Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Masagubang Ko ang Grabeng Pagkamasakiton?

SI Jason 18 anyos lamang, apan mipatim-aw nga ang tanang tumong sa iyang kinabuhi sa maong panahon dili na makab-ot. Siya naglaom nga moalagad ingong bug-os-panahong Kristohanong ministro, apan unya iyang nasayrang siya may Crohn’s disease​—usa ka masakit ug makapaluyang sakit sa lubot. Bisan pa niana, karong adlawa si Jason malamposong nagsagubang sa iyang mga kahimtang.

Tingali ikaw nag-atubang usab sa usa ka bug-at nga sakit. Sa usa ka miaging isyu, ang Pagmata! naghisgot sa mga hagit nga giatubang sa mga batan-ong sama kanimo.a Ato karong tan-awon kon sa unsang paagi mapahimuslan nimog maayo ang imong kahimtang.

Usa ka Positibong Tinamdan sa Hunahuna

Ang pagsagubang nga malamposon sa bisan unsang sakit naglangkit sa usa ka positibong tinamdan sa hunahuna. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang espiritu sa usa ka tawo makaantos sa iyang sakit; apan alang sa usa ka magul-anong espiritu, kinsay makaantos niana?” (Proverbio 18:14) Ang masulub-on, di-malaomong mga hunahuna ug mga pagbati mas makapalisod sa pagkaayo. Nasayran ni Jason nga matuod kini.

Sa sinugdan, si Jason kinahanglang makigbisog sa negatibong mga pagbati, sama sa kasuko, nga nagpaluya kaniya. Unsay nakatabang? Misaysay siya: “Ang mga artikulo sa Ang Bantayanang Torre ug Pagmata! bahin sa depresyon nakatabang gayod kanako sa paghupot ug positibong tinamdan. Karon ako naningkamot sa paghunahuna sa usa ka adlaw lamang sa usa ka panahon.”b

Ang 17-anyos nga si Carmen sa susama nakakat-on sa pagtan-aw sa masanag nga bahin sa mga butang. Bisan pag siya nagmasakiton sa sickle-cell anemia, siya nag-ihap sa iyang mga panalangin. “Akong hunahunaon ang uban nga grabe pa kay kanako ug dili makabuhat sa mga butang nga akong mabuhat,” matod niya. “Ug ako magmapasalamaton ug dili mobating naluoy kaayo sa akong kaugalingon.”

Ang Proverbio 17:22 nag-ingon: “Ang kasingkasing nga malipayon maayo nga tambal.” Tingali ang pipila mobating ang pagkatawa dili angay atubangan sa bug-at nga sakit. Apan ang maayong pagkasiawan ug makapahimuot nga kauban mopapresko sa imong kaisipan ug mopauswag sa imong determinasyong mabuhi. Ngani, ang kalipay maoy usa ka diyosnong hiyas, usa sa mga bunga sa espiritu sa Diyos. (Galacia 5:22) Ang maong espiritu makatabang kanimo nga malipay bisan pag nagpakigbisog ka sa usa ka sakit.​—Salmo 41:3.

Pagkaplag ug Usa ka Masinabtanong Doktor

Ang pagbaton ug usa ka doktor nga nakasabot sa mga batan-on makatabang pag-ayo. Ang mental ug emosyonal nga mga panginahanglan sa usa ka batan-on kasagarang lahi niadtong iya sa usa ka hamtong. Si Ashley maoy diyes anyos lamang sa dihang kinahanglang mosulod siya sa ospital aron magpatambal sa usa ka malignant nga tumor sa utok. Ang doktor ni Ashley nagmabination kaniya ug nakigsulti sa mga termino nga iyang masabtan. Ang doktor misugid kaniya kon sa unsang paagi ang iyang kaugalingong sakit sa pagkabata maoy mitukmod kaniya nga mahimong doktor. Sa malumo apan matin-aw iyang gisaysay ang gisugyot nga tambal ngadto kaniya, mao nga nahibalo siya kon unsay dahomon.

Ikaw ug ang imong mga ginikanan buot gayong mangitag mananambal nga motahod kaninyo ug makasabot sa inyong mga panginahanglan. Kon tungod sa usa ka hinungdan dili kamo moangay sa pag-atimang inyong ginadawat, batiang libre nga ipahayag ang imong mga kabalaka ngadto sa imong mga ginikanan.

Pagpakigbisog Alang sa Imong Kahimsog!

