Buhi nga Hubad sa Pulong sa Diyos
“Ang pulong sa Diyos buhi.”—HEB. 4:12.
1. (a) Unsang asaynment ang gihatag sa Diyos kang Adan? (b) Sukad niadto, giunsa paggamit sa katawhan sa Diyos ang ilang katakos sa pagpakigkomunikar?
SI Jehova nga Diyos naghatag sa iyang mga linalang ug gasa sa pagpakigkomunikar. Sa tanaman sa Eden, gihatagan sa Diyos si Adan ug asaynment nga naglangkit ug pinulongan—ang pagngalan sa tanang mananap. Gigamit ni Adan ang iyang kaalam ug pagkamamugnaon sa paghatag kanilag haom nga ngalan. (Gen. 2:19, 20) Sukad niadto, ang katawhan sa Diyos padayong naggamit sa ilang katakos sa pagpakigkomunikar—ang paggamit ug pinulongan—sa pagdayeg kang Jehova ug pagpahibalo sa uban bahin sa iyang kabubut-on. Di pa dugay, gigamit sa katawhan sa Diyos ang maong katakos sa paghubad sa Bibliya aron sa pagpalambo sa putling pagsimba.
2. (a) Unsang mga sukdanan ang gisunod sa New World Bible Translation Committee? (b) Unsay atong hisgotan niining artikuloha?
2 Dunay linibo ka hubad sa Bibliya, pero may pipila nga dili kaayo tukma ang paghubad sa orihinal nga mensahe. Sa katuigan sa 1940, ang New World Bible Translation Committee naghimog mga sukdanan sa paghubad nga gisunod sa kapig 130 ka pinulongan. Kini ang mosunod: (1) Balaanon ang ngalan sa Diyos pinaagi sa pagpasig-uli niini sa hustong dapit diha sa Kasulatan. (Basaha ang Mateo 6:9.) (2) Hubaron nga literal ang orihinal nga inspiradong mensahe kon posible, pero kon ang literal nga hubad makahatag ug sayop nga kahulogan, hubaron kini sumala sa diwa. (3) Gamiton ang sayon sabtong mga pulong aron daling basahon.a (Basaha ang Nehemias 8:8, 12.) Atong tan-awon kon sa unsang paagi kining maong mga sukdanan gisunod diha sa New World Translation, sa 2013 nga rebisyon ug sa mga edisyon sa ubang pinulongan.
NAGPASIDUNGOG SA NGALAN SA DIYOS
3, 4. (a) Sa unsang karaang mga manuskrito makita ang Tetragrammaton? (b) Unsay gihimo sa daghang hubad sa Bibliya maylabot sa ngalan sa Diyos?
3 Kadtong nagtuon sa karaang Hebreohanong mga manuskrito sa Bibliya, sama sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat, nahingangha kay daghang beses nilang nakita ang Tetragrammaton—ang upat ka Hebreohanong letra nga nagrepresentar sa ngalan sa Diyos. Ang balaang ngalan makita dili lang sa karaang Hebreohanong mga manuskrito kondili diha usab sa pipila ka kopya sa Gregong Septuagint nga gikan sa ikaduhang siglo B.C.E. ngadto sa unang siglo C. E.
4 Bisan pa sa klarong ebidensiya nga ang personal nga ngalan sa Diyos makita gayod diha sa Bibliya, daghang hubad ang nagtangtang niana. Gani, duha ka tuig human sa pagluwat sa New World Translation of the Christian Greek Scriptures niadtong 1950, gipatik ang Revised Standard Version. Ang maong bersiyon nagtangtang sa ngalan sa Diyos, nga wala magsunod sa palisiya sa mga editor sa American Standard Version sa 1901. Ngano? Gibati sa mga maghuhubad niini nga “dili gayod husto” nga ang Kristohanong mga relihiyon mogamit ug bisan unsang ngalan sa pagtawag sa Diyos. Nahimo kanang sumbanan sa misunod nga mga hubad, sa Iningles ug sa ubang pinulongan.
