Mahimo Nimong Makabig ang Imong Igsoon
“Adtoa ihikyad ang iyang sayop tali kanimo ug kaniya lamang. Kon siya mamati kanimo, imong nakabig ang imong igsoon.”—MATEO 18:15.
1, 2. Unsang praktikal nga tambag ang gihatag ni Jesus bahin sa pagdumala sa mga kasaypanan?
SA HALOS usa ka tuig na lang ang nahibilin sa iyang ministeryo, si Jesus may hinungdanong mga leksiyon alang sa iyang mga tinun-an. Mabasa nimo kini sa Mateo kapitulo 18. Ang usa mao ang kahinungdanon sa atong pagkamapainubsanon, samag mga bata. Sunod gipasiugda niya nga kinahanglang likayan nato nga mapandol “ang usa niining mga gagmay” ug nga kinahanglang maningkamot kita sa pagpasig-uli sa nahisalaag nga “mga gagmay” aron dili sila mahanaw. Dayon gidugang ni Jesus ang bililhon, praktikal nga tambag bahin sa paghusay sa mga suliran tali sa mga Kristohanon.
2 Mahinumdoman tingali nimo ang iyang mga pulong: “Kon makahimo ug sala ang imong igsoon, adtoa ihikyad ang iyang sayop tali kanimo ug kaniya lamang. Kon siya mamati kanimo, imong nakabig ang imong igsoon. Apan kon dili siya mamati, pagdala uban kanimo ug usa o duha pa, aron nga sa baba sa duha o tulo ka saksi ang matag butang mapamatud-an. Kon dili siya mamati kanila, sultihi ang kongregasyon. Kon dili siya mamati bisan sa kongregasyon, ipakasama siyag tawo sa kanasoran alang kanimo ug ingong maniningil ug buhis.” (Mateo 18:15-17) Kanus-a nato ipadapat ang maong tambag, ug unsa ang angay natong tinamdan sa pagbuhat niana?
3. Unsa ang kasagarang paagi nga angay natong himoon sa mga sayop sa uban?
3 Ang nag-unang artikulo nagpasiugda nga sanglit kitang tanan dili-hingpit ug may kiling sa paghimog sayop, kinahanglang maningkamot kita nga mahimong mapinasayloon. Kana ilabina kon kita nahiubos sa gisulti o gibuhat sa usa ka isigka-Kristohanon. (1 Pedro 4:8) Kasagaran labing maayo nga palabyon lamang ang sala—pasayloon ug kalimtan. Mahimo natong lantawon ang paghimo niini ingong amot sa kalinaw sa Kristohanong kongregasyon. (Salmo 133:1; Proverbio 19:11) Bisan pa niana, duna tingali mga higayon dihang gibati nimo nga kinahanglang husayon nimo ang usa ka problema uban sa imong igsoong lalaki o babaye nga nakapahiubos kanimo. Sa maong kaso, ang mga pulong ni Jesus sa ibabaw naghatag ug giya.
4. Sa prinsipyo, unsaon nato pagpadapat ang Mateo 18:15 ngadto sa mga sayop sa uban?
4 Si Jesus nagtambag nga “ihikyad ang iyang sayop tali kanimo ug kaniya lamang.” Maalamon kana. Ang ubang Aleman nga mga hubad nagpahayag niini ingong, ipresentar ang iyang sayop “ilalom sa upat ka mata,” buot ipasabot imoha ug iyaha. Sa dihang maluloton nimong hisgotan ang problema sa pribado, kasagaran mas sayon kining sulbaron. Ang usa ka igsoon nga nagbuhat o nagsulti ug usa ka butang nga makapasilo o masakit tingali andam kaayong modawat sa sayop kanimo lamang. Kon ang uban naminaw, ang dili-hingpit nga kinaiya sa tawo basin mopakiling kaniya sa paglimod sa sayop o sa pagpakamatarong sa iyang nabuhat. Apan samtang imong hisgotan ang isyu “ilalom sa upat ka mata,” makaplagan tingali nimo nga kadto maoy dili-pagsinabtanay inay kay sala o tinuyo nga sayop. Sa dihang masabtan na ninyong duha nga kadto maoy dili-pagsinabtanay, mahimo ninyong husayon kini, nga dili tugotan ang gamayng isyu nga modako ug magdaot sa inyong relasyon. Busa, ang prinsipyo sa Mateo 18:15 ikapadapat bisan sa gagmayng mga kalapasan sa adlaw-adlaw nga kinabuhi.
