Kapitulo 11
Kini ang Kataposang MgaAdlaw!
1. Nganong daghan ang mibati nga daw nalibog sa dihang mamalandong sa talan-awon sa kalibotan, apan diin makaplagan ang kasaligang katin-awan mahitungod sa mga hitabo sa kalibotan?
SA UNSANG paagi ang atong masamok nga kalibotan nakadangat niining kahimtanga? Asa kita nagapaingon? Nakapangutana ka na ba sa maong mga pangutana? Daghan ang mibati nga daw nalibog sa dihang ilang tamdan ang kahimtang sa kalibotan. Ang mga katinuoran sama sa gubat, sakit, ug krimen nakapahibulong sa mga tawo kon unsay anaa sa umaabot. Ang mga pangulo sa kagamhanan nagtanyag lamang ug diyutayng paglaom. Hinunoa, ang kasaligang katin-awan bahin niining makapabalakang mga adlaw mabatonan gikan sa Diyos diha sa iyang Pulong. Ang Bibliya sa kasaligang paagi nagtabang kanato nga masabtan kon diin na kita sa agos sa panahon. Gipakita niini kanato nga kita anaa na sa “kataposang mga adlaw” sa presenteng sistema sa mga butang.—2 Timoteo 3:1.
2. Unsang pangutana ang gisukna kang Jesus sa iyang mga tinun-an, ug giunsa niya pagtubag?
2 Pananglitan, tagda ang tubag ni Jesus sa pipila ka pangutanang gipasiugda sa iyang mga tinun-an. Tulo ka adlaw una sa kamatayon ni Jesus, ilang gipangutana siya: “Unsa man unya ang ilhanan sa imong pagkaanaa ug sa katiklopan sa sistema sa mga butang?”a (Mateo 24:3) Sa pagtubag, gihisgotan ni Jesus ang espisipikong mga hitabo ug mga kahimtang sa kalibotan nga sa tin-aw magpasabot nga kining dili-diyosnong sistema nakasulod na sa kataposang mga adlaw niini.
3. Nganong ang mga kahimtang sa yuta misamot pa ka daotan sa dihang si Jesus misugod sa pagmando?
3 Ingon sa gipakita sa gisundang kapitulo, ang kronolohiya sa Bibliya moagak sa panghinapos nga ang Gingharian sa Diyos nagsugod na sa pagmando. Apan sa unsang paagi kana mahitabo? Misamot pa ka daotan ang kahimtang, wala kini moarang-arang. Sa pagkatinuod, kini maoy kusganong ilhanan nga ang Gingharian sa Diyos nagsugod na sa pagmando. Nganong ingon niana? Aw, ang Salmo 110:2 nagpahibalo kanato nga sa usa ka panahon si Jesus magamando ‘taliwala sa iyang mga kaaway.’ Sa pagkatinuod, ang iyang unang buhat ingong langitnong Hari mao ang pagtambog kang Satanas ug sa iyang demonyong mga manulonda sa kasikbitan sa yuta. (Pinadayag 12:9) Unsay epekto? Kadto sama gayod sa gitagna sa Pinadayag 12:12: “Alaot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga siya may mubo nga yugto sa panahon.” Kita karon nagakinabuhi sulod nianang “mubo nga yugto sa panahon.”
4. Unsay pipila ka kinaiyahan sa kataposang mga adlaw, ug unsay gipaila niini? (Tan-awa ang kahon.)
4 Busa, dili ikahibulong, sa dihang si Jesus gipangutana kon unsay ilhanan sa iyang presensiya ug sa konklusyon sa sistema sa mga butang, ang iyang tubag makapahinuklog. Ang lainlaing mga bahin sa ilhanan mabasa sa kahon sa panid 102. Ingon sa imong makita, ang Kristohanong mga apostol nga sila Pablo, Pedro, ug Juan naghatag kanato ug dugang mga detalye may kalabotan sa kataposang mga adlaw. Tinuod, ang kadaghanang kinaiyahan sa ilhanan ug sa kataposang mga adlaw naglangkit sa makapaguol nga mga kahimtang. Apan, ang katumanan niining mga propesiyaha angay magkombinsir kanato nga kining daotang sistema haduol na sa iyang kataposan. Atong susihon pag-ayo ang pipila sa pangunang mga kinaiyahan sa kataposang mga adlaw.
