Maunongong Pagpaluyo sa Dinasig nga Pulong sa Diyos

“Kami mibiya na sa sinuwitik nga mga butang nga angayng ikaulaw, wala magalakaw pinaagig lipatlipat, ni nagasambog sa pulong sa Diyos.”—2 CORINTO 4:2.

 1. (a) Unsay gikinahanglan aron mapalampos ang buluhaton nga gisugo diha sa Mateo 24:14 ug 28:19, 20? (b) Sa unsang gilapdon nga mabatonan ang Bibliya diha sa mga pinulongan sa katawhan sa dihang nagsugod ang kataposang mga adlaw?

SA IYANG hinungdanong tagna bahin sa panahon sa iyang harianong presensiya ug sa konklusyon sa daang sistema sa mga butang, si Jesu-Kristo mitagna: “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta ingong usa ka pagsaksi ngadto sa tanang kanasoran; ug unya moabot ang kataposan.” Gisugo usab niya ang iyang mga sumusunod: “Paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran, . . . nga magatudlo kanila sa pagsunod sa tanang butang nga akong gisugo kaninyo.” (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ang katumanan nianang mga tagnaa naglangkit ug dakong buluhaton sa paghubad ug pag-imprenta sa Bibliya, sa pagtudlo sa mga tawo kon unsay kahulogan niana, ug sa pagtabang kanila sa pagpadapat niana diha sa ilang kinabuhi. Pagkadakong pribilehiyo nga makig-ambit nianang kalihokana! Pagka-1914 ang Bibliya o bahin niana napatik na sa 570 ka pinulongan. Apan sukad niadto dugang gatosan ka pinulongan ug ubay-ubayng diyalekto ang nadugang, ug sa daghang pinulongan kapin sa usa ka hubad ang mabatonan.a

 2. Unsang lainlaing mga motibo ang nag-impluwensiya sa hubad sa mga maghuhubad ug mga magpapatik sa Bibliya?

² Malisod nga tahas alang ni bisan kinsang maghuhubad nga mokuhag materyal gikan sa usa ka pinulongan ug himoon kanang daling masabtan niadtong nagabasa ug nagapaminaw sa laing pinulongan. Ang pipila ka maghuhubad sa Bibliya naghubad uban ang dulot nga pagkaamgo nga ang ilang gihubad mao ang Pulong sa Diyos. Ang uban yanong nadani sa eskolastikong hagit sa proyekto. Lagmit giisip nila ang mga unod sa Bibliya ingong usa lamang ka bililhong kultural nga panulondon. Alang sa pipila, ang relihiyon mao ang ilang panginabuhi, ug ang pagpaimprenta sa usa ka libro nga nagdala sa ilang ngalan ingong maghuhubad o magpapatik maoy bahin sa pagpanginabuhi. Ang ilang mga motibo dayag nga mag-impluwensiya kon sa unsang paagi ginahimo nila ang ilang paghubad.

 3. Giunsa paglantaw sa New World Bible Translation Committee ang hubad niini?

³ Angayng tagdon kining maong pahayag sa New World Bible Translation Committee: “Ang paghubad sa Balaang Kasulatan nagkahulogan ug paghubad ngadto sa laing pinulongan sa mga hunahuna ug mga pulong ni Jehova nga Diyos . . . Kana maoy makapahinuklog kaayo nga hunahuna. Ang mga maghuhubad niining basahona, nga nahadlok ug nahigugma sa Langitnong Awtor sa Balaang Kasulatan, mibati ug linaing responsibilidad ngadto Kaniya nga ipasa ang iyang mga hunahuna ug mga pahayag sa tukmang paagi kutob sa maarangan. Mibati usab sila ug responsibilidad ngadto sa madukidukiong mga magbabasa nga nagdepende sa usa ka hubad sa inspiradong Pulong sa Labing Hataas nga Diyos alang sa ilang walay-kataposang kaluwasan. Maoy uban sa maong pagbati sa ugdang nga responsibilidad nga latas sa daghang katuigan kining maong komite sa dedikadong mga lalaki nagpatik sa New World Translation of the Holy Scriptures.” Ang tumong sa komite mao ang pagbaton ug usa ka hubad sa Bibliya nga tin-aw ug daling masabtan ug magsunod pag-ayo sa orihinal nga Hebreohanon ug Grego nga kana magtagana ug pundasyon alang sa padayong pagtubo diha sa tukmang kahibalo.

