Sundoga ang Ilang Pagtuo

Siya Milihok nga Maalamon

NAKITA ni Abigail ang kahadlok diha sa mga mata sa batan-ong lalaki. Siya nahadlok tungod sa dakong kapeligrohan. Nianang tungora, mga 400 ka manggugubat ang nagsingabot aron patyon ang tanang lalaki sa balay ni Nabal, nga bana ni Abigail. Ngano?

Ang hinungdan niana mao si Nabal mismo. Siya wala magpakitag kaluoy ug pagtahod, nga mao gayoy iyang batasan. Niining higayona, ang iyang giinsulto mao ang tinahod nga komander sa banggiitang mga manggugubat. Busa, ang usa ka batan-ong sulugoon ni Nabal, nga lagmit usa ka magbalantay sa karnero, miadto kang Abigail aron magpatabang kaniya. Apan, unsay mahimo sa usa ka babaye batok sa mga manggugubat?

Maghisgot una kitag dugang bahin kang Abigail, nga usa ka dalayegong babaye. Kinsa siya? Nganong dihay kasamok? Ug unsay atong makat-onan kaniya bahin sa pagpakitag pagtuo?

“Masinaboton ug Matahom”

Dili maayong pagkaparis si Abigail ug Nabal. Si Abigail buotan kaayo, apan si Nabal hilabihan ka ngil-ad ug batasan. Tinuod, adunahan si Nabal. Tungod niana, taas kaayo siyag panglantaw sa iyang kaugalingon, apan unsay pag-isip sa mga tawo kaniya? Sa tanang tawo nga gihisgotan sa Bibliya, wala nay mas ngil-ad ang pagkahubit kay kaniya. Ang iyang ngalan mismo nagkahulogag “Walay salabotan,” o “Hungog.” Mao ba gayod kana ang ngalan nga gihatag sa iyang ginikanan kaniya o gitawag lamang siya nianang ngalana sa ulahi tungod sa iyang batasan? Wala kita mahibalo, apan haom gayod kaniya ang iyang ngalan. Si Nabal “mapig-oton ug daotan sa iyang mga binuhatan.” Siya madaogdaogon ug palahubog mao nga siya gikahadlokan ug wala maangayi sa daghang tawo.—1 Samuel 25:2, 3, 17, 21, 25.

Apan lahi kaayo si Abigail. Ang iyang ngalan nagkahulogang “Ang Akong Amahan Naghimo sa Iyang Kaugalingon nga Malipayon.” Daghang amahan ang mapasigarbohon kon duna silay maanyag nga anak nga babaye, apan ang usa ka maalamong amahan mas malipay kon ang iyang anak buotan. Kasagaran, ang tawo nga maayog panagway dili na magpakabana sa pag-ugmad sa maayong mga hiyas sama sa pagkamasinaboton, kaalam, kaisog, o pagtuo. Apan, dili ingon niana si Abigail. Ang Bibliya nag-ingon nga siya “masinaboton ug matahom.”—1 Samuel 25:3.

Tingali ang pipila karon matingala kon nganong ang usa ka utokan nga batan-ong babaye nga sama kaniya nagminyo nianang walay-pulos nga tawo. Hinumdomi nga daghang kaminyoon sa kapanahonan sa Bibliya ang gibuya sa mga ginikanan. Kon wala man gibuya, ang mga ginikanan dako gihapog impluwensiya sa kaminyoon sa ilang mga anak. Ang kaadunahan ug kabantogan ba ni Nabal maoy hinungdan nga miuyon ang mga ginikanan ni Abigail nga siya makigminyo kang Nabal? Naglisod ba sila sa materyal? Bisan unsa pay kahimtang, ang bahandi ni Nabal wala makapahimo kaniya nga usa ka maayong bana.

Ang maalamong mga ginikanan magtudlo sa ilang mga anak nga isipon ang kaminyoon nga dungganon. Dili nila dasigon ang ilang mga anak nga magminyo tungod lamang sa bahandi ni dasigon sila nga makigdeyt bisag batan-on pa ug dili pa makaabaga ug bug-at nga mga responsabilidad. (1 Corinto 7:36) Apan, ulahi na kaayo alang kang Abigail nga hunahunaon pa ang maong mga butang tungod kay siya minyo na kang Nabal. Bisag lisod ang iyang kahimtang, siya determinado sa pagbuhat sa iyang maarangan.