5. Nganong dili gayod angayng tangtangon ang ngalan sa Diyos gikan sa Bibliya?
5 Kinahanglan ba gyong makita ang ngalan sa Diyos diha sa usa ka hubad sa Bibliya? Oo! Ang usa ka hanas nga maghuhubad nahibalo sa kahinungdanon sa pagsabot kon unsay katuyoan sa awtor; ang maong kahibalo makaapektar sa iyang paagi sa paghubad. Daghang teksto ang nagpakita sa kaimportante sa ngalan sa Diyos ug sa pagbalaan niini. (Ex. 3:15; Sal. 83:18; 148:13; Isa. 42:8; 43:10; Juan 17:6, 26; Buh. 15:14) Si Jehova nga Diyos—ang Awtor sa Bibliya—nag-inspirar sa mga magsusulat niini nga gamiton gayod ang iyang ngalan. (Basaha ang Ezequiel 38:23.) Kanang ngalana makitag linibo ka beses diha sa karaang mga manuskrito. Busa, ang pagtangtang niana nagpakitag kawalay-pagtahod sa Awtor.
6. Nganong ang ngalan sa Diyos gipasig-uli sa unom ka dapit diha sa rebisadong New World Translation?
6 Karon, nagkadaghan ang ebidensiya nga angay natong gamiton ang ngalan sa Diyos. Sa 2013 nga rebisyon sa New World Translation, ang maong ngalan makitag 7,216 ka beses, nga nadugangag 6 kon ikomparar sa 1984 nga edisyon. Ang lima nga gidugang makita sa 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Gipasig-uli ang maong ngalan kay makita kini sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat, nga gisulat kapig 1,000 ka tuig nga mas una kay sa Hebreohanong Masoretikong teksto. Gibalik sab kana diha sa Maghuhukom 19:18 tungod sa gihimong dugang nga pagtuon sa karaang mga manuskrito.
7, 8. Nganong dakog kahulogan ang ngalang Jehova?
7 Para sa matuod nga mga Kristohanon, ang ngalan ni Jehova importante kaayo. Ang apendise sa 2013 nga rebisyon sa New World Translation dunay bag-ong impormasyon bahin niini. Nasabtan sa New World Bible Translation Committee nga ang ngalang Jehova anaa sa causative form sa Hebreohanong berbo nga ha·wahʹ, nga nagkahulogang “Siya Nagpahinabo nga Mamao.”b Ang atong mga publikasyon kaniadto nagkonektar sa kahulogan niini sa Exodo 3:14, nga nag-ingon: “Ako Mamao Kon Unsay Mamao Ako.” Busa sa 1984 nga edisyon, gipatin-aw nga ang maong ngalan nagkahulogang Siya “magpahinabo sa iyang kaugalingon nga mahimong ang Magtutuman sa mga saad.”c Pero, ang Appendix A4 sa rebisadong edisyon sa 2013 nag-ingon nga dili kay kana ra ang kahulogan sa ngalang Jehova. Ang iyang ngalan nagkahulogan usab nga iyang ipahinabo nga ang iyang kalalangan mamao o makahimo sa bisan unsang gikinahanglan aron matuman ang iyang katuyoan.
8 Si Jehova nagpahinabo nga ang iyang kalalangan mahimong bisan unsa sumala sa iyang gusto. Kaharmonya sa kahulogan sa iyang ngalan, gipahinabo sa Diyos nga si Noe mahimong magbubuhat ug arka, si Bezalel mahimong hanas nga artesano, si Gideon mahimong madaogong manggugubat, ug si Pablo mahimong apostol sa mga nasod. Oo, ang ngalan sa Diyos dakog kahulogan sa iyang katawhan. Ug dili gayod balewalaon sa New World Bible Translation Committee ang kaimportante sa maong ngalan pinaagig pagtangtang niana.
