Malipayon Karon ug Hangtod sa Kahangtoran

“Managlipay kamo, ug managmaya sa walay kataposan tungod sa gihimo ko. Kay ania himoon ko ang Jerusalem nga usa ka kalipay ug ang iyang katawhan nga usa ka pagmaya.”​—ISAIAS 65:18.

 1. Sa unsang paagi nakaapektar sa mga indibiduwal sa daghang kasiglohan ang matuod nga pagsimba?

SULOD sa kasiglohan, nakaplagan sa daghan ang tugob nga kalipay sa pag-alagad sa matuod nga Diyos, si Jehova. Si David maoy usa sa daghan nga malipayon sa matuod nga pagsimba. Giasoy sa Bibliya nga sa dihang ang arka sa pakigtugon gidala ngadto sa Jerusalem, “si David ug ang tanang banay sa Israel nanagdala sa arka ni Jehova uban ang malipayong pagsinggit.” (2 Samuel 6:15) Ang maong kalipay sa pag-alagad kang Jehova dili lamang maoy usa ka butang sa nangagi. Ikaw makaambit niana. Ug bisan ang bag-ong mga pahat sa kalipay sa dili madugay imong maangkon!

 2. Gawas sa orihinal nga katumanan sa Isaias kapitulo 35 sa namalik nga mga Hudiyo, kinsa karon ang nalangkit sa laing katumanan?

² Sa nag-unang artikulo, atong gisusi ang unang katumanan sa makapadasig nga tagna nga girekord sa Isaias kapitulo 35. Tukma natong matawag kini nga usa ka tagna sa pagpasig-uli tungod kay mao kana ang nahitabo sa mga Hudiyo sa karaan. Kini adunay samang katumanan sa atong panahon. Sa unsang paagi? Buweno, sugod sa mga apostoles ni Jesus ug sa uban pa sa Pentekostes 33 K.P., si Jehova nakiglabot na sa espirituwal nga mga Israelinhon. Kini sila maoy mga tawo nga gidihogan sa balaang espiritu sa Diyos nga nahimong bahin sa gitawag ni apostol Pablo “ang Israel sa Diyos.” (Galacia 6:16; Roma 8:15-17) Hinumdomi, usab, nga sa 1 Pedro 2:9, kini nga mga Kristohanon gitawag nga “usa ka piniling rasa, usa ka harianong pagkasaserdote, usa ka balaan nga nasod, usa ka katawhan alang sa linaing pagpanag-iya.” Si Pedro nagpadayon sa pag-ila sa buluhaton nga gihatag sa espirituwal nga Israel: “‘Sa kaylap inyong ipahayag ang mga kahamili’ sa usa nga nagtawag kaninyo gikan sa kangitngit ngadto sa iyang katingalahang kahayag.”

Usa ka Katumanan sa Atong Panahon

3, 4. Unsa ang kahimtang sa dihang ang Isaias kapitulo 34 natuman sa modernong panahon?

³ Dihay panahon sayo niining sigloha sa dihang ang nahibilin sa espirituwal nga Israel sa yuta dili sa tanang panahon aktibo sa pagmantala sa maong mensahe. Sila wala magakalipay sa bug-os sa kahibulongang kahayag sa Diyos. Sa pagkatinuod, anaa sila sa igo-igong kangitngit. Kanus-a kana? Ug unsay gihimo ni Jehova bahin niana?

⁴ Kadto maoy sa yugto sa Gubat Kalibotan I, wala magdugay human nga natukod sa langit ang Mesiyanikong Gingharian sa Diyos niadtong 1914. Ang kanasoran, uban sa pagpaluyo sa mga klero sa mga iglesya sa nagkalainlaing kayutaan, nayugot sa usag usa. (Pinadayag 11:17, 18) Ang Diyos, siyempre, maoy batok sa apostatang Kakristiyanohan uban ang gipataas nga klerong matang niini sama sa iyang pagbatok sa mapahitas-ong nasod sa Edom. Busa, ang Kakristiyanohan, ang antitipikong Edom, nahalinya nga mobati sa modernong-adlawng katumanan sa Isaias kapitulo 34. Kini nga katumanan pinaagi sa permanenteng kalaglagan maoy ingon ka tino sa unang katumanan batok sa karaang Edom.​—Pinadayag 18:4-8, 19-21.