Unsay Buot Niyang Ipasabot?
5, 6. Sumala sa konteksto, unsang matang sa mga sala ang gipasabot sa Mateo 18:15, ug unsay nagpakita niana?
5 Sa pagkatinuod, ang gitambag ni Jesus adunay kalabotan sa mas seryosong mga butang. Si Jesus miingon: “Kon ang imong igsoon nakasala.” Sa gipalapad nga diwa, ang ‘sala’ mahimong bisan unsang sayop o sipyat. (Job 2:10; Proverbio 21:4; Santiago 4:17) Bisan pa niana, ang konteksto nagsugyot nga ang sala nga gipasabot ni Jesus lagmit seryoso gayod. Kini may pagkagrabe nga mahimo kining mosangpot sa paglantaw sa nakasala ‘ingong tawo sa kanasoran ug maniningil sa buhis.’ Unsay gipasabot niana nga pahayag?
6 Ang mga tinun-an ni Jesus nga nakadungog nianang mga pulonga nahibalo nga ang ilang mga taginasod dili makig-uban sa mga Hentil. (Juan 4:9; 18:28; Buhat 10:28) Ug sila naglikay gayod sa mga maniningil ug buhis, mga tawo nga gipanganak nga Hudiyo apan nahimong mga tig-abuso sa mga tawo. Busa sa pagkatinuod, ang gitumong sa Mateo 18:15-17 mao ang seryosong mga sala, dili personal nga mga kasilo o kahiubos nga mapasaylo ug makalimtan lamang nimo.—Mateo 18:21, 22.a
7, 8. (a) Unsang matanga sa mga sala ang kinahanglang dumalahon sa mga ansiyano? (b) Unsang matanga sa mga sala ang mahimong husayon tali sa duha ka Kristohanon, sumala sa Mateo 18:15-17?
7 Ilalom sa Kasugoan, ang ubang mga sala nagkinahanglan ug labaw pa kay sa pagpasaylo lamang gikan sa nasad-an. Ang pasipala, apostasya, idolatriya, ug ang seksuwal nga mga sala sa pakighilawas, panapaw, ug homoseksuwalidad kinahanglang itaho ug dumalahon sa mga ansiyano (o mga saserdote). Tinuod usab kana sa Kristohanong kongregasyon. (Levitico 5:1; 20:10-13; Numeros 5:30; 35:12; Deuteronomio 17:9; 19:16-19; Proverbio 29:24) Apan, matikdi nga ang matang sa mga sala nga gihisgotan dinhi ni Jesus mahimong husayon tali sa duha ka tawo. Ingong mga pananglitan: Tungod sa kasuko o kasina, gipasipalahan sa usa ka tawo ang iyang isigkatawo. Ang usa ka Kristohanon nakigkontrata nga motrabaho ginamit ang usa ka matang sa materyales ug humanon sa usa ka tinong petsa. Ang usa ka tawo mouyon nga siya mobayad sa gitakda nga panahon o gitino nga petsa. Ang usa ka tawo manaad nga kon bansayon siya sa iyang amo, dili siya (bisan pag magbag-o ug trabaho) makigkompetensiya o mosulay sa pag-ilog sa mga kliyente sa iyang amo sulod sa gitagal nga panahon o sa gitudlo nga dapit.b Kon ang usa ka igsoon dili motuman sa iyang gisaad ug dili maghinulsol sa maong mga sayop, seryoso gayod kana. (Pinadayag 21:8) Apan ang maong mga sayop mahimong husayon tali sa duha nga nalangkit.
8 Apan, unsaon nimo pagsulbad ang maong butang? Ang mga pulong ni Jesus kasagarang gilantaw diha sa tulo ka lakang. Tagdon nato ang matag usa. Inay kay isipon kana ingong dili-mausab, legal nga mga pamaagi, sabta ang diwa niana, nga dili kalimtan ang imong mahigugmaong tumong.
