Pagbayad Kang Cesar sa mga Butang ni Cesar

“Ibayad ngadto sa tanan ang mga nahiangay kanila.”​—ROMA 13:7.

1, 2. (a) Sumala kang Jesus, sa unsang paagi timbangon sa mga Kristohanon ang ilang mga obligasyon sa Diyos ug kang Cesar? (b) Unsa ang labing hinungdanon alang sa mga Saksi ni Jehova?

SUMALA kang Jesus, may mga butang nga atong nautang sa Diyos ug mga butang nga nautang nato kang Cesar, o sa Estado. Si Jesus miingon: “Ibayad kang Cesar ang mga butang ni Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos.” Niining pipila ka pulong, gilibog niya ang iyang mga kaaway ug sa mubo gisumaryo ang timbang nga tinamdan nga kinahanglang batonan nato diha sa atong relasyon uban sa Diyos ug sa atong mga pakiglabot sa Estado. Dili ikatingala nga ang iyang mga mamiminaw “nagsugod sa pagkahibulong kaniya”!​—Marcos 12:17.

² Siyempre, ang labing hinungdanon alang sa mga alagad ni Jehova mao nga ibayad nila sa Diyos ang mga butang sa Diyos. (Salmo 116:12-14) Sa pagbuhat niana, hinunoa, dili sila malimot nga si Jesus nag-ingon nga kinahanglang mohatag sila ug pipila ka butang ngadto kang Cesar. Ang ilang binansay-sa-Bibliya nga mga tanlag nagkinahanglan nga ilang konsiderahon nga mainampoon kon sa unsang gilapdon sila magabayad sa gikinahanglan ni Cesar. (Roma 13:7) Sa modernong kapanahonan, daghang hurado ang nag-ila nga ang gahom sa kagamhanan adunay mga kinutoban ug nga ang katawhan ug mga kagamhanan bisan diin gilimitihan sa kinaiyanhong balaod.

3, 4. Unsang makaiikag nga mga komento ang gihimo bahin sa kinaiyanhong balaod, gipadayag nga balaod, ug tawhanong balaod?

³ Si apostol Pablo nagtumong niining kinaiyanhong balaod sa dihang misulat siya mahitungod sa katawhan sa kalibotan: “Ang mahimong mahibaloan bahin sa Diyos dayag taliwala kanila, kay kini gihimong dayag sa Diyos nganha kanila. Kay ang iyang dili-makita nga mga hiyas tin-awng makita sukad sa paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo, bisan gani ang iyang dayong gahom ug pagka-Diyos, mao nga sila walay-ikapangatarungan.” Kon sila mosanong niana, ang kinaiyanhong balaod magtukmod gani sa mga tanlag niining mga dili-magtutuo. Busa, dugang miingon si Pablo: “Dihang ang katawhan sa kanasoran nga walay balaod nagabuhat nga kinaiyahanon sa mga butang sa balaod, kining mga tawhana, bisan tuod walay balaod, maoy balaod ngadto sa ilang kaugalingon. Sila mao mismo ang nagapasundayag sa mga butang labot sa balaod nga nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, samtang ang ilang tanlag nagapanaksi duyog kanila.”​—Roma 1:19, 20; 2:14, 15.

⁴ Sa ika-18ng siglo, ang bantogang Ingles nga hurado nga si William Blackstone misulat: “Kining balaod sa kinaiyahan [kinaiyanhong balaod], sanglit kadungan [samag pangedaron] sa katawhan ug gimandoan sa Diyos mismo, siyempre maoy labaw pang pagatumanon kay sa bisan unsang uban pa. Obligado niini ang tibuok yuta, ang tanang nasod, ug sa tanang panahon: walay tawhanong balaod ang balido, kon kasumpaki niini.” Si Blackstone mipadayon sa paghisgot mahitungod sa “gipadayag nga balaod,” ingon sa makaplagan diha sa Bibliya, ug siya mikomento: “Ibabaw niining duha ka pasikaranan, ang balaod sa kinaiyahan ug ang balaod sa pinadayag, nagdepende ang tanang tawhanong mga balaod; nga ingnon ta, walay tawhanong mga balaod ang antoson [tugotan] kon kasupak niini.” Kini maoy kaharmoniya sa giingon ni Jesus mahitungod sa Diyos ug kang Cesar, sumala sa gisulat sa Marcos 12:17. Tin-aw, adunay mga dapit diin ang Diyos naglimite sa mahimong ibaod ni Cesar sa usa ka Kristohanon. Ang Sanhedrin misaylo sa maong mga limite sa dihang gibaoran nila ang mga apostol nga mohunong sa pagsangyaw mahitungod kang Jesus. Busa, ang mga apostol hustong mitubag: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay kay sa mga tawo.”​—Buhat 5:28, 29.