Unsay Nahitabo sa Ngalan sa Diyos?

 4. Unsa ka hinungdanon ang ngalan sa Diyos diha sa Bibliya?

⁴ Usa sa pangunang mga tumong sa Bibliya mao ang pagtabang sa mga tawo nga makaila sa matuod nga Diyos. (Exodo 20:2-7; 34:1-7; Isaias 52:6) Gitudloan ni Jesu-Kristo ang iyang mga sumusunod nga mag-ampo nga ang ngalan sa iyang Amahan “balaanon,” huptang sagrado, o isipong balaan. (Mateo 6:9) Gilakip sa Diyos ang iyang personal nga ngalan diha sa Bibliya kapin sa 7,000 ka beses. Buot niya nga ang mga tawo makahibalo sa maong ngalan ug sa mga hiyas sa Usa nga nagdala niana.​—Malaquias 1:11.

 5. Sa unsang paagi ang lainlaing mga maghuhubad nagpresentar sa ngalan sa diyos?

⁵ Daghang maghuhubad sa Bibliya ang nagpakita ug sinserong pagtahod sa ngalan sa Diyos ug kanunayng naggamit niana diha sa ilang hubad. Ang ubang mga maghuhubad mipili sa Yahweh. Ang uban mipili sa usa ka hubad sa balaang ngalan nga gisagop sa ilang kaugalingong pinulongan samtang tin-awng maila gihapon nga susama sa kon unsay makita diha sa Hebreohanong teksto, lagmit usa ka hubad nga nailado na kaayo gumikan sa dugayng paggamit. Ang New World Translation of the Holy Scriptures naggamit ug Jehova 7,210 ka beses diha sa teksto niini.

 6. (a) Sa di pa dugayng katuigan, unsay gibuhat sa mga maghuhubad maylabot sa ngalan sa Diyos? (b) Unsa ka kaylap kining batasana?

⁶ Sa di pa dugayng katuigan, bisan tuod wala kuhaa sa mga maghuhubad sa Bibliya ang mga ngalan sa paganong mga diyosdiyos sama kang Baal ug Molek, sa nagauswag nga kasubsob ilang gikuha ang personal nga ngalan sa matuod nga Diyos gikan sa mga hubad sa iyang inspiradong Pulong. (Exodo 3:15; Jeremias 32:35) Sa mga teksto sama sa Mateo 6:9 ug Juan 17:6, 26, ang kaylap pagkaapod-apod nga Albanianong bersiyon yanong naghubad sa Gregong ekspresyon nga “imong ngalan” (nga mao, ang ngalan sa Diyos) nga “ikaw,” nga morag ang maong mga teksto wala maghisgot sa usa ka ngalan. Sa Salmo 83:18, ang The New English Bible ug ang Today’s English Version nagkuha sa personal nga ngalan sa Diyos ug sa bisan unsang paghisgot sa kamatuoran nga ang Diyos adunay ngalan. Bisan tuod ang ngalan sa Diyos makita sa daandaang mga hubad sa Hebreohanong Kasulatan diha sa kadaghanang pinulongan, ang mas bag-ong mga hubad sagad nagkuha niana o naghisgot lamang niana diha sa mga nota sa panaplin. Mao kini ang nahitabo sa Ingles, maingon man sa daghang pinulongan sa Uropa, Aprika, Amerika del Sur, India, ug sa mga isla sa Pasipiko.

 7. (a) Sa unsang paagi ang mga maghuhubad sa pipila ka Aprikanhong Bibliya naghubad sa ngalan sa Diyos? (b) Unsay imong pagbati niana?