 5. Adunay unsang matang sa katumanan ang Isaias kapitulo 35 sa atong panahon?

⁵ Komosta ang bahin sa kapitulo 35 sa tagna ni Isaias, uban sa gipasiugda niini bahin sa kalipay? Kana nagakatuman usab sa atong panahon. Sa unsang paagi? Kini natuman sa pagpasig-uli sa espirituwal nga Israel gikan sa usa ka matang sa pagkabihag. Atong susihon ang mga kamatuoran kon unsa gayod ang bag-ong teokratikanhong kasaysayan, nga nahitabo sa tibuok kinabuhi sa daghang buhi pa.

 6. Nganong ikaingon nga ang nahibilin sa espirituwal nga Israel anaa sa pagkabihag nga kahimtang?

⁶ Sa mubong yugto sa panahon sa Gubat Kalibotan I, ang nahibilin sa espirituwal nga Israel wala magpabiling bug-os nga hinlo ug nagpahiuyon sa kabubut-on sa Diyos. Ang uban kanila nahugawan sa mga sayop nga doktrina ug mikompromiso tungod kay wala magbaton ug bug-os neyutral nga baroganan alang kang Jehova sa dihang gipit-os sa pagpaluyo sa naggubatay nga mga nasod. Niadtong mga tuiga sa gubat, sila nag-antos sa tanang matang sa paglutos, ang ilang literatura sa Bibliya gidili gani sa daghang dapit. Sa kataposan, ang pipila sa mas prominenteng mga igsoon gihukmang sad-an ug gibilanggo sa bakak nga mga sumbong. Sa paghinumdom sa nangagi dili lisod ang pagkakita nga, sa usa ka diwa, ang katawhan sa Diyos, imbes nahigawas, anaa sa binihag nga kahimtang. (Itandi ang Juan 8:31, 32.) Sila kulang kaayo ug espirituwal nga panan-aw. (Efeso 1:16-18) Naamang sila bahin sa pagdayeg sa Diyos, nga tungod niana sila dili mabungahon sa espirituwal. (Isaias 32:3, 4; Roma 14:11; Filipos 2:11) Nakita ba nimo kon nganong kini katumbas sa kahimtang sa karaang mga Hudiyo nga nabihag sa Babilonya?

7, 8. Unsang matang sa pagpasig-uli ang naagian sa modernong-adlawng nahibilin?

⁷ Apan pasagdan ba lamang sa Diyos ang iyang modernong-adlaw nga mga alagad nianang kahimtanga? Dili, determinado siya sa pagpasig-uli kanila, sumala sa gitagna ni Isaias. Busa ang samang tagna sa kapitulo 35 nakabatog linaing katumanan sa atong panahon, pinaagi sa pagkapasig-uli sa nahibilin sa espirituwal nga Israel ngadto sa kauswagan ug kahimsog sa usa ka espirituwal nga paraiso. Sa Hebreohanon 12:12, gipadapat ni Pablo ang Isaias 35:3 sa mahulagwayong diwa, nga nagpaluyo sa katukma sa atong paghimog espirituwal nga pagpadapat niining bahina sa tagna ni Isaias.

⁸ Sa yugto tapos ang gubat, ang nahibilin sa mga dinihogan sa espirituwal nga Israel, sa mahulagwayong pagkasulti, nakagawas gikan sa pagkabihag. Gigamit ni Jehova nga Diyos si Jesu-Kristo, ang Dakong Siro, sa paghatag kanilag kagawasan. Busa, kining nahibilin makabuhat sa buluhatong pagtukod pag-usab, nga ikatandi sa buluhaton sa nahibilin sa karaang mga Hudiyo, kinsa mipauli sa ilang yuta aron sa pagtukod sa literal nga templo sa Jerusalem. Dugang pa, kining espirituwal nga mga Israelinhon sa modernong panahon makasugod sa pag-ugba ug sa pagpatunghag lunhawng espirituwal nga paraiso, usa ka mahulagwayong tanaman sa Eden.