“Mga Butang sa Diyos”

5, 6. (a) Tungod kay natukod ang Gingharian niadtong 1914, unsay labi pang huptan pag-ayo sa mga Kristohanon diha sa hunahuna? (b) Sa unsang paagi ang usa ka Kristohanon magahatag ug ebidensiya nga siya maoy usa ka ministro?

⁵ Ilabina sukad niadtong 1914, sa dihang si Jehova nga Diyos, ang Labing Gamhanan, nagsugod sa pagmando ingong hari pinaagi sa Mesiyanikong Gingharian ni Kristo, nga ang mga Kristohanon kinahanglan magtino nga dili ihatag kang Cesar ang mga butang sa Diyos. (Pinadayag 11:15, 17) Labaw pa kay sukad masukad, ang balaod sa Diyos karon nag-awhag sa mga Kristohanon nga mahimong “dili bahin sa kalibotan.” (Juan 17:16) Sanglit napahinungod sa Diyos, ang ilang Tighatag-Kinabuhi, kinahanglang tin-aw nilang ipasundayag nga sila dili na tag-iya sa ilang kaugalingon. (Salmo 100:2, 3) Ingon sa gisulat ni Pablo, “kita iya ni Jehova.” (Roma 14:8) Dugang pa, sa panahon sa bawtismo sa usa ka Kristohanon, siya giordinahan ingong ministro sa Diyos, mao nga siya makasulti sa giingon ni Pablo: “Ang Diyos . . . sa pagkatinuod ang sa igo nagkuwalipikar kanamo nga mahimong mga ministro.”​—2 Corinto 3:5, 6.

⁶ Si apostol Pablo misulat usab: “Akong gihimaya ang akong ministeryo.” (Roma 11:13) Sa pagkatinuod kinahanglang buhaton nato ang susama. Moambit man kita sa ministeryo nga bug-os-panahon o dili-bug-os-panahon, atong ibutang sa hunahuna nga si Jehova mismo ang nagtudlo kanato sa atong ministeryo. (2 Corinto 2:17) Sanglit ang uban tingali magduhaduha sa atong posisyon, ang tanang dedikado, bawtismadong Kristohanon kinahanglang andam sa paghatag ug tin-aw ug positibong pamatuod nga siya tinuod gayod nga ministro sa maayong balita. (1 Pedro 3:15) Ang iyang ministeryo kinahanglan usab nga pamatud-an sa iyang maayong kagawian. Ingong ministro sa Diyos, ang usa ka Kristohanon kinahanglang magrekomendar ug magbaton sa hinlong moral, magbayaw sa panaghiusa sa pamilya, magmatinud-anon, ug magpakita ug pagtahod sa balaod ug kahusay. (Roma 12:17, 18; 1 Tesalonica 5:15) Ang relasyon sa usa ka Kristohanon uban sa Diyos ug ang iyang tinudlo-sa-Diyos nga ministeryo mao ang labing hinungdanong mga butang sa iyang kinabuhi. Dili niya kini mahimong hunongon tungod sa mando ni Cesar. Tin-aw, kini sila isipon nga lakip sa “mga butang sa Diyos.”