⁷ Ang mga maghuhubad sa Bibliya ngadto sa pipila ka Aprikanhong mga pinulongan mihimog labaw pa. Inay pulihan lamang ang balaang ngalan ug Kasulatanhong titulo, sama sa Diyos o Ginoo, ilang gisukip ang mga ngalan nga gikuha gikan sa lokal nga relihiyosong mga pagtulon-an. Sa The New Testament and Psalms in Zulu (1986 nga bersiyon), ang titulong Diyos (uNkulunkulu) pulipuling gigamit sa usa ka personal nga ngalan (uMvelinqangi) nga nasabtan sa mga Zulu nga nagtumong sa ‘bantogang katigulangan nga ginasimba pinaagi sa tawhanong mga katigulangan.’ Usa ka artikulo diha sa magasing The Bible Translator, sa Oktubre 1992, nagtaho nga sa pagbadbad sa Chichewa nga Bibliya nga pagatawgong Buku Loyera, ang mga maghuhubad naggamit sa Chauta ingong personal nga ngalan aron pulihan ang Jehova. Si Chauta, misaysay ang artikulo, mao “ang Diyos nga dugay na nilang nailhan ug ginasimba.” Bisan pa niana, daghan niining mga tawhana ang nagsimba usab sa ilang gituohan nga mga espiritu sa mga patay. Tinuod ba nga kon ang mga tawo mag-ampo ngadto sa usa ka “Supremong Persona,” nan ang bisan unsang ngalan nga ilang gamiton alang sa “Supremong Persona” maoy balidong katumbas sa personal nga ngalang Jehova, nga wala magsapayan kon unsa tingaliy nalangkit sa ilang pagsimba? Dili gayod! (Isaias 42:8; 1 Corinto 10:20) Ang pagpuli sa personal nga ngalan sa Diyos sa usa ka ngalan nga nagpabati sa mga tawo nga ang ilang tradisyonal nga mga pagtulon-an tinuod gayod dili motabang kanila nga mapaduol ngadto sa matuod nga Diyos.

 8. Nganong ang katuyoan sa Diyos nga ang iyang ngalan ipaila wala mapakyas?

⁸ Kining tanan wala mag-usab ni magpakyas sa katuyoan ni Jehova nga ipaila ang iyang ngalan. Sa mga pinulongan sa Uropa, Aprika, kayutaan sa Amerika, sa Oriente, ug sa kaislahan sa dagat, nagkaylap gihapon ang daghang Bibliya nga naglakip sa ngalan sa Diyos. Aduna usab ing kapin sa 5,400,000 ka Saksi ni Jehova sa 233 ka nasod ug mga teritoryo nga sa katibuk-an naggugol ug kapin sa usa ka bilyong oras sa usa ka tuig sa pagsulti sa uban bahin sa ngalan ug katuyoan sa matuod nga Diyos. Sila nag-imprenta ug nanagtag ug mga Bibliya​—mga Bibliyang naggamit sa ngalan sa Diyos​—diha sa mga pinulongan nga gisulti sa mga 3,600,000,000 sa populasyon sa yuta, lakip na sa Ingles, Ininsek, Ruso, Kinatsila, Portuges, Pranses, ug Olandes. Nagpatik usab sila ug mga tabang sa pagtuon sa Bibliya sa mga pinulongan nga nahibaloan sa mayoriya sa populasyon sa yuta. Sa dili madugay ang Diyos mismo molihok sa paagi nga mahukmanong magtuman sa iyang pahayag nga ang mga nasod “angayng mahibalo nga [siya mao] si Jehova.”​—Ezequiel 38:23.

Sa Dihang ang Personal nga mga Tinuohan Nag-impluwensiya sa Hubad

 9. Giunsa pagpakita sa Bibliya ang ugdang nga responsibilidad niadtong naghubad sa Pulong sa Diyos?

⁹ Adunay ugdang nga responsibilidad kadtong nagahubad sa Pulong sa Diyos maingon man kadtong nagatudlo niana. Si apostol Pablo miingon mahitungod sa iyang ministeryo ug nianang sa iyang mga kauban: “Kami mibiya na sa sinuwitik nga mga butang nga angayng ikaulaw, wala magalakaw pinaagig lipatlipat, ni nagasambog sa pulong sa Diyos, apan pinaagi sa paghimong dayag sa kamatuoran nagarekomendar sa among kaugalingon ngadto sa matag tawhanong tanlag diha sa panan-aw sa Diyos.” (2 Corinto 4:2) Ang pagsambog nagkahulogan ug pagdaot pinaagi sa pagsagol ug usa ka butang nga dili bahin niana o menos ug kalidad. Si apostol Pablo dili sama sa dili-matinumanong mga magbalantay sa Israel sa mga adlaw ni Jeremias nga gibadlong ni Jehova tungod kay ilang gisangyaw ang ilang kaugalingong mga ideya inay sa kon unsay giingon sa Diyos. (Jeremias 23:16, 22) Apan unsay nahitabo sa modernong kapanahonan?