MGA KINAIYAHAN SA KATAPOSANG MGA ADLAW
5, 6. Sa unsang paagi ang mga propesiya may kalabotan sa panaggubat ug gutom nagakatuman?
5 “Ang nasod motindog batok nasod ug gingharian batok gingharian.” (Mateo 24:7; Pinadayag 6:4) Ang magsusulat nga si Ernest Hemingway nagtawag sa Gubat sa Kalibotan I nga “ang labing dako, makapatay, sayop-pagkadumala nga pagpamatay nga sukad nahitabo sa yuta.” Sumala sa librong The World in the Crucible—1914-1919, kini maoy “usa ka bag-ong gidak-on sa gubat, ang unang bug-os nga gubat sa kasinatian sa katawhan. Ang kadugayon, kainit, ug gidak-on niadto milabaw kay sa bisan unsa nga nasayran o gidahom sa kadaghanan sa nangagi.” Dayon miabot ang Gubat sa Kalibotan II, nga napamatud-ang mas malaglagon kay sa Gubat sa Kalibotan I. “Ang ikakawhaang siglo,” matud sa propesor sa kasaysayan nga si Hugh Thomas, “gigamhan sa masinggan, tangke de giyera, B-52, bomba nukleyar ug, sa kataposan, sa missile. Ilado kini sa mga gubat nga mas dugoon ug malaglagon kay niadtong sa bisan unsang ubang kapanahonan.” Tinuod, daghan na ang nasulti mahitungod sa dis-armamento sa pagkatapos sa Bugnawng Gubat. Sa gihapon, usa ka taho nagbanabana nga human sa gikasabotang mga pag-iban ug hinagiban mga 10,000 hangtod 20,000 ka nukleyar nga mga warhead ang magpabilin—kapin sa 900 ka pilo nga puwersa-sa-armas nga gigamit niadtong Gubat sa Kalibotan II.
6 “Aduna unyay kakulang sa pagkaon.” (Mateo 24:7; Pinadayag 6:5, 6, 8) Sukad niadtong 1914 dihay labing menos 20 ka dagkong mga gutom. Ang gihampak nga mga dapit naglakip sa Bangladesh, Burundi, Cambodia, Etiopia, Gresya, India, Nigeria, Rusya, Rwanda, Somalia, Sudan, ug Tsina. Apan ang gutom dili kanunayng ipahinabo sa kakulang sa pagkaon. “Ang abiyo sa pagkaon sa kalibotan latas niining ulahing mga dekada mas tulin nga midaghan kay sa populasyon niini,” hinapos sa usa ka grupo sa agrikultural nga mga siyentipiko ug mga ekonomista. “Apan tungod kay labing menos 800 ka milyong tawo ang nagpabilin sa hilabihang kakabos, . . . sila dili makaarang sa pagpalit ug igo sa kadagaya aron haw-ason sila gikan sa makanunayong malnutrisyon.” Ang politikal nga pagpanghilabot nalangkit sa ubang mga kaso. Si Dr. Abdelgalil Elmekki sa Unibersidad sa Toronto mihisgot ug duha ka pananglitan diin linibo ang gigutom samtang ang ilang mga nasod nag-eksportar ug daghang pagkaon. Ang mga kagamhanan daw mas interesadong makabaton ug langyawng panalapi aron gastohan ang ilang mga gubat kay sa pagpakaon sa ilang mga molupyo. Unsay hinapos ni Dr. Elmekki? Ang gutom sa kasagaran “nagdepende sa pag-apod-apod ug sa polisa sa kagamhanan.”
