ABOG

Ang pinong mga partikulo sa mga butang, nga gaan kaayo ug dali rang ipadpad sa hangin. Ang kusog nga hangin nga mohuros latas sa ugang desyerto nga mga rehiyon, nga komon sa kayutaan sa Bibliya, sagad makamugnag kusog nga mga bagyo sa abog nga giisip sa pipila nga mas makalilisang pa kay sa mga bagyo nga maagoman diha sa kadagatan. Ang mga pagbuto sa bolkan, mga sunog, ug ang mga kalihokan sa pagpanguma maoy lakip sa kasagarang mga hinungdan sa mineral nga abog. Ang mga tanom mopatunghag abog pinaagi sa mga malo niini, mga agup-op, mga lanotlanot sa tanom, ug sa mga parte sa liso niini. Ang mga hayop sa dili direktang paagi mopatungha usab ug abog, pinaagi sa naugang kinalibang, pino nga balhibo, ug bakterya. Ang labing komon nga Hebreohanong pulong nga gigamit sa Bibliya alang sa abog maoy ʽa·pharʹ, nga mahimong magtumong usab sa “mala nga yuta” ug sa “pangpalitada nga yutang-kulonon.”​—Gen 26:15; Lev 14:​41, 42.

Bisan tuod ang pipila tingali mag-isip sa abog ingong makahasol, usa kini ka tagana sa Maglalalang nga kinahanglanon sa paglungtad ug sa kahimuot sa tawo. Usa kini ka hinungdanong butang nga makatabang sa pagpanibuok sa umog nga mahimong ulan, gabon, o alisngaw, nga gikinahanglan sa pagtubo sa tanom. Dugang pa, kondili pa tungod sa katakos sa mga abog sa atmospera sa pagpakaylap sa kahayag, ang mga mata sa mga linalang sa yuta maladlad unta sa sulaw kaayong mga bidlisiw sa adlaw, ug ang sagad katingalahang talan-awon inigkilumkilom na ug ang maanindot nga mga kolor sa pagsalop sa adlaw dili na unya makita.

Gigamit sa Maglalalang ang “abog sa yuta” sa dihang iyang giumol ang unang tawo (Gen 2:7; 1Co 15:​47, 48), ug sa dihang gisilotan si Adan tungod sa paglapas sa balaod sa Diyos, si Jehova miingon: “Sa abog ikaw mopauli.” (Gen 3:19) Gipahayag usab sa Diyos ang usa ka tunglo nga may dakong matagnaong kahulogan sa dihang miingon ngadto sa halas didto sa Eden: “Pinaagi sa imong tiyan ikaw magakamang ug abog ang imong pagakan-on [o, pagapaakon] sa tanang adlaw sa imong kinabuhi.”​—Gen 3:14.

Kahuyangan, Pagkamamatay, ug Pagkatimawa. Tungod sa pagkahulog sa tawo gikan sa kahingpitan, ang abog usahay gigamit sa mahulagwayong paagi sa pagtumong sa tawhanong kahuyangan. Ang Diyos nagpakitag kaluoy niadtong nahadlok kaniya, “nga nahinumdom nga kita abog.” (Sal 103:​13, 14; Gen 18:27) Gigamit usab kini ingong simbolo sa pagkamamatay sa tawo, tungod kay sa kamatayon “mobalik sila ngadto sa abog.” (Sal 104:29; Ecc 3:​19, 20; 12:​1, 7) Sanglit ang tawo mobalik man sa abog inigkamatay, ang lubnganan usahay gitawag sa mahulagwayong paagi nga “abog.” (Sal 22:29; 30:9) Ang abog sa yuta mahimong magtumong sa pagkatimawa. Si Jehova mao ang “usa nga Nagabangon sa timawa gikan sa abog.”​—1Sa 2:8; Sal 113:7.

Naghawas sa Pagkadaghan. Sa Kasulatan ang pagkadaghan o ang pagkadili-maihap sa mga tawo gitandi sa mga lugas sa abog. Busa, ang Diyos misaad kang Abram (Abraham): “Himoon ko ang imong binhi ingon sa lugas sa mga abog sa yuta.” (Gen 13:​14, 16) Gihimo usab ni Jehova ang samang saad ngadto kang Jacob. (Gen 28:​10, 13, 14) Mahitungod sa mga Israelinhon panahon sa ilang pagpanaw sa kamingawan, si Balaam nangutana: “Kinsay nakaisip sa mga lugas sa abog ni Jacob, ug kinsay nakaihap sa ikaupat ka bahin sa Israel?” (Num 23:10) Gipadaghan pag-ayo ni Jehova ang binhi ni Abraham pinaagi kang Isaac ug Jacob. Ang mga buntog nga dagayang gitagana ni Jehova alang sa iyang gipakigsaarang katawhan didto sa kamingawan gipaila pinaagi sa mga pulong nga “gipaulan niya kanila ang pagkaon sama sa abog, bisan ang pak-ang naglupad nga mga linalang sama sa balas sa kadagatan.”​—Sal 78:27; Ex 16:11-18; Num 11:​31, 32.