Paningkamoti Pagkabig ang Imong Igsoon
9. Unsay angay natong ibutang sa hunahuna mahitungod sa pagpadapat sa Mateo 18:15?
9 Si Jesus nagsugod: “Kon ang imong igsoon nakasala, adtoa ihikyad ang iyang sayop tali kanimo ug kaniya lamang. Kon siya mamati kanimo, imong naangkon ang imong igsoon.” Tin-aw, dili kini usa ka lakang nga gipasukad sa pagduda lamang. Kinahanglang duna kay ebidensiya o espesipikong impormasyon nga imong magamit sa pagtabang sa imong igsoon sa pagkasabot nga nasayop siya ug kinahanglang magtul-id sa mga butang. Maayong molihok dayon, nga dili padak-on ang maong butang o tugotan nga ang iyang tinamdan mogamot. Ug ayaw kalimot nga ang paghambin niana makadaot usab kanimo. Sanglit ang panagsultihay maoy tali kanimo ug kaniya lamang, ayaw una pagtabi sa uban aron makakuha ug simpatiya o moarang-arang ang paglantaw sa imong kaugalingon. (Proverbio 12:25; 17:9) Ngano man? Tungod sa imong tumong.
10. Unsay motabang kanato sa pagkabig sa atong igsoon?
10 Ang imong tumong kinahanglang mao ang pagkabig sa imong igsoon, dili pagsilot, pagpakaulaw, o pagdaot kaniya. Kon nasayop man gayod siya, ang iyang relasyon kang Jehova nameligro. Tinong buot nimong magpabilin siyang imong Kristohanong igsoon. Ang kalagmitan nga molampos mosamot kon sa pribadong panaghisgot magpabilin kang kalmado, nga likayan ang masakit nga mga pulong o pagpanukmat. Niining mahigugmaong pagharongay, hinumdomi nga kamong duha dili-hingpit, makasasalang mga tawo. (Roma 3:23, 24) Samtang iyang maamgohan nga wala nimo siya itabi ug masabtan nga buot gayod nimong motabang, mahimong motungha dayon ang solusyon. Kining maluloton, klarong paagi ilabinang magsumbalik-silaw sa kaalam kon kamo diayng duha ang nasayop o ang dili-pagsinabtanay mao gayod ang nakaingon sa problema.—Proverbio 25:9, 10; 26:20; Santiago 3:5, 6.
11. Bisan pag ang makasasala dili mamati kanato, unsay mahimo natong buhaton?
11 Kon tabangan nimo siya sa pagsabot nga nahitabo ang sayop ug nga kana seryoso, basin matukmod siya sa paghinulsol. Apan, sa tinuoray ang garbo mahimong babag. (Proverbio 16:18; 17:19) Busa bisan pag sa sinugdan dili siya modawat sa sayop ug maghinulsol, mahimong maghulat ka una mopadayon sa sunod nga lakang. Si Jesus wala moingong ‘kausa lamang moadto ug ihikyad ang iyang sayop.’ Sanglit usa kini ka sala nga imong masulbad, palandonga ang pagduol kaniya pag-usab sa diwa sa Galacia 6:1 ug “ilalom sa upat ka mata.” Basin molampos ka. (Itandi ang Judas 22, 23.) Apan, komosta kon kombinsido ka nga nahimo ang sala ug dili siya molihok?
Pangayog Tabang sa Usa ka Hamtong
12, 13. (a) Usang ikaduhang lakang ang gilatid ni Jesus sa pagdumala sa sayop? (b) Unsa ang haom nga mga pasidaan sa pagpadapat niining lakanga?
12 Buot ba nimo nga ang uban moangka dayon kon ikaw sad-an sa usa ka seryosong sayop? Dili. Busa, gipakita ni Jesus nga human sa unang lakang, kinahanglang dili ka moangka sa pagpaningkamot nga makabig ang imong igsoon, aron magpabilin siyang nahiusa kanimo ug sa uban sa pagsimba sa Diyos sa dalawatong paagi. Gilatid ni Jesus ang ikaduhang lakang: “Kon dili siya mamati, pagdala uban kanimo ug usa o duha pa, aron nga sa baba sa duha o tulo ka saksi ang matag butang mapamatud-an.”