“Mga Butang ni Cesar”

 7. Unsa ang dungog sa mga Saksi ni Jehova mahitungod sa pagbayad ug mga buhis?

⁷ Ang mga Saksi ni Jehova nasayod nga utang nila ang ‘pagpasakop sa labaw nga mga awtoridad,’ ang mga magmamando sa kagamhanan. (Roma 13:1) Busa, sa dihang si Cesar, ang Estado, mohimog legal nga mga balaod, ang ilang nabansay-sa-Bibliya nga mga tanlag magtugot kanila sa pagtuman niining mga balaora. Pananglitan, ang tinuod nga mga Kristohanon maoy lakip sa labing sulondang mga tigbayad ug buhis dinhi sa yuta. Sa Alemanya ang mantalaang Münchner Merkur namulong bahin sa mga Saksi ni Jehova: “Sila mao ang labing matinud-anon ug labing tukma-sa-panahong tigbayad ug mga buhis sa Pederal nga Republika.” Sa Italya ang mantalaang La Stampa nag-ingon: “Sila [mga Saksi ni Jehova] mao ang labing maunongon nga mga lungsoranon nga pangandoyon sa usa: dili sila molikay sa pagbayad ug mga buhis ni maningkamot sa paglikay sa dili-kombenyenteng mga balaod alang sa ilang kaugalingong bentaha.” Ang mga alagad ni Jehova nagbuhat niini ‘tungod sa ilang mga tanlag.’​—Roma 13:5, 6.

 8. Ang nautang ba nato kang Cesar limitado lamang sa mga buhis nga salapi?

⁸ Limitado ba lamang ang “mga butang ni Cesar” sa pagbayad ug buhis? Dili. Si Pablo naglista ug ubang mga butang, sama sa kahadlok ug pasidungog. Sa iyang Critical and Exegetical Hand-Book to the Gospel of Matthew, ang Alemang eskolar nga si Heinrich Meyer misulat: “Ang [mga butang ni Cesar] . . . dili lamang nato sabton nga sibil nga buhis lamang, kondili ang tanan nga angayan kang Cesar gumikan sa iyang katungod sa pagmando.” Ang historyanong si E. W. Barnes, sa iyang librong The Rise of Christianity, nag-ingon nga ang usa ka Kristohanon kinahanglang magbayad ug mga buhis kon nautang niya kana ug “dawaton usab ang tanang ubang mga obligasyon sa Estado, basta nga siya dili baoran nga ihatag ngadto kang Cesar ang mga butang nga iya sa Diyos.”

9, 10. Unsang pagduhaduha ang mahimong mabatonan sa usa ka Kristohanon bahin sa pagbayad kang Cesar sa nahiangay kaniya, apan unsang mga kamatuoran ang angayng hinumdoman?

⁹ Unsang mga butang nga mahimong ibaod sa Estado nga dili maglakip sa mga butang nga angayng iya sa Diyos? Ang uban mibati nga sila mahimong mohatag kang Cesar ug salapi sa dagway sa mga buhis apan wala nay lain pa. Dili gayod sila mobating malinawon nga ihatag kang Cesar ang bisan unsa nga maghurot sa panahon nga magamit unta sa teokratikanhong mga kalihokan. Bisan pa niana, bisan tuod tinuod nga kinahanglang ‘higugmaon nato si Jehova nga atong Diyos uban sa atong bug-os nga kasingkasing, kalag, hunahuna, ug kusog,’ gidahom gayod ni Jehova nga mogugol kitag panahon diha sa mga butang gawas sa atong sagradong pag-alagad. (Marcos 12:30; Filipos 3:3) Pananglitan, ang usa ka minyong Kristohanon gitambagan nga mogugol ug panahon sa pagpahimuot sa iyang kapikas sa kaminyoon. Ang maong mga kalihokan dili daotan, apan si apostol Pablo nag-ingon nga kini sila maoy “mga butang sa kalibotan” dili “mga butang sa Ginoo.”​—1 Corinto 7:32-34; itandi ang 1 Timoteo 5:8.

