Bisag Nagbangotan, Kami Dili Ingon nga Walay Paglaom

“Dili namo buot nga kamo mawalay-alamag mahitungod niadtong mga nangatulog sa kamatayon; aron kamo dili managsubo ingon sa uban usab nga mga walay paglaom.”​—1 TESALONICA 4:13.

 1. Unsay regular nga masinatian sa katawhan?

NAMATYAN ka ba ug minahal? Bisan pa kon unsay edad, ang kadaghanan kanato nagbangotan tungod sa pagkamatay sa usa ka paryente o usa ka higala. Kini tingali usa ka apohan, ginikanan, kapikas, o anak. Ang katigulangon, sakit, ug mga aksidente regular nga magpahinabo sa kamatayon. Ang krimen, kabangisan, ug gubat magdugang sa kalisdanan ug kagul-anan. Sa kada tuig sa tibuok kalibotan, ang aberids nga kapig 50 ka milyong tawo mamatay. Ang inadlaw nga aberids sa 1993 maoy 140,250. Apektado ang mga higala ug pamilya sa pagdaot sa kamatayon, ug dulot ang masakit nga pagbati sa pagkanamatyan.

 2. Unsay daw dili normal bahin sa mga bata nga mangamatay?

² Dili ba kita makaduyog sa kasub-anan sa mga ginikanan sa California, T.B.A., nga namatyan ug usa ka mabdos nga anak babaye sa aksidente sa kotse? Sa usa ka wala-dahomang panghitabo, sila nawad-an sa bugtong nilang anak babaye ug sa bata nga ila untang unang apo. Ang bana sa biktima nawad-an ug asawa ug sa iyang una untang anak kahang lalaki o babaye. Ang kagul-anan sa mga ginikanan sa pagkamatay sa usa ka anak, kon kaha bata pa o edaran na, maoy dili kinaiyanhon. Maoy dili kinaiyanhon nga mauna pagkamatay ang mga anak sa ilang mga ginikanan. Gusto natong tanan ang kinabuhi. Busa, ang kamatayon usa gayod ka kaaway.​—1 Corinto 15:26.

Kamatayon Misulod sa Tawhanong Pamilya

 3. Sa unsang paagi mahimong naapektahan si Adan ug si Eva sa pagkamatay ni Abel?

³ Ang sala ug kamatayon nagmando ingong mga hari sulod na sa mga unom ka libo ka tuig sa tawhanong kasaysayan, sukad gayod sa pagrebelde sa atong unang tawhanong mga ginikanan, si Adan ug si Eva. (Roma 5:14; 6:12, 23) Ang Bibliya wala magtug-an kanato kon unsay ilang reaksiyon sa pagkamatay sa ilang anak nga si Abel pinaagi sa iyang igsoong si Cain. Tungod sa dili lamang usa ka hinungdan, kadto tuman ka makapaguol nga kasinatian alang kanila. Didto, sa unang higayon, ilang giatubang ang kamatuoran sa kamatayon sa tawo, ingon nga gipabanaag sa nawong sa ilang kaugalingong anak. Ilang nakit-an ang mga bunga sa ilang pagrebelde ug sa ilang padayong sayop nga paggamit sa kagawasan sa pagpili. Si Cain, bisan pa sa mga pasidaan gikan sa Diyos, mipalabi sa pagbuhat sa unang pagpatayg igsoon. Kita nasayod nga si Eva dulot nga naguol sa pagkamatay ni Abel tungod kay sa nanganak siya kang Seth, siya miingon: “Ang Diyos nagtudlo ug laing binhi nga ilis ni Abel, kay siya gipatay ni Cain.”​—Genesis 4:3-8, 25.

 4. Nganong ang kasugiran sa dili-mamatay nga kalag wala makahupay human sa pagkamatay ni Abel?

⁴ Nakita usab sa atong unang tawhanong mga ginikanan ang kamatuoran sa silot sa Diyos kanila​—nga sa dihang sila morebelde ug dili magmasinugtanon, sila “tinong mamatay.” Bisan pa sa bakak ni Satanas, lagmit ang kasugiran bahin sa pagkadili-mamatay sa kalag wala pa maugmad, mao nga wala sila makabatog mini nga kahupayan gikan niana. Ang Diyos miingon kang Adan: “Ikaw . . . mobalik sa yuta, kay gikan niana ikaw gikuha. Kay abog ka ug sa abog ka mobalik.” Wala siya maghisgot ug umaabot nga paglungtad ingon nga dili-mamatay nga kalag sa langit, impiyerno, Limbo, purgatoryo, o sa ubang dapit. (Genesis 2:17; 3:4, 5, 19) Ingon nga buhing mga kalag nga nakasala, sa ngadtongadto si Adan ug Eva mamatay ug dili na maglungtad. Si Haring Solomon gidasig sa pagsulat: “Ang mga buhi nahibalo nga sila mamatay; apan mahitungod sa mga patay, sila walay nahibaloan nga bisan unsa, ni sila adunay mga suhol, tungod kay ang ilang handomanan nahikalimtan. Usab, ang ilang gugma ug ilang pagdumot ug ilang pangabugho nahanaw na, ug sila wala nay bahin sa panahong walay tino sa bisan unsa nga pagabuhaton sa silong sa adlaw.”​—Ecclesiastes 9:5, 6.

