsang paagi ikapadapat nato ang Galacia 6:2, 5 maylabot sa pagpugong-sa-kaugalingon? (b) Unsay sunod nga konsiderahon nato bahin sa pagpugong-sa-kaugalingon?
16 Aron makapahimuot kang Jehova, ang matag usa kanato kinahanglang mag-ugmad sa pagpugong-sa-kaugalingon, apan makaseguro kita sa tabang sa atong Kristohanong mga igsoon. Bisan tuod ang matag usa kanato kinahanglang mopas-an sa iyang kaugalingong responsibilidad, kita giawhag nga magtinabangay sa usag usa sa pagbuntog sa mga kahuyangon. (Galacia 6:2, 5) Mapabilhan nato ang ginikanan, kapikas, o higala nga nagpugong kanato sa pag-adto sa mga dapit nga dili nato angayng adtoan, sa pagtan-aw sa mga butang nga dili nato angayng tan-awon, o sa pagbuhat sa mga butang nga dili nato angayng buhaton. Siya nagtabang kanato sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon, ang katakos sa pag-ingon ug dili ug magmadeterminado niana!
17 Daghang Kristohanon ang tingali mouyon sa atong gihisgotan karon bahin sa pagpugong-sa-kaugalingon, apan bation tingali nila nga sila mismo dako pag pauswagon. Buot nilang magpakitag pagpugong-sa-kaugalingon sa mas bug-os pa nga paagi, sa gilapdon nga ilang gituohan nga makataronganong dahomon sa dili-hingpit nga mga tawo. Mibati ka ba ug susama niana? Nan, unsa may imong mahimo sa pag-ugmad niining maong bahin sa bunga sa espiritu sa Diyos? Ug sa unsang paagi ang imong paghimo niini makatabang kanimo sa pagkab-ot sa imong layog-abot nga mga tumong ingong Kristohanon? Tan-awon nato sa sunod nga artikulo.
Nahinumdom Ka Ba?
Nganong ang Pagpugong-sa-Kaugalingon . . .
• hinungdanong ugmaron sa mga Kristohanon?
• ilabinang malisod alang sa uban?
• kinahanglanon diha sa kaminyoon?
• usa ka hiyas diin kita mahimong magtinabangay sa usag usa nga maugmad?
[Kahon/Hulagway sa panid 16]
Nakakat-on Siya sa Pag-ingon ug Dili
Usa sa mga Saksi ni Jehova nga nagpuyo sa Alemanya nagtrabaho ingong klerk sa teknikal nga komunikasyon. Apil sa iyang trabaho ang pagbantay sa mga 30 ka lainlaing mga programa sa telebisyon ug radyo. Sa dihang nahitabo ang mga kabaldahan, kinahanglang tan-awon niya ang maong programa aron mapunting niya ang problema. Matod niya: “Ang mga kabaldahan daw halos kanunayng mahitabo sa dili angayng panahon, sa dihang ang mga esena sa kapintasan o sekso maoy gipasalida. Ang dili-maayong mga esena morag nagpabilin sa akong hunahuna sulod sa daghang adlaw ug usahay sulod sa daghang semana, nga daw natisok na kini sa akong utok.” Miangkon siya nga kini may negatibong epekto sa iyang espirituwalidad: “Initon ako ug ulo, busa ang mga esena sa kapintasan nakapalisod kanako sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon. Ang mga esena sa pagpakigsekso nagpahinabog tensiyon tali nako ug sa akong asawa. Adlaw-adlaw akong nakigbugno niini. Aron dili mapildi sa pakigbugno, mihukom ko sa pagpangitag laing trabaho, bisan pag gamay ra kinig suweldo. Di pa dugay nakakita kog trabaho. Natuman ang akong pangandoy.”
[Mga hulagway sa panid 15]
Ang kahibalo nga mabatonan gikan sa pagtuon sa Bibliya motabang kanato sa pagpasundayag ug pagpugong-sa-kaugalingon