OPISYAL SA KASUNDALOHAN

Kini ang hubad sa Gregong mga termino nga he·ka·ton·tarʹkhes (o he·ka·tonʹtar·khos) ug ken·ty·riʹon, ug kini nagtumong sa usa ka opisyal nga nangulo sa usa ka gatos ka sundalo, usa ka senturyon. Ang Romanhong lehiyon, bisan unsa pa ang gidaghanon niini, gibahin kanunay sa 60 ka senturya, nga ang matag usa niini mandoan sa usa ka senturyon. Kon ang lehiyon mokubos sa 6,000, sa gihapon ang matag usa sa 60 ka bahin niini, bisan kubos sa 100, mandoan sa usa ka senturyon. Kini nga mga opisyal sa kasundalohan gipili sa mga tribuno ug giaprobahan sa hataas nga mga awtoridad sa kagamhanan. Ang katungdanan sa pagkasenturyon mao ang kinatas-ang ranggo nga makab-ot sa ordinaryong sundalo, bisan tuod nga adunay mga kahigayonan alang sa pipila nga mouswag taliwala sa mga senturyon.

Ang mga senturyon maoy mga tawong sinaligan ug nag-alagad sa labing hinungdanong buluhaton diha sa lehiyon. Bisan tuod sila nailalom sa awtoridad sa mga tribuno ug maoy responsable sa pagpatuman sa ilang mga mando, ang mga opisyal sa kasundalohan mao ang tinuod ug direktang pangulo sa kasundalohan. Siya ang magbansay sa mga sundalo; motrabaho kauban nila; magsusi sa ilang mga hinagiban, mga suplay, ug pagkaon; magkontrolar sa ilang panggawi. Siya mao ang tigdisiplina nga modumala sa mga paglapdos ug sa silot nga kamatayon, ang usa nga mag-awtorisar sa pagsilot sa iyang mga sundalo. Ang pagkaandam ug pagkaepektibo sa Romanhong kasundalohan, sa dakong bahin, nagdepende ug dako sa mga senturyon kay kang bisan kinsa; sa katibuk-an, sila ang labing eksperyensiyado ug hinungdanon nga mga tawo diha sa Romanhong kasundalohan.​—Tan-awa ang KASUNDALOHAN, PANON.

Sa mga asoy sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang mga opisyal sa kasundalohan gihisgotan sa daghang higayon. Ang opisyal sa kasundalohan sa Capernaum nga nangamuyo kang Jesus nga ayohon ang iyang ulipon gidayeg sa Agalon tungod sa iyang talagsaong pagtuo. (Mat 8:5-13) Ang giingon sa mga Hudiyo nga “Siya nahigugma sa atong nasod ug siya ang nagtukod sa sinagoga alang kanato”; ang gisulti sa senturyon nga “Dili ako takos nga magpadayon kanimo ilalom sa akong bubong”; ug ang komento ni Jesus nga “Bisan sa Israel ako walay nakaplagan nga adunay ingon kadako gayod nga pagtuo,” tanan nagpakita nga ang opisyal sa kasundalohan maoy usa ka Hentil. Kon siya usa ka Romano, kini labaw pa nga talagsaon, tungod kay ang mga Romano wala mabantog sa pagpakitag kaluoy sa mga ulipon.​—Luc 7:1-9.

Usa ka opisyal sa kasundalohan ang nangulo sa upat ka sundalo sa pagpatay kang Jesus. (Ju 19:23) Lagmit kini nga senturyon presente sa dihang gihisgotan sa atubangan ni Pilato ang isyu bahin kang Jesus ingong Anak sa Diyos. (Ju 19:7) Sa pag-obserbar niini nga husay ug sa ubang mga sirkumstansiya nga nalangkit sa paglansang, ingon man usab sa milagrosong mga hitabo nga nahitabo duyog sa kamatayon ni Jesus, “ang opisyal sa kasundalohan naghimaya sa Diyos,” nga nag-ingon, “Sa pagkatinuod kining tawhana matarong,” “Sa pagkatinuod kini siya maoy Anak sa Diyos.” (Luc 23:47; Mat 27:54) Sa walay duhaduha siya ang gipangutana ni Pilato kon patay na ba si Jesus una pa ihatag ang lawas aron ilubong.​—Mar 15:​44, 45.

Si Cornelio, usa ka senturyon sa Italyanhong pundok, nga gitudlo sa Cesarea, mao ang unang dili-tinuling Hentil nga nahimong Kristohanon. (Buh 10:1-48) Sanglit siya aduna may kaugalingong balay ug mga sundalong tig-alagad, kini nagpakita nga ang mga opisyal niini nga ranggo gitugotan sa pagpuyo nga bulag sa ordinaryong mga sundalo.​—Tan-awa ang CORNELIO.

Ang mga opisyal sa kasundalohan nga nadestino sa Torre sa Antonia, kauban sa ilang mga sundalo ug sa komandante militar, nagdali sa pagkanaog ngadto sa kasikbit nga nataran sa templo ug nagluwas kang Pablo gikan sa usa ka magubtanong panon niadtong mga 56 K.P. (Buh 21:32) Sa ulahi, si Pablo nakalingkawas sa paglapdos nga gimando sa komandante militar tungod kay iyang gipahibalo ang nagabantay nga opisyal sa kasundalohan nga siya usa ka Romanong lungsoranon. (Buh 22:​25, 26) Sa dihang nahibaloan ang usa ka laraw batok sa iyang kinabuhi, gitawag ni Pablo ang usa ka opisyal sa kasundalohan aron dad-on ang iyang pag-umangkong lalaki ngadto sa komandante militar ug itaho kini nga laraw ngadto kaniya. Tungod niana, duha ka opisyal sa kasundalohan ang gimandoan sa pag-andam ug 470 ka sundalo, mga magkakabayo, ug mga magbabangkaw aron maseguro nga luwas nga madala si Pablo pagawas sa Jerusalem.​—Buh 23:​17, 23.

Si Julio, usa ka opisyal sa kasundalohan sa pundok ni Agusto (tan-awa ang AGUSTO, PUNDOK NI), mao ang gitugyanan sa pagdala kang Pablo gikan sa Cesarea paingon sa Roma. Gitratar niya si Pablo nga maluloton, bisan tuod sa sinugdan wala mamati sa tambag sa apostol. Apan, sa ulahi kini nga senturyon misanong sa sugyot ni Pablo, ug siya nakatabang nga maluwas ang kinabuhi sa apostol.​—Buh 27:​1, 6, 11, 31, 43.