10. (a) Sa unsang paagi ang mga motibo gawas sa pagkamaunongon sa Diyos nag-impluwensiya sa pipila ka maghuhubad sa modernong kapanahonan? (b) Unsang papel ang sayop nilang giangkon?

¹⁰ Panahon sa Gubat sa Kalibotan II, usa ka komite sa mga teologo ug mga pastor ang nakigkooperar sa gobyernong Nazi sa Alemanya aron sa pagmugna ug usa ka rebisadong “Bag-ong Testamento” nga nagkuha sa tanang paborableng mga paghisgot sa mga Hudiyo ug tanang timailhan sa Hudiyong kagikan ni Jesu-Kristo. Ning bag-o pa kaayo, ang mga maghuhubad nga nagpatik sa The New Testament and Psalms: An Inclusive Version mikiling sa laing direksiyon, nga naningkamot sa pagpapha sa tanang timailhan nga ang mga Hudiyo may tulubagon sa kamatayon ni Kristo. Kadtong maong mga maghuhubad mibati usab nga ang mga magbabasa nga tigpasiugda sa mga katungod sa kababayen-an mas malipay kon ang Diyos hisgotan, dili ingong Amahan, kondili ingong Amahan-Inahan ug si Jesus gikaingong, dili Anak nga Lalaki sa Diyos, kondili iyang Anak. (Mateo 11:27) Samtang gibuhat nila kana, ilang gikuha ang prinsipyo sa pagpasakop sa mga asawa ngadto sa mga bana ug pagkamasinugtanon sa mga anak ngadto sa mga ginikanan. (Colosas 3:18, 20) Ang mga magpapatik nianang maong mga hubad tin-awng wala makig-ambit sa determinasyon ni apostol Pablo nga dili ‘sambogan ang pulong sa Diyos.’ Ilang nalimtan ang papel sa maghuhubad, nga nag-ilog sa posisyon sa awtor, nga nagpatik ug mga libro nga nagpahimulos sa dungog sa Bibliya ingong paagi sa pagpasiugda sa ilang mga hunahuna.

11. Sa unsang paagi ang mga pagtulon-an sa Kakristiyanohan nasumpaki sa kon unsay giingon sa Bibliya bahin sa kalag ug kamatayon?

¹¹ Ang mga iglesya sa Kakristiyanohan sa katibuk-an nagtudlo nga ang kalag sa tawo maoy espiritu, nga kana mobiya sa lawas inigkamatay, ug nga kana dili-mamatay. Sa kasukwahi, ang daandaang mga hubad sa Bibliya sa kadaghanang pinulongan tin-awng nagpahayag nga ang mga tawo maoy mga kalag, nga ang mga hayop maoy mga kalag, ug nga ang kalag mamatay. (Genesis 12:5; 36:6; Numeros 31:28; Santiago 5:20) Kana nagpakaulaw sa klero.

12. Sa unsang paagi ang pipila ka bag-ong mga bersiyon naglubog sa pasikaranang mga kamatuoran sa Bibliya?

¹² Karon ang pipila ka mas bag-ong mga hubad naglubog niining maong mga kamatuoran. Sa unsang paagi? Likayan lamang nila ang direktang paghubad sa Hebreohanong nombre nga neʹphesh (kalag) diha sa pipila ka teksto. Sa Genesis 2:7, sila mahimong moingon nga ang unang tawo “nagsugod sa pagkinabuhi” (inay nga “nahimong kalag nga may kinabuhi”). O maghisgot tingali sila sa “linalang” inay sa “kalag” sa kaso sa kinabuhi sa hayop. (Genesis 1:21) Sa maong mga teksto sama sa Ezequiel 18:4, 20, sila naghisgot sa “ang tawo” o “ang indibiduwal” (inay nga “ang kalag”) nga mamatay. Hayan, ang maong mga hubad maoy makataronganon alang sa maghuhubad. Apan unsang tabang ang ilang ikahatag ngadto sa sinserong nangita sa kamatuoran kansang panghunahuna nakasagop na sa dili-kasulatanhong mga pagtulon-an sa Kakristiyanohan?b

