KINALIBANG

Diha sa pinulongan sa Bibliya, lainlaing mga termino ang gigamit alang sa hugaw sa mga tawo, langgam, ug mga hayop. Sa Kasulatan, ang kinalibang sagad gilangkit sa mahulagwayong mga paagi.

Ang mga sundalo sa Israel may usa ka “pribadong dapit” o “kalibangan” sa gawas sa ilang mga kampo, ug pagatabonan nila ang ilang hugaw. (Deu 23:12-14) Tungod niini namentinar ang kahinlo sa mga sundalo sa atubangan ni Jehova ug nakatabang usab nga dili mokaylap ang mananakod nga mga sakit nga dala sa mga langaw.

Ang usa sa mga ganghaan sa Jerusalem mao ang “Ganghaan sa mga Tapok sa Abo,” nga gitawag ug “Ganghaan sa Kinalibang” sa daghang Bibliya. (Neh 2:13; 3:​13, 14; 12:31) Nahimutang kini nga usa ka libo ka maniko (445 m; 1,458 p) sa S sa Ganghaan sa Walog ug busa anaa sa H sa Bukid sa Zion. Lagmit nga kini ang gingalan niini nga ganghaan tungod sa mga basura nga nagtapok sa Walog sa Hinnom nga nahimutang sa ubos niini ug paingon niini; ang basura sa siyudad lagmit nga gilabay agi niini nga ganghaan.

Ang pipila sa mga tigbalhinbalhin nga katawhan lagmit nga migamit ug kinalibang ingong sugnod. Si Ezequiel, nga nagdula ug usa ka matagnaong esena labot sa paglikos sa Jerusalem, mitutol sa dihang gisugo sa Diyos sa paggamit ug hugaw sa tawo ingong sugnod sa paglutog tinapay. Ang Diyos malulotong nagtugot kaniya sa paggamit na lamang ug kinalibang sa baka. (Eze 4:12-17) Mopatim-awng kini nagpakita nga kadto maoy dili sagad nga ginabuhat sa Israel.

Ang kinalibang gigamit ingong abono sa yuta. Ang uhot ug ang kinalibang tingali sagolon diha sa “dapit sa mga kinalibang,” lagmit nga ang uhot yatakyatakan sa mga mananap aron masagol sa kinalibang. (Isa 25:10) Ang usa ka paagi sa pag-abono sa kahoyng igos mao ang ‘pagkalot sa palibot niini ug pagbutang ug abono nga kinalibang.’​—Luc 13:8.

Sa kasagaran, ang kinalibang giisip ingong makaluod nga basura, nga angayng ilabay. Ang mga pulong ni Jehova labot sa masukihong balay ni Haring Jeroboam sa Israel nagpahayag sa pagkaluod niini ug ingon man nagpasiugda sa ideya sa pagsalibay: “Sa pagkatinuod ako bug-os magasilhig sa luyo sa balay ni Jeroboam, ingon sa usa nga magahinlo sa kinalibang hangtod nga kini mangawala.”​—1Ha 14:10.

Ang paghimo sa balay sa usa ka tawo nga usa ka publikong kalibangan maoy kinadak-ang insulto ug silot. (Esd 6:11; Dan 2:5; 3:29) Sa panahon sa pagtigi sa pagkadiyos didto sa ibabaw sa Bukid sa Carmelo, si Elias nagbiaybiay sa mga manalagna sa wala motubag nga si Baal pinaagi sa pag-ingon: “Siya may giatiman, ug siya adunay kinalibang ug maong kinahanglang moadto sa kalibangan.” (1Ha 18:27) Sa ulahi, gipatumpag ni Jehu ang balay ni Baal, ug “ilang gihimo kini nga mga kalibangan.”​—2Ha 10:27.

Gipakasama usab sa kinalibang ang makauulawng kataposan sa usa ka tawo o nasod. (2Ha 9:​36, 37; Sal 83:10; Jer 8:​1, 2; 9:22; 16:4) Gitagna sa Diyos nga sa panahon sa iyang pakigbangi sa mga nasod, kadtong mga pinatay ni Jehova dili pagahilakan, pagahiposon, o igalubong, apan sila mahimong “sama sa kinalibang sa ibabaw sa nawong sa yuta.”​—Jer 25:31-33; itandi ang Sof 1:14-18.

Sumala sa Balaod, walay halad-sa-sala, diin ang dugo niini dad-on ngadto sa sangtuwaryo aron sa paghimog pagtabon-sa-sala, nga pagakan-on sa saserdote. Ang patayng lawas ug kinalibang niini pagasunogon sa usa ka hinlong dapit sa gawas sa kampo. (Lev 4:​11, 12; 6:30; 16:27) Kini tungod kay walay hayop nga gamiton sa laing paagi o pasagdang madunot. Kini maoy “mahinlo,” buot ingnon, gibalaan alang kang Jehova ug busa kinahanglang sunogon sa usa ka hinlong dapit.​—Itandi ang Heb 13:11-13.

Si Pablo, nga dakog pagtamod sa espirituwal nga mga butang ug nagpabili pag-ayo sa iyang paglaom diha kang Kristo, mipahayag: “Tungod kaniya nadawat ko ang kapildihan sa tanang butang ug giisip kini nga mga basura, aron akong maangkon si Kristo ug makaplagan nga nahiusa kaniya.” (Flp 3:​8, 9) Dinhi ang Gregong pulong nga gihubad nga “basura” (skyʹba·lon) nagpasabot sa kinalibang o kaha sa mga butang nga salin sa usa ka kombira ug gilabay na gikan sa lamesa. Bisan pag ang diha sa hunahuna sa apostol mao ang ulahing kahulogan, ang iyang pag-isip sa “tanang butang” ingong “basura” nagpasiugda sa iyang hilabihang pagpabili nga iyang naangkon si Kristo ug siya nakaplagang nahiusa kaniya.​—Tan-awa ang ITI SA SALAMPATI.

Mahitungod sa ekspresyong “makaluod nga mga idolo,” tan-awa ang IDOLO, IDOLATRIYA (Ang Panglantaw Labot sa Idolatriya).