Mga Pagtulon-an Gikan sa Kasulatan: Amos 1:1–9:15

Ang Pagkalaglag sa Usa ka Nasod

“PANGANDAM sa pag-atubang sa imong Diyos,” matud ni “Jehova ang Diyos sa mga panon” sa nasod sa Israel. (Amos 4:12, 13) Ang hinungdan? Kay gibutaan sa kauswagan, ang mga Israelinhon nahikalimot sa iyang Kasugoan ug sad-an sa paghugaw sa iyang sagradong yuta pinaagi sa pagsimbag diyosdiyos, imoralidad, pag-ulag dugo, ug kabangisan.

Ingong manalagna ni Jehova, si Amos gipatungha aron ipahayag ang usa ka mensaheng pasidaan dili lamang ngadto sa iyang kaugalingong nasod sa Juda kondili ngadto ilabina sa amihanang gingharian sa Israel. Gisaway niya ang Israel tungod sa iyang mapatuyangon-sa-kaugalingong paagi sa kinabuhi ug gitagna ang iyang pagkalaglag sa kataposan diha sa mga kamot sa kaaway nga kanasoran. Ang basahong Amos, nga gisulat sa usa ka panahon tali sa 829 W.K.P. ug 804 W.K.P., nagahatag ug pagsabot sa katakos sa Diyos nga masayran daan ang umaabot nga mga katalagman, ug kini nagahatag ug pila ka tukma-sa-panahong mga pasidaan.

Kalayonhong Pagkalaglag sa mga Kaaway sa Diyos

Walay makaikyas sa mga paghukom sa Diyos. Pagkatinuod niini alang sa mga nasod sa Damasco (Sirya), Gaza (Filistia), Tiro, Edom, Ammon, Moab, ug Juda! Si Jehova ‘dili magbakwi’ sa iyang kamot batok kanila tungod sa ilang buhat nga daotan. Bisan pa niana, ang gitagna nga katalagman nila nagpasiugda lamang sa paghukom nga giatubang sa Israel tungod kay napakyas sa paghupot sa ilang relasyong may pakigtugon uban sa Diyos ug sa pagtuboy sa iyang mga kasugoan.—Amos 1:1–2:16.

Patalinghog sa pasidaan sa Diyos. “Kamo lamang ang akong giila sa tanang kabanayan sa yuta,” matud ni Jehova sa Israel. (Amos 3:2) Bisan pa niana, ang ilang makasasalang dalan nagpadayag sa pagtamay sa ngalan ug pagkasoberano sa Diyos. Daghan ang nagtinguha nga madato, nga nagkinabuhing maluho nga may ‘balay sa tingtugnaw gawas pa sa balay sa ting-init,’ sa kapildihan sa ilang kaugalingong mga igsoon. (Amos 3:15) Pinaagi sa limbongang mga timbangan, sa kahakog gilimbongan nila ang mga kabos. Ang pagbiya nila sa matuod nga pagsimba nagkahulogan nga umaabot ang silot ni Jehova. Bisan pa niana, ‘si Jehova dili mohimo sa usa ka butang gawas kon kana iyang ipadayag ngadto sa iyang mga alagad.’ Busa, gitagna ni Amos ang mga paghukom ni Jehova ug gipasidan-an sila: “Pangandam sa pag-atubang sa imong Diyos.”​—Amos 3:1–4:13.