¹⁰ Dugang pa, si Kristo nag-awtorisar sa iyang mga sumusunod sa “pagbayad” ug mga buhis, ug kini tinong naglangkit sa paggamit sa panahon nga gipahinungod kang Jehova​—sanglit ang atong tibuok nga mga kinabuhi gipahinungod niining paagiha. Kon ang aberids nga buluhisan sa usa ka nasod maoy 33 porsiento sa kinitaan (mas taas sa ubang mga nasod), kini nagkahulogan nga matag tuig ang aberids nga mamumuo mobayad sa Pamahandi sa Estado ug bili sa upat ka bulan sa iyang mga kinitaan. Sa laing pagkasulti, sa kataposan sa katibuk-ang panahon sa iyang pagtrabaho, ang aberids nga mamumuo mogugol ug 15 ka tuig aron mokita sa salapi alang sa buhis nga gikinahanglan ni “Cesar.” Hunahunaa, usab, ang mahitungod sa pagtungha. Sa kadaghanang nasod ang balaod nagkinahanglan nga patunghaon sa mga ginikanan ang ilang mga anak sulod sa labing menos nga gidaghanon sa tuig. Ang gidaghanon sa tuig sa pagtungha nagkadaiya sa nagkalainlaing mga nasod. Sa kadaghanang mga dapit kini maoy igoigong gitas-on sa panahon. Tinuod, ang maong pagtungha kasagarang makabenepisyo, apan si Cesar ang mohukom kon unsang bahina sa kinabuhi sa bata ang kinahanglang gugolon niining paagiha, ug ang Kristohanong mga ginikanan motuman sa hukom ni Cesar.

Pinugos nga Militaryong Pag-alagad

11, 12. (a) Unsay gibaod ni Cesar diha sa daghang nasod? (b) Unsay pag-isip sa unang mga Kristohanon sa militaryong pag-alagad?

¹¹ Ang laing gibaod ni Cesar diha sa pipila ka nasod mao ang pinugos nga militaryong pag-alagad. Sa ika-20ng siglo, kining maong kahikayan gipatuman sa kadaghanang mga nasod sa panahon sa gubat ug sa uban sa panahon usab sa kalinaw. Sa Pransiya kining maong obligasyon sulod sa daghang tuig gitawag ug buhis nga dugo, nga nagpasabot nga ang matag batan-ong lalaki kinahanglang andam nga mohalad sa iyang kinabuhi alang sa Estado. Kini ba usa ka butang nga matanlagong ihatag niadtong napahinungod kang Jehova? Unsay pag-isip sa unang-siglong mga Kristohanon niining butanga?

¹² Bisan tuod ang unang mga Kristohanon naningkamot nga mahimong maayong mga lungsoranon, ang ilang pagtuo nagpugong kanila sa paghunos sa kinabuhi sa lain o sa paghalad sa ilang kaugalingong mga kinabuhi alang sa Estado. Ang The Encyclopedia of Religion nag-ingon: “Ang unang mga amahan sa iglesya, lakip kang Tertullian ug Origen, nagpamatuod nga ang mga Kristohanon gidid-an sa paghunos sa tawhanong kinabuhi, usa ka prinsipyo nga nagpugong kanila sa pag-apil sa Romanhong kasundalohan.” Sa iyang librong The Early Church and the World, si Propesor C. J. Cadoux misulat: “Hangtod sa pagmando ni Marcus Aurelius labing menos [161-180 K.P.], walay Kristohanon ang mahimong sundalo human sa iyang pagbawtismo.”

13. Nganong ang kadaghanan sa Kakristiyanohan wala mag-isip sa militaryong pag-alagad sama sa pag-isip sa unang mga Kristohanon?

¹³ Nganong ang mga membro sa mga iglesya sa Kakristiyanohan wala maglantaw sa mga butang niining paagiha karong adlawa? Tungod sa usa ka dakong kausaban nga nahitabo sa ikaupat nga siglo. Ang Katolikong publikasyon nga A History of the Christian Councils misaysay: “Daghang Kristohanon, . . . ubos sa paganong mga emperador, may relihiyosong pagduhaduha maylabot sa pag-alagad sa militar, ug positibong midumili sa pag-alagad ingong sundalo, o kon dili man mobiya niana. Ang Synod [sa Arles, nga gihimo sa 314 K.P.], sa pagkonsiderar sa mga kausaban nga gihimo ni Constantino, nagpakita sa obligasyon nga ang mga Kristohanon kinahanglang moalagad panahon sa gubat, . . . tungod kay ang Iglesya may pakigdait (in pace) ubos sa usa ka prinsipe nga mahigalaon sa mga Kristohanon.” Ingong resulta niining maong pagbiya sa mga pagtulon-an ni Jesus, sukad niadtong panahona hangtod karon, ang klero sa Kakristiyanohan nagdasig sa ilang mga panon sa pag-alagad sa kasundalohan sa mga nasod, bisan tuod nga ang pipila ka indibiduwal mibarog ingong matanlagong mga tigsupak.