 9. Sa unsang paagi nga ang sama nianang gihubit sa Isaias 35:1, 2, 5-7 nahitabo sa atong panahon?

⁹ Hunahunaon ang gihisgotan sa itaas, tagdon nato pag-usab ang Isaias kapitulo 35, ug tan-awag una ang mga bersikulo 1 ug 2. Ang daw uga nga dapit sa pagkatinuod misugod sa pagpamulak ug nagmabungahon sama sa karaang kapatagan sa Saron. Dayon, tan-awa ang mga bersikulo 5 hangtod sa 7. Ang nahibilin, nga ang pipila kanila buhi pa ug aktibo sa pag-alagad kang Jehova, nabuksan sa ilang mga mata sa pagsabot. Nasabtan nilag maayo ang kahulogan bahin sa nahitabo niadtong 1914 ug human niana. Kana nakaimpluwensiya usab sa daghan kanato kinsa naglangkob sa “dakong panon,” nga karon nag-alagad uban sa nahibilin.​—Pinadayag 7:9.

Bahin Ka ba sa Katumanan?

10, 11. (a) Sa unsang paagi ikaw nalangkit sa katumanan sa Isaias 35:5-7? (b) Unsay imong gibati mismo bahin niini nga mga kausaban?

¹⁰ Tagda pananglitan ang imong kaugalingon. Sa wala ka pa makontak sa mga Saksi ni Jehova, regular ka bang nagbasa sa Bibliya? Kon nagbasa ka, pilay imong nasabtan? Ikaw nahibalo na karon, pananglitan, sa kamatuoran bahin sa kahimtang sa mga patay. Tingali ikapunting nimo sa usa ka interesado ang bahin sa hinungdanong mga teksto diha sa Genesis kapitulo 2, Ecclesiastes kapitulo 9, ug Ezekiel kapitulo 18, ingon man usab ang daghan pang mga teksto. Oo, lagmit nakasabot ka sa gitudlo sa Bibliya bahin sa daghang ulohan ug mga isyu. Sa yanong pagkasulti, nasabtan nimo ang Bibliya, ug daghan ka nag ikapatin-aw niana sa uban, nga sa walay duda maoy imong ginabuhat.

¹¹ Apan, ang matag usa kanato maayong mangutana, ‘Sa unsang paagi ako nakakat-on sa tanan nakong nahibaloan bahin sa kamatuoran sa Bibliya? Sa wala pa magtuon uban sa katawhan ni Jehova, natultolan ko ba ang tanang teksto nga bag-o pang nahisgotan? Nasabtan ko ba ang kahulogan niini ug nakahimog hustong mga konklusyon labot sa kahinungdanon niini?’ Ang prangkang tubag niining mga pangutanaha tingalig wala. Walay usa ang angayng masilo niining sultiha, apan ikaingon nga sa dakong bahin ikaw buta labot niining mga tekstoha ug sa kahulogan niini. Dili ba? Kini anaa sa Bibliya, apan wala nimo hisabti kini o makuha ang kahulogan niini. Nan, sa unsang paagi nabuksan ang imong mga mata sa espirituwal nga paagi? Kini maoy pinaagi sa nahimo ni Jehova sa pagtuman sa Isaias 35:5 diha sa dinihogang nahibilin. Sa ingon, nabuksan nimo ang imong mga mata. Ikaw wala na sa espirituwal nga kangitngit. Makakita ka na.​—Itandi ang Pinadayag 3:17, 18.

12. (a) Nganong makaingon kita nga dili kini ang panahon sa milagrosong pisikal nga pagpang-ayo? (b) Sa unsang paagi ang kahimtang ni Brader F. W. Franz nag-ilustrar sa paagi nga natuman sa atong panahon ang Isaias 35:5?

¹² Ang maidlot nga mga estudyante sa Bibliya ug sa mga pagpakiglabot sa Diyos sa daghang siglo nasayod nga dili kini ang yugto sa kasaysayan alang sa pisikal nga mga milagro sa pagpang-ayo. (1 Corinto 13:8-10) Busa wala kita magdahom nga buksan ni Jesu-Kristo ang mga mata sa buta sa pagpamatuod nga siya ang Mesiyas, ang Manalagna sa Diyos. (Juan 9:1-7, 30-33) Ni iyang gipadungog ang tanang bungol aron makadungog pag-usab. Samtang si Frederick W. Franz, usa ka dinihogan ug kanhi presidente sa Watch Tower Society, hapit nang mag-100 anyos ang edad, siya halos buta ug kinahanglang mogamit ug tabang sa pandungog. Sa daghang tuig siya dili na makakita aron sa pagbasa; bisan pa, kinsay nagtuo kaniya nga buta ug bungol sa diwa sa Isaias 35:5? Ang iyang mahait nga espirituwal nga panan-aw maoy usa ka panalangin sa katawhan sa Diyos sa tibuok yuta.

