“Ang Kamatayon Pagawagtangon”
“Ingong kataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon.”—1 CORINTO 15:26.
1, 2. (a) Unsang paglaom ang gitanyag ni apostol Pablo alang sa mga patay? (b) Unsang pangutana bahin sa pagkabanhaw ang gitagad ni Pablo?
“MITUO ako sa . . . pagkabanhaw sa lawas, ug sa kinabuhing walay kataposan.” Maoy ingon sa Kredo sa mga Apostol. Ang mga Katoliko ug mga Protestante parehong matinumanong nagyamyam niana, nga wala makaamgo nga ang ilang mga pagtulon-an mas susama sa Gregong pilosopiya kay sa bisan unsa nga gituohan sukad sa mga apostol. Apan, si apostol Pablo nagsalikway sa Gregong pilosopiya ug wala motuo sa dili-mamatay nga kalag. Sa gihapon, siya hugot nga nagtuo sa usa ka kinabuhi sa umaabot ug misulat ilalom sa pagdasig: “Ingong kataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon.” (1 Corinto 15:26) Unsa ba gayoy kahulogan niana alang sa himalatyong katawhan?
2 Sa pagtubag, mobalik kita sa paghisgot ni Pablo bahin sa pagkabanhaw nga nasulat sa 1 Corinto kapitulo 15. Mahinumdoman nimo nga sa pangbukas nga mga bersikulo, si Pablo nag-establisar sa pagkabanhaw ingong hinungdanong bahin sa Kristohanong doktrina. Karon iyang gitagad ang tinong pangutana: “Bisan pa, adunay moingon: ‘Sa unsang paagi ang mga patay pagabangonon? Oo, sa unsang matang sa lawas sila mamao unya?’”—1 Corinto 15:35.
Unsang Matanga sa Lawas?
3. Nganong ang pipila nagsalikway sa pagkabanhaw?
3 Sa pagpatungha niining pangutanaha, lagmit maoy tuyo ni Pablo nga santaon ang impluwensiya sa pilosopiya ni Plato. Si Plato nagtudlo nga ang tawo dunay dili-mamatay nga kalag nga mabuhi human sa kamatayon sa lawas. Niadtong gimatuto sumala sa maong ideya, ang Kristohanong pagtulon-an sa walay duhaduha morag dili-kinahanglanon. Kon ang kalag magpabiling buhi human sa kamatayon, unsa pay kapuslanan sa pagkabanhaw? Dugang pa, ang pagkabanhaw lagmit dili-makataronganon. Sa dihang ang lawas mahimong abog, sa unsang paagi dunay pagkabanhaw? Ang tigkomento sa Bibliya nga si Heinrich Meyer nag-ingon nga ang pagsupak sa pipila ka taga-Corinto lagmit gipasikad “sa pilosopikanhong basehanan nga ang pagpasig-uli sa substansiya sa lawas imposible.”
4, 5. (a) Nganong ang mga pagsupak sa mga dili-matinuohon dili-makataronganon? (b) Ipatin-aw ang ilustrasyon ni Pablo bahin sa “yanong lugas.” (c) Unsang matanga sa mga lawas ang gihatag sa Diyos sa binanhawng mga dinihogan?
4 Giyagyag ni Pablo ang pagkabinuang sa ilang pangatarongan: “Ikaw tawong dili-makataronganon! Unsay imong ipugas dili mapabuhi gawas kon kini mamatay una; ug bahin sa imong ipugas, ipugas nimo, dili ang lawas nga maoy motubo, kondili usa ka yanong lugas, mahimong kini maoy sa trigo o bisan unsa nianang sa uban pa; apan ang Diyos magahatag niini ug lawas sumala sa iyang gikahimut-an, ug ngadto sa matag usa sa mga binhi ug kaugalingong lawas niini.” (1 Corinto 15:36-38) Dili banhawon sa Diyos ang mga lawas nga nabatonan sa mga tawo samtang dinhi sa yuta. Hinunoa, dunay kausaban.