9. Nganong gihatagag prayoridad ang paghubad sa Bibliya ngadto sa ubang pinulongan?
9 Ang mga edisyon sa New World Translation diha sa kapig 130 ka pinulongan nagpasidungog sa ngalan sa Diyos pinaagi sa pagpasig-uli niini sa hustong dapit diha sa sagradong basahon. (Basaha ang Malaquias 3:16.) Sa kasukwahi, daghang hubad sa Bibliya karon ang nagtangtang sa balaang ngalan, ug gipulihan kanag mga titulo sama sa “Ginoo” o ngalan sa usa ka lokal nga diyos. Kini ang pangunang rason kon nganong gibati sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova nga importante gayod nga daghang tawo kutob sa mahimo ang makabatog Bibliya nga nagpasidungog sa ngalan sa Diyos.
TIN-AW UG TUKMA NGA HUBAD
10, 11. Unsang mga problema ang nasinati sa paghubad sa New World Translation ngadto sa ubang pinulongan?
10 Ang proseso sa paghubad sa sagradong basahon ngadto sa ubang pinulongan nagpatunghag mga problema. Pananglitan, kaniadto, ang New World Translation nagsunod sa sumbanan sa ubang Iningles nga mga Bibliya nga naggamit sa Hebreohanong ekspresyon nga “Sheol” diha sa mga teksto sama sa Ecclesiastes 9:10. Kini ang problema sa mga maghuhubad sa ubang pinulongan: Ang terminong “Sheol” dili masabtan sa kadaghanang magbabasa, dili makita sa diksiyonaryo, ug masaypan ingong ngalan sa usa ka lugar. Busa, giaprobahan nga himoong tin-aw ang kahulogan sa “Sheol” ug sa katumbas nga Gregong terminong “Hades” pinaagi sa tukmang paghubad niini ingong “the Grave,” o lubnganan.
11 Sa pipila ka pinulongan, ang paghubad sa Hebreohanong pulong nga neʹphesh ug sa Gregong pulong nga psy·kheʹ ingong “soul” makapalibog. Ngano? Kay ang katumbas nga mga termino niini maghatag ug ideya nga ang “soul” maoy usa ka bahin sa lawas sa tawo nga mobulag inigkamatay. Kana masaypag sabot ingong multo ug dili ang tawo mismo. Busa, giaprobahan nga ang terminong “soul” hubaron sumala sa konteksto, nga kaharmonya sa mga kahulogan nga makita sa mga apendise sa New World Translation of the Holy Scriptures—With References. Oo, gihatagag prayoridad ang paghubad sa mga teksto sa paagi nga daling masabtan, ug ang dugang nga katin-awan sagad makita diha sa mga footnote.
12. Unsang pipila ka kausaban ang gihimo sa 2013 nga rebisyon sa New World Translation? (Tan-awa usab ang artikulong “Ang 2013 nga Rebisyon sa New World Translation,” niini nga gula.)
12 Ang mga pangutana gikan sa mga maghuhubad nagpakita nga posibleng masaypag sabot ang pipila ka teksto. Busa niadtong Septiyembre 2007, giaprobahan sa Nagamandong Lawas ang pagrebisar sa Iningles nga edisyon. Linibo ka pangutana gikan sa mga maghuhubad sa Bibliya ang gisusi panahon sa rebisyon. Giilisan ang karaang Iningles nga mga ekspresyon, ug gipaningkamotan nga mahimong mas klaro ug daling masabtan ang mga teksto, pero tukma gihapon. Ang gihimo sa ubang pinulongan nakapahait o nakapahimo sa Iningles nga teksto nga daling masabtan.—Prov. 27:17.
GIAPRESYAR PAG-AYO
13. Unsay gibati sa daghan bahin sa 2013 nga rebisyon?
13 Unsay epekto niining rebisadong New World Translation? Linibo ka sulat sa pagpasalamat ang nadawat sa Brooklyn headquarters sa mga Saksi ni Jehova. Daghan ang mibatig susama sa gisulat sa usa ka sister: “Ang Bibliya nahisamag kaban nga puno sa bililhong mga mutya. Ang tin-awng pagbasa sa pulong ni Jehova gamit ang 2013 nga rebisyon ikatandi sa pagsusi sa matag mutya, nga nagdayeg sa daghang bahin niini—sa katin-aw, kolor, ug katahom niini. Ang Kasulatan nga gihubad sa simpleng pinulongan nakatabang nako nga mas mailhan si Jehova, kinsa samag amahan nga naggakos nako samtang gibasa niya ang iyang makapahupayng mga pulong.”