Si Jehova Mao ang Kaluwasan

Ipakita sa Diyos ang kaluoy ngadto sa mga mahinulsolon. “Pangitaa ninyo ako, ug kamo magpabiling buhi,” mao ang hangyo ni Jehova sa Israel. (Amos 5:4) “Dumti ninyo ang daotan, ug higugmaa ang maayo.” (Amos 5:15) Bisan pa niana, kanang mga pulonga wala panumbalinga. Ang mga apostata mipalabi sa pagtungas sa Bethel ug sa Gilgal, ang mga sentro sa pagsimba sa diyosdiyos, aron didto ihalad ang mga halad ngadto sa bakak nga mga diyos. (Amos 5:26; 1 Hari 12:28-30) Ibabaw sa maartihong mga higdaang garing, ang matagbawon-sa-kaugalingong mga mamumuhat ug daotan nagayarok sa mahalon kaayong bino ug nagpatuyang sa ilang kaugalingon sa pinakalamiang mga pagkaon ug mga lana. (Amos 5:11; 6:4-6) “Ang adlaw ni Jehova” umaabot, ug “pinaagi sa iyang kaugalingong kalag” ang Diyos nanumpa alang sa kalaglagan sa Israel. (Amos 5:18; 6:8) Patunghaon ni Jehova ang usa ka nasod aron magalupig sa Israel ug magdala kaniya nga binihag.​—Amos 5:1–​6:14.

Kahadloki ninyo si Jehova, dili ang mga magsusupak. Ang pagkalaglag sa Israel ikapahinabo pinaagi sa panon sa mga dulon o sa maut-uton nga kalayo. Si Amos mihangyo sa Diyos alang sa Israel, ug “si Jehova nagbasol” sa iyang paghukom, mao nga kana wala matuman nianang paagiha. Bisan pa niana, sama sa usa ka magtutukod nga nagasusi sa pagkatul-id sa tindog sa bungbong pinaagig tonton, si Jehova “dili na mohimog dugang pamalibad” sa Israel. (Amos 7:1-8) Ang nasod kinahanglang malaglag. Kay nasuko sa mensahe sa manalagna, si Amasias, usa ka saserdote sa pagsimba sa bakak, mibutangbutang kang Amos sa pagkamaluibon ug mimando nga siya ‘modalagan ngadto sa yuta sa Juda ug dili na managna’ sa Bethel. (Amos 7:12, 13) Nahadlok ba si Amos? Wala! Maisogon niyang gitagna ang pagkamatay ni Amasias ug ang katalagman alang sa iyang pamilya. Ingon nga ang bunga pupoon panahon sa ting-ani, mao nga panahon na nga si Jehova maghusay sa Israel. Wala unyay makaikyas.​—Amos 7:1–​8:14.

Adunay paglaom niadtong mosalig kang Jehova. “Dili ko laglagon sa bug-os ang balay sa Juda,” matud ni Jehova. May paglaom pa alang sa pipila sa mga kaliwat ni Jacob dili sa mga makasasala. Tino ang ilang pagkalaglag. Bisan pa niana si Jehova “magatigom pagbalik sa mga binihag” sa Israel.​—Amos 9:1-15.

Mga Pagtulon-an karong adlawa: Kadtong nagahimo sa ilang kaugalingon nga mga kaaway sa Diyos pagahukman nga takos sa kamatayon. Hinunoa, kadtong magpatalinghog sa balaang mensahe nga pasidaan sa paghinulsol makadawat sa kaluoy ni Jehova ug magpabiling buhi. Kon mahadlok kita sa Diyos, dili niya itugot nga ang mga magsusupak magpugong kanato sa pagbuhat sa iyang kabubut-on.

[Kahon sa panid 22]

MGA TEKSTO SA BIBLIYA GISUSI

o 1:5—Ang karaang mga siyudad may habog nga mga paril ug dagko kaayong mga ganghaan. Aron masirhan ang maong mga ganghaan, ang tag-as nga mga barang puthaw o bronsi ang ibabag kanila sa sulod. ‘Ang pagputol sa bara sa Damasco’ nagkahulogan nga ang kaulohan sa Sirya mahulog ngadto sa mga Asiryano. Kadto mahisamag ang mga ganghaan sa siyudad dili matrangkahan kay ang ilang mga bara nangaputol.​—2 Hari 16:8, 9.