13. Unsang pagkabali o pagpasig-uli ang naagian sa modernong-adlaw nga katawhan sa Diyos?

¹³ O komosta ang bahin sa imong dila? Ang mga dinihogan sa Diyos hayan naamang sa panahon sa ilang espirituwal nga pagkabihag. Apan sa dihang gibali sa Diyos kana nga kahimtang, ang ilang mga dila misugod sa pagsinggit sa kalipay tungod sa ilang nahibaloan bahin sa natukod nga Gingharian sa Diyos ug sa iyang mga saad sa umaabot. Sila tingali nakatabang kanimo nga makasulti usab ang imong dila. Pilay imong nasulti bahin sa kamatuoran sa Bibliya ngadto sa uban sa miagi? Tingali sa usa ka bahin ikaw naghunahuna, ‘Malipay ako sa pagtuon, apan dili gayod ako moadto ug makigsulti sa mga dili kaila.’ Apan, dili ba tinuod nga “ang dila sa amang” karon ‘nagasinggit sa kalipay’?​—Isaias 35:6.

14, 15. Sa unsang paagi naglakaw ang daghan sa “Dalan sa Pagkabalaan” sa atong panahon?

¹⁴ Ang karaang mga Hudiyo nga gihatagag kagawasan gikan sa Babilonya layo ug gilakbay sa pagpauli sa ilang yutang natawhan. Unsay katumbas niana sa atong panahon? Aw, tan-awa ang Isaias 35:8: “Didto adunay usa ka dako nga dalan, bisan usa ka alagianan; ug kini pagatawgon nga Dalan sa Pagkabalaan. Ang mahugaw dili moagi niini.”

¹⁵ Sukad sa ilang pagkagawas gikan sa espirituwal nga pagkabihag, ang dinihogang nahibilin, nga karon giduyogan sa minilyon sa ubang mga karnero, migula gikan sa Babilonyang Bantogan diha sa mahulagwayong dakong dalan, usa ka mahinlo nga dalan sa pagkabalaan nga motultol sa usa ngadto sa espirituwal nga paraiso. Kita naningkamot pag-ayo nga makuwalipikar niana ug magpabilin niining Dalan sa Pagkabalaan. Hunahunaa ang imong kaugalingon. Dili ba ang imong mga sukdanan sa moral ug ang mga prinsipyo nga imong ginasunod mas hataas karon kay sa niadtong ikaw uban pa sa kalibotan? Dili ba maningkamot ka pag-ayo aron mahiuyon ang imong paghunahuna ug paggawi sa Diyos?​—Roma 8:12, 13; Efeso 4:22-24.

16. Unsang mga kahimtang ang atong matagamtaman samtang kita nagalakaw sa Dalan sa Pagkabalaan?

¹⁶ Samtang magpadayon ka sa paglakaw diha niining Dalan sa Pagkabalaan, ikaw sa dakong bahin libre sa kabalaka sa mananapong mga tawo. Tinuod, sa kalibotan kinahanglang magbantay ka sa mga tawong hakog o madumtanon nga sa mahulagwayon mokaon kanimo nga buhi. Daghan kaayong tawong bentahoso sa ilang pagpakiglabot sa uban. Pagkalahi kaayo taliwala sa katawhan sa Diyos! Anaa ikaw sa usa ka protektadong palibot. Tinuod, ang imong kaubang mga Kristohanon dili hingpit; usahay ang usa makahimog sayop o makapasakit. Apan nahibalo ka nga ang imong mga igsoon walay tuyo nga magpasakit kanimo o lamyon ka. (Salmo 57:4; Ezekiel 22:25; Lucas 20:45-47; Buhat 20:29; 2 Corinto 11:19, 20; Galacia 5:15) Hinunoa, sila nagpakitag interes kanimo; sila nakatabang kanimo; sila buot moalagad uban kanimo.

17, 18. Sa unsang diwa nga naglungtad karon ang paraiso, ug unsay epekto niini kanato?