5 Gitandi ni Pablo ang pagkabanhaw sa pagpaturok ug liso. Ang usa ka gamayng liso sa trigo lahi kaayo sa tanom nga motubo gikan niana. Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Sa dihang ang liso mosugod sa pagturok, mosuyop kini ug daghan kaayong tubig. Ang tubig magpahinabog daghang kemikal nga mga kausaban sa sulod sa liso. Pahinaboon usab niini nga ang mga tisyu sa sulod sa liso mobutod ug mogula sa putos sa liso.” Ingong resulta, ang liso mamatay ingong liso ug mahimong nagagitib nga tanom. “Ang Diyos magahatag niini ug lawas” sa pagkaagi nga iyang ipahimutang ang siyentipikanhong mga balaod nga nagmando sa pagtubo niini, ug ang matag liso makadawat ug usa ka lawas sumala sa matang niini. (Genesis 1:11) Sa susama, ang dinihogang mga Kristohanon mamatay una ingong mga tawo. Unya, sa tinudlong panahon sa Diyos, buhion niya sila pag-usab diha sa bug-os bag-ong mga lawas. Sumala sa giingon ni Pablo sa mga taga-Filipos, “si Jesu-Kristo . . . magausab sa atong napaubos nga lawas aron mahiuyon sa iyang mahimayaong lawas.” (Filipos 3:20, 21; 2 Corinto 5:1, 2) Sila gibanhaw sa espiritung mga lawas ug mabuhi sa espiritung dominyo.—1 Juan 3:2.
6. Nganong makataronganon ang pagtuo nga ang Diyos makatagana sa mga binanhaw ug angayang espiritung mga lawas?
6 Lisod ba kaayo kining tuohan? Dili. Si Pablo nangatarongan nga ang mga mananap dunay daghang nagkalainlaing mga matang sa lawas. Dugang pa, gipalahi niya ang langitnong mga manulonda sa unod-ug-dugong mga tawo, nga nag-ingon: “Adunay mga lawas nga langitnon, ug mga lawas nga yutan-on.” Aduna usab ing daghang nagkalainlaing walay-kinabuhing mga linalang. “Ang usa ka bituon lahi sa usa ka bituon sa himaya,” matod ni Pablo, dugay na una pa ang siyensiya nakadiskobre nianang langitnong mga linalang sama sa mga blue star, mga red giant, ug mga white dwarf. Tungod niini, dili ba makataronganon nga ang Diyos makatagana ug angayang espiritung mga lawas alang sa binanhawng mga dinihogan?—1 Corinto 15:39-41.
7. Unsay kahulogan sa pagkadili-madunot? sa pagkawalay-kamatayon?
7 Unya miingon si Pablo: “Mao man usab ang pagkabanhaw sa mga patay. Ipugas kini sa pagkadunot, kini bangonon sa pagkadili-madunot.” (1 Corinto 15:42) Ang lawas sa tawo, bisan pag hingpit, madunot. Mahimo kining patyon. Pananglitan, si Pablo miingon nga ang binanhawng Jesus “gikatinong dili na mobalik sa pagkadunot.” (Buhat 13:34) Dili na gayod siya mabuhi pa diha sa madunot, bisan tuod hingpit, tawhanong lawas. Ang mga lawas nga gihatag sa Diyos sa binanhawng mga dinihogan dili madunot—dili mamatay o madugta. Si Pablo nagpadayon: “Ipugas kini sa kaulawan, kini bangonon sa himaya. Ipugas kini sa kaluya, kini bangonon sa gahom. Ipugas kini nga usa ka lawas nga pisikal, kini bangonon nga usa ka lawas nga espirituhanon.” (1 Corinto 15:43, 44) Dugang pa, si Pablo miingon: “Kini nga may-kamatayon angay magsul-ob ug pagkawalay-kamatayon.” Ang pagkawalay-kamatayon nagkahulogag walay-kataposan, dili malaglag nga kinabuhi. (1 Corinto 15:53; Hebreohanon 7:16) Niining paagiha, ang mga binanhaw makabaton sa “larawan sa usang langitnon,” si Jesus, kinsa maoy nagpaposible sa ilang pagkabanhaw.—1 Corinto 15:45-49.
8. (a) Unsaon nato pagkahibalo nga ang mga binanhaw susamang mga indibiduwal sa kon unsa sila samtang buhi pa sa yuta? (b) Unsang mga tagna ang mangatuman sa dihang mahitabo ang pagkabanhaw?