Gigamit sa Diyos sa Paghukom sa Kanasoran. Tungod kay ang mga nasod gagmay ra kaayo sa panglantaw sa Diyos, iyang giisip sila “ingon nga manipis nga abog sa timbangan.” (Isa 40:15) Ang makalilisang nga gahom ni Jehova gipadayag pinaagi sa iyang mga hampak batok sa usa niini nga mga nasod, ang Ehipto. Sa hapit nang ipahinabo ang ikatulong hampak, agig pagsunod sa sugo sa Diyos kang Moises, “gituy-od ni Aaron ang iyang kamot uban ang iyang sungkod ug gihampak ang abog sa yuta, ug ang mga tagnok mihugpa diha sa tawo ug sa mananap.” Sa dihang nahitabo kini sa tibuok Ehipto, ang salamangkerong mga saserdote, nga dili makahimo sa pagsundog niini nga milagro, napugos sa pag-admitir: “Kini mao ang tudlo sa Diyos!”​—Ex 8:16-19.

Dugang pa, ang mga Israelinhon giingnan nga kon sila mapakyas sa pagtuman sa mga sugo sa Diyos, sila makadahom ug lainlaing mga maldisyon, nga usa niini mao ang hulaw, kay kini ang giingon: “Igahatag ni Jehova ang abog ug abo ingong ulan sa imong yuta. Gikan sa kalangitan modangat kini kanimo hangtod nga ikaw mapuo.”​—Deu 28:​15, 24.

Simbolo sa Pagminatay ug Pagkanapaubos. Ingong simbolo sa ilang pagbangotan ug pagminatay tungod kay gilaglag sa mga Babilonyanhon ang Jerusalem niadtong 607 W.K.P., ang mga ansiyano sa siyudad gihulagway nga hilom nga nanglingkod sa yuta, nga “nagbutang ug abog ibabaw sa ilang ulo.” (Lam 2:10) Katuigan una pa niana, pinaagi kang Isaias, si Jehova sa matagnaong paagi nagsugo sa Babilonya sa pagkanaog gikan sa iyang trono, nga nag-ingon: “Kanaog ug lingkod sa abog, Oh ulay nga anak nga babaye sa Babilonya. Lingkod sa yuta diin walay trono, Oh anak nga babaye sa mga Caldeanhon.” (Isa 47:1) Ang Babilonya gipaubos sa ingon niini nga kahimtang niadtong 539 W.K.P., sa dihang kini gisakop sa mga Medianhon ug mga Persianhon. Ug, tungod sa pagkalaglag sa simboliko nga Dakong Babilonya, ang mga kapitan sa mga barko, mga tawong nagabiyahe, mga tripulante, ug kadtong tanan kansang panginabuhi anaa sa dagat gihubit nga nag-itsa ug abog sa ilang mga ulo ug nagbangotan tungod sa kagun-oban niini.​—Pin 18:17-19.

Ubang mga Paggamit. Sa Kasulatan ang abog nalangkit usab sa paghinulsol. Sa dihang gibakwi ni Job ang iyang mga pulong tungod sa pagsulti nga walay pagsabot sa dihang nakig-ergo sa iyang kahimtang atubangan sa Diyos, siya miingon: “Ako naghinulsol sa abog ug sa abo.”​—Job 42:​1, 3, 6.

Sa dihang giingon nga ang mga kaaway ‘patilaon sa abog’ kini nagkahulogan sa ilang pagkabuntog, nga sila bug-os mailalom sa pagkasakop. (Sal 72:9; Miq 7:​16, 17) Ang pagsaliyab ug abog ngadto sa hangin o pag-itsa niini ngadto sa usa ka tawo maoy usa ka paagi sa pagpakitag hilabihang pag-ayad kaniya. Usa ka kostumbre sa pipila ka bahin sa Asia ang pagpangayog hustisya batok sa usa ka kriminal pinaagi sa pag-itsa ug abog kaniya. Ang usa ka panon sa katawhan sa Jerusalem, nga dili-makataronganong napungot sa pipila ka pulong ni Pablo, nagpakita sa ilang kaaligutgot kaniya pinaagi sa ‘pagsaliyab ug abog ngadto sa hangin.’ Pinaagi sa ilang gibuhat ug sa ilang mga pulong, tin-awng gipakita nila ngadto sa komandante militar ang ilang dili pag-uyon kang Pablo. (Buh 22:22-24) Sa susama, si Simei nagpakita sa iyang dili pag-uyon sa paghari ni David pinaagi sa ‘paglakaw nga abay kaniya aron siya makapanghimaraot; ug siya nagpadayon sa paglabay kaniya ug mga bato samtang naglakaw abay kaniya, ug siya nagsaliyab ug daghang abog.’​—2Sa 16:5-13.

Gisugo ni Jesu-Kristo ang iyang mga tinun-an nga si bisan kinsa nga dili modawat kanila o dili mamati sa ilang mga pulong, ilang taktakon o paphaon ang abog sa ilang mga tiil sa dili pa mobiya nianang balaya o nianang siyudara. Kini nga buhat nagsilbing “pamatuod batok kanila,” nga nagpasabot nga ang mga sumusunod ni Jesus malinawong mipahawa o mibiya nianang balaya o nianang siyudara nga gisalig ang mga sangpotanan ngadto sa Diyos.​—Mat 10:11-15; Luc 9:5; 10:10-12; Buh 13:​50, 51.