¹⁷ Busa atong malantaw ang Isaias kapitulo 35, nga anaa sa hunahuna ang bag-ong katumanan sa mga bersikulo 1 hangtod sa 8. Dili ba tin-aw nga atong nakaplagan ang hustong matawag nga espirituwal nga paraiso? Dili, dili pa kini hingpit​—dili pa. Apan kini usa ka tinuod nga paraiso, kay dinhi kita makahimo na, sumala sa giingon sa bersikulo 2, ‘sa pagkakita sa himaya ni Jehova, ang katahom sa atong Diyos.’ Ug unsay epekto? Ang bersikulo 10 nag-ingon: “Ang mga linukat mismo ni Jehova mobalik ug moabot gayod sa Sion nga mosinggit sa kalipay; ug ang kasadya nga walay kataposan anha ibabaw sa ilang ulo. Ilang madawat ang kasadya ug kangaya, ug ang kasubo ug ang panghupaw mangahanaw.” Sa pagkatinuod, ang atong paggula gikan sa bakak nga relihiyon ug ang atong pagpangita sa matuod nga pagsimba nga may pag-uyon sa Diyos makapadasig ug kalipay.

¹⁸ Ang kalipay nga nalangkit sa matuod nga pagsimba nagpadayon sa pagdako, dili ba? Makita nimo ang bag-ong mga interesado nga naghimog mga kausaban ug daghag nakat-onan bahin sa kamatuoran sa Bibliya. Makita nimo ang mga batan-on nga nagdako ug nakahimog pag-uswag sa espirituwal diha sa kongregasyon. Anaa ang mga bawtismo, diin makita nimong nagpabawtismo ang imong mga kaila. Dili ba katarongan kini sa paglipay, sa tugob nga kalipay, karon? Oo, pagkadako sa kalipay nga adunay uban nga miduyog kanato sa atong espirituwal nga kagawasan ug sa paraisong mga kahimtang!

Usa ka Katumanan nga Umaabot Pa!

19. Ang Isaias kapitulo 35 nagpatugob kanato ug unsang malaomong pagdahom?

¹⁹ Sa pagkakaron nahisgotan na nato ang Isaias kapitulo 35 labot sa unang katumanan niini uban sa pagbalik sa mga Hudiyo ug sa espirituwal nga katumanan nga nagakahitabo karon. Apan dili kana ang kataposan. Aduna pay daghan. Kini nalangkit sa pasalig sa Bibliya bahin sa usa ka umaabot nga pagpasig-uli sa literal nga paraisong mga kahimtang sa yuta.​—Salmo 37:10, 11; Pinadayag 21:4, 5.

20, 21. Nganong makataronganon ug Kasulatanhon ang pagtuo nga aduna unyay laing katumanan ang Isaias kapitulo 35?

²⁰ Dili nahiuyon kang Jehova ang pagtaganag tin-aw nga mga kahubitan sa usa ka paraiso ug unya ipadapat lamang ang mga katumanan diha sa espirituwal nga mga butang. Kini, siyempre, wala magkahulogan nga dili hinungdanon ang espirituwal nga mga katumanan. Bisan kon ang literal nga paraiso natukod na, dili kini makatagbaw kanato kon sa taliwala sa matahom nga talan-awon ug makigdaitong mga hayop kita napalibotan sa mga tawong dunot sa espirituwal, mga tawong naglihok nga samag ihalas nga mga mananap. (Itandi ang Tito 1:12.) Oo, kinahanglang unahon ang espirituwal, kay kini ang labing hinungdanon.

²¹ Bisan pa niana, ang umaabot nga Paraiso dili magtapos sa espirituwal nga mga bahin nga atong ginatagamtam karon ug pagatagamtamon nga labaw pa sa umaabot. Aduna kitay maayong katarongan sa paglaom sa usa ka literal nga katumanan sa mga tagna sama sa Isaias kapitulo 35. Ngano? Aw, sa kapitulo 65, gitagna ni Isaias ang “bag-ong mga langit ug usa ka bag-ong yuta.” Gipadapat ni apostol Pedro kana sa dihang naghubit kon unsay mosunod sa adlaw ni Jehova. (Isaias 65:17, 18; 2 Pedro 3:10-13) Gipaila ni Pedro nga ang mga bahin nga gihubit ni Isaias mahitabo gayod sa dihang ang “bag-ong yuta” matuman. Kana maglakip sa mga kahubitan nga tingali pamilyar ka​—magtukod ug mga balay ug magpuyo niini; mananom ug mga kaparasan ug magkaon sa bunga niini; magapahimulos ug dugay sa buhat sa imong mga kamot; ang lobo moipon ug puyo sa karnero; ug walay kadaot ang modangat sa tibuok yuta. Sa laing pagkasulti, hataas nga kinabuhi, luwas nga mga pinuy-anan, abundang pagkaon, makatagbawng trabaho, ug kalinaw taliwala sa mga hayop ug taliwala sa mga hayop ug mga tawo.

