Panagtrato nga Moresultag Maalamon nga Desisyon

1-2. Unsay giingon sa uban bahin sa panagtrato?

MAKAPALIPAY ug eksayting kaayo ang panagtrato. Kon naa kay trato karon, segurado nga gusto nimong molampos mo. Ug mao nay naeksperyensiyahan sa daghan. Si Tsion,a sister nga taga-Ethiopia miingon: “Ang usa sa pinakamalipayon nga bahin sa akong kinabuhi mao ang panahon nga nagkauyab na mi sa akong bana. Usahay, seryoso ang among hisgotan. Pero usahay pod, mag-estorya ra mig kataw-anan. Nalipay gyod ko dihang akong nakita nga siya na gyod ang para nako ug nga gimahal pod ko niya.”

² Sa laing bahin, si Alessio, brader nga taga-Netherlands miingon, “Nalipay kaayo ko niadtong trato pa mi sa akong asawa kay mas nailhan nako siya. Pero nakaagi pod mig mga problema.” Niining artikuloha, atong hisgotan ang pipila ka posibleng problema, apil na ang pipila ka prinsipyo sa Bibliya nga makatabang aron molampos ang panagtrato. Hisgotan pod nato kon unsay himoon sa mga igsoon aron masuportahan ang managtrato.

ANG KATUYOAN SA PANAGTRATO

 3. Unsay katuyoan sa panagtrato? (Proverbio 20:25)

³ Bisag makapalipay ang panagtrato, seryoso pod ni kay mao ni ang panahon nga susihon sa duha kon magminyo ba gyod sila. Sa adlaw sa kasal, ang managtrato manaad kang Jehova nga higugmaon ug tahoron nila ang usag usa samtang silang duha buhi. Maong sa dili pa sila mohimog bisan unsang panaad, ilabina ang panaad sa kaminyoon, kinahanglang hunahunaon una nila pag-ayo kon unsay ilang himoong desisyon. (Basaha ang Proverbio 20:25.) Ang panagtrato maghatag nilag kahigayonan nga magkailhanay ug makahimog maalamong desisyon. Usahay kana nga desisyon mao ang pagminyo; usahay pod, ang pagbulag. Kon magbulag sila, wala na magpasabot nga napakyas ang ilang panagtrato. Hinuon, natabangan sila niini nga makahimog maalamong desisyon—nga maoy katuyoan sa ilang panagtrato.

 4. Nganong kinahanglan nga naa tay hustong panghunahuna bahin sa panagtrato?

⁴ Importante nga naa tay hustong panghunahuna bahin sa panagtrato. Ngano? Kon ang mga tagsaanon naay hustong panghunahuna bahin ani, dili sila makigdeyt sa usa nga wala silay intensiyon nga minyoan. Pero dili lang mga tagsaanon ang kinahanglan nga naay hustong panghunahuna bahin ani, kondili kitang tanan. Pananglitan, ang uban nagdahom nga kon ang lalaki ug babaye trato na, magminyo gyod sila. Unsay epekto ani sa mga tagsaanon? Si Melissa, single nga sister sa United States, miingon kon unsay iyang naobserbahan: “Grabe kaayo ang presyur nga gibati sa mga managtrato nga Saksi. Tungod ana, mahadlok na hinuon ang uban nga magbulag bisag nakita nila nga dili gyod sila ang angay sa usag usa. Ang uban pong mga single dili na lang gyod makigtrato. Maka-stress gyod ni nga mga presyur.”

ILAILAHA PAG-AYO ANG USAG USA

5-6. Unsay angayng paningkamotan sa managtrato nga mahibaloan bahin sa usag usa? (1 Pedro 3:4)

⁵ Kon naa kay trato, unsay makatabang ninyo nga magdesisyon kon magminyo ba o dili? Ilailaha pag-ayo ang usag usa. Tingali naa na kay nahibaloan bahin niya sa wala pa mo magkauyab. Pero karon, naa kay kahigayonan nga mahibaloan kon unsay naa sa iyang “kasingkasing,” buot pasabot, ang iyang sulod nga pagkatawo. (Basaha ang 1 Pedro 3:4.) Apil ani ang pagkahibalo sa iyang espirituwalidad, personalidad, ug panghunahuna. Sa ngadtongadto, kinahanglang masayran na nimo ang tubag sa mga pangutana sama sa: ‘Mahimo kaha siyang maayong kapikas para nako?’ (Prov. 31:​26, 27, 30; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Mahatag ba gyod namo ang emosyonal nga panginahanglan sa usag usa? Kaya ba nakong dawaton ang iyang mga pagkadili-hingpit?’b (Roma 3:23) Samtang mas magkailhanay mo, hinumdomi ni: Dili kinahanglan nga magkaparehas mo sa daghang butang aron makaingon mo nga parison mo; ang importante, kamao mong mo-adjust sa inyong mga kalainan.