14, 15. (a) Sa unsang mga katarongan nga ang mga Kristohanon sa pipila ka dapit mangayog eksemsiyon gikan sa militaryong pag-alagad? (b) Diin ang eksemsiyon dili mabatonan, unsang Kasulatanhong mga prinsipyo ang motabang sa usa ka Kristohanon sa paghimo sa hustong desisyon mahitungod sa militaryong pag-alagad?

¹⁴ Ang mga Kristohanon ba karong adlawa giobligar nga sundon ang kadaghanan bahin niining butanga? Wala. Kon ang usa ka dedikado, bawtismadong Kristohanon nagpuyo sa usa ka nasod diin ang eksemsiyon gikan sa militaryong pag-alagad gitugot sa mga ministro sa relihiyon, mahimong pahimuslan niya kining maong tagana, kay siya sa pagkatinuod maoy usa ka ministro. (2 Timoteo 4:5) Ubay-ubayng nasod, lakip ang Tinipong Bansa sa Amerika ug Australia, ang naghatag nianang maong eksemsiyon bisan panahon sa gubat. Ug panahon sa kalinaw, diha sa daghang nasod nga naghupot ug pinugos nga militaryong pag-alagad, ang mga Saksi ni Jehova, ingong mga ministro sa relihiyon, gihatagan ug eksemsiyon. Busa sila makapadayon sa pagtabang sa mga tawo pinaagi sa ilang publikong pag-alagad.

¹⁵ Apan, komosta na man kon ang Kristohanon nagpuyo sa usa ka nasod diin ang eksemsiyon dili ihatag sa mga ministro sa relihiyon? Nan kinahanglang mohimo siya ug personal nga desisyon nga nagsunod sa iyang binansay-sa-Bibliya nga tanlag. (Galacia 6:5) Bisan tuod konsiderahon ang awtoridad ni Cesar, iyang timbangtimbangon pag-ayo kon unsa ang nautang niya kang Jehova. (Salmo 36:9; 116:12-14; Buhat 17:28) Hinumdoman sa usa ka Kristohanon nga ang timaan sa usa ka matuod nga Kristohanon mao ang gugma alang sa tanan niyang kaubang magtutuo, bisan kadtong nagpuyo sa ubang mga nasod o kadtong sakop sa laing mga tribo. (Juan 13:34, 35; 1 Pedro 2:17) Dugang pa, dili niya kalimtan ang Kasulatanhong mga prinsipyo nga makaplagan sa mga teksto sama sa Isaias 2:2-4; Mateo 26:52; Roma 12:18; 1419; 2 Corinto 10:4; ug Hebreohanon 12:14.

Ang Sibilyan nga Pag-alagad

16. Sa pipila ka nasod, unsang dili-militaryong pag-alagad ang gibaod ni Cesar niadtong dili modawat sa militaryong pag-alagad?

¹⁶ Apan, adunay mga nasod diin ang Estado, bisan tuod dili motugot ug eksemsiyon alang sa mga ministro sa relihiyon, bisan pa niana nag-ila nga ang pipila ka indibiduwal mahimong modumili sa militaryong pag-alagad. Daghan niining mga nasora ang naghimog mga tagana alang sa maong matanlagong mga indibiduwal nga dili pugson sa militaryong pag-alagad. Sa pipila ka dapit ang gikinahanglang sibilyan nga pag-alagad, sama sa mapuslanong buluhaton diha sa katilingban, giisip nga dili-militaryong nasodnong pag-alagad. Ang dedikadong Kristohanon mahimo bang mobuhat sa maong pag-alagad? Dinhi usab, ang usa ka dedikado, bawtismadong Kristohanon kinahanglang mohimo sa iyang kaugalingong desisyon pinasikad sa iyang binansay-sa-Bibliya nga tanlag.