7. Unsay mga katinuoran mahitungod sa mga kamatay karon?
7 “Mga kamatay.” (Lucas 21:11; Pinadayag 6:8) Ang trangkaso Espanyola niadtong 1918-19 nakakalas ug labing menos 21 ka milyong kinabuhi. “Ang kalibotan sukad sa kasaysayan wala pa madaot sa usa ka mamumuno nga dali kaayong nakapatay ug tuman ka daghang tawo,” sulat ni A. A. Hoehling sa The Great Epidemic. Karong adlawa, ang kamatay padayong nangibabaw. Matag tuig, ang kanser mopatay ug lima ka milyong tawo, ang kalibanga mokalas sa mga kinabuhi sa kapin sa tulo ka milyong masuso ug mga bata, ug ang tisis mopatayg tulo ka milyon. Ang mga impeksiyon sa baga, kasagaran pulmonya, matag tuig mopatay ug 3.5 ka milyong bata nga wala pay lima ka tuig ang edad. Ug ang talagsaong 2.5 ka bilyon—katunga sa populasyon sa kalibotan—nag-antos gumikan sa mga sakit nga gipahinabo sa kulang o hugaw nga tubig ug dili-maayong sanitasyon. Ang epidemya sa AIDS dugang nga nagpahinumdom nga ang tawo, bisan pa sa iyang dakong kalamposan sa medikal, walay katakos sa pagwagtang sa mga kamatay.
8. Sa unsang paagi gipamatud-an sa mga tawo nga sila “mga mahigugmaon sa salapi”?
8 “Ang mga tawo . . . mga mahigugmaon sa salapi.” (2 Timoteo 3:2) Sa mga nasod sa tibuok kalibotan, ang mga tawo dayag nga walay katagbawan sa mas dakong bahandi. Ang “kalamposan” kasagarang gisukod pinaagi sa gidak-on sa suweldo sa usa, ang “kahimoan” pinaagi sa gidaghanon sa gipanag-iya sa usa. “Ang materyalismo magpadayon nga usa sa nagapalihok nga mga kusog sa Amerikanhong katilingban . . . ug usa ka nagakaimportante nga kusog sa ubang dagkong pamaligyaan usab,” pahayag sa bise presidente sa usa ka ahensiya sa anunsiyo. Kini ba nagakahitabo sa dapit nga imong gipuy-an?
9. Unsay ikasulti mahitungod sa gitagnang pagkadili-masinugtanon ngadto sa mga ginikanan?
9 “Dili masinugtanon sa mga ginikanan.” (2 Timoteo 3:2) Ang presenteng-adlaw nga mga ginikanan, mga magtutudlo, ug uban pa sa personal makapamatuod nga daghang kabataan ang dili matinahuron ug dili masinugtanon. Ang pipila niining maong mga batan-on nagasumbalik o nagaawat sa dili-hustong panggawi sa ilang mga ginikanan. Ang nagatubong gidaghanon sa mga bata nawad-ag pagsalig sa—ug nagaalsa batok sa—tunghaan, balaod, relihiyon, ug ilang mga ginikanan. “Ingong kiling,” matud sa usa ka beteranong magtutudlo sa eskuylahan, “daw diyutay kaayo ang ilang pagtahod sa bisan unsang butang.” Hinunoa, ikalipay nga daghang mahadlokon-sa-Diyos nga mga bata maoy sulundan sa ilang panggawi.
10, 11. Unsay ebidensiya nga ang mga tawo mabangis ug walay kinaiyanhong pagbati?
10 “Mabangis.” (2 Timoteo 3:3) Ang Gregong pulong nga gihubad ug “mabangis” nagkahulogan ug ‘wala mamanso, luog, walay tawhanong simpatiya ug pagbati.’ Pagkahaom nga paghubit sa daghang tigbuhat karon ug kapintasan! “Ang kinabuhi maoy makapasakit kaayo, makalilisang ang pagkamadugoon nga gikinahanglan ang lig-ong ginhawaan aron mobasa sa matag adlaw nga balita,” matud sa usa ka editoryal. Usa ka sarhento sa seguridad sa usa ka apartment miingon nga daghang batan-on ang daw walay pagtagad sa mga sangpotanan sa ilang mga lihok. Siya miingon: “Adunay pagbati nga, ‘Wala koy labot sa umaabot. Basta kuhaon nako ang akong gusto karon.’”