o 4:1—Ang mga babayeng mahigugmaon sa kaluho nga nagpuyo sa Samaria gitumong nga “mga baka sa Bashan.” Ang tugob nga sibsibanan sa Bashan nakatabang sa produksiyon sa maayong mga matang sa kahayopan. (Deuteronomio 32:14; Ezekiel 39:18) Kining hakog nga “mga baka sa Bashan” dayag nagduso sa ilang “mga agalon,” o mga bana, aron pangayoan ug kuwarta ang mga kabos aron mapuno ang ilang kaugalingong “mga balay nga garing.” (Amos 3:15) Ang maong mga lihok, hinunoa, misangpot sa balaang panimalos.

o 4:6—Ang pamulong “kahinlo sa ngipon” gipatin-aw sa kaubay nga pamulong “kanihit sa tinapay.” Sa ingon mopatim-aw nga nagatumong kini sa panahon sa gutom, diin ang ngipon hinlo kay walay makaon. Lagmit, gipahayag ni Jehova ang iyang pagkadili-uyon sa idolatrosong napulog-tribong gingharian pinaagi sa pagpadalag gutom sa yuta, sumala sa iyang gipasidaan sa dugay na. (Deuteronomio 28:48) Ugaling, kini o ang ubang pamulong sa balaang paghukom wala makaabot sa kasingkasing niining katawhan nga naglapas sa pakigtugon.​—Amos 4:6, 8-11.

o 5:2—Sa gipahayag ni Amos ang iyang tagna, ang katawhan ingon man ang yuta sa Israel wala pa mapukan ug mapahimusli sa usa ka langyawng gahom. Sa ingon, sila gipersonipikar nga usa ka ulay. Hinuon, sa pila ra ka tuig ang ulay nga Israel nahulog ngadto sa mga Asiryano ug “gidalang binihag saylo sa Damasco.” (Amos 5:27) Nakatino kaayo si Amos sa pagkalaglag sa Israel tungod sa iyang pagkadili-matinumanon nga gibatbat niya kana ingong nahitabo na.

o 7:1—“Ang ginalab nga sagbot sa hari” lagmit kaayong nagtumong sa buhis o alkabala nga gipahamtang sa hari aron tagan-an ug pagkaon ang iyang mga hayop ug mga kasundalohang mangangabayo. Ang buhis sa hari kinahanglang bayran pag-una, nga tapos niana ang katawhan makakuha sa “sagbot,” o talamnon, alang sa ilang kaugalingong gamit. Apan sa dili pa sila makahimo niana, miabot ang mga dulon ug gikaon kining tinanom sa ulahi.

o 8:2—Ang bunga sa ting-init gipupo sa hinapos sa ting-ani. Ang kataposan sa agrikultural nga tuig sa ingon nagsimbolo nga nahidangat na ang Israel sa iyang kataposan. “Dili na ako mohimo sa dugang pagpamalibad alang kanila,” mipahayag si Jehova. Ang nasod pahamtangan na sa iyang paghukom.

o 9:7—Tungod sa ilang matinumanong mga katigulangan, gipili ni Jehova ang mga Israelinhon, giluwas ang ilang mga katigulangan gikan sa pagkaulipon sa Ehipto, ug gidala sila sa Canaan. Apan sila walay pasikaranan sa pagpasigarbo niini, kay ang ilang pagkadaotan mihatag kanila sa dungog nga sama sa mga Cusihanon. (Itandi ang Roma 2:25.) Sa samang paagi, ang pagkaluwas gikan sa Ehipto dili garantiya sa padayong pag-uyon sa Diyos sama ra sa kamatuoran nga ang mga Pilistehanon ug mga Siryanhon nagpuyo sa mga dapit nga lahi kay sa ilang unang mga dapit. Ang pagkagikan sa matinumanong mga patriarka dili magluwas sa mga Israelinhon. Ang inuyonan nga pagbarog uban sa Diyos nagadepende sa pagsugot sa iyang kabubut-on.—Amos 9:8-10; Buhat 10:34, 35.