⁶ Unsa pay angay nimong mahibaloan bahin sa imong trato? Sa dili pa molalom pag-ayo ang imong gibati para niya, puwede tingali ninyong hisgotan ang importanteng mga butang, sama sa inyong mga tumong. Pero komosta ang bahin sa personal nga mga butang sama sa kahimtang sa panglawas, pinansiyal nga mga problema, o mga nahitabo kaniadto nga nakahatag nimog trauma? Dili kinahanglan nga hisgotan ninyo ni sa sinugdanan pa lang sa inyong panagtrato. (Itandi ang Juan 16:12.) Kon dili pa ka andam motubag ug personal kaayo nga mga pangutana, ingna siya. Pero sa ngadtongadto, ang imong potensiyal nga kapikas kinahanglan pong mahibalo bahin ani aron makahimo siyag maayong desisyon. Maong moabot gyod ang panahon nga kinahanglan kang mosulti.

 7. Sa unsang paagi mas magkailhanay ang managtrato? (Tan-awa sab ang kahong “Kon ang Imong Trato naa sa Layo.”) (Tan-awa sab ang mga hulagway.)

⁷ Unsaon nimo pagkahibalo kon unsay sulod nga pagkatawo sa imong trato? Ang usa sa pinakamaayong paagi mao ang pagsulti kon unsa gyoy inyong gibati ug gihunahuna. Mahimo ninyo ni kon mangutana mo ug maminaw pag-ayo. (Prov. 20:5; Sant. 1:19) Maong makatabang kon naa moy himoon aron magkaestoryahanay mo, sama sa pagpangaon, paglakawlakaw sa publikong lugar, ug pagsangyaw nga magkauban. Mas magkailhanay pod mo kon makig-uban mo sa inyong mga higala ug pamilya. Dugang pa, pagplanog mga kalihokan aron maobserbahan ninyo ang usag usa—kon sa unsang paagi makiglabot ang matag usa ninyo sa lainlaing mga tawo sa lainlaing kahimtang. Matikdi kon unsay gihimo ni Aschwin nga taga-Netherlands niadtong uyab pa sila ni Alicia. Siya miingon: “Nagplano mig mga kalihokan aron mas magkailhanay mi. Kasagaran simple ra ni nga mga kalihokan, sama sa pag-andam ug pagkaon o paghimo sa mga buluhaton nga magkauban. Tungod ana, nakita namo ang among maayong mga hiyas ug mga kahuyangan.”

 8. Unsay kaayohan kon ang managtrato mag-uban sa pagtuon?

⁸ Magkailhanay pod mo kon magtuon mog mga topiko sa Bibliya nga magkauban. Kon maminyo na mo, kinahanglan mong mogahin ug panahon para sa pamilyahanong pagsimba aron apil gyod ang Diyos sa inyong kaminyoon. (Eccl. 4:12) Maong karon nga trato mo, unsa kaha kon mag-eskedyul mog panahon nga mag-uban sa pagtuon? Siyempre ang managtrato dili pa pamilya, ug ang brader dili pa mao ang ulo sa sister. Pero kon regular mong mag-uban sa pagtuon, mas mailhan ninyo ang espirituwalidad sa usag usa. Si Max ug Laysa, magtiayon nga taga-United States, naay nakita nga lain pang kaayohan. Si Max miingon: “Sa sugod pa lang sa among panagtrato, gitun-an na namo ang mga publikasyon bahin sa panagtrato, kaminyoon, ug kinabuhing minyo. Tungod ato, nagkaestorya mi bahin sa daghang importanteng mga butang nga lisod untang hisgotan kon wala to nga mga publikasyon.”

UBANG BUTANG NGA ANGAYNG KONSIDERAHON

 9. Unsay angayng konsiderahon sa duha aron makadesisyon sila kon kinsay sultihan bahin sa ilang panagtrato?

⁹ Kinsay angay ninyong sultihan bahin sa inyong panagtrato? Inyoha nang desisyon. Kon bag-o pa mong nagkauyab, tingali makadesisyon mo nga gamay lang ang inyong sultihan. (Prov. 17:27) Pinaagi ana, mahimong malikayan ninyo ang wala kinahanglanang mga pangutana ug mga presyur. Pero kon wala pod moy sultihan, basin magtagotago na hinuon mo kay mahadlok mong mahibaloan sa uban. Peligroso na. Maong maayo gyod nga mosulti mo niadtong makahatag ninyog maayong tambag ug praktikal nga tabang. (Prov. 15:22) Pananglitan, puwede ninyong sultihan ang inyong pamilya, hamtong nga mga higala, o mga ansiyano.

