Mga Sirkador sa mga Bato sa Bukid
NAHIMUTANG ubay sa kasadpang baybayon sa Patayng Dagat mao ang karaang siyudad ug nagalibot nga kamingawan nga gitawag ug En-gedi. Ang batoong mga agianan ug mga pangpang sa maong dapit nagtagana ug maayong puy-anan alang sa kanding sa bukid sa Yutang Saad, susama nianang makita dinhi.
Kining dili dali-matumbang linalang nalakip sa mga kahibulongan sa kahayopan. Buksan nato ang atong Bibliya ug susihon pag-ayo kining makaiikag nga hayop.
“Ang Tag-as nga Kabukiran Maoy Alang sa mga Kanding sa Bukid”
Maoy awit sa salmista. (Salmo 104:18) Ang mga kanding sa bukid nasangkapan pag-ayo sa pagkinabuhi sa tag-as nga mga dapit! Sila hilabihan ka liksi, nga molatas sa kabungtoran uban ang tumang kamasaligon ug katulin. Kini sa bahin maoy gumikan sa pagkahimo sa ilang mga siki. Ang mga gingi mahimong modako gumikan sa kabug-at sa kanding, aron makahawid pag-ayo ang mananap sa dihang nagabarog o nagalataslatas sa hiktin nga nag-estanteng bato.
Ang mga kanding sa bukid aduna usab ing talagsaong pagkatimbang. Sila makalukso ug lagyo ug motugpa sa usa ka nagsiwil nga bato nga igo lang tumban sa upat ka tiil. Ang biologong si Douglas Chadwick kas-a naniid sa usa ka kanding sa bukid nga lain ug matang nga naggamit sa panimbang niini sa paglikay nga dili matanggong sa usa ka nagsiwil nga bato nga hilabihan ka hiktin nga dili kini makaliso. Siya miingon: “Human molantaw sa sunod nga nagsiwil nga bato nga mga 120 ka metros ubos niana, ang kanding mitunob sa iyang pangunahang mga tiil ug hinayhinayng miisa sa iyang sampot ibabaw sa iyang ulo ubay sa nawong sa bato nga daw kini nagligid. Samtang nahingangha ako, ang kanding nagpadayon hangtod nga ang pangulahiang mga tiil mitunob nga sa ingon kini nag-atubang sa direksiyon nga gigikanan niini.” (National Geographic) Dili ikahibulong nga ang mga kanding sa bukid gitawag nga “mga sirkador sa mga bato sa bukid”!
‘Nahibalo Ka ba Kon Kanus-a Manganak ang mga Kanding sa Bukid?’
Ang mga kanding sa bukid maoy maulawon kaayong mga linalang. Sila mas gustong mopuyo nga layo gikan sa tawo. Sa pagkatinuod, ang mga tawo nalisdan nga moduol pag-ayo aron mapanid-an sila sa ilang ihalas nga kahimtang. Busa, ang Tag-iya sa “kahayopan ibabaw sa usa ka libo nga kabukiran” makataronganong mangutana sa tawong si Job: “Nahibalo ka ba sa panahon nga ig-alanak sa mga kanding sa bato sa bukid?”—Salmo 50:10; Job 39:1.
Ang hinatag-Diyos nga kinaiya nagpahibalo sa baye nga kanding sa bukid kon kanus-a ang panahon sa pagpanganak niini. Mangita siya ug usa ka luwas nga dapit ug manganak ug usa o duha ka nati, kasagaran sa kataposan sa Mayo o sa Hunyo. Ang bag-ong gipanganak nga mga nati mahimong dili daling matumba sulod lamang sa pipila ka adlaw.
“Usa ka Hiligugmaong Lagsaw nga Dumalaga ug Usa ka Makapahimuot nga Kanding sa Bukid”
Ang maalamong Haring Solomon nag-awhag sa mga bana: “Magmaya uban sa asawa sa imong pagkabatan-on, usa ka hiligugmaong lagsaw nga dumalaga ug usa ka makapahimuot nga kanding sa bukid.” (Proverbio 5:18, 19) Dili tumong niini nga pakamenoson ang mga babaye. Dayag, si Solomon nagtumong sa katahom, kamadanihon, ug ubang talagsaong mga hiyas niining mga hayopa.
Ang kanding sa bukid nalakip sa daghang “buhing mga kalag” nga naghatag ug dakong pamatuod sa kaalam sa Maglalalang. (Genesis 1:24, 25) Dili ba kita malipay nga ang Diyos nagbutang libot kanato sa daghan kaayong makaiikag nga mga linalang?
[Kapsiyon sa panid 24]
Kortesiya sa Athens University