“Iyang Gikasab-an Sila”

Gipasamot ni Nabal ang kalisod sa kahimtang ni Abigail tungod sa iyang pag-insulto kang David. Si David mao ang matinumanong alagad nga gipili ug gidihogan ni Jehova pinaagi ni Propetang Samuel aron manunod sa pagkahari ni Saul. (1 Samuel 16:1, 2, 11-13) Tungod sa iyang pagtago-tago gikan kang Haring Saul nga nasina ug buot mopatay kaniya, siya mipuyo sa kamingawan uban sa iyang 600 ka maunongong mga manggugubat.

Si Nabal nagpuyo sa Maon apan siya nagtrabaho ug lagmit nakapanag-iyag yuta duol sa Carmelo.a Ang maong mga lungsod dunay bukirong mga dapit diin dunay daghang kasagbotan nga haom sa pagpamuhig karnero. Si Nabal nakapanag-iyag mga 3,000 ka karnero didto. Ang maong lugar napalibotan ug awaaw nga mga dapit. Sa habagatan anaa ang dakong kamingawan sa Paran. Sa sidlakan, anaa ang wala puy-ing yuta paingon sa Dagat Asin nga dunay mga lugot ug mga langob. Si David nagpuyo niining mga dapita uban sa iyang mga kasundalohan, ug sa walay duhaduha, sila nangayam aron dunay makaon ug sila nakasinati usab ug daghang kalisdanan. Pirme nilang mahibalag ang batan-ong mga lalaki nga magbalantay sa karnero sa adunahan nga si Nabal.

Giunsa pagtratar sa kugihang mga sundalo ni David ang mga magbalantay sa karnero? Sayon ra unta alang kanila ang pagkuhag karnero, apan wala nila kana buhata. Hinunoa, ilang gipanalipdan ang mga karnero ni Nabal ug ang iyang mga sulugoon. (1 Samuel 25:15, 16) Ang mga karnero ug ang mga magbalantay kanunayng anaa sa kapeligrohan. Dihay daghang manunukob nga mga mananap. Gawas pa, duol sila sa habagatang utlanan sa Israel, busa pirmeng moatake ang mga kawatan gikan sa ubang nasod.b

Dili gayod lalim ang pagtaganag pagkaon sa tanang mga sundalo diha sa kamingawan. Busa, usa ka adlaw niana si David nagpadala ug napulo ka mensahero ngadto kang Nabal aron mangayog tabang. Si David nangitag maayong higayon sa pagpangayo. Giatol niya kadto sa pista sa pag-alot sa mga karnero, nga maoy panahon sa kombira ug ang mga tawo manggihatagon kaayo. Dugang pa, ang mga pulong ni David maayong pagkabalay ug matinahoron kaayo. Iya pa ganing gigamit ang pulong nga “imong anak nga si David,” lagmit aron ipakita ang iyang pagtahod sa pagkamagulang ug edad ni Nabal. Unsay sanong ni Nabal?—1 Samuel 25:5-8.

Siya nasuko pag-ayo! “Iyang gikasab-an sila,” matod sa batan-ong lalaki nga nakaestorya ni Abigail, nga gihisgotan sa sinugdan. Gihikaw ni Nabal ang iyang lamiang tinapay, tubig, ug karne. Iyang gibiaybiay si David ingong ultimo nga tawo ug giisip pa gani siya nga usa ka layas nga ulipon. Sama kang Saul, si Nabal nagdumot kang David. Ang ilang panglantaw sukwahi sa panglantaw ni Jehova. Ang Diyos nahigugma kang David ug naglantaw kaniya dili ingong usa ka rebelyosong ulipon, kondili ingong umaabot nga hari sa Israel.—1 Samuel 25:10, 11, 14.

Sa dihang ang mga mensahero mitaho kang David bahin sa nahitabo, siya nasuko pag-ayo. “Magtakin ang tagsatagsa kaninyo sa iyang espada!” maoy iyang sugo. Siya nangandam usab ug nanguna sa iyang 400 ka sundalo sa pagsulong kang Nabal. Siya nanganti sa pagpatay sa tanang lalaki sa panimalay ni Nabal. (1 Samuel 25:12, 13, 21, 22) Atong masabtan kon nganong nasuko si David, apan sayop ang iyang paagi sa pagpahungaw sa iyang kasuko. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kapungot sa tawo dili mosangpot ug pagkamatarong nga iya sa Diyos.” (Santiago 1:20) Unsaon sa pagluwas ni Abigail sa iyang panimalay?