8 Bisan pa niining maong kausaban, ang mga binanhaw susama gihapong mga indibiduwal sa kon unsa sila sa wala pa sila mamatay. Sila banhawon uban sa samang mga handomanan ug samang hamiling Kristohanong mga hiyas. (Malaquias 3:3; Pinadayag 21:10, 18) Niini sila sama kang Jesu-Kristo. Siya nausab gikan sa pagkaespiritu ngadto sa pagkatawhanon. Dayon siya namatay ug gibanhaw ingong espiritu. Bisan pa niana, “si Jesu-Kristo mao sa gihapon kagahapon ug karon, ug hangtod sa hangtod.” (Hebreohanon 13:8) Pagkamahimayaong pribilehiyo ang nabatonan sa mga dinihogan! Matod ni Pablo: “Apan dihang kini nga madunoton magasul-ob ug pagkadili-madunoton ug kini nga may-kamatayon magasul-ob ug pagkawalay-kamatayon, nan matuman na unya ang mga pulong nga nahisulat: ‘Ang kamatayon gilamoy hangtod sa hangtod.’ ‘Kamatayon, hain ang imong kadaogan? Kamatayon, hain ang imong ikot?’”—1 Corinto 15:54, 55; Isaias 25:8; Oseas 13:14.
Usa ka Yutan-ong Pagkabanhaw?
9, 10. (a) Sa konteksto sa 1 Corinto 15:24, unsa “ang kataposan,” ug unsang mga hitabo ang mahitabo maylabot niini? (b) Unsay kinahanglang mahitabo aron ang kamatayon mawagtang?
9 Aduna bay kaugmaon alang sa mga minilyon nga wala maglaom sa dili-mamatay espiritung kinabuhi sa langit? Duna gayod! Human isaysay nga ang langitnong pagkabanhaw mahitabo panahon sa pagkaanaa ni Kristo, gitagik ni Pablo ang mosunod nga mga hitabo, nga nag-ingon: “Unya, ang kataposan, sa dihang itugyan na niya ang gingharian ngadto sa iyang Diyos ug Amahan, sa dihang iya nang mawagtang ang tanang kagamhanan ug tanang awtoridad ug gahom.”—1 Corinto 15:23, 24.
10 “Ang kataposan” mao ang kataposan sa Usa ka Libo ka Tuig nga Pagmando ni Kristo, sa dihang si Jesus mapaubsanon ug maunongong magtugyan sa Gingharian ngadto sa iyang Diyos ug Amahan. (Pinadayag 20:4) Ang katuyoan sa Diyos nga “tigomon pag-usab ang tanang butang diha sa Kristo” matuman na. (Efeso 1:9, 10) Apan, laglagon una ni Kristo ang “tanang kagamhanan ug tanang awtoridad ug gahom” nga supak sa Soberanong kabubut-on sa Diyos. Naglakip kini ug labaw pa sa kalaglagan nga mahitabo sa Armagedon. (Pinadayag 16:16; 19:11-21) Si Pablo miingon: “[Si Kristo] kinahanglan magmando ingong hari hangtod mabutang sa Diyos ang tanang kaaway ilalom sa iyang mga tiil. Ingong kataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon.” (1 Corinto 15:25, 26) Oo, ang tanang timailhan sa Adamikong sala ug kamatayon wagtangon na. Nan, kinahanglang nahabwaan na sa Diyos ang “handomanang mga lubnganan” pinaagi sa pagbuhi pag-usab sa mga patay.—Juan 5:28.
11. (a) Giunsa nato pagkahibalo nga ang Diyos makalalang pag-usab sa patayng mga kalag? (b) Unsang matang sa mga lawas ang ihatag niadtong mga binanhaw sa yuta?
