DEMONYO

Usa ka dili makita, daotan, espiritu nga linalang nga adunay labaw-tawhanong mga gahom. Ang komon nga Gregong pulong alang sa demonyo (daiʹmon) makita kas-a lamang sa Kristohanon Gregong Kasulatan diha sa Mateo 8:31; sa ubang mga teksto ang pulong nga dai·moʹni·on mao ang makita. Ang pneuʹma, nga Gregong pulong alang sa “espiritu,” usahay gigamit sa pagtumong sa daotang mga espiritu, o mga demonyo. (Mat 8:16) Kini makita usab uban sa mga terminong “daotan,” “mahugaw,” “amang,” ug “bungol.”​—Luc 7:21; Mat 10:1; Mar 9:​17, 25; tan-awa ang ESPIRITU (Espiritung mga Persona).

Ang mga demonyo wala lalanga sa Diyos. Ang una nga mihimo sa iyang kaugalingon nga demonyo mao si Satanas nga Yawa (tan-awa ang SATANAS), kinsa nahimong magmamando sa ubang manulondang mga anak sa Diyos nga mihimo usab sa ilang kaugalingon nga mga demonyo. (Mat 12:​24, 26) Sa adlaw ni Noe, ang masinupakong mga manulonda nagmateryalisar, nakigminyo sa mga babaye, nanganak ug mestisong mga anak nga nailhan ingong Nepilim (tan-awa ang NEPILIM), ug dayon naghukas sa ilang tawhanong mga lawas sa dihang miabot ang Lunop. (Gen 6:1-4) Apan, sa dihang mibalik sa dominyo sa mga espiritu, wala na nila mahupti pag-usab ang ilang dungganong orihinal nga pagkabutang, kay ang Judas 6 nag-ingon: “Ang mga manulonda nga wala magpadayon sa paghupot sa ilang orihinal nga pagkabutang apan mitalikod sa ilang nahiangay nga puloy-anang dapit iyang gitagana uban ang walay kataposang mga gapos ilalom sa naglugitom nga kangitngit alang sa paghukom sa dakong adlaw.” (1Pe 3:​19, 20) Busa diha niini nga kahimtang sa naglugitom nga espirituwal nga kangitngit nga sila karon nalimitahan sa ilang mga kalihokan. (2Pe 2:4) Bisan tuod dayag nga wala na sila tugoti nga makamateryalisar, sila aduna gihapoy dakong gahom ug impluwensiya ibabaw sa mga hunahuna ug mga kinabuhi sa mga tawo, nga gani adunay katakos sa pagsulod ug paggahom sa mga tawo ug mga hayop, ug ang mga kamatuoran nagpakita nga sila usab migamit ug dili-buhing mga butang sama sa mga balay, mga kahoy o mga larawan nga gigamit ingong panagang, ug mga anting-anting.​—Mat 12:43-45; Luc 8:27-33; tan-awa ang PAGKANAGAMHAN SA DEMONYO.

Ang katuyoan nianang tanang demonyohanong kalihokan mao ang pagpaliso sa mga tawo gikan kang Jehova ug sa putli nga pagsimba sa Diyos. Busa, ang balaod ni Jehova hugot nga nagdili sa bisan unsang matang sa demonismo. (Deu 18:10-12) Bisan pa niana, ang sukihang Israel nahisalaag pag-ayo nga gani ilang gihalad ang ilang mga anak nga lalaki ug babaye ngadto sa mga demonyo. (Sal 106:37; Deu 32:17; 2Cr 11:15) Sa dihang si Jesus dinhi pa sa yuta kaylap kaayo ang impluwensiya sa mga demonyo, ug ang pipila sa iyang bantogang mga milagro naglakip sa paghingilin sa daotang mga espiritu gikan sa mga tawong nabiktima niini. (Mat 8:​31, 32; 9:​33, 34; Mar 1:39; 7:26-30; Luc 8:2; 13:32) Kining samang gahom gihatag usab ni Jesus ngadto sa 12 ka apostoles ug sa 70 nga iyang gipadala, aron nga sa ngalan ni Jesus mahinginlan usab nila ang mga demonyo.​—Mat 10:8; Mar 3:​14, 15; 6:13; Luc 9:1; 10:17.

Ang impluwensiya sa demonyo diha sa tawhanong mga kalihokan dayag usab karong adlawa. Tinuod gihapon nga “ang mga butang nga ginahalad sa mga nasod ilang ginahalad ngadto sa mga demonyo.” (1Co 10:20) Diha sa kataposang basahon sa Bibliya, ang “pinadayag ni Jesu-Kristo, nga gihatag sa Diyos kaniya, aron ipakita sa iyang mga ulipon ang mga butang nga kinahanglang mahitabo sa dili-madugay,” ang matagnaong pasidaan gihatag labot sa dobleng mga paningkamot sa mga demonyo dinhi sa yuta. (Pin 1:1) “Gitambog ang dakong dragon, ang orihinal nga halas, ang usa nga gitawag Yawa ug Satanas, nga nagpahisalaag sa tibuok gipuy-ang yuta; siya gitambog sa yuta, ug ang iyang mga manulonda [mga demonyo] gitambog uban kaniya. Tungod niini . . . alaot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga hamubo na lamang ang iyang panahon.” (Pin 12:​9, 12) Ang mahugaw, morag baki nga mga pahayag “sa pagkatinuod, maoy mga pahayag nga inspirado sa mga demonyo ug naghimog mga ilhanan, ug sila nangadto sa mga hari sa tibuok gipuy-ang yuta, aron sa pagtigom kanila ngadto sa gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.”​—Pin 16:​13, 14.

