DAGAT SA ASIN
Usa sa mga ngalan nga gigamit sa Bibliya alang sa dakong lanaw o dagat nga sagad nailhan karong adlawa nga Patayng Dagat. Ang Dagat sa Asin (Yam ha-Melah) mao ang habagatang utlanan sa Suba sa Jordan.
Ngalan. Ang “Dagat sa Asin,” nga mao ang una ug kanunayng gigamit nga ngalan alang niining dagata diha sa Bibliya, maoy haom kaayo, sanglit kini ang usa sa kinaparatan nga katubigan sa tibuok yuta. (Gen 14:3; Num 34:3, 12; Jos 15:2, 5) Gitawag usab kini nga dagat sa Araba (Deu 4:49; 2Ha 14:25), sanglit kini nahimutang diha sa dakong liki nga niana bahin ang Araba. Apan, usahay ang ngalang “Dagat sa Asin” gidugang sunod sa “dagat sa Araba” aron masabtan kon unsa gayod nga katubigan ang gipasabot nga dagat sa Araba. (Deu 3:17; Jos 3:16; 12:3) Ang Dagat sa Asin nahimutang sa S nga utlanan sa Yutang Saad ug gitawag nga “sidlakang dagat,” sa ingon nagpalahi niini sa “kasadpang dagat [Mediteranyo].” (Eze 47:18; Joe 2:20; Zac 14:8) Si Josephus, kinsa nasayod nga may dagkong mga piraso sa aspalto nga usahay manglutaw niini nga dagat, nagtawag niini nga Lanaw sa Asphaltitis. (The Jewish War, I, 657 [xxxiii, 5]; IV, 479 [viii, 4]) Dayag nga sukad lamang sa ikaduhang siglo K.P. nga kini gitawag ug Patayng Dagat. Ang Arabiko nga ngalan niini maoy Bahr Lut, “Dagat ni Lot.”
Dagway sa Dagat. Ang porma sa Dagat sa Asin medyo linginon, mga 15 km (9 mi) ang gilapdon ug mga 75 km (47 mi) ang gitas-on, ug ang gitas-on niini mag-usab-usab depende sa panahon. Sa HS nga kiliran niini may milawis nga dakong peninsula nga gitawag ug Lisan (ang dila). Kini nga peninsula karon nagbahin sa dagat ngadto sa duha ka seksiyon, apan aduna gihapoy lutsanan sa tubig tali niining duha ka bahin. Ang bahin sa dagat nga nahimutang sa H sa Lisan medyo mabaw, samtang ang dakong bahin sa dagat diha sa A moabot sa giladmong mga 400 m (1,300 p). Ang tubig niini ubos ug mga 400 m (1,300 p) sa lebel sa Dagat Mediteranyo, nga naghimo niini nga kinaubsang dapit sa tibuok yuta.
Ang dakong bahin sa S nga baybayon (sa A sa Lisan) maoy titip nga mga pangpang nga sandstone nga patungas sa patag sa ibabaw sa bukid sa Moab. Ang ubay-ubayng mga lugot, nga ang labing ilado niini mao ang Arnon, mitadlas niining umaw nga kabungtoran ug ang tubig niini nga lugot miagos ngadto sa dagat. Dapit sa S ug sa H sa peninsula nahimutang ang usa ka patag nga maayong pagkatubig sa kasapaan. Ang H nga tumoy sa dagat maoy parat nga kalamakan. Sa K nga kiliran sa dagat ang anapog nga mga pangpang dili sama katitip niadtong sa S. Kini nga kabungtoran sa Juda mas hanayhay ug paubos, apan kini umaw kaayo sanglit walay permanenteng mga sapa nga mitadlas niini paingon sa dagat. Ang baybayon ug ang mga bakilid duol sa baybayon mahimong kaagian ubay sa K nga kiliran. Diha sa usa ka patag sa ibabaw sa habog nga bungtod atbang sa Lisan mao ang Masada, ang kuta nga gipalig-on ni Herodes ug diin niadtong 73 K.P. gipildi sa mga Romano ang nahibilin sa mga Hudiyo nga mibarog batok sa Romanhong kasundalohan. Unahan pa dapit sa A nahimutang ang tubigang dapit sa En-gedi. Didto sa A nga tumoy, ang Jordan miagos ngadto sa dagat diin ang tab-ang nga tubig niini misagol sa parat kaayo nga tubig sa dagat.
Tubig. Ang tubig sa maong dagat talagsaon sanglit ang kaparaton niini maoy siyam ka pilo kay sa kadagatan mismo. Ang Dagat sa Asin walay lutsanan, mao nga ang dakong bahin sa tubig nga moagos nganha niini moalisngaw tungod sa labihang kainit, nga magbilin ug daghang asin. Daghan kaayo ang asin mao nga walay isda nga mabuhi didto, bisan ang mga matang sa isda nga mabuhi sa dagat; ang pipila ka isda nga diha sa lad-ang nga tubig diin nagsagol ang tab-ang ug parat nga tubig mamatay kon kini maanod ngadto sa dagat mismo. Kini naghatag ug dugang kahulogan sa kahubitan ni Ezequiel bahin sa bul-og sa tubig nga nagaagos gikan sa templo ni Jehova ngadto sa “sidlakang dagat” ug magaayo sa ibabaw nga bahin mao nga modaghan pag-ayo ang mga isda niini sama sa Dagat Mediteranyo ug magsuportar sa malamboong industriya sa pangisda. (Eze 47:8-10, 18) Tungod kay asinon ang tubig, ang mga butang dali rang molutaw, ug linaw ang dagat tungod kay kini dili mobalod sa mga huyohoy lamang.
Sodoma ug Gomora. Gituohan sa kadaghanan nga ang Sodoma ug Gomora nahimutang duol sa habagatang tumoy sa Dagat sa Asin. Ang mga hari niining mga siyudara maoy kauban niadtong nakiggubat didto sa “Ubos nga Patag sa Sidim, nga mao, ang Dagat sa Asin,” ug kini nga prase mahimong magpasabot nga ang Ubos nga Patag sa Sidim natabonan sa Dagat sa Asin. (Gen 14:3) Ang rehiyon sa Sodoma ug Gomora diin nagpuyo si Lot maoy ‘maayong pagkatubig, sama sa tanaman ni Jehova.’ (Gen 13:10-12) Bisan karong adlawa, diha sa patag ubay sa HS nga baybayon, ang katanoman dagaya, ug ang trigo, sebada, mga datiles, ug mga paras mahimong itanom didto. Ang daghang aspalto ug asin, ilabina niining habagatang bahin, mohaom usab sa asoy sa Bibliya labot sa Sodoma ug Gomora.—Gen 14:10; 19:24-26.