22, 23. Unsang pasikaranan sa kalipay ang anaa sa umaabot nga katumanan sa Isaias kapitulo 35?

²² Dili ba kana nga palaaboton magpatugob kanimo sa kalipay? Angay gayod, kay mao kini ang pagkalalang kanato sa Diyos nga mabuhi. (Genesis 2:7-9) Busa, unsay ipasabot niini labot sa tagna sa Isaias kapitulo 35 nga atong gihisgotan? Kini nagpasabot nga kita adunay dugang katarongan sa pagsinggit sa kalipay. Ang literal nga mga disyerto ug ugang mga dapit mamulak, nga mohatag kanato ug kalipay. Dayon ang mga tawo nga asul ug mga mata, o kapeg-kolor nga mga mata, o ubang sanag nga mga kolor, apan buta karon, makakita. Ang atong kaubang Kristohanong mga amang, o bisan kadtong uban kanato nga naglisod sa pagkadungog, makadungog na gayod pag-ayo. Pagkadako sa kalipay nga magamit kini nga katakos sa pagpamati sa Pulong sa Diyos nga gibasa ug gipatin-aw, ingon man usab sa pagpaminaw sa mga tingog sa huyohoy sa kakahoyan, sa agik-ik sa usa ka bata, sa awit sa usa ka langgam!

²³ Kini magkahulogan usab nga ang mga bakol, lakip niadtong adunay arthritis karon, makalihoklihok na nga walay bationg kaul-ol. Pagkadakong kahupayan! Unya ang literal nga mga sulog sa tubig moagos ngadto sa disyerto. Atong makita ang nagsugwak nga tubig ug madungog ang nagbusagak nga tingog. Kita makalakawlakaw didto ug makahikap sa lunhawng sagbot ug mga tanom nga papiro. Kini tinuod gayod nga napasig-uling Paraiso. Komosta ang bahin sa kalipay nga mahiuban sa liyon o sa ubang ihalas nga mananap nga walay kahadlok? Dili na kinahanglang sugdan nato kana paghubit, kay kitang tanan nakahanduraw na sa talan-awon.

24. Nganong makauyon ka sa gipahayag sa Isaias 35:10?

²⁴ Si Isaias nagpasalig kanato: “Ang mga linukat mismo ni Jehova mobalik ug moabot gayod sa Sion nga mosinggit sa kalipay; ug ang kasadya nga walay kataposan anha ibabaw sa ilang ulo.” Busa kita makauyon nga kita adunay katarongan sa pagsinggit sa kalipay. Kalipay sa nahimo na ni Jehova sa iyang katawhan sa atong espirituwal nga paraiso, ug kalipay sa atong madahom diha sa literal nga Paraiso nga haduol na. Bahin sa mga malipayon​—bahin kanato​—si Isaias nagsulat: “Ilang madawat ang kasadya ug kangaya, ug ang kasubo ug ang panghupaw mangahanaw.”​—Isaias 35:10.

Nakamatikod Ka Ba?

◻ Unsa ang ikaduhang katumanan sa Isaias kapitulo 35?

◻ Unsay katumbas sa espirituwal nga paagi sa milagrosong mga kausaban nga gitagna ni Isaias?

◻ Sa unsang paagi nakaambit ka sa katumanan niining tagnaa?

◻ Nganong ikaingon nato nga ang Isaias kapitulo 35 nagpatugob kanato ug paglaom alang sa umaabot?

[Hulagway sa panid 15]

Ang bilanggoan sa Raymond Street sa Brooklyn, New York, diin gibilanggo ang pito ka prominenteng mga igsoon niadtong Hunyo 1918

[Hulagway sa panid 16]

Bisag halos buta na sa iyang ulahing katuigan, mahait gihapon ang espirituwal nga panan-aw ni Brader Franz

[Hulagway sa panid 17]

Ang espirituwal nga pagtubo ug pag-uswag maoy mga katarongan sa kalipay