11 “Walay kinaiyanhong pagbati.” (2 Timoteo 3:3) Kining pamulonga gihubad gikan sa usa ka Gregong pulong nga nagkahulogang “walay-kasingkasing, linuog” ug nagpasabot ug “kawalay kinaiyanhon, pamilyahanong pagbati.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Oo, ang pagbati kasagarang wala diha sa dapit mismo diin kini kinahanglang maglungtad—sa balay. Ang mga taho sa madagmalong pagtratar sa mga kapikas sa kaminyoon, mga bata, ug gani sa tigulang nang mga ginikanan nahimo nang kasagaran sa makapatugaw nga paagi. Usa ka tem sa tigdukiduki mikomento: “Ang tawhanong kapintasan—kon kaha usa ka laparo o pagtuklod, pagdunggab o pagpusil—mas subsob nga mahitabo sulod sa panimalay kay sa ubang dapit diha sa atong katilingban.”
12. Nganong ikasulti nga ang mga tawo dunay dagway lamang sa diyosnong debosyon?
12 “Nagbaton ug dagway sa diyosnong pagkamahinalaron apan nagapanghimakak sa gahom niini.” (2 Timoteo 3:5) Ang Bibliya dunay gahom sa pag-usab sa mga kinabuhi ngadto sa pagkamaayo. (Efeso 4:22-24) Apan, daghan karon ang naggamit sa ilang relihiyon ingong takoban nga luyo niana ilang gipadayon ang dili-matarong nga mga kalihokan nga dili makapahimuot sa Diyos. Ang pagbakak, pangawat, ug seksuwal nga kahilayan subsob nga gikonsentir sa relihiyosong mga pangulo. Daghang relihiyon ang nagwali ug gugma apan nagpaluyo sa panaggubat. “Sa ngalan sa Supremong Maglalalang,” pahayag sa usa ka editoryal sa magasing India Today, “ang mga tawo nakahimo sa labing dulumtanang mga kapintasan batok sa ilang isigkatawo.” Sa pagkatinuod, ang duha ka labing dugoong mga gubat niining bag-ohayng panahon—ang Gubat sa Kalibotan I ug II—misilaob taliwala sa Kakristiyanohan.
13. Unsay ebidensiya nga ang yuta ginagun-ob?
13 “Nagagun-ob sa yuta.” (Pinadayag 11:18) Kapin ug 1,600 ka siyentipiko, lakip ang 104 nga nakadaog ug ganting Nobel, gikan sa tibuok kalibotan miduso ug usa ka pasidaan, nga giluwatan sa Union of Concerned Scientists (UCS), nga mipahayag: “Ang mga tawo ug ang kalikopan nagpadulong sa panagbangga. . . . Sulod sa sunod nga pipila ka dekada ang kahigayonan nga masanta ang mga hulga mawala na.” Ang taho miingon nga ang nagahulga-sa-kinabuhi nga mga batasan sa tawo “mahimong mousab ug dako sa kalibotan nga dili na kini makaarang sa pagpatunhay sa kinabuhi sa paagi nga atong nasayran.” Ang pagnipis sa ozone, paghugaw sa tubig, pag-upaw sa lasang, pagkaumaw sa yuta, ug ang pagkapuo sa daghang espisye sa mananap ug tanom gisitar ingong dinaliang mga suliran nga kinahanglang masulbad. “Ang atong paghilabot sa nagasaliganay nga gambalay sa kalalangan,” matud sa UCS, “makapahinabo ug makaylapong mga epekto, lakip sa pagkahugno sa mga sistemang biyolohikal kansang mga palakaw wala nato hisabti sa hingpit.”