11 Nagkahulogan kini ug paglalang pag-usab ug tawhanong mga kalag. Imposible? Dili, kay ang Salmo 104:29, 30 nagpasalig kanato nga mahimo kana sa Diyos: “Kon kuhaon nimo ang ilang espiritu, sila mamatay, ug balik sa ilang abog sila mopadulong. Kon imong ipadala ang imong espiritu, sila malalang.” Bisan tuod ang mga binanhaw sama gihapon sa kon unsa sila sa wala pa sila mamatay, dili kinahanglang makabaton sila sa mao gihapong lawas. Maingon niadtong banhawon ngadto sa langit, ang Diyos mohatag kanilag lawas sumala sa makapahimuot kaniya. Sa walay duhaduha ang ilang bag-ong mga lawas maoy himsog ug may pagkaamgid sa ilang orihinal nga lawas aron sila mailhan sa ilang mga minahal.
12. Kanus-a mahitabo ang yutan-ong pagkabanhaw?
12 Kanus-a mahitabo ang yutan-ong pagkabanhaw? Si Marta miingon bahin sa iyang namatay nga igsoong lalaki, si Lazaro: “Ako nahibalo nga siya mobangon diha sa pagkabanhaw sa kataposan nga adlaw.” (Juan 11:24) Giunsa niya pagkahibalo niana? Ang pagkabanhaw maoy ulohan nga gilantugian sa iyang adlaw, sanglit ang mga Pariseo nagtuo niana apan ang mga Saduseo wala. (Buhat 23:8) Sa gihapon, si Marta lagmit nahibalo bahin sa una-Kristohanong mga saksi nga naglaom sa pagkabanhaw. (Hebreohanon 11:35) Dugang pa, lagmit nakasabot siya gikan sa Daniel 12:13 nga ang pagkabanhaw mahitabo sa kataposang adlaw. Tingali nakahibalo pa gani siya niini gikan kang Jesus mismo. (Juan 6:39) Kanang “kataposang adlaw” motukma sa Usa ka Libo ka Tuig nga Pagmando ni Kristo. (Pinadayag 20:6) Handurawa ang kahinam panahon niana nga “adlaw” sa dihang kining dakong hitabo magsugod!—Itandi ang Lucas 24:41.
Kinsay Mamalik?
13. Unsang panan-awon sa pagkabanhaw ang gisulat sa Pinadayag 20:12-14?
13 Sa Pinadayag 20:12-14 gisulat ang panan-awon ni Juan bahin sa yutan-ong pagkabanhaw: “Nakita ko ang mga patay, ang dagko ug ang gagmay, nga nagbarog sa atubangan sa trono, ug gibuksan ang mga basahong-linukot. Apan gibuksan ang laing basahong-linukot; mao kini ang basahong-linukot sa kinabuhi. Ug ang mga patay gihukman pinasukad sa mga butang nga nahisulat sa mga basahong-linukot sumala sa ilang mga buhat. Ug ang dagat nagtugyan sa mga patay nga diha niini, ug gitugyan sa kamatayon ug sa Hades ang mga patay nga diha nila, ug sila gihukman nga tagsa-tagsa sumala sa ilang mga buhat. Ug gitambog ang kamatayon ug ang Hades ngadto sa lanaw nga kalayo. Kini nagakahulogan sa ikaduhang kamatayon, ang lanaw nga kalayo.”
14. Kinsay nahilakip niadtong pagabanhawon?
14 Ang pagkabanhaw maglakip sa ‘dagko ug gagmay,’ ang prominente ug dili-iladong mga tawo nga nabuhi ug nangamatay. Aw, bisan ang mga masuso mahilakip kanila! (Jeremias 31:15, 16) Sa Buhat 24:15, laing hinungdanong detalye ang gipadayag: “Aduna unyay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong.” Ilado taliwala sa “mga matarong” mao ang matinumanong mga lalaki ug babaye sa kakaraanan, sama kang Abel, Enoc, Noe, Abraham, Sara, ug Rahab. (Hebreohanon 11:1-40) Handurawa nga makakokabildo sa maong mga tawo ug makakuha ug mga detalye sa ilang nakita nga mga hitabo sa Bibliya dugay na kanhi! Ang “mga matarong” maglakip usab sa linibong mahinadlokon-sa-Diyos nga mga tawo nga nangamatay di pa dugay ug walay langitnong paglaom. Duna ka bay membro sa pamilya o minahal nga lagmit mahilakip niini? Pagkamakapahupay nga mahibalo nga makita nimo sila pag-usab! Apan, kinsa ang “dili-matarong” nga mga indibiduwal nga mabuhi pag-usab? Sila naglakip sa minilyon, tingali binilyon, nga nangamatay nga walay kahigayonan nga makakat-on ug makapadapat sa kamatuoran sa Bibliya.