Kinahanglanon usab nga ikaw makigbisog sa imong sakit sa tanang paagi nga makaarang ka. Pananglitan, kat-oni ang labing daghan nga imong mahimo bahin sa imong sakit. “Ang usa ka tawong may kahibalo nagadugang sa gahom,” nagpahayag ang usa ka proverbio sa Bibliya. (Proverbio 24:5) Ang kahibalo maghanaw sa kahadlok sa butang nga wala hisayri.

Dugang pa, ang usa ka batan-ong nahibalo mahimong mas malangkit sa pagtambal kaniya ug mas makaarang sa pagkooperar niana. Pananglitan, siya tingali mahibalo nga angayng dili niya ihunong ang pagtomar sa giresetang tambal nga wala ang rekomendasyon sa iyang doktor. Si Carmen, nga gihisgotan sa ibabaw, mibasag mga libro bahin sa sickle-cell anemia, ingon man usab ang iyang mga ginikanan. Ang ilang nakat-onan nakatabang kanila sa pagbaton sa tambal nga labing makatabang kang Carmen.

Suknaa ang imong doktor ug espesipikong mga pangutana​—kon gikinahanglan dili lamang kas-a​—kon dili tin-aw kanimo ang usa ka butang. Inay mosulti sa butang nga sa imong hunahuna maoy buot mabatian sa doktor, ipatin-aw sa matinud-anon kon unsay imong gihunahuna ug gibati. Sumala sa giingon sa Bibliya, “adunay pagkapakyas sa mga plano kon walay pagsultihanay nga kompidensiyal.”​—Proverbio 15:22.

Sa usa ka punto si Ashley daw dili kaayo makigsulti bahin sa iyang sakit. Siya makigsulti lamang bahin niana sa iyang inahan. Usa ka maalamong sosyal nga magbubuhat nangutana kaniya sa pribado: “Gibati mo ba nga tingali ikaw wala sultihi sa tanan?” Si Ashley mitug-an nga gibati niya. Busa gipakita sa babaye kang Ashley ang iyang medikal nga mga rekord ug gipatin-aw kana kaniya. Iyang gihangyo usab ang mga doktor nga mogugol ug mas daghang panahon sa pagpakigsulting direkta kang Ashley, inay nga mahitungod lamang kaniya. Pinaagi sa pagpahayag sa iyang kaugalingon sa kataposan, si Ashley nakabaton sa tabang nga iyang gikinahanglan.

Pagpaluyo Gikan Niadtong Nag-alirong Kanimo

Sa dihang ang usa ka membro sa pamilya may bug-at nga sakit, kana mahimong usa ka pamilyahanong kahikayan, nga nagkinahanglag nahiusang paningkamot. Ang pamilya ug ang Kristohanong kongregasyon ni Ashley naghiusa sa pagpaluyo kaniya. Ang kongregasyon sa panapanahon gipahinumdomang siya anaa sa ospital. Giduaw siyang regular sa mga membro sa kongregasyon, ug gitabangan nila ang pamilya sa buluhaton sa balay ug sa paglutog mga pagkaon hangtod nga ang pamilya nakabalik sa naandang mga buluhaton. Ang mga bata sa kongregasyon miduaw kang Ashley sa ospital sa dihang siya dili kaayo luya alang sa mga bisita. Kadto maayo dili lang alang kang Ashley ingon man sa iyang batan-ong mga higala usab.

Sa dili pa ang uban makatabang kanimo, hinunoa, kinahanglang mahibalo sila nga imo kanang gikinahanglan. Si Carmen nagsalig sa iyang mga ginikanan ug sa mga ansiyano sa kongregasyon alang sa emosyonal ug espirituwal nga pagpaluyo. Siya nagdahom usab niadtong kauban niya sa tunghaan nga sama niyag Kristohanong mga pagtuo nga magmapaluyohon. “Sila nagbantay kanako,” matod ni Carmen, “ug gibati ko nga inatiman.”

Ang imong tunghaan basin makatagana ug makatabang nga medikal ug pinansiyal nga tambag ug basin motanyag pag diyutayng personal nga pagpaluyo. Pananglitan, ang magtutudlo ni Ashley nagdasig sa iyang klase nga mosulat kang Ashley ug moduaw kaniya. Kon ang imong mga magtutudlo wala makasabot sa mga kalisdanang imong giatubang, basin gikinahanglan nga hisgotan nga matinahuron sa imong mga ginikanan ang imong kahimtang uban sa mga opisyales sa tunghaan.