Busa, ang mga Kristohanon kinahanglang kusganong makigbisog batok niining dili-makitang daotang mga espiritu. Si Santiago, sa pagpangatarongan nga dili igo ang pagtuo lamang, nag-ingon: “Ikaw nagtuo nga adunay usa ka Diyos, dili ba? Maayo ang imong ginabuhat. Ug gani ang mga demonyo nagtuo man ug nagapangurog.” (San 2:19) “Sa ulahing mga yugto sa panahon,” nagpasidaan si Pablo, “adunay pipila nga mangahulog gikan sa pagtuo, nga magtagad sa nagpahisalaag nga inspiradong mga pulong ug mga pagtulon-an sa mga demonyo.” (1Ti 4:1) Ang usa ka tawo dili mahimong mokaon sa lamesa ni Jehova ug sa samang panahon mokaon sa lamesa sa mga demonyo. (1Co 10:21) Busa, ang mga matinumanon kinahanglang kusganong makigbisog batok sa Yawa ug sa iyang mga demonyo, “batok sa mga magmamando sa kalibotan niini nga kangitngit, batok sa daotang mga puwersa nga espirituhanon sa langitnong mga dapit.”​—Efe 6:12.

Alang sa mga Grego nga gisangyawan ni Pablo, unsa ang mga demonyo?

Kini nga paggamit sa pulong nga “demonyo” maoy limitado ug espesipiko kon itandi sa mga ideya sa karaang mga pilosopo ug sa paagi sa paggamit niini nga pulong diha sa klasikal nga Grego. Niining bahina ang Theological Dictionary of the New Testament, nga giedit ni G. Kittel (Tomo II, p. 8) nag-ingon: “Ang kahulogan sa adh[etibong dai·moʹni·os] nagpatin-aw pag-ayo sa linaing mga bahin sa Gr[egong] konsepto labot sa mga demonyo, kay kini nagpasabot nianang gawas sa tawhanong kapasidad ug busa ikaingong naggikan sa mas hataas nga mga gahom, kini maayo man o daotan. Sa mga magsusulat una pa ang Kristohanong panahon ang [to dai·moʹni·on] mahimong gamiton diha sa diwa nga nagkahulogang ‘diyos.’” (Gihubad ug giedit ni G. Bromiley, 1971) Sa dihang nakiglantugi kang Pablo, ang pipila ka Epicureo ug Estoiko nga mga pilosopo mihinapos: “Siya daw usa ka magmamantala sa langyawng mga bathala [Gr., dai·mo·niʹon].”​—Buh 17:18.

Sa dihang nakigsulti sa mga taga-Atenas, gigamit ni Pablo ang kombinasyon sa Gregong pulong nga daiʹmon (dei·si·dai·mo·ne·steʹrous), nga nag-ingon: “Kamo daw mas mahadlokon sa mga bathala [Gr., dei·si·dai·mo·ne·steʹrous; sa Latin nga Vulgate, ‘mas matuotuohon’] kay sa uban.” (Buh 17:22) Nagkomento bahin niini nga pulong, si F. F. Bruce nag-ingon: “Ang konteksto maoy motino kon kining pulonga gamiton ba diha sa maayo o sa dili-maayong kahulogan niini. Sa pagkatinuod, kini sama ka lubog sa pulong nga ‘relihiyoso,’ ug dinhi tingali mas maayong hubaron nato kini ingong ‘relihiyoso kaayo.’ Apan ang hubad sa AV nga ‘patuotuo’ dili gayod sayop; alang kang Pablo ang ilang relihiyon sa dakong bahin maoy patuotuo, ingon man usab niana ang panglantaw sa mga Epicureo, bisan tuod sa laing mga pasikaranan, bahin sa relihiyon ni Pablo.”​—The Acts of the Apostles, 1970, p. 335.

Sa dihang nakigsulti kang Haring Herodes Agripa II, si Festo miingon nga ang mga Hudiyo adunay mga pakiglalis kang Pablo mahitungod sa ilang “pagsimba sa bathala [Gr., dei·si·dai·mo·niʹas; sa Latin nga Vulgate, ‘patuotuo’].” (Buh 25:19) Gihisgotan ni F. F. Bruce nga kining Gregong pulong “mahimong direktang hubaron nga ‘patuotuo’ (sama sa hubad sa AV). Makita ang adhetibo niini nga dili usab tin-aw diha sa [Buhat] 17:22.”​—Commentary on the Book of the Acts, 1971, p. 483.

Tan-awa ang PORMAG-KANDING NGA DEMONYO.