BASAN

[lagmit, Tabunok (Walay Bato) nga Patag].

Usa ka dakong rehiyon sa S sa Dagat sa Galilea. Ang gibanabanang mga utlanan sa Basan mao ang Bukid sa Hermon sa A, ang bukirong rehiyon sa Bukid sa Hauran (Jebel ed Druz) sa S, ang Gilead sa H, ug ang mga bungtod nga anaa sa utlanan sa sidlakang kiliran sa Dagat sa Galilea dapit sa K.​—Deu 3:3-14; Jos 12:​4, 5.

Ang dakong bahin sa Basan nahimutang ibabaw sa usa ka patag sa bukid, nga may aberids nga gihabogon nga mga 600 m (2,000 p). Sa katibuk-an patag ang yuta, apan may pipila ka tagaytay diha niini nga sa sinugdan maoy mga bolkan nga daghag bantilis, itom nga basaltong bato, nga kusog mosuhop ug umog. Anapogon ug pula-kapehon ang yuta. Ang tubig ug ang natunaw nga niyebe nga modagayday gikan sa Bukid sa Hermon nakatabang sa paghimo sa tibuok rehiyon nga usa ka maayo kaayong dapit sa agrikultura. Kay tabunok kaayo kini nga patag, nahimo kining usa ka maayong tinubdan sa mga abot ug nagtaganag maanindot nga mga sibsibanan. Sa baylo, kini nakaamot sa pagpatunghag maayong liwat sa mga baka ug mga karnero. Ang mga torong baka sa Basan ug ang mga laking karnero niini nahimong mga tema sa awit ug balak ug maoy mga simbolo sa kadagaya, kalig-on, ug kauswagan.​—Deu 32:14; Eze 39:18; Sal 22:12.

Sa kinadak-ang bahin, ang kapatagan sa Basan kon tan-awon walay mga kahoy, apan ang mga tagaytay niini daghag kahoy ug may dagkong mga kahoy, tingali mga robles (nga makita gihapon sa maong dapit karong adlawa). Diha sa tagna, kining mga kahoya gigamit ingong mga simbolo sa kahalangdon. (Isa 2:13; Zac 11:​1, 2) Ang Ezequiel 27:​5, 6 nagpakita nga ang Fenicianhong mga tiggamag barko sa Tiro naggamit sa mga kahoyng junipero sa Senir alang sa mga tabla niini ug ang tag-as nga mga sedro gikan sa Lebanon alang sa palo niini, apan ilang gihimo ang ilang lig-ong mga bugsay gikan sa durableng mga kahoy sa Basan.

Walay duhaduha nga tungod sa katabunok ug kamabungahon sa Basan kini gihisgotan lakip sa ubang mabungahong mga dapit sama sa Carmelo ug Lebanon. (Jer 50:19; Isa 33:9) Gilakip usab paghisgot ni Jeremias ang mga bukid sa Basan uban sa Lebanon ingong usa ka bantaaw nga dapit diin makita ang katalagman nga modangat sa yuta sa mga Israelinhon tungod sa ilang pagtalikod kang Jehova. (Jer 22:20) Ang paghisgot sa “bukid sa Diyos” ug sa “bukid sa mga taluktok” sa Basan, diha sa Salmo 68:​15, 16, lagmit nagtumong sa bukirong rehiyon sa Bukid sa Hauran (Jebel ed Druz). Ang Zalmon (nga gihisgotan sa Sal 68:14) tingali mao ang kinatas-ang bukid niini.

Ang rehiyon sa Basan mopatim-awng unang gihisgotan sa rekord sa Bibliya diha sa Genesis 14:5 maylabot sa mga Repaim (mga higante) sa Asterot-karnaim, kinsa gipildi sa misulong nga mga hari sa panahon ni Abraham (una pa ang 1933 W.K.P.). Sa panahon nga misulong ang mga Israelinhon (mga 1473 W.K.P.), si Og, ang hari sa Basan ug ang kataposang nahibilin nga samag-higante nga mga tawo nianang dapita, napildi ug namatay, ug ang yuta giokupar sa Israel. (Num 21:33-35; Deu 3:1-3, 11; Jos 13:12) Ang tribo ni Manases nakadawat sa Basan ingong panulondon, bisan tuod nga sa ulahi, may pipila ka sakop sa tribo ni Gad nga mipuyo sa habagatang bahin niini.​—Jos 13:29-31; 17:​1, 5; 1Cr 5:​11, 16, 23.

Ang pangunang mga siyudad sa Basan mao kini: ang Astarot (usa ka siyudad ni Og ug sa ulahi nahimong usa ka Levihanong siyudad), ang Edrei (ang utlanang siyudad diin gipildi sa Israel si Og), ang Golan (nga nahimo usab nga usa ka Levihanong siyudad ug usa sa tulo ka siyudad nga dalangpanan sa S sa Jordan), ug ang Saleca. (Deu 4:41-43; Jos 9:10; 12:​4, 5; 20:​8, 9; 1Cr 6:​64, 71) Sa rehiyon sa Argob lamang dihay 60 ka pinarilang mga siyudad, ug ang mga kagun-oban sa karaang mga lungsod makita gihapon sa tibuok dapit karong adlawa.​—Deu 3:3-5; tan-awa ang ARGOB Num. 2.

Sa panahon sa paghari ni Solomon, ang Basan maoy usa sa 12 ka distrito nga gidumala sa mga luyoluyo ug gitudlo aron sa pagtaganag pagkaon alang sa mga talad sa hari.​—1Ha 4:​7, 13.

Diha sa dapit sa S sa Jordan, ang pangunang ruta gikan sa A paingon sa H, nga gitawag ug “dalan sa hari,” maoy palatas sa Basan diha sa siyudad sa Astarot, ug tungod niini, lakip ang katabunok sa Basan ug ang kaduol niini sa Damasco, kini nahimong puntirya sa militaryong pagpanakop. Ang Basan nailog ni Haring Hazael sa Damasco panahon sa paghari ni Jehu (mga 904-877 W.K.P.), apan lagmit nga kini nabawi sa paghari ni Jehoas (2Ha 10:​32, 33; 13:25) o tingali sa panahon ni Jeroboam II (mga 844-804 W.K.P.). (2Ha 14:25) Ang tibuok nga dapit gisakop ni Tiglat-pileser III sa Asirya panahon sa paghari ni Peka (mga 778-759 W.K.P.).​—2Ha 15:29; 1Cr 5:26.

Human sa mga panahon sa pagkadestiyero, ang Basan nailalom sa paggahom sa Gresya ug sa ulahi nahimong usa sa pangunang mga tinubdan sa trigo sa Romanhong Imperyo. Nabahin kini sa upat ka distrito, ug gawas sa distrito sa AS nga gitawag ug Trakonite, kini nga mga distrito nagpreserbar sa pipila ka paagi sa orihinal nga mga ngalan nga naggikan sa maong dapit: ang distrito sa Gaulanitis sa K nagkuha sa ngalan niini gikan sa Golan, ang Auranitis sa H naggikan sa Hauran, ug ang sentral nga Batanaea naggikan sa Basan. Gawas sa paghisgot sa Trakonite (Luc 3:1), ang Basan wala na hisgoti diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan.​—Tan-awa ang HAURAN.