15. Unsay kahulogan nga ang mga binanhaw “gihukman pinasukad sa mga butang nga nahisulat sa mga basahong-linukot”?
15 Sa unsang paagi ang mga binanhaw “gihukman pinasukad sa mga butang nga nahisulat sa mga basahong-linukot sumala sa ilang mga buhat”? Kini nga mga basahong-linukot dili mao ang rekord sa ilang kanhing mga buhat; sa dihang sila namatay, sila naabsuwelto sa mga sala nga ilang nahimo sa buhi pa sila. (Roma 6:7, 23) Bisan pa niana, ang binanhawng mga tawo mailalom gihapon sa Adamikong sala. Nan, lagmit gayod nga kining maong mga basahong-linukot maghatag ug mga instruksiyon gikan sa Diyos nga kinahanglang sundon sa tanan aron makabenepisyo sa bug-os gikan sa halad ni Jesu-Kristo. Samtang ang kataposang timailhan sa sala ni Adan paphaon, ‘ang kamatayon wagtangon’ sa bug-os nga diwa. Sa pagkatapos sa usa ka libo ka tuig, ang Diyos “mahimong tanang butang ngadto sa tanan.” (1 Corinto 15:28) Dili na magkinahanglan ang tawo sa pagpataliwala sa usa ka Hataas nga Saserdote o Manunubos. Ang tanang katawhan mapasig-uli sa hingpit nga kahimtang nga napahimuslan ni Adan sa sinugdan.
Usa ka Hapsay nga Pagkabanhaw
16. (a) Nganong makataronganon ang pagtuo nga ang pagkabanhaw maoy hapsay nga proseso? (b) Kinsay lagmit nga mahilakip sa unang mabuhi gikan sa mga patay?
16 Sanglit hapsay ang langitnong pagkabanhaw, “ang matag usa sa iyang kaugalingong han-ay,” dayag nga ang yutan-ong pagkabanhaw dili magpatungha ug gubot nga pagdaghan sa populasyon. (1 Corinto 15:23) Masabot, ang bag-ong mga binanhaw kinahanglang atimanon. (Itandi ang Lucas 8:55.) Magkinahanglan sila ug pisikal nga sustento ug—labing hinungdanon—espirituwal nga tabang sa pagbaton sa nagahatag-ug-kinabuhi nga kahibalo bahin kang Jehova nga Diyos ug kang Jesu-Kristo. (Juan 17:3) Kon ang tanan magdungan pagkabuhi pag-usab, imposible nga maatiman sila pag-ayo. Makataronganon ang paghunahuna nga ang pagkabanhaw mahitabo nga inanay. Ang matinumanong mga Kristohanon nga namatay dili pa dugay una matapos ang sistema ni Satanas lagmit nga mahilakip sa unang pagabanhawon. Makadahom usab kita ug sayong pagkabanhaw sa matinumanong mga lalaki sa kakaraanan nga mag-alagad ingong “mga prinsipe.”—Salmo 45:16.
17. Unsa ang pipila ka isyu mahitungod sa pagkabanhaw nga niana nagpakahilom ang Bibliya, ug nganong ang mga Kristohanon kinahanglang dili angayang mabalaka bahin sa maong mga butang?