“Dalayegon ang Imong Pagkamay-salabotan”

Atong nasabtan nga nahimo na ni Abigail ang unang lakang aron masulbad ang problema. Dili sama sa iyang bana nga si Nabal, siya andam sa pagpamati. Ang batan-ong sulugoon mikomento bahin kang Nabal: “Sobra siya ka walay-silbing tawo nga pakigsultihan.”c (1 Samuel 25:17) Ikasubo, ang pagkamapahitas-on ni Nabal maoy hinungdan nga dili siya mamati sa uban. Ang maong batasan komon kaayo karon. Apan ang batan-ong sulugoon nahibalo nga lahi si Abigail, mao nga iyang giduol kang Abigail ang maong problema.

Milihok dayon si Abigail. Atong mabasa: “Dihadiha si Abigail nagdali.” Ang pulong “nagdali” o “magdali” mabasa nato niining asoya kaupat ka beses, nga nagtumong sa paglihok dayon ni Abigail. Siya nag-andam ug gasa alang kang David ug sa iyang kasundalohan. Kini naglakip sa tinapay, bino, inihaw nga karnero, sinangag nga mga lugas, tinapay nga pasas, ug tinapay nga igos. Tin-aw nga nahibalo gayod si Abigail kon unsay iyang ikatagana tungod kay siyay nangunay sa mga buluhaton sa balay, nga sama gayod sa maayong asawa nga gihubit diha sa basahon sa Proverbio. (Proverbio 31:10-31) Iyang gipadalag una ang maong mga gasa sa iyang mga sulugoon, dayon misunod siya nga nag-inusara. “Apan wala niya suginli si Nabal nga iyang bana,” matod sa Bibliya.—1 Samuel 25:18, 19.

Nagpasabot ba kana nga wala magpasakop si Abigail sa pagkaulo sa iyang bana? Wala. Si Nabal milihok sa daotang paagi batok sa dinihogang alagad ni Jehova, usa ka lihok nga moresulta unta sa kamatayon sa daghang inosenteng membro sa iyang panimalay. Kon si Abigail wala pa molihok, dili kaha siya mahimong sad-an usab sa dugo? Sa bisan unsang kahimtang, angay gayod nga sundon niya pag-una ang Diyos inay ang iyang bana.

Sa dili pa maulahi ang tanan, gitagbo ni Abigail si David ug ang iyang mga sundalo. Siya midalidalig kanaog sa iyang asno, ug mihapa sa atubangan ni David. (1 Samuel 25:20, 23) Dayon iyang gipahayag ang iyang gibati, ug mihangyo nga kaluy-an ni David ang iyang bana ug ang iyang tibuok panimalay. Nganong nakombinsir si David sa iyang gipanulti?

Iyang giako ang problema ug siya mihangyo nga pasayloon ni David. Iyang giadmitir ang kawalay-salabotan sa iyang bana nga haom gayod sa kahulogan sa iyang ngalan, tingali aron masabtan ni David nga wala siyay kadungganan kon iyang patyon ang maong tawo. Siya mipahayag sa iyang pagsalig kang David ingong dinihogan ni Jehova, ug iyang giila nga si David nakig-away sa “mga gubat ni Jehova.” Nahibalo usab siya nga si Jehova nagsaad nga si David mahimong hari, tungod kay siya miingon: “[Si] Jehova . . . magtudlo gayod kanimo nga pangulo sa Israel.” Dugang pa, iyang giawhag si David nga likayan ang pagkasad-an sa dugo o paghimog butang nga “mahimong hinungdan sa pagsapinday”—nga nagtumong sa gitulisok nga konsensiya. (1 Samuel 25:24-31) Malumo ug makapatandog gayod ang iyang mga pulong!

Unsay sanong ni David? Iyang gidawat ang gasa ni Abigail ug miingon: “Dalayegon si Jehova nga Diyos sa Israel, nga nagpadala kanimo niining adlawa sa pagsugat kanako! Ug dalayegon ang imong pagkamay-salabotan, ug dalayegon ikaw nga nagpugong kanako niining adlawa gikan sa pagkasad-an sa dugo.” Gidayeg siya ni David tungod kay siya milihok dayon ug maisogong nakigtagbo kaniya, ug gipasalamatan siya ni David tungod kay si David nakalikay nga mahimong sad-an sa dugo. “Lakaw sa kalinaw ngadto sa imong balay,” siya miingon kang Abigail, ug siya mapainubsanong midugang: “Ako namati sa imong tingog.”—1 Samuel 25:32-35.