10. Unsay puwedeng himoon sa managtrato aron magpabilin silang hinlo sa moral? (Proverbio 22:3)

¹⁰ Unsay inyong himoon aron magpabiling hinlo ang inyong relasyon? Samtang magkalalom ang inyong mga pagbati, natural lang nga mas magkasuod mo. Unsay makatabang ninyo aron makapabilin mong hinlo sa moral? (1 Cor. 6:18) Likayi ang paghisgot ug imoral nga mga topiko, ang pag-uban nga kamo rang duha, ug ang pag-inom-inom. (Efe. 5:3) Kining mga butanga makapukaw sa inyong tinguha ug makapahuyang sa inyong determinasyon nga buhaton kon unsay husto. Maong importante nga regular mong maghisgot kon unsay inyong himoon aron magpabilin mong hinlo sa moral. (Basaha ang Proverbio 22:3.) Matikdi kon unsay nakatabang kang Dawit ug Almaz nga taga-Ethiopia. Sila miingon: “Mag-uban mi sa mga lugar nga daghag tawo o kaha kauban ang among mga higala. Wala gyod mi mag-uban sa sakyanan o sa balay nga kami rang duha. Tungod ana, nalikayan namo ang mga situwasyon nga puwedeng makatental namo.”

11. Unsay angayng konsiderahon sa managtrato kon bahin sa pagpakitag mga ekspresyon sa gugma?

¹¹ Komosta kon bahin sa pagpakitag mga ekspresyon sa gugma? Ang uban niini haom tingali samtang mas magkasuod mo. Pero kon makapukaw ni sa seksuwal nga mga tinguha, basig dili na nimo makita kon unsa gyod siyang klaseha sa tawo ug malisdan na ka sa paghimog hustong desisyon. (Awit 1:2; 2:6) Dugang pa, lisod tingaling pugngan ang kaugalingon dihang magpakitag mga ekspresyon sa gugma, ug posibleng moresulta ni sa dili maayong buhat. (Prov. 6:27) Maong sa sugod pa lang sa inyong relasyon, hisgoti ang mga limitasyon nga inyong himoon base sa mga prinsipyo sa Bibliya.c (1 Tes. 4:​3-7) Puwede ninyong hisgotan kini nga mga pangutana: ‘Unsa kahay hunahunaon sa mga tawo sa atong lugar kon magpakita tag mga ekspresyon sa gugma? Naa bay usa nato nga mapukaw ang seksuwal nga mga tinguha kon ato nang himoon?’

12. Unsay angayng hinumdoman sa managtrato bahin sa mga problema ug mga dili pagsinabtanay?

¹² Unsaon ninyo pag-atubang ang mga problema ug mga dili pagsinabtanay? Kon naay mga panahon nga dili mo magkasinabot, nagpasabot ba na nga dili kamo ang para sa usag usa? Dili ra pod, kay naa gyoy mga panahon nga dili magkauyon ang managtrato ug bisan ang magtiayon. Ang lig-on nga kaminyoon nagpasabot nga ang magtiayon magpakitag pagtahod ug andam mo-adjust sa ilang mga kalainan. Maong ang inyong paagi sa pagsulbad sa mga problema karon nga uyab pa mo posibleng magpakita kon molampos ba ang inyong kaminyoon. Puwede ninyong hisgotan kini nga mga pangutana: ‘Kalmado ba ta ug nagpakitag pagtahod dihang maghisgot ug mga problema? Moangkon ba dayon ta sa atong mga sayop ug maningkamot nga dili na ni usbon? Magpaubos ba dayon ta, mangayog pasaylo, ug magpasaylo?’ (Efe. 4:​31, 32) Pero kon pirme mong maglalis ug dili magkasinabot panahon sa inyong panagtrato, dili ninyo madahom nga mausab ni kon minyo na mo. Kon nakita nimo nga dili siya ang para nimo, ang pagbulag mao ang pinakamaayong desisyon para ninyo.d

13. Unsay makatabang sa duha sa pagdesisyon kon unsa ka dugay silang magtrato?

¹³ Unsa ka dugay mo angayng magtrato? Kasagaran, ang dinalidali nga desisyon naay dili maayong mga resulta. (Prov. 21:5) Maong kinahanglan nga igoigo ang gidugayon sa inyong panagtrato aron mas magkailhanay mo. Pero dili pod angay nga dugay ni kaayo. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang gidahom nga malangan makapasakit sa kasingkasing.” (Prov. 13:12) Dugang pa, samtang magkadugay ang relasyon, posibleng mas lisod suklan ang seksuwal nga tentasyon. (1 Cor. 7:9) Imbes magpokus kon unsa ka dugay mo angayng magtrato, puwede nimong pangutan-on ang imong kaugalingon, ‘Unsa pa may angay nakong mahibaloan bahin niya aron makahimo kog desisyon?’