17 Bisan pa niana, kinahanglang dili kita dogmatiko sa maong mga butang. Sa daghang isyu nagpakahilom ang Bibliya. Wala kini magdetalye kon sa unsang paagi, kanus-a, o sa unsang mga dapit mahitabo ang pagkabanhaw sa mga tawo. Wala kini magtug-an kanato kon sa unsang paagi kadtong binanhaw papuy-on, pakan-on, ug bestihan. Ni makaseguro kita sa pagsulti kon sa unsang paagi ipahinabo ni Jehova ang mga isyu sama sa pagmatuto ug pag-atiman sa binanhawng mga bata o kon sa unsang paagi atimanon niya ang pipila ka kahimtang nga maglangkit tingali sa atong mga higala ug mga minahal. Tinuod, kinaiyanhon nga maghunahuna bahin sa maong mga butang; apan dili maalamon ang paggugol ug panahon sa pagpaningkamot sa pagtubag sa mga pangutana nga sa pagkakaron dili matubag. Ang atong pagtagad kinahanglang masentro sa pag-alagad kang Jehova nga matinumanon ug sa pagbaton ug kinabuhing walay kataposan. Ang dinihogang mga Kristohanon nagsandig sa ilang paglaom sa mahimayaong langitnong pagkabanhaw. (2 Pedro 1:10, 11) Ang “ubang mga karnero” naglaom sa walay kataposang panulondon sa yutan-ong dominyo sa Gingharian sa Diyos. (Juan 10:16; Mateo 25:33, 34) Bahin sa daghang detalye mahitungod sa pagkabanhaw nga wala mahibaloi, mosalig lamang kita kang Jehova. Ang atong umaabot nga kalipay luwas diha sa mga kamot sa Usa nga ‘makatagbaw sa tinguha sa matag buhing butang.’—Salmo 145:16; Jeremias 17:7.
18. (a) Unsang kadaogan ang gipasiugda ni Pablo? (b) Nganong makasalig kita pag-ayo sa paglaom sa pagkabanhaw?
18 Gitapos ni Pablo ang iyang argumento pinaagi sa pagpatugbaw: “Salamat sa Diyos, kay siya nagahatag kanato sa kadaogan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Kristo!” (1 Corinto 15:57) Oo, naparot ang Adamikong kamatayon pinaagi sa halad lukat ni Jesu-Kristo, ug ang mga dinihogan ug “ubang mga karnero” makig-ambit sa maong kadaogan. Siyempre, ang “ubang mga karnero” nga buhi karong adlawa dunay paglaom nga iya lamang niining kaliwatana. Ingong bahin sa padayong nagdaghan nga “dakong panon,” sila mahimong makalabang-buhi sa umaabot nga “dakong kasakitan” ug dili na gayod makasinati ug pisikal nga kamatayon! (Pinadayag 7:9, 14) Apan, bisan kadtong mangamatay tungod sa “panahon ug wala damhang hitabo” o diha sa mga kamot sa mga ahente ni Satanas makasalig sa paglaom sa pagkabanhaw.—Ecclesiastes 9:11.
19. Unsang tambag ang kinahanglang sundon sa mga Kristohanon karong adlawa?
19 Busa, mahinamon kitang nagpaabot nianang mahimayaong adlaw sa dihang ang kamatayon pagawagtangon. Ang atong dili-matarog nga pagsalig sa saad ni Jehova sa pagkabanhaw maghatag kanato ug realistikanhong panglantaw sa mga butang. Bisan unsa pay mahitabo kanato niining kinabuhia—bisan pag kita mamatay—walay makahikaw kanato sa ganti nga gisaad ni Jehova. Busa, ang kataposang tambag ni Pablo ngadto sa mga taga-Corinto haom karong adlawa maingon nga haom kini duha ka libo ka tuig kanhi: “Tungod niana, akong hinigugmang mga igsoon, magmalig-on, dili-matarog, nga kanunay may daghang buhaton diha sa buluhaton sa Ginoo, nga nahibalo nga ang inyong kahago dili kawang may kalabotan sa Ginoo.”—1 Corinto 15:58.
Ikapatin-aw Mo Ba?
◻ Giunsa pagtubag ni Pablo ang pangutana bahin sa mga lawas nga mabatonan sa mga dinihogan sa dihang banhawon?
◻ Sa unsang paagi ug kanus-a ang kamatayon sa kataposan pagawagtangon?
◻ Kinsay mahilakip sa yutan-ong pagkabanhaw?
◻ Angayng unsa ang atong tinamdan bahin sa mga butang nga niana nagpakahilom ang Bibliya?
[Hulagway sa panid 20]
Ang liso “mamatay” pinaagi sa pag-agig dakong kausaban
[Hulagway sa panid 23]
Ang matinumanong mga lalaki ug babaye sa kakaraanan, sama kang Noe, Abraham, Sara, ug Rahab, mahilakip niadtong pagabanhawon
[Hulagway sa panid 24]
Ang pagkabanhaw mao unyay panahon sa dakong kalipay!