“Ania ang Imong Ulipong Babaye”

Sa dihang sila namauli na, dili kalikayan nga mahunahunaan ni Abigail ang maong panghitabo; dili usab kalikayan nga matandi niya si David, nga usa ka maunongon ug maayong tawo, sa iyang mangtas nga bana. Apan iya kanang giwagtang sa iyang hunahuna. Atong mabasa: “Sa ulahi si Abigail nahiabot kang Nabal.” Oo, siya mibalik sa iyang bana ug determinado nga buhaton ang iyang maarangan ingong asawa ni Nabal. Kinahanglan niyang isulti sa iyang bana ang gasa nga iyang gihatag kang David ug sa mga sundalo, tungod kay si Nabal may katungod usab nga mahibalo niana. Kinahanglang ipahibalo usab niya sa iyang bana ang kapeligrohan nga diriyot mahitabo, imbes mahibaloan kini gikan sa ubang tawo kay makahatag kinig mas grabeng kaulawan kaniya. Apan wala dayon niya kana masulti tungod kay ang iyang bana naghimog dakong kombira ug nahubog pag-ayo.—1 Samuel 25:36.

Sa makausa pa, gipakita ni Abigail ang iyang kaisog ug kamasinaboton. Iyang gihulat nga mahuwasan ang iyang bana pagkasunod buntag aron masabtan ni Nabal ang iyang isulti. Apan dako usab ang peligro kay basig masuko ang iyang bana. Bisan pa niana, iyang gisugilon ang tanang nahitabo. Si Abigail nagdahom gayod nga masuko ang iyang bana. Apan, si Nabal naglingkod ra ug wala maglihok.—1 Samuel 25:37.

Unsay nahitabo kaniya? “Ang iyang kasingkasing namatay sa sulod niya, ug siya nahisama sa usa ka bato.” Lagmit naestrok siya nianang tungora. Apan, milabay pa ang napulo ka adlaw una siya mamatay—ug ang iyang pagkaestrok dili ra mao ang hinungdan niana. Ang Bibliya nag-ingon: “Si Jehova naghampak kang Nabal, mao nga siya namatay.” (1 Samuel 25:38) Tungod sa iyang kamatayon natapos ang pag-antos ni Abigail. Bisan pag si Jehova dili molaglag sa milagrosong paagi karon, kini nga asoy nagpasidaan nga dili gayod palabyon ni Jehova ang pagdaogdaog o pag-abuso sa mga membro sa panimalay. Sa iyang gitakdang panahon, siya magpahamtang ug hustisya.

Si Abigail nakabatog laing panalangin gawas nga nakalingkawas siya gikan sa dili maayong kaminyoon. Sa dihang nahibaloan ni David nga namatay si Nabal, siya nagpadalag mga mensahero aron sa pagsulti kang Abigail nga gusto siyang makigminyo kaniya. Si Abigail miingon, “Ania ang imong ulipong babaye ingon nga sulugoong babaye aron sa paghugas sa mga tiil sa mga sulugoon sa akong ginoo.” Tin-aw nga wala siya magmapahitas-on sa dihang iyang nahibaloan nga gusto siyang pangasaw-on ni David; mitanyag pa gani siya nga mahimong sulugoon sa mga ulipon ni David! Dayon atong mabasa nga siya nagdalidali sa pagpangandam aron sa pag-adto kang David.—1 Samuel 25:39-42.

Kini wala magpasabot nga wala na makasinatig mga problema si Abigail; ang iyang kinabuhi uban kang David dili kanunayng sayon. Minyo na si David kang Ahinoam, ug dili gayod sayon alang sa matinumanong mga babaye kaniadto kon ang ilang bana daghag asawa.d Gawas pa, si David dili pa hari niadtong tungora, busa nakaatubang gayod silag mga kalisdanan samtang nag-alagad kang Jehova. Apan samtang gitabangan ug gipaluyohan ni Abigail si David, nga sa ngadto-ngadto nakabaton pa gani sila ug usa ka anak nga lalaki, iyang gibati nga siya gipabilhan ug gimahal pag-ayo sa iyang bana. Diha pa ganiy higayon nga giluwas siya ni David gikan sa pagkabihag! (1 Samuel 30:1-19) Busa gisundog gayod ni David si Jehova nga Diyos, kinsa nahigugma ug nagpabili sa maalamon, maisogon, ug matinumanong mga babaye.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 19]

Dili sama sa iyang bana, si Abigail andam sa pagpamati

[Hulagway sa panid 20]

Si Abigail nagpasundayag ug pagkamapainubsanon, kaisog, ug kaalam sa pagpakig-estorya kang David