14. Sa unsang paagi mapamatud-an nimo nga ang Mateo 24:14 ginatuman sa atong adlaw?
14 “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta.” (Mateo 24:14) Gitagna ni Jesus nga ang maayong balita sa Gingharian igawali sa tibuok yuta, alang sa pagpamatuod sa tanang kanasoran. Tungod sa langitnong tabang ug panalangin, minilyong Saksi ni Jehova ang nagagugol ug binilyong oras niining pagwali ug paghimog-tinun-ang buluhaton. (Mateo 28:19, 20) Oo, nasabtan sa mga Saksi nga sila mahimong sad-an sa dugo kon dili nila ipahayag ang maayong balita. (Ezekiel 3:18, 19) Apan sila nalipay nga matag tuig linibo ang mapasalamatong mosanong sa mensahe sa Gingharian ug mobarog ingong tinuod nga mga Kristohanon, sa ato pa, ingong mga Saksi ni Jehova. Usa ka dili-masukod nga pribilehiyo ang pag-alagad kang Jehova ug sa ingon ipakaylap ang kahibalo sa Diyos. Ug human ikawali kining maayong balita sa tibuok gipuy-ang yuta, ang kataposan niining daotang sistema moabot.
LIHOK SUMALA SA EBIDENSIYA
15. Sa unsang paagi matapos ang presenteng daotang sistema?
15 Sa unsang paagi matapos kining sistemaha? Ang Bibliya mitagna ug usa ka “dakong kasakitan” nga mosugod pinaagi sa pag-atake sa politikal nga elemento niining kalibotana sa “Dakong Babilonya,” ang empiryo sa bakak nga relihiyon sa kalibotan. (Mateo 24:21; Pinadayag 17:5, 16) Si Jesus miingon nga sulod niining yugtoa “ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini, ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og.” (Mateo 24:29) Kini mahimong magpasabot sa literal katingalahang mga hitabo sa langit. Sa bisan unsang kaso, ang nagakidlap nga mga kahayag sa relihiyosong kalibotan mayagyag ug mawagtang. Dayon si Satanas, nga gitawag ug “Gog sa yuta sa Magog,” mogamit ug daotang mga tawo sa paghimog tibuok-kusog nga pag-atake diha sa katawhan ni Jehova. Apan si Satanas dili molampos, tungod kay ang Diyos magluwas kanila. (Ezekiel 38:1, 2, 14-23) “Ang dakong kasakitan” mosangko sa kinapungkayan niini sa Armageddon, “ang gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing-Gamhanan.” Kini mopapas sa tanang nahibiling bahin sa yutan-ong organisasyon ni Satanas, nga magpaposible sa walay-kataposang mga panalangin nga moagay ngadto sa nakalabang-buhi nga katawhan.—Pinadayag 7:9, 14; 11:15; 16:14, 16; 21:3, 4.
16. Sa unsang paagi nasayran nato nga ang gipropesiyang mga kinaiyahan sa kataposang mga adlaw mapadapat sa atong panahon?
16 Sa ilang kaugalingon, ang pipila ka kinaiyahan sa mga propesiya nga naghubit sa kataposang mga adlaw daw mapadapat sa ubang mga yugto sa kasaysayan. Apan sa dihang tingbon, ang gipropesiyang mga ebidensiya nagpunting sa atong adlaw. Sa pag-ilustrar: Ang mga badlis nga naglangkob sa tamla sa usa ka tawo mapormang usa ka desinyo nga dili mabatonan sa laing tawo. Sa susama, ang kataposang mga adlaw dunay kaugalingong mga kinaiyahan, o mga panghitabo. Kini nagpormag usa ka “tamla” nga dili iyaha sa bisan unsang laing yugto sa panahon. Sa dihang tagdon uban sa mga gipaila sa Bibliya nga ang langitnong Gingharian sa Diyos nagamando na karon, ang ebidensiya nagahatag ug lig-ong pasikaranan sa paghinapos nga sa pagkatinuod kini na ang kataposang mga adlaw. Dugang pa, dunay tin-awng Kasulatanhong pamatuod nga ang presenteng daotang sistema sa dili madugay pagalaglagon.