 5. Unsa ang tinuod nga paglaom sa mga patay?

⁵ Pagkatinuod nianang mga pulonga! Sa pagkamatuod, kinsay mahinumdom sa katigulangan sa duha ka gatos o tulo ka gatos ka tuig kanhi? Kasagaran nga bisan ang ilang mga lubong wala na mahibaloi o dugay nang napasagdan. Nagpasabot ba kana nga wala nay paglaom alang sa atong namatayng mga minahal? Wala, wala gayod. Si Marta miingon kang Jesus mahitungod sa iyang namatayng igsoong lalaki, si Lazaro: “Ako nahibalo nga siya mobangon sa pagkabanhaw sa kataposang adlaw.” (Juan 11:24) Ang Hebreohanong katawhan nagtuo nga ang Diyos magbanhaw sa mga patay sa umaabot nga panahon. Bisan pa, kadto wala magpugong kanila sa pagbangotan tungod sa pagkamatay sa usa ka minahal.​—Job 14:13.

Matinumanong mga Tawo nga Nagbangotan

 6, 7. Unsay sanong ni Abraham ug Jacob sa kamatayon?

⁶ Duolag upat ka libo ka tuig kanhi, sa dihang namatay ang asawa ni Abraham nga si Sara, “si Abraham miadto sa pagbalata tungod kang Sara ug paghilak tungod kaniya.” Ang maong matinumanong alagad sa Diyos nagpadayag sa iyang dakong kaguol tungod sa pagkamatay sa iyang gihigugma ug maunongong asawa. Bisan pag siya maoy maisogong tawo sa buhat, siya wala maulaw sa pagpahayag sa iyang kagul-anan pinaagi sa mga luha.​—Genesis 14:11-16; 23:1, 2.

⁷ Susama ang kahimtang ni Jacob. Sa dihang siya nalimbongan sa pagtuo nga ang anak niyang si Jose gipatay sa usa ka mabangis nga hayop, unsa ang iyang reaksiyon? Atong mabasa sa Genesis 37:34, 35: “Niana gigisi ni Jacob ang iyang biste ug misul-ob sa bisteng sako sa iyang bat-ang ug nagbangotan tungod sa iyang anak lalaki sa daghang adlaw. Ug ang iyang tanang anak lalaki ug ang iyang tanang anak babaye nagpadayon sa pagtindog aron paghupay kaniya, apan siya nagpadayon pagdumili nga mahupay ug miingon: ‘Kay ako mokanaog nga magbangotan ngadto sa akong anak sa Sheol!’ Ug ang iyang amahan nagpadayon sa paghilak tungod kaniya.” Oo, ang pagpahayag ug kaguol inigkamatay sa usa ka minahal maoy tawhanon ug kinaiyanhon.

 8. Sa unsang paagi sagad ginapahayag sa mga Hebreohanon ang ilang pagbangotan?

⁸ Tingali ang pipila maghunahuna nga sumala sa moderno o lokal nga mga kustombre, ang reaksiyon ni Jacob maoy hingapin ug dramatikanhon. Apan siya maoy produkto sa usa ka laing panahon ug kultura. Ang iyang pagpahayag sa kaguol​—pagsul-ob ug bisteng sako​—mao ang unang paghisgot sa maong batasan diha sa Bibliya. Bisan pa niana, sumala sa gibatbat sa Hebreohanong Kasulatan, ang pagbangotan gipahayag usab pinaagi sa pagminatay, pinaagi sa pagbalay ug masulob-ong mga awit, ug pinaagi sa paglubog sa abo. Dayag nga ang mga Hebreohanon dili mapugnganon sa ilang tiunayng mga pahayag sa kagul-anan.a​—Ezekiel 27:30-32; Amos 8:10.