13 Matod niya magdala ug “usa o duha pa.” Wala siya moingon nga human himoa ang unang lakang, libre ka nang mohisgot sa problema ngadto sa daghan pang uban, mokontak sa nagapanawng magtatan-aw, o mosulat sa mga igsoon bahin sa problema. Bisag kombinsido ka sa maong sayop, wala gayod kini mapamatud-i sa bug-os. Dili nimo buot nga magpakaylap ug sayop nga impormasyon nga mahimo ka na hinuong mabutangbutangon. (Proverbio 16:28; 18:8) Apan miingon gayod si Jesus nga magdala ug usa o duha pa. Ngano man? Ug kinsa kaha sila?
14. Kinsay mahimong dad-on nato sa ikaduhang lakang?
14 Naningkamot ka sa pagkabig sa imong igsoon pinaagi sa pagkombinsir kaniya nga nahimo ang sala ug pinaagi sa pagpalihok kaniya nga maghinulsol aron dunay pakigdait uban kanimo ug sa Diyos. Aron mapalampos kana, mas maayo kon ang “usa o duha” nakasaksi sa sayop. Tingali didto sila sa dihang nahitabo kini, o duna silay tinuod nga impormasyon bahin sa kon unsay nahimo (o wala mahimo) sa usa ka butang maylabot sa negosyo. Kon wala kanang maong mga saksi, kadtong imong dad-on duna tingaliy kasinatian labot sa gilalisan ug busa makapamatuod kon ang nahitabo sayop ba gayod. Dugang pa, kon kinahanglanon sa ulahi, mahimo silang mga saksi sa gisulti, nga magpamatuod sa mga impormasyon nga gipresentar ug sa paningkamot nga gihimo. (Numeros 35:30; Deuteronomio 17:6) Busa dili lamang sila maoy mga tawong neyutral, mga repere; kondili, ang ilang pagkapresente maoy pagtabang nga makabig ang imo ug ilang igsoon.
15. Nganong mahimong makatabang ang Kristohanong mga ansiyano kon kinahanglang himoon nato ang ikaduhang lakang?
15 Dili kinahanglang maghunahuna ka nga kadtong imong dad-on kinahanglang mga lalaki nga mga ansiyano sa kongregasyon. Apan, ang hamtong nga mga lalaki nga mga ansiyano mahimong makaamot pinaagi sa ilang espirituwal nga mga kuwalipikasyon. Ang maong mga ansiyano maoy “sama sa usa ka tagoanang dapit gikan sa hangin ug usa ka salipdanang dapit gikan sa bagyo, sama sa mga sapa sa tubig sa usa ka mamala nga yuta, sama sa landong sa usa ka dako kaayong bato sa usa ka umaw nga yuta.” (Isaias 32:1, 2) Duna silay kasinatian sa pagpangatarongan ug pagpasibo sa mga igsoong lalaki ug babaye. Ug ang nakasala dunay maayong katarongan sa pagpakitag pagsalig nianang “mga gasa nga mga tawo.”c (Efeso 4:8, 11, 12) Ang paghisgot sa problema atubangan sa maong mga hamtong ug pakig-ambit sa pag-ampo uban kanila makapatungha ug lahi nga atmospera ug magsulbad sa daw dili masulbad.—Itandi ang Santiago 1:14, 15.
Kataposang Paningkamot sa Pagkabig Kaniya
16. Unsa ang ikatulong lakang nga gilatid ni Jesus?
16 Kon ang ikaduhang lakang dili maghusay sa problema, ang mga magtatan-aw sa kongregasyon tinong nalangkit sa ikatulong lakang. “Kon dili siya mamati [sa duha o tulo], sultihi ang kongregasyon. Kon dili siya mamati bisan sa kongregasyon, ipakasama siyag tawo sa kanasoran alang kanimo ug ingong maniningil ug buhis.” Unsay nalakip niini?
17, 18. (a) Unsang sumbanan ang motabang kanato sa pagsabot sa kahulogan sa ‘pagsulti ngadto sa kongregasyon’? (b) Unsaon nato pagpadapat kining maong lakang karon?