17. Ang kahibalo nga kini na ang kataposang mga adlaw angay magpalihok kanato sa pagbuhat ug unsa?
17 Unsay imong sanong sa ebidensiya nga kini na ang kataposang mga adlaw? Tagda kini: Kon umaabot ang usa ka malaglagon kaayong bagyo, sa walay langan mohimo kitag mapanagan-ong mga lakang. Aw, ang gitagna sa Bibliya alang niining presenteng sistema angay nga mopalihok kanato. (Mateo 16:1-3) Tin-aw natong masabtan nga kita nagakinabuhi sa kataposang mga adlaw niining sistema sa kalibotan. Angay kining magdasig kanato nga mohimog bisan unsang gikinahanglang pagpasibo aron mabatonan ang pag-uyon sa Diyos. (2 Pedro 3:3, 10-12) Nga nagtumong sa iyang kaugalingon ingong ahente alang sa kaluwasan, si Jesus mipalanog sa dinaliang awhag: “Tagda ang inyong kaugalingon nga ang inyong mga kasingkasing dili gayod mabug-atan sa pagpalabig kaon ug pagpalabig inom ug sa mga kabalaka sa kinabuhi, ug sa kalit kanang adlawa dihadiha modangat nganha kaninyo ingon nga usa ka lit-ag. Kay moabot kini nganha sa tanang nagapuyo ibabaw sa nawong sa tibuok nga yuta. Nan, padayong magtukaw, nga sa tanang panahon magapangamuyo nga kamo molampos sa pag-ikyas niining tanang butanga nga gikatinong mahitabo, ug sa pagbarog atubangan sa Anak sa tawo.”—Lucas 21:34-36.
[Footnote]
a Ang pipila ka Bibliya naggamit sa pulong “kalibotan” inay sa “sistema sa mga butang.” Ang Expository Dictionary of New Testament Words ni W. E. Vine nag-ingon nga ang Gregong pulong nga ai·onʹ “nagpasabot sa usa ka yugto nga dili tino ang gidugayon, o panahon nga giila sumala sa mahitabo nianang yugtoa.” Ang Greek and English Lexicon to the New Testament (panid 17) ni Parkhurst naglakip sa ekspresyong “kining sistema sa mga butang” sa paghisgot bahin sa paggamit sa ai·oʹnes (pangdaghan) sa Hebreohanon 1:2. Busa ang hubad nga “sistema sa mga butang” subay sa orihinal nga Gregong teksto.
TAKSA ANG IMONG KAHIBALO
Unsay gitagna sa Bibliya mahitungod sa mga panghitabo sa kalibotan sa pagsugod sa pagmando ni Kristo?
Unsay pipila ka kinaiyahan sa kataposang mga adlaw?
Unsay magkombinsir kanimo nga kini na ang kataposang mga adlaw?
[Kahon sa panid 102]
PIPILA KA KINAIYAHAN SA KATAPOSANG MGA ADLAW
• Walay-ingon nga panaggubat.—Mateo 24:7; Pinadayag 6:4.
• Gutom.—Mateo 24:7; Pinadayag 6:5, 6, 8.
• Mga kamatay.—Lucas 21:11; Pinadayag 6:8
• Nagauswag nga pagkamalapason.—Mateo 24:12.
• Paggun-ob sa yuta.—Pinadayag 11:18.
• Mga linog.—Mateo 24:7.
• Makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.—2 Timoteo 3:1.
• Hinobrang pagkamahigugmaon sa salapi.—2 Timoteo 3:2.
• Pagkadili-masinugtanon sa mga ginikanan.—2 Timoteo 3:2.
• Kawalay kinaiyanhong pagbati.—2 Timoteo 3:3.
• Paghigugma sa kalipayan inay sa Diyos.—2 Timoteo 3:4.
• Kawalay pagpugong-sa-kaugalingon.—2 Timoteo 3:3.
• Walay gugma sa pagkamaayo.—2 Timoteo 3:3.
• Wala magpakabana sa umaabot nga katalagman.—Mateo 24:39.
• Mga mabiaybiayon misalikway sa pamatuod sa kataposang mga adlaw.—2 Pedro 3:3, 4.
• Tibuok-yuta nga pagwali sa Gingharian sa Diyos.—Mateo 24:14.
[Tibuok-panid nga hulagway sa panid 101]