Pagbangotan sa Panahon ni Jesus

 9, 10. (a) Unsay sanong ni Jesus sa pagkamatay ni Lazaro? (b) Unsay ginapahayag kanato sa reaksiyon ni Jesus bahin kaniya?

⁹ Unsay atong ikasulti bahin sa unang mga tinun-an ni Jesus? Pananglitan, sa dihang namatay si Lazaro, ang iyang mga igsoong babaye nga si Marta ug Maria nagbangotan sa iyang pagkamatay pinaagi sa mga luha ug pagbakho. Unsay sanong sa hingpit nga tawong si Jesus sa pagkaabot niya sa ilang balay? Ang asoy ni Juan nag-ingon: “Si Maria, dihang siya miabot diin didto si Jesus ug nakita siya, mihapa sa iyang tiilan, nga nag-ingon kaniya: ‘Ginoo, kon dinhi ka pa, ang akong igsoong lalaki dili unta mamatay.’ Busa, si Jesus, sa dihang iyang nakita siya nga nagahilak ug ang mga Judio nga mikuyog kaniya nga nagahilak, miagulo diha sa espiritu ug nasamok; ug siya miingon: ‘Diin ninyo gipahiluna siya?’ Sila miingon kaniya: ‘Ginoo, ari ug tan-awa.’ Miagay ang mga luha ni Jesus.”​—Juan 11:32-35.

¹⁰ “Miagay ang mga luha ni Jesus.” Kanang pila ka pulong daghag impormasyon kon bahin sa pagkatawhanon ni Jesus, sa iyang pagkamabination, sa iyang mga pagbati. Bisan pag bug-os nasayod sa paglaom sa pagkabanhaw, “si Jesus mihilak.” (Juan 11:35, King James Version) Ang asoy nagpadayon sa pag-ingon nga ang mga tumatan-aw mikomento: “Tan-awa, pagkadako sa iyang pagmahal kang [Lazaro]!” Sa pagkamatuod, kon ang hingpit nga tawong si Jesus mihilak tungod sa pagkamatay sa usa ka higala, dili makauulaw sa dihang ang usa ka lalaki o usa ka babaye magbalata ug mohilak karong adlawa.​—Juan 11:36.

Unsay Paglaom Alang sa mga Patay?

11. (a) Unsay atong makat-onan gikan sa mga panig-ingnan sa Bibliya may kalabotan sa pagbalata? (b) Nganong kita dili magbangotan sama kanilang walay paglaom?

¹¹ Unsay atong makat-onan gikan niining mga panig-ingnana sa Bibliya? Nga ang pagbangotan maoy tawhanon ug kinaiyanhon ug kita dili angayng maulaw sa pagpahayag sa atong kaguol. Bisan pag mapagaan tungod sa paglaom sa pagkabanhaw, ang pagkamatay sa usa ka minahal maoy masakit gihapon nga kapildihan, nga makapaguol pag-ayo. Ang mga tuig, tingalig tinagpulo ka tuig, sa panagsandurot ug panag-ambitay matapos sa hinanali ug makapasubong paagi. Tinuod, kita dili magbangotan nga sama kanilang walay paglaom o kanilang adunay mini nga mga paglaom. (1 Tesalonica 4:13) Usab, wala kita malimbongi sa bisan unsang mga kasugirang ang tawo adunay dili-mamatay nga kalag o nagapadayon paglungtad pinaagi sa reinkarnasyon. Kita nasayod nga si Jehova nagsaad ug ‘bag-ong mga langit ug usa ka bag-ong yuta nga niini magapuyo ang pagkamatarong.’ (2 Pedro 3:13) Ang Diyos ‘magapahid sa matag luha gikan sa [atong] mga mata, ug wala na unyay kamatayon, ni pagbangotan ni paghilak ni may kasakit pa. Ang unang mga butang miagi na.’​—Pinadayag 21:4.

12. Giunsa pagpahayag ni Pablo ang iyang pagtuo sa pagkabanhaw?

¹² Unsa ang paglaom alang niadtong nangamatay?b Ang Kristohanong magsusulat nga si Pablo gidasig sa paghatag kanatog paghupay ug paglaom sa misulat siya: “Ingong kataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon.” (1 Corinto 15:26) Ang The New English Bible nag-ingon: “Ang kataposang kaaway nga pagawagtangon mao ang kamatayon.” Nganong si Pablo nakaseguro pag-ayo bahin niana? Tungod kay siya nakomberter ug natudloan sa usang gibanhaw gikan sa mga patay, si Jesu-Kristo. (Buhat 9:3-19) Kana usab ang hinungdan nga si Pablo nakaingon: “Sanglit ang kamatayon maoy pinaagi sa usa ka tawo [Adan], ang pagkabanhaw sa mga patay maoy pinaagi usab sa usa ka tawo [Jesus]. Kay maingon gayod nga diha kang Adan ang tanan nagakamatay, sa ingon usab diha kang Kristo ang tanan himoong buhi.”​—1 Corinto 15:21, 22.