17 Dili nato kana lantawon ingong sugo sa paghisgot sa sala o sayop diha sa regular o espesyal nga tigom sa tibuok kongregasyon. Atong mahibaloan ang angayang paagi gikan sa Pulong sa Diyos. Tan-awa kon unsay buhaton sa karaang Israel kon dunay rebelyon, pagkaulitan, ug paghubog: “Kon ang usa ka tawo may anak nga gahig-ulo ug sukihan, nga dili mamati sa tingog sa iyang amahan o sa tingog sa iyang inahan, ug ilang gitul-id siya apan siya dili mamati kanila, ang iyang amahan ug inahan magakupot usab kaniya ug magadala kaniya ngadto sa mga ansiyano sa iyang siyudad ug ngadto sa ganghaan sa iyang dapit, ug sila moingon sa mga ansiyano sa iyang siyudad, ‘Kining among anak gahig-ulo ug sukihan; siya dili mamati sa among tingog, kini siya ulitan ug palahubog.’ Unya ang tanang tawo sa iyang siyudad magabato kaniya.”—Deuteronomio 21:18-21.
18 Ang sala sa maong tawo wala madunggi ug hukmi sa tibuok nasod ni sa tanan sa iyang tribo. Hinunoa, ang giila nga “mga ansiyano” nagdumala niana ingong mga hawas sa kongregasyon. (Itandi ang Deuteronomio 19:16, 17 bahin sa usa ka kaso nga gidumala sa ‘mga saserdote ug mga maghuhukom nga naglihok niadtong mga adlawa.’) Sa susama karon, kon gikinahanglan ang paghimo sa ikatulong lakang, ang mga ansiyano, nga maoy naghawas sa kongregasyon, magdumala sa maong butang. Mao gihapon ang ilang tumong, aron makabig ang Kristohanong igsoon kon posible. Ilang isumbalik-silaw kini pinaagi sa pagpakitag pagkamakataronganon, nga dili maghukom daan sa kaso o magmapihigon.
19. Unsay paningkamotang buhaton sa mga ansiyano nga napili sa paghusay sa maong problema?
19 Maningkamot sila sa pagtimbangtimbang sa mga impormasyon ug mamati sa mga saksi nga gikinahanglan sa pagpamatuod kon ang sala tinuod nga nahimo (o nagpadayon). Buot nilang panalipdan ang kongregasyon batok sa kadunotan ug dili pasudlon ang espiritu sa kalibotan. (1 Corinto 2:12; 5:7) Nahiuyon sa ilang espirituwal nga mga kuwalipikasyon, sila maningkamot “sa pagtambag nga maawhagon pinaagi sa pagtulon-an nga makapahimsog ug sa pagbadlong niadtong kinsa mosumpaki.” (Tito 1:9) Hinaot nga ang makasasala dili mahisama sa mga Israelinhon bahin kang kinsa ang manalagna ni Jehova misulat: “Ako mitawag, apan kamo wala motubag; ako misulti, apan kamo wala mamati; ug kamo nagpadayon pagbuhat kon unsay daotan sa akong mga mata, ug inyong gipili ang butang nga ako walay kahimuot.”—Isaias 65:12.
20. Unsay giingon ni Jesus nga kinahanglang mahitabo kon ang makasasala dili mamati ug maghinulsol?
20 Apan, sa pipila lamang ka kaso nga ang makasasala magpakitag susamang tinamdan. Kon mao, klaro ang sugo ni Jesus: “Ipakasama siyag tawo sa kanasoran alang kanimo ug ingong maniningil ug buhis.” Ang Ginoo wala magrekomendar nga mahimong dili-makitawhanon o matinguhaon sa bisan unsang kadaot. Apan, tin-aw ang sugo ni apostol Pablo nga palagpoton ang dili-mahinulsolong mga makasasala gikan sa kongregasyon. (1 Corinto 5:11-13) Bisan kini mahimong mosangpot sa kaulahian sa pagkab-ot sa tumong nga makabig ang makasasala.
