KERETNON

Ang ngalan sa katawhan nga nalangkit sa mga Filistehanon. (Eze 25:16; Sof 2:5) Ang pipila sa mga Keretnon nag-alagad uban sa kasundalohan sa piniling nasod ni Jehova.​—2Sa 8:18; 20:23; 1Cr 18:17.

Ang pipila ka Hebreohanong leksikograpo nagtuo nga ang kere·thimʹ naggikan sa lintunganayng pulong nga ka·rathʹ (nagkahulogang “pagpatay”) ug angayng hubaron ingong “mga tigpahamtang ug silot” o “mga tiglaglag.” Apan, giisip sa kadaghanang komentarista sa Bibliya nga ang Hebreohanong pulong alang sa “mga Keretnon” (kere·thimʹ) nagtumong sa nasyonalidad. Apan ilang gidawat nga ang ka·rathʹ tingali mao ang hustong lintunganayng pulong sa kere·thimʹ ug, aron ipasiugda ang punto, sa Ezequiel 25:16 si Jehova tingali migamit ug mga pulong nga magkaamgid ang mga tunog sa dihang siya misaad, “laglagon [hikh·rat·tiʹ] ko ang mga Keretnon [kere·thimʹ],” o, sa ato pa, ‘patyon ko ang mga tigpatay.’

Ang kalangkitan tali sa mga Keretnon ug sa mga Filistehanon daw gipakita sa duyog nga paghisgot kanila diha sa Ezequiel 25:15-17 ug Sofonias 2:5-7. Diha sa hubad sa Gregong Septuagint niini nga mga bersikulo giilisan ug “mga Cretanhon” ang terminong “mga Keretnon” tingali sa tinguhang ilangkit sila sa mga Filistehanon nga “gikan sa Creta [Captor].” (Am 9:7) Tungod niini ug sa dayag nga kalangkitan sa mga Keretnon sa “yuta sa mga Filistehanon” diha sa 1 Samuel 30:​14, 16, ang kadaghanang eskolar mihinapos nga ang mga Keretnon ug mga Filistehanon mao ra nga katawhan o kaha duha ka katawhan nga suod nga nalangkit sa usag usa. Ang uban nangatarongan nga ang mga Keretnon tingali maoy pangunang tribo sa mga Filistehanon.

Usa ka ideya ang giduso nga, bisan tuod sa sinugdan sila maoy duha ka katawhan, ang mga Filistehanon mas gamhanan sa duha o unang nangabot sa Canaan ug busa sa kadugayan mao ang nagdominar, nga nagtawag sa usa ka seksiyon sa yuta sumala sa ilang ngalan nga Filistia, bisan tuod ang ngalan nga mga Keretnon wala sa bug-os mahanaw. Sumala niini nga ideya, ang kahulogan sa gihisgotang mga tagna ni Ezequiel ug Sofonias mao nga si Jehova magpahamtang ug panimalos ug kaalaotan sa tanang molupyo sa mga siyudad sa Filistia, sa mga Filistehanon ug sa mga Keretnon, mga tagna nga dayag nga gituman sa mga Babilonyanhon.

Ang pipila sa mga Keretnon nahimong bahin sa kasundalohan ni David, ug sila ug ang mga Peletnon (sagad nga gihisgotan kauban nila) tingali nagsilbing bantay sa hari ubos kang Benaias. (2Sa 8:18; 20:23; 1Cr 18:17; itandi ang 2Sa 23:​22, 23; 1Cr 11:25.) Tungod niini, ang mga eskolar kanunayng naningkamot sa paglangkit kanila sa “Carianhong bantay” sa panahon sa saserdote nga si Jehoiada, kapin sa 100 ka tuig sa ulahi. (2Ha 11:​4, 19; tan-awa ang CARIANHONG BANTAY.) Bisan tuod lagmit nga natawong langyaw, ang mga Keretnon sa adlaw ni David dili mga mersenaryo, nga nag-alagad tungod lamang sa kaugalingong kaayohan (ingong sayop nga gipangatarongan kanunay), kondili sila sa pagkatinuod maoy debotado kang David ingong dinihogan ni Jehova. Kini gipakita gayod pinaagi sa ilang matinumanong pagtapot kang David sa dihang siya napugos sa pagpahawa sa Jerusalem tungod kay “ang kasingkasing sa mga tawo sa Israel” midapig na sa rebeldeng si Absalom. (2Sa 15:​13, 18) Sa susama, ang mga Keretnon sa ulahi masinugtanong mitabang sa pagpukgo sa pag-alsa ni Sheba nga Benjaminhon, ug sa pagpaluyo kang Solomon, ang pinili ni David nga manununod ingong hari sa Israel.​—2Sa 20:7; 1Ha 1:​38, 39, 44.