13. Unsay sanong sa mga nakakita sa pagkabanhaw ni Lazaro?

¹³ Ang pagtulon-an ni Jesus naghatag kanatog dakong kahupayan ug paglaom alang sa umaabot. Pananglitan, unsay iyang gibuhat sa kahimtang ni Lazaro? Miadto siya sa lubnganan diin ang lawas ni Lazaro nahiluna sulod sa upat ka adlaw. Siya militok ug usa ka pag-ampo, “ug dihang nasulti na niya kining mga butanga, siya misinggit sa makusog nga tingog: ‘Lazaro, gula ngari!’ Ang tawo nga namatay migula nga ang iyang mga tiil ug mga kamot binugkosan ug mga panglimin, ug ang iyang nawong giputos ug panapton. Si Jesus miingon kanila: ‘Badbari siya ug palakwa siya.’” Makahanduraw ka ba sa natingala ug nalipayng dagway sa mga nawong ni Marta ug Maria? Pagkadako gayod sa kahibulong sa mga silingan sa dihang ilang nakita ang maong milagro! Dili katingalahan nga ang daghang nakakita mituo kang Jesus. Bisan pa, ang iyang relihiyosong mga kaaway “nagsabot sa pagpatay kaniya.”​—Juan 11:41-53.

14. Ang pagkabanhaw ni Lazaro maoy pamatuod sa unsa?

¹⁴ Gibuhat ni Jesus kadtong dili-hikalimtang pagkabanhaw sa atubangan sa daghan nga nakakita. Kadto maoy usa ka pamatuod sa umaabot nga pagkabanhaw nga iyang gitagna sa sayosayong higayon, sa miingon siya: “Ayaw kahibulong niini, tungod kay ang takna nagasingabot diin kadtong tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa tingog [sa Anak sa Diyos] ug managpanggula, kadtong mga nagbuhat ug maayong mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa kinabuhi, kadtong mga nagbuhat ug ngil-ad nga mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa paghukom.”​—Juan 5:28, 29.

15. Unsang ebidensiya ang nabatonan ni Pablo ug ni Ananias bahin sa pagkabanhaw ni Jesus?

¹⁵ Sumala sa gihisgotan sa nangagi, si apostol Pablo nagtuo sa pagkabanhaw. Sa unsang pasikaranan? Sa nangagi siya mao ang daotag-dungog nga si Saulo, ang maglulutos sa mga Kristohanon. Ang iyang ngalan ug dungog nagpahinabog kahadlok taliwala sa mga magtutuo. Kon buot sabton, dili ba siya ang miuyon sa pagbato sa Kristohanong martir nga si Esteban hangtod sa pagkamatay? (Buhat 8:1; 9:1, 2, 26) Apan, sa dalan paingon sa Damasco, ang nabanhawng Kristo nagpasig-uli kang Saulo sa iyang maayong panimuot, nga naghampak kaniya sa temporaryong pagkabuta. Si Saulo nakadungog sa usa ka tingog nga miingon kaniya: “‘Saulo, Saulo, nganong ginalutos mo ako?’ Siya miingon: ‘Kinsa ka ba, Ginoo?’ Siya miingon: ‘Ako si Jesus, nga imong ginalutos.’” Unya ang samang nabanhawng Kristo nagsugo kang Ananias, nga nagpuyo sa Damasco, sa pag-adto sa balay diin si Saulo nag-ampo ug pagpasig-uli sa iyang panan-aw. Busa, gikan sa personal nga kasinatian, si Saulo ug si Ananias may dakong katarongan sa pagtuo sa pagkabanhaw.​—Buhat 9:4, 5, 10-12.