17. Aduna bay nag-unang hitabo sa Bibliya sa dili-militaryong sibilyan nga pag-alagad?

¹⁷ Morag ang pinugos nga pag-alagad gihimo sa kapanahonan sa Bibliya. Usa ka basahon sa kasaysayan nag-ingon: “Dugang pa sa mga buhis ug mga balayranan nga gibaod sa mga molupyo sa Judea, diha usab ing corvée [walay suhol nga buluhaton nga gibaod sa publikong mga awtoridad]. Kini maoy karaang institusyon sa Sidlakan, nga padayong gihuptan sa Grego ug Romanhong mga awtoridad. . . . Ang Bag-ong Tugon, usab, naghisgot ug mga pananglitan sa corvée didto sa Judea, nga nagpakita kon unsa ka kaylap kini. Sa pagsunod niining maong kostumbre, ang mga sundalo nagpugos kang Simon sa Cirene sa pagpas-an sa krus ni Jesus [kahoy sa pagsakit] (Mateo 5:41; 27:32; Marcos 15:21; Lucas 23:26).”

18. Sa unsang dili-militaryo, dili-relihiyosong mga matang sa pag-alagad sa katilingban nga kasagarang mokooperar ang mga Saksi ni Jehova?

¹⁸ Sa susama, ang mga lungsoranon sa pipila ka nasod karong adlawa gibaoran sa Estado o sa lokal nga mga awtoridad sa pag-apil sa nagkalainlaing mga matang sa pag-alagad sa katilingban. Usahay kini maoy alang sa usa ka tinong buluhaton, sama sa pagkalot ug mga atabay o paghimo ug mga karsada; usahay kini maoy sa regular nga paagi, sama sa senemanang pag-apil sa pagmentinar sa mga karsada, mga tunghaan, o mga ospital. Diin ang ingong sibilyan nga pag-alagad maoy alang sa kaayohan sa katilingban ug dili konektado sa bakak nga relihiyon o sa laing paagi dili supak sa mga tanlag sa mga Saksi ni Jehova, sila kasagarang motuman. (1 Pedro 2:13-15) Kini kasagarang miresulta sa maayong pagpamatuod ug usahay nagpahilom niadtong sayop nga nag-akusar sa mga Saksi nga sila kono kontra sa kagamhanan.​—Itandi ang Mateo 10:18.

19. Sa unsang paagi dumalahon sa usa ka Kristohanon ang usa ka butang kon si Cesar naghangyo kaniya sa paghimo ug dili-militaryong nasodnong pag-alagad sulod sa usa ka yugto sa panahon?

¹⁹ Apan, komosta na man kon ang Estado nagbaod sa usa ka Kristohanon sulod sa usa ka yugto sa panahon nga mohimo ug sibilyan nga pag-alagad nga bahin sa nasodnong pag-alagad ubos sa sibilyan nga administrasyon? Dinhi usab, ang mga Kristohanon kinahanglang mohimo sa ilang kaugalingong desisyon pinasikad sa nahibalo nga tanlag. “Kitang tanan magabarog atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom sa Diyos.” (Roma 14:10) Ang mga Kristohanon nga nag-atubang sa usa ka kinahanglanon ni Cesar kinahanglang mainampoong magtuon sa maong butang ug mamalandong niana.a Mahimong maalamon usab nga hisgotan ang maong butang uban sa hamtong nga mga Kristohanon sa kongregasyon. Human niini ang usa ka personal nga desisyon kinahanglang himoon.​—Proverbio 2:1-5; Filipos 4:5.

20. Unsang mga pangutana ug Kasulatanhong mga prinsipyo ang makatabang sa usa ka Kristohanon sa pagpangatarongan bahin sa dili-militaryong nasodnong sibilyan nga pag-alagad?

