KATAHA

Ang Hebreohanong mga berbo nga ya·reʼʹ (Lev 19:30; 26:2) ug ʽa·ratsʹ (Sal 89:7; Isa 29:23; 47:12) mahimong magpasabot sa kataha o kalisang, o matahaon nga kahadlok. Ang berbong ʽa·ratsʹ sagad nagkahulogang nagapangurog sa kalisang, kahadlok, o kataha, o nagpahinabo sa maong pagpangurog.​—Isa 8:12; Sal 10:18; tan-awa ang KAHADLOK.

Ang makitang ebidensiya sa presensiya ni Jehova nakahatag ug kataha o kalisang sa mga nakasaksi niini. Sa dihang nagkatigom didto sa Bukid sa Sinai, nakita sa mga Israelinhon ang pagkanaog sa madagtom nga panganod, nga inubanag mga pagdalugdog, mga pagkilat, ug tingog sa budyong nga nagkaanam ug kakusog. Ang tibuok bukid nauyog, ug may aso nga miutbo gikan niini. Kini nga pagpasundayag sa gahom nakapahadlok sa mga Israelinhon; gani si Moises nangurog usab. Ang katuyoan niini nga pagpasundayag sa himaya ni Jehova maoy aron itisok nganha sa mga Israelinhon ang usa ka maayong matang sa kahadlok aron sila dili makasala.​—Ex 19:​9, 16-19; 20:​18, 20; Heb 12:21.

Ang mga larawan sa panan-awon bahin sa himaya ni Jehova adunay makalilisang nga epekto. Ang plataporma sa langitnong karo, nga sa ibabaw niana nakita ni Ezequiel ang himaya ni Jehova, mikidlap samag makalilisang nga yelo. Sa ibabaw sa mga ulo sa buhing mga linalang, nga maoy mga larawan sa mga kerubin, kini nga plataporma maoy samag sihag nga hawan, kahibulongan sa gidak-on ug sa hitsura. Lapos sa sihag nga plataporma makita ang larawan nga samag usa ka trono sa bato nga sapiro. Ang dagway nga naglingkod sa trono mikinlaw sama sa kadan-ag sa sinubong diha sa kalayo sa tigdalisay, ug ang tibuok dagway gilibotan usab sa samang kadan-ag. Kini nga panan-awon sa himaya ni Jehova nakaaghat kang Ezequiel sa paghapa nga may masimbahong pagtahod.​—Eze 1:15-22, 25-28.

Si Jehova lamang ang angayng pakitaan sa maong kataha o kalisang, o matahaon nga kahadlok, mao nga ang usa matukmod sa pagsimba kaniya. (Sal 89:7; Isa 29:23) Ang mga Kristohanon gidasig sa ‘paghatag sa Diyos ug sagradong pag-alagad uban ang diyosnong kahadlok ug kalisang [porma sa Gr. nga deʹos].’ (Heb 12:28) Ang mga alagad sa Diyos naghatag ug ebidensiya niini nga kataha o kalisang pinaagi sa matinud-anong pagpaningkamot sa pagpahimuot kaniya, sanglit nahibalo nga siya makighusay sa tanan ug magpahamtang ug paghukom nga walay pagpihig.​—1Pe 1:17; Pin 14:7.

Ang indibiduwal nga mga tawo ug mga nasod usahay nakapataha o nakapalisang usab sa uban, nasayod man sila o wala. Pananglitan, ang Sulamita nakahatag ug gamhanan kaayong impresyon ngadto kang Haring Solomon nga tungod niana siya miingon nga ang Sulamita makalilisang sama sa mga panon sa kasundalohan nga nagpundok libot sa mga bandila, nga andam alang sa gubat. Diha sa rekord niini, sa Awit ni Solomon 6:​4, 10, ang Hebreohanon nga terminong ʼa·yomʹ nagpasabot ug “makalilisang.” Sa dihang ang nasod sa mga Caldeanhon misulong sa pagpakiggubat, kini maoy makalilisang. (Hab 1:​6, 7) Ug pinaagi sa manalagnang si Isaias, ang Babilonya gisugo sa matagnaong paagi sa paggamit sa iyang mga panglamat ug mga pamarang aron sa paglisang niadtong misulong batok kaniya, sa ingon nagluwas sa iyang kaugalingon gikan sa katalagman. Apan mapakyas ang tanang paningkamot nga kini dili masakop. (Isa 47:12-15) Ang Babilonya mapukan ngadto sa kasundalohan nga ubos sa pagdumala ni Ciro nga Persianhon.​—Isa 44:24–​45:2.

Tungod sa paagi sa paggamit ni Jehova kang Moises ug sa pagpakiglabot kaniya, nakabuhat si Moises ug dagkong butang nga makalilisang (Heb., moh·raʼʹ) atubangan sa mga mata sa katawhan sa Diyos. (Deu 34:​10, 12; Ex 19:9) Kadtong adunay pagtuo naghupot ug maayong matang sa kahadlok sa awtoridad ni Moises. Sila nahibalo nga ang Diyos nakigsulti pinaagi kaniya. Mahitungod sa sangtuwaryo ni Jehova, kini angay usab nga katahaan sa mga Israelinhon. (Lev 19:30; 26:2) Kini nagkahulogan nga sila kinahanglang magpakitag matahaon nga pagtamod sa sangtuwaryo, nga magasimba sa paagi nga gisugo ni Jehova ug nga sila magagawi nga kaharmonya sa tanan niyang kasugoan.