16, 17. (a) Giunsa nato pagkasayod nga si Pablo wala motuo sa Gregong ideya bahin sa kinaiyanhong pagkadili-mamatay sa tawhanong kalag? (b) Unsang lig-ong paglaom ang gihatag sa Bibliya? (Hebreohanon 6:17-20)

¹⁶ Matikdi kon sa unsang paagi si Saulo, ang apostol Pablo, mitubag sa dihang, ingong usa ka gilutos nga Kristohanon, siya gidala sa atubangan ni Gobernador Felix. Atong mabasa sa Buhat 24:15: “Ako adunay paglaom ngadto sa Diyos . . . nga aduna unyay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong.” Dayag, si Pablo wala magtuo sa paganong Gregong ideya sa kinaiyanhong pagkadili-mamatay sa tawhanong kalag, nga gihunahunang mopanaw ngadto sa sumala-sugilambong nga kinabuhi luyo sa kamatayon o sa ilalom nga kalibotan. Siya mituo ug nagtudlo sa pagtuo diha sa pagkabanhaw. Kana magpasabot sa gasang dili-mamatay nga kinabuhi ingong espiritung mga linalang sa langit kauban ni Kristo alang sa pipila ug paghibalik sa kinabuhi ibabaw sa hingpit nga yuta alang sa kinabag-an.​—Lucas 23:43; 1 Corinto 15:20-22, 53, 54; Pinadayag 7:4, 9, 17; 14:1, 3.

¹⁷ Sa ingon ang Bibliya naghatag kanatog usa ka tin-awng saad ug usa ka malig-ong paglaom nga pinaagi sa pagkabanhaw, daghan ang makakita pag-usab sa ilang mga minahal dinhi sa yuta apan ubos sa lahi kaayong mga kahimtang.​—2 Pedro 3:13; Pinadayag 21:1-4.

Praktikal nga Tabang Alang Niadtong Nagbangotan

18. (a) Unsang makatabang nga galamiton ang giluwatan panahon sa “Diyosnong Kahadlok” nga mga Kombensiyon? (Tan-awa ang kahon.) (b) Unsang mga pangutana ang kinahanglang tubagon karon?

¹⁸ Karon kita adunay atong mga handomanan ug atong kasub-anan. Unsay atong mahimo sa paglabang niining masulayong yugto sa pagbangotan? Unsay mahimo sa uban sa pagtabang niadtong nagabangotan? Dugang pa, unsay atong mahimo sa pagtabang niadtong mga tawong sinsero nga atong mahibalag sa atong pagsangyaw sa kanataran nga walay tinuod nga paglaom ug nagbangotan usab? Ug unsang dugang kahupayan ang atong makuha gikan sa Bibliya mahitungod sa atong mga minahal nga nangatulog sa kamatayon? Ang mosunod nga artikulo mohatag ug pipila ka sugyot.

[Footnote]

Makatubag Ka Ba?

◻ Nganong ikaingon nga ang kamatayon maoy usa ka kaaway?

◻ Sa unsang paagi gipasundayag sa mga alagad sa Diyos sa kapanahonan sa Bibliya ang ilang pagbangotan?

◻ Unsa ang paglaom alang sa namatay nga mga minahal?

◻ Unsay pasikaranan ni Pablo sa pagtuo sa pagkabanhaw?

[Kahon sa panid 8, 9]

Praktikal nga Tabang Alang Niadtong Nagbangotan

Panahon sa “Diyosnong Kahadlok” nga mga Kombensiyon sa 1994-95, ang Watch Tower Society mipahibalo sa pagluwat ug usa ka bag-ong brosyur nga nag-ulohang Sa Dihang ang Imong Minahal Mamatay. Kining makapadasig nga basahon gilaraw sa paghatag ug kahupayan sa katawhan sa tanang nasod ug pinulongan. Sumala sa imo na tingaling nakita, kini nagapahayag sa yanong katin-awan sa Bibliya bahin sa kamatayon ug sa kahimtang sa mga patay. Labi pang hinungdanon, kini nagpasiugda sa saad sa Diyos, pinaagi kang Kristo Jesus, sa pagkabanhaw ngadto sa kinabuhi sa nahinloan, paraisong yuta. Kini tinuod nga maghatag ug kahupayan niadtong nagbalata. Busa, kini angay nga maoy makatabang nga galamiton diha sa Kristohanong ministeryo ug angay mopukaw sa interes, nga mosangpot sa daghan pang pagtuon sa Bibliya sa balay. Ang mga pangutanang tun-anan mainampingong gibutang sa mga kahon sa hinapos sa matag seksiyon aron mahimo ang sayon nga pagsubli sa mga puntong nahisgotan uban kang bisan kinsang sinsero, nagbalata nga tawo.

[Hulagway sa panid 8]

Sa dihang namatay si Lazaro, si Jesus mihilak

[Hulagway sa panid 9]

Si Jesus nagbanhaw kang Lazaro

[Picture Credit Line sa panid 7]

Unang Pagminatay, ni W. Bouguereau, gikan sa orihinal nga glass plate sa Photo-Drama of Creation, 1914