INAHAN

Sama sa Hebreohanong pulong nga ʼav (amahan), ang pulong nga ʼem (inahan) lagmit maoy usa ka sinundog nga pulong, usa sa unang mga tingog nga madungog gikan sa baba sa usa ka masuso. Gigamit kini sa pagtumong sa pursosong inahan sa usa ka tawo, tingali usab sa usa ka inaina (Gen 37:10; itandi ang Gen 30:22-24; 35:16-19), ug usab sa usa ka katigulangang babaye, sanglit ang asawa ni Adan nga si Eva mao ang “inahan sa tanang tawo nga buhi.” (Gen 3:20; 1Ha 15:10) Ang Gregong pulong alang sa “inahan” maoy meʹter. Sa Hebreohanon ug sa Grego, ang pulong alang sa inahan gigamit sa ubay-ubayng mahulagwayong mga paagi.

Ang tinguha nga makabaton ug usa ka dakong pamilya ilabinang kusganon diha sa kasingkasing sa Hebreohanong mga babaye tungod sa saad sa Diyos sa paghimo sa Israel nga usa ka nasod nga daghag populasyon ug ang katawhan nga pinaagi kanila moabot ang binhi sa saad. (Gen 18:18; 22:18; Ex 19:​5, 6) Ang pagkawalay-anak giisip nga usa sa kinadak-ang kaalaotan.​—Gen 30:1.

Ubos sa pakigsaad sa Balaod ang usa ka babaye maoy “mahugaw” sa relihiyosong paagi sulod sa 40 ka adlaw (7 dugangan ug 33) human manganak ug usa ka batang lalaki, ug doblehon kini nga gitas-on sa panahon, o 80 ka adlaw (14 dugangan ug 66) human manganak ug usa ka batang babaye. (Lev 12:2-5) Sulod sa 7 ug sa 14 ka adlaw mahugaw siya ngadto sa tanang tawo, lakip sa iyang bana, apan sulod sa 33 ug 66 ka adlaw mahugaw lamang siya ngadto sa balaang mga butang ug sa mga butang nga nalangkit sa relihiyosong mga pag-alagad didto sa sangtuwaryo.

Ang Hebreohanong mga inahan magpasuso sa ilang mga anak hangtod nga sila tulo na ka tuig ug usahay hangtod sa lima ka tuig o kapin pa, kay sila nagtuo nga kon mas taas ang panahon nga pasusohon ang bata magdako siya nga mas himsog. (Tan-awa ang PAGLUTAS.) Kon ang inahan mamatay o kaha dili makataganag igong gatas, ang usa ka iwa maoy magpasuso. Busa, ang ‘mga bata ug mga masuso’ diha sa Bibliya mahimong maglakip niadtong may igo nang pangedaron aron lutason, may igo nang pangedaron sa pagbaton ug kahibalo aron makadayeg kang Jehova ug mahimong bansayon didto sa sangtuwaryo.​—Mat 21:​15, 16; 1Sa 1:​23, 24; 2:11.

Adunay talagsaong kasuod tali sa inahan ug sa mga anak tungod kay ang inahan mangunay man sa pag-atiman sa mga anak hangtod nga sila malutas sa dihang ang amahan mosugod na sa mas personal nga paggiya sa edukasyon sa bata. Ang posisyon sa inahan diha sa panimalay giilang hinungdanon. Kinahanglan siyang tahoron bisan kon siya tigulang na kaayo. (Ex 20:12; 21:​15, 17; Pr 23:22; Deu 5:16; 21:18-21; 27:16) Apan, ang iyang posisyon kanunayng segundaryo nianang sa iyang bana, nga kinahanglan niyang tahoron ug sundon. Ingong usa ka bata, si Jesus padayong nagpasakop sa iyang amaama nga si Jose ug sa iyang inahan nga si Maria.​—Luc 2:​51, 52.

Sa dihang ang amahan adunay kapin sa usa ka asawa, ipakita sa mga anak ang kalainan sa ilang tinuod nga inahan gikan sa ubang mga asawa sa ilang amahan pinaagi sa paggamit sa ngalang “inahan.” Ang pursosong mga magsoon ipalahi gikan sa ilang mga igsoon-sa-amahan o inahan pinaagi sa ekspresyong “mga anak sa akong inahan.”​—Huk 8:19; Gen 43:29.

Gikinahanglan nga ang inahan magpasa sa mga instruksiyon ug mga sugo sa amahan ngadto sa mga anak ug tinoon nga kini gituman. (Pr 1:8; 6:20; 31:1) Ang inahan mao ang tagdumala sa iyang panimalay ubos sa pagpangulo sa iyang bana. Ang pagpanganak ug pagmatuto sa kabataan sa hustong paagi magpapuliki kaniya ug magpanalipod gayod kaniya aron dili mahimong tabian o tigpanghilabot sa mga kalihokan sa ubang mga tawo. Basta siya padayong maghupot sa pagtuo, kini mahimong usa ka dakong panalipod alang kaniya. (1Ti 5:9-14; 2:15) Ang usa ka maayong inahan magaandam ug pagkaon ug magahimog panapton ug mga besti alang sa iyang mga anak ug sa ubang membro sa panimalay, ug ang iyang bana ingon man ang iyang mga anak makapasalamat ug makadayeg gayod kaniya atubangan sa ubang tawo.​—Pr 31:​15, 19, 21, 28.

Mahulagwayong Paggamit. Ang pulong nga “inahan” gigamit sa Maghuhukom 5:7 sa pagtumong sa usa ka babaye kinsa mitabang ug miatiman sa uban. Si Pablo naghisgot sa iyang kalumo niadtong iyang gidad-an sa kamatuoran sa Diyos, ang iyang espirituwal nga mga anak, nga sama nianang sa “usa ka nagpasusong inahan.”​—1Te 2:7; tan-awa ang KALUMO.

Tungod sa suod nga espirituwal nga relasyon, ang Kristohanong mga babaye gipakasama sa mga inahan ug mga igsoong babaye sa ilang isigka-Kristohanon ug angayng pakitaan sa samang pagtahod ug kaputli. (Mar 3:35; 1Ti 5:​1, 2) Ang Kristohanong mga asawa kinsa misundog sa maayong panig-ingnan sa asawa ni Abraham nga si Sara gitawag nga iyang “mga anak.”​—1Pe 3:6.

Sanglit ang lawas sa tawo gihimo “gikan sa abog sa yuta,” sa mahulagwayong paagi ang yuta mahimong ikatandi sa iyang “inahan.” (Gen 2:7; Job 1:21) Ang usa ka siyudad gilarawan ingong usa ka inahan, ug ang mga molupyo niini giisip nga iyang mga anak. Sa kahimtang sa Jerusalem, ang siyudad ingong sentro sa pangagamhanan naghawas alang sa enterong nasod, ug ang katawhan sa Israel ingong mga indibiduwal giisip nga iyang mga anak. (Gal 4:​25, 26; Eze 23:​4, 25; itandi ang Sal 137:​8, 9.) Dugang pa, ang usa ka dakong siyudad giisip nga usa ka inahan niadtong “sakop nga mga lungsod” nga naglibot niini, o, sa literal nga paghubad, iyang “mga anak nga babaye.” (Eze 16:​46, 48, 53, 55; tan-awa ang ftn sa ber 46 sa Rbi8.) Ang Dakong Babilonya, “ang dakong siyudad,” gitawag nga “inahan sa mga bigaon ug sa dulumtanang mga butang sa yuta.”​—Pin 17:​5, 18.