KON SA UNSANG PAAGI MASUPORTAHAN SA UBAN ANG MGA MANAGTRATO

14. Unsang praktikal nga tabang ang mahimo sa uban aron masuportahan ang managtrato? (Tan-awa sab ang hulagway.)

¹⁴ Kon naa tay nailhan nga managtrato, unsaon nato sila pagtabang? Puwede nato silang imbitahon sa pagpangaon, sa pamilyahanong pagsimba, o sa paglingawlingaw. (Roma 12:13) Kana nga mga kalihokan makatabang nila nga mas magkailhanay pa. Puwede pod tang mo-offer nga mag-chaperone nila, ubanan sila sa sakyanan, o paadtoon sila sa atong balay kon nagkinahanglan silag lugar aron magkaestoryahanay. (Gal. 6:10) Si Alicia, nga gihisgotan ganina, nahinumdom kon unsay naapresyar nila ni Aschwin. Si Alicia miingon, “Gisultihan mi sa ubang igsoon nga puwede ming makabisita nila kon nagkinahanglan mig lugar nga magkaestorya pero makita ra sa uban. Naapresyar kaayo to namo.” Kon hangyoon ka nga mag-chaperone, isipa ni nga pribilehiyo. Seguroa nga dili nimo sila biyaan nga silasila ra, pero angay pod kang magmatikod kon nagkinahanglan silag higayon nga magkaestorya nga sila rang duha.—Filip. 2:4.

15. Unsa pay laing mahimo sa mga igsoon aron masuportahan ang managtrato? (Proverbio 12:18)

¹⁵ Masuportahan pod nato ang managtrato pinaagi sa pag-amping kon unsay atong isulti. Usahay kinahanglan tingali natong pugngan ang atong kaugalingon. (Basaha ang Proverbio 12:18.) Pananglitan, eksayted tingali kaayo ta nga sultihan ang uban bahin sa bag-ong managtrato, pero basin mas gusto nila nga silay mosulti. Dili ta angayng manabi bahin nila o sawayon sila sa ilang desisyon bahin sa personal nga mga butang. (Prov. 20:19; Roma 14:10; 1 Tes. 4:11) Mag-amping pod ta sa atong mga isulti o ipangutana aron dili nato mapabati nila nga angay gyod silang magminyo o nga gidahom nato nga sila na gyod ang magkadayon. Ang sister nga si Elise ug ang iyang bana nahinumdom, “Naay uban nga mangutana namo bahin sa among plano sa kasal nga wala pa gani mi magkasabot. Dili kaayo mi komportable adto.”

16. Unsay angay natong reaksiyon kon magbulag ang managtrato?

¹⁶ Komosta kon ang managtrato modesisyon nga magbulag? Likayan gyod nato ang pagsukitsukit o pagdapigdapig. (1 Ped. 4:15) Ang sister nga si Lea miingon: “Nakadungog kog dili tinuod nga mga estorya kon nganong nagbulag mi sa usa ka brader. Nasakitan kaayo ko adto.” Sama sa nahisgotan na, ang panagbulag wala magpasabot nga napakyas ang managtrato. Nagpasabot lang ni nga nakab-ot nila ang katuyoan kon nganong nagtrato sila—nga mao, aron tabangan sila nga makahimog maayong desisyon. Pero masakitan tingali gihapon sila sa ilang gihimong desisyon ug mobati nga nag-inusara. Maong puwede tang mangitag paagi nga matabangan sila.—Prov. 17:17.

17. Unsay angay nga padayong himoon sa managtrato?

¹⁷ Sa nahisgotan na, dili pirmeng sayon ang panagtrato. Bisan pa ana, makapalipay kaayo ni nga panahon. Si Jessica nahinumdom: “Sa tinuod lang, nagkinahanglan gyod ug paningkamot ang panagtrato, pero 100 percent nga dili gyod masayang ang imong panahon ug kusog.” Kon naa kay trato karon, padayong ilha ang usag usa. Kon inyo nang buhaton, molampos ang inyong panagtrato—sa ato pa, makahimo mong duha ug maalamong desisyon.