21. Unsang posibilidad ang nagpabiling bukas alang sa usa nga gipalagpot gikan sa kongregasyon?
21 Atong makita ang maong posibilidad gikan sa sambingay ni Jesus bahin sa mausikong anak. Ingon sa giilustrar, human sa yugto sa pagkinabuhi gawas sa mahigugmaong pakig-ubanay diha sa balay sa iyang amahan, kadtong maong makasasala ‘nahiulian sa iyang panimuot.’ (Lucas 15:11-18) Gihisgotan ni Pablo kang Timoteo nga ang ubang mga makasasala ngadtongadto maghinulsol ug “mahibalik sa ilang hustong panimuot gikan sa lit-ag sa Yawa.” (2 Timoteo 2:24-26) Laoman gayod nato nga ang si bisan kinsa nga nakasala nga dili-mahinulsolon ug kinahanglang palagpoton gikan sa kongregasyon mobati sa ilang kapildihan—sa pag-uyon sa Diyos ug sa mainit nga panag-ubanay ug sosyal nga kontak uban sa maunongong mga Kristohanon—ug unya maulian sa ilang panimuot.
22. Sa unsang paagi tingali makabig pa nato ang atong igsoon?
22 Wala isipa ni Jesus nga dili na mabag-o ang mga tawo sa kanasoran ug ang mga maniningil ug buhis. Ang usa sa ulahi, si Mateo Levi, naghinulsol, sinserong ‘misunod kang Jesus,’ ug napili pa gani ingong apostol. (Marcos 2:15; Lucas 15:1) Busa, kon ang usa ka makasasala karon ‘dili mamati bisan sa kongregasyon’ ug napalagpot gikan niana, maghulat kita kon siya, sa paglabay sa panahon, maghinulsol ug magtul-id sa iyang mga dalan. Kon buhaton niya kana ug mahimo na usab nga membro sa kongregasyon, nan malipay kita nga nakabig ug balik ang atong igsoon sa panon sa matuod nga pagsimba.
[Mga footnote]
a Ang Cyclopedia ni McClintock ug Strong nag-ingon: “Ang mga publikano [mga maniningil ug buhis] sa Bag-ong Test[amento] giisip ingong mga traydor ug mga apostata, nga nahugawan tungod sa ilang kanunayng pakighugoyhugoy sa mga pagano, kinsa andam mosugot sa sugo sa tigdaogdaog. Sila giklasipikar uban sa mga makasasala . . . Sanglit gilikayan, ang mga tawo nga desente ug kinabuhi dili makig-uban kanila, ang ila lamang mga higala o mga kauban mao kadtong kinsa, sama sa ilang kaugalingon, mga sinalikway.”
b Ang mga butang maylabot sa negosyo o panalapi nga naglangkit ug usa ka sukod sa panglimbong, panikas, o pangilad mahimong malakip sa matang sa sala nga gipasabot ni Jesus. Nagpakita niana, human ihatag ang sugo nga nasulat sa Mateo 18:15-17, si Jesus naghatag ug ilustrasyon bahin sa mga ulipon (mga empleyado) nga nangutang ug kuwarta ug wala makabayad.
c Usa ka eskolar sa Bibliya mikomento: “Usahay mahitabo nga ang usa nga nakasala mas andam nga mamati sa tambag sa duha o tulo (ilabina kon sila maoy mga tawong takos sa pagtahod) kay sa usa, ilabina kon kanang tawhana mao ang iyang gikasungi.”
Nahinumdom Ka Ba?
◻ Sa panguna, sa unsang matanga sa sala nga mapadapat ang Mateo 18:15-17?
◻ Unsay angay natong hinumdoman kon kinahanglan natong himoon ang unang lakang?
◻ Kinsay mahimong makatabang kon kinahanglan natong himoon ang ikaduhang lakang?
◻ Kinsay nalangkit sa paghimo sa ikatulong lakang, ug sa unsang paagi makabig pa nato ang atong igsoon?
[Hulagway sa panid 18]
Gilikayan sa mga Hudiyo ang mga maniningil ug buhis. Nagbag-o si Mateo ug misunod kang Jesus
[Hulagway sa panid 20]
Kasagaran atong masulbad ang usa ka problema “ilalom sa upat ka mata”