Gamitang Maalamon ang Kaisipan ug Lawas

Kon masakiton ka kaayo, basin dili ka makabuhat sa bisan unsa gawas sa pagtumong sa kusog nga imong nabatonan sa pagpaayo. Kon dili ka bug-os nga inutil, adunay daghang mapuslanong mga butang nga imong mabuhat. Ang awtor nga si Jill Krementz mikomento bahin sa kon unsay iyang namatikdan samtang nagdukiduki sa iyang librong How It Feels to Fight for Your Life: “Makapasubo kanako nga gigugol ang duha ka tuig sa paglakaw sa mga koridor sa ospital ug pagkakitag daghan kaayong bata nga nagtutok sa mga TV. Kinahanglang atong dasigon ang maong mga bata nga mobasag dugang. Ang katre sa ospital maoy usa ka ekselenteng dapit sa pag-ehersisyo sa utok sa usa ka tawo.”

Kon kaha ikaw anaa sa balay o sa ospital, ang pag-ehersisyo sa imong mga katakos sa panghunahuna kasagarang makatabang kanimo nga mobatig maayo. Nakasulay ka ba pagsulat sa mga sulat o mga balak? Pagdibuho o pagpintal? Unsa na man ang bahin sa pagkat-on pagtokar ug musikal nga instrumento kon itugot kana sa imong kahimtang? Bisan pag may mga kaluya sa panglawas, adunay daghang posibilidad. Sa pagkamatuod, ang labing maayong butang nga imong mahimo mao ang pag-ugmad sa batasan sa pag-ampo ngadto sa Diyos ug pagbasa sa iyang Pulong, ang Bibliya.​—Salmo 63:6.

Kon itugot kana sa imong kahimtang, ang nahiangayng lawasnong kalihokan makatabang usab kanimo nga mobatig maayo. Tungod niini ang medikal nga mga pasilidad kasagarang adunay mga programa sa pisikal nga terapiya alang sa batan-ong mga pasyente. Sa daghang kahimtang ang tukmang ehersisyo dili lamang mopauswag sa lawasnong pagkaayo kondili moabag usab sa pagpasadya kanimo.

Ayaw Pagsurender!

Atubangan sa dakong pag-antos, si Jesus miampo ngadto sa Diyos, misalig Kaniya, ug nagtumong sa hunahuna diha sa iyang kaugalingong malipayong kaugmaon inay kay diha sa sakit. (Hebreohanon 12:2) Siya nakakat-on gikan sa iyang lisod nga mga kasinatian. (Hebreohanon 4:15, 16; 5:7-9) Siya midawat sa tabang ug pagdasig. (Lucas 22:43) Iyang gitumong ang iyang hunahuna diha sa kaayohan sa uban inay kay diha sa iyang kaugalingong kalisod.​—Lucas 23:39-43; Juan 19:26, 27.

Bisan pag tingali masakiton ka kaayo, basin ikaw usab mahimong inspirasyon alang sa uban. Alang sa usa ka report sa tunghaan, ang igsoong babaye ni Ashley, si Abigail, misulat: “Ang tawong labi kong gidayeg mao ang akong igsoong babaye. Bisan pag kinahanglang moadto siya sa ospital ug magpadekstros ug tusoktusokan sa mga heringgilya, siya mogawas gihapon nga mapahiyomon!”c

Wala biyai ni Jason ang iyang mga tumong, iya lamang gipasibo kana. Karon ang iyang tumong mao ang pag-alagad kon diin adunay dakong panginahanglan sa mga magsasangyaw sa Gingharian sa Diyos. Sama sa kahimtang ni Jason, tingali dili ka makaarang sa pagbuhat sa tanan nga imong gitinguha. Ang hinungdanong butang mao ang pagkat-on sa pagkinabuhi sumala sa imong kaugalingong mga limitasyon, nga dili mahimong sobra ka mapanalipdanon o danghag. Salig kang Jehova nga mohatag kanimo sa kaalam ug kusog sa pagbuhat sa imong labing maarangan. (2 Corinto 4:16; Santiago 1:5) Ug hinumdomi, ang panahon moabot sa dihang kining yutaa mahimong usa ka paraiso, diin “walay molupyo ang moingon: ‘Ako masakiton.’” (Isaias 33:24) Oo, may adlaw ra nga ikaw mamahimong himsog na usab!

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 26]

Ang magulang nga babayeng si Abigail nagdayeg sa kaisog ni Ashley