14, 15. Unsay positibong epekto sa paghubad sa New World Translation ngadto sa ubang pinulongan?
14 Dili lang ang Iningles nga rebisyon ang giapresyar pag-ayo. Bahin sa Bulgarian nga edisyon, usa ka tigulang nga taga-Sofia, Bulgaria miingon: “Dugay na kong nagbasag Bibliya, pero karon pa ko makabasag hubad nga sayon sabton ug makatandog dayon sa kasingkasing.” Sa susama, human makadawat ug kopya sa kompletong New World Translation, usa ka sister sa Albania mikomento: “Pagkanindot basahon sa Pulong sa Diyos diha sa Albanian! Pagkadakong pribilehiyo nga si Jehova nakig-estorya nato sa atong pinulongan!”
15 Sa daghang nasod, ang Bibliya mahal ug pangitaòn kaayo, busa panalangin gayod kon makadawat ug Bibliya. Usa ka report sa Rwanda nag-ingon: “Sa dugayng panahon, daghang Bible study ang wala mouswag kay wala silay Bibliya. Dili sila makaarang sa pagpalit sa lokal nga edisyon sa simbahan. Ug sagad, dili kaayo sila makasabot sa kahulogan sa pipila ka bersikulo, nga nakapugong sa ilang pag-uswag.” Nausab ang kahimtang dihang nahubad ang New World Translation sa ilang pinulongan. Usa ka pamilya sa Rwanda nga may upat ka tin-edyer miingon: “Nagpasalamat gyod mi kang Jehova ug sa matinumanon ug maalamong ulipon sa paghatag namo niini nga Bibliya. Pobre kaayo mi ug dili mi makapalit ug Bibliya para sa matag membro sa pamilya. Pero karon, tagsatagsa na mig Bibliya. Aron ipakita ang among pagkamapasalamaton kang Jehova, ginabasa namo ang Bibliya kada adlaw ingong pamilya.”
16, 17. (a) Unsay gusto ni Jehova para sa iyang mga alagad? (b) Unsay determinado natong buhaton?
16 Moabot ang panahon nga ang rebisadong New World Translation mabatonan na sa mas daghang pinulongan. Gisulayag babag ni Satanas ang maong paningkamot, pero makaseguro ta nga gusto ni Jehova nga ang tanan niyang alagad mamati samtang siya makigsulti kanila sa klaro ug daling masabtan nga pinulongan. (Basaha ang Isaias 30:21.) Sa dili madugay, “ang yuta mapuno sa kahibalo kang Jehova ingon sa katubigan nga nagtabon sa dagat mismo.”—Isa. 11:9.
17 Hinaot nga magmadeterminado kita nga pahimuslan ang matag regalo gikan kang Jehova, lakip na niining hubad nga nagpasidungog sa iyang ngalan. Tugoti siyang makig-estorya nimo kada adlaw pinaagi sa iyang Pulong. Tungod sa iyang walay kinutobang gahom, makahimo siya sa pagpamati sa tanan natong pag-ampo. Kini nga komunikasyon makatabang nato nga mas mailhan si Jehova samtang magkadako ang atong gugma kaniya.—Juan 17:3.
a Tan-awa ang Appendix A1 sa rebisadong New World Translation ug ang artikulong “Unsay Makatabang Kanimo sa Pagpilig Maayong Hubad sa Bibliya?” sa Bantayanang Torre, Mayo 1, 2008.
b Ang pipila ka reperensiya naghatag niini nga eksplinasyon, pero dili mouyon ang tanang eskolar.
c Tan-awa ang Bag-ong Kalibotang Hubad, Apendise 1 “Ang Ngalan sa Diyos Diha sa Hebreohanong Kasulatan ug Diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan,” p. 2024.