²⁰ Samtang nagahimo sa maong panukiduki, ang mga Kristohanon magkonsiderar sa ubay-ubayng mga prinsipyo sa Bibliya. Si Pablo miingon nga kita kinahanglang “magmasinugtanon sa mga kagamhanan ug sa mga awtoridad ingon nga mga magmamando, . . . magmaandam sa tanang maayong buhat . . . magmakatarunganon, magapasundayag ug bug-os nga kalumo ngadto sa tanang tawo.” (Tito 3:1, 2) Sa samang panahon, maayong susihon sa mga Kristohanon ang gisugyot nga sibilyan nga buluhaton. Kon dawaton nila kana, mahuptan pa ba nila ang Kristohanong neyutralidad? (Miqueas 4:3, 5; Juan 17:16) Maglangkit ba kini kanila sa usa ka bakak nga relihiyon? (Pinadayag 18:4, 20, 21) Ang pagbuhat ba niini magpugong o sa dili-makataronganong paagi maglimite kanila sa pagtuman sa ilang Kristohanong mga responsabilidad? (Mateo 24:14; Hebreohanon 10:24, 25) Sa laing bahin, makapadayon ba sila sa paghimo ug espirituwal nga pag-uswag, tingali bisan sa pagpakig-ambit sa bug-os-panahong ministeryo samtang nagabuhat sa gibaod nga pag-alagad?​—Hebreohanon 6:11, 12.

21. Bisan unsa ang iyang desisyon, sa unsang paagi lantawon sa kongregasyon ang usa ka igsoon nga nagdumala sa kahimtang bahin sa dili-militaryong nasodnong sibilyan nga pag-alagad?

²¹ Komosta na man kon ang matinud-anong mga tubag sa Kristohanon sa maong mga pangutana motultol kaniya sa paghinapos nga ang nasodnong sibilyan nga pag-alagad maoy usa ka “maayong buluhaton” nga iyang mabuhat ingong pagsugot sa mga awtoridad? Kana maoy iyang desisyon atubangan ni Jehova. Ang tinudlong mga ansiano ug uban pa kinahanglang magtahod sa bug-os sa tanlag sa maong igsoon ug magpadayon sa pag-isip kaniya ingong usa ka Kristohanon nga maayog baroganan. Apan, kon ang usa ka Kristohanon mobati nga dili niya mabuhat ang sibilyan nga pag-alagad, ang iyang baroganan kinahanglang tahoron usab. Siya usab magpabiling maayog baroganan ug kinahanglang makadawat ug mahigugmaong pagpaluyo.​—1 Corinto 10:29; 2 Corinto 1:24; 1 Pedro 3:16.

22. Bisan unsang kahimtang ang atong giatubang, unsay padayon natong buhaton?

²² Ingong mga Kristohanon dili kita mohunong sa paghatag “kaniya nga nangayog dungog, sa maong dungog.” (Roma 13:7) Tahoron nato ang kahusay ug maningkamot nga mahimong makigdaiton, masinugtanon-sa-balaod nga mga lungsoranon. (Salmo 34:14) Mahimo gani kitang moampo “labot sa mga hari ug kanilang tanan nga anaa sa hataas nga pangatungdanan” sa dihang kining mga tawhana awhagon sa paghimog mga desisyon nga mag-apektar sa atong Kristohanong kinabuhi ug buluhaton. Ingong resulta sa atong pagbayad kang Cesar sa mga butang ni Cesar, kita maglaom nga “kita padayong magkinabuhi sa usa ka walay-gubot ug malinawong kinabuhi uban ang bug-os nga diyosnong pagkamahinalaron ug pagkaugdang.” (1 Timoteo 2:1, 2) Labaw sa tanan, mopadayon kita sa pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian ingong bugtong paglaom sa katawhan, nga matanlagong magabayad sa Diyos sa mga butang sa Diyos.

[Footnote]

Makapatin-aw Ka Ba?

◻ Sa paghimong timbang sa iyang mga relasyon uban kang Cesar ug kang Jehova, unsa ang labing hinungdanon sa usa ka Kristohanon?

◻ Unsay atong nautang kang Jehova nga dili gayod nato ikahatag kang Cesar?

◻ Unsa ang pipila ka butang nga tukmang ihatag nato kang Cesar?

◻ Unsang mga kasulatan ang motabang kanato sa paghimog hustong desisyon bahin sa pinugos nga militaryong pag-alagad?

◻ Unsa ang pipila ka butang nga hinumdoman kon kita tawgon alang sa dili-militaryong nasodnong sibilyan nga pag-alagad?

◻ Mahitungod kang Jehova ug kang Cesar, unsay padayon natong buhaton?

[Hulagway sa panid 16, 17]

Giingnan sa mga apostol ang Sanhedrin: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay kay sa mga tawo”