BUNGLAYON

Sa katibuk-an, kini maoy makadaot nga mga tanom nga daw walay pulos sa dapit nga ilang gituboan. Bisan tuod gisulayan sa ubang mga eskolar nga ilangkit sa espesipikong mga tanom ang nagkalainlaing orihinal nga mga pulong nga gihubad nga “mga bunglayon” diha sa Bibliya, dili gayod matino kon unsa kining mga tanoma.

Ang Hebreohanong pulong nga boʼ·shahʹ giisip nga naggikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “baho” ug busa lagmit naglangkob sa lainlaing matang sa lang-og nga mga tanom, ‘baho nga mga bunglayon.’ Ngani, ang matinumanong si Job miingon nga kon ang iyang kinabuhi wala pa magsubay sa dalan sa integridad, nan, inay sa sebada, motubo ang baho nga mga bunglayon.​—Job 31:40.

Ang laing Hebreohanong termino, ang chohʹach, gisabot nga nagtumong sa tunokong mga tanom sa katibuk-an, ang tunokong mga bunglayon nga motubo sa natikad nga yuta ug daling molukop diha sa biniyaang yuta. (Job 31:40; Isa 34:13; Os 9:6) Ang samang pulong makita sa Job 41:​2, diin ang gihisgotan daw nagtumong sa usa ka sampinit nga gituhog diha sa hasang sa isda aron kini mabitbit. Ang chohʹach gigamit usab sa masambingayong diwa. (Aw 2:2) Ang usa ka tunokong bunglayon diha sa kamot sa usa ka palahubog makasamad kaniya ug sa uban; ingon usab niini ang hungog nga mga tawo nga naggamit ug proverbio o panultihon sa sayop nga paagi tungod kay wala makasabot niini. (Pr 26:9) Si Haring Jehoas sa Israel nagtandi sa gibuhat sa hambogirong si Haring Amazias sa Juda nga buot makig-away kaniya ngadto sa usa ka tunokong bunglayon nga mihangyo ug pakig-alyansa sa kaminyoon sa usa ka sedro sa Lebanon.​—2Ha 14:​8, 9; 2Cr 25:18.

Ang Hebreohanong ngalang shaʹyith mopatim-awng nagtumong sa lainlaing matang sa mga bunglayon nga motubo diha sa giabandonar o biniyaan nga yuta. (Isa 5:6; 7:23-25; 27:4) Kining terminoha, nga gihubad nga “mga bunglayon,” gigamit sa mahulagwayong paagi sa paghawas sa mga tawo nga tungod sa ilang pagkadili-matinumanon nahimong walay pulos ug takos lamang sa kalaglagan.​—Isa 9:​18, 19; 10:17-19; itandi ang Dan 4:20-22.

Sa Proverbio 24:​31, ang plural sa Hebreohanong termino nga qim·mohsʹ, nga kasagarang gihubad nga “dapawong tanom,” lagmit nagtumong sa tanang matang sa mga bunglayon.​—Tan-awa ang DAPAWONG TANOM.

Ang mga bunglayon (Gr., zi·zaʹni·a) sa sambingay ni Jesus sa Mateo 13:24-30, 36-43 kasagarang giisip nga mao ang balhiboong darnel (Lolium temulentum), nga kaamgid kaayo sa trigo hangtod nga kini mogulang na, sa dihang kini dali nang mailhan gikan sa trigo tungod sa mas gagmayng itom nga mga lugas niini. Tungod niini, gawas pa nga ang mga gamot niini nga mga bunglayon mokulapot sa trigo, dili gayod angay nga ang mga bunglayon ibton nga dili pa panahon. Kon ang mga lugas sa darnel masagol sa mga lugas sa trigo human sa pag-ani, kini adunay seryosong epekto sa usa nga makakaon niini. Ang pagkalipong ug gani ang pagkamatay gikaingong maoy resulta sa pagkaon ug tinapay nga nasagolan ug daghan kaayong harina sa darnel. Ang makahilong elemento sa mga lugas sa darnel kasagarang gituohan nga naggikan sa usa ka fungus nga mitubo sa sulod niini.