13. Sa unsang paagi ang pipila ka bersiyon sa Bibliya nagtago sa katuyoan sa Diyos maylabot sa yuta?

¹³ Sa paningkamot nga paluyohan ang ilang pagtulon-an nga ang tanang maayong tawo moadto sa langit, ang mga maghuhubad​—o mga teologo nga nagrepaso sa ilang hubad​—mahimong maningkamot usab sa pagtago sa kon unsay giingon sa Bibliya bahin sa katuyoan sa Diyos alang sa yuta. Sa Salmo 37:11, ubay-ubayng bersiyon ang mabasa nga ang mga mapainubsanon makapanag-iya “sa yuta.” Ang “yuta” maoy posibleng hubad sa pulong (ʼeʹrets) nga gigamit diha sa Hebreohanong teksto. Bisan pa niana, ang Today’s English Version (nga nagtaganag pasikaranan alang sa mga paghubad ngadto sa daghang ubang mga pinulongan) mihimog mas dagkong kausaban. Bisan tuod kining bersiyona naghubad sa Gregong pulong ge nga “yuta” 17 ka beses diha sa Ebanghelyo ni Mateo, sa Mateo 5:5 gipulihan niini ang “yuta” ug prase nga “kon unsay gisaad sa Diyos.” Ang mga membro sa iglesya sa kinaiyanhon maghunahuna sa langit. Sila sa pagkadili-matinud-anon wala pahibaloa nga, sa iyang Wali sa Bukid, si Jesu-Kristo miingon nga ang mga malumo, maaghop, o mga mapainubsanon “magapanunod sa yuta.”

14. Unsang hakog nga panukmod ang makita diha sa pipila ka bersiyon sa Bibliya?

¹⁴ Ang pipila ka hubad sa Kasulatan dayag nga gihubad sa tuyo nga tabangan ang mga magwawali nga makadawat ug dagkong suweldo. Tinuod nga ang Bibliya nag-ingon: “Ang mamumuo takos sa iyang suhol.” (1 Timoteo 5:18) Apan diha sa 1 Timoteo 5:17, diin giingon niini nga ang mga tigulang nga lalaki nga nagadumala sa maayong paagi “ipatamod ingong takos sa dobleng dungog,” ang bugtong pasidungog nga giisip sa pipila kanila nga takos hisgotan maoy pinaagi sa salapi. (Itandi ang 1 Pedro 5:2.) Busa, ang The New English Bible nag-ingon nga kining maong mga ansiyano “angayng tamdon nga takos sa dobleng suhol,” ug ang Contemporary English Version nag-ingon nga sila “takos nga bayran ug doble.”

Maunongong Pagpaluyo sa Pulong sa Diyos

15. Unsaon nato pagtino kon unsang mga hubad sa Bibliya ang gamiton?

¹⁵ Unsay gipasabot niining tanan alang sa matag usa ka magbabasa ug Bibliya ug niadtong naggamit sa Bibliya sa pagtudlo sa uban? Sa kadaghanan sa kaylap gigamit nga mga pinulongan, adunay kapin sa usa ka hubad sa Bibliya nga kapilian. Ipakita ang pagkamailahon sa pagpili sa Bibliya nga imong gamiton. (Proverbio 19:8) Kon ang hubad dili matinud-anon bahin sa kailhanan sa Diyos mismo​—nga nagkuha sa iyang ngalan gikan sa iyang inspiradong Pulong tungod sa bisan unsang katarongan​—wala ba usab kaha hilabti sa mga maghuhubad ang ubang bahin sa teksto sa Bibliya? Sa dihang nagduhaduha sa pagkabalido sa hubad, paningkamot sa pagtandi niana sa daandaang mga hubad. Kon ikaw magtutudlo sa Pulong sa Diyos, pilia ang mga bersiyon nga nagsunod pag-ayo sa kon unsay anaa sa orihinal nga Hebreohanon ug Gregong teksto.

16. Unsaon nato pagpasundayag sa tinagsatagsa ang pagkamaunongon diha sa atong paggamit sa inspiradong Pulong sa Diyos?

¹⁶ Angay nga kitang tanan sa tinagsatagsa magmaunongon sa Pulong sa Diyos. Buhaton nato kana pinaagi sa pagtagad pag-ayo sa unod niana mao nga, kon mahimo, mogugol kita ug pipila ka panahon matag adlaw sa pagbasa sa Bibliya. (Salmo 1:1-3) Buhaton nato kana pinaagi sa pagpadapat sa bug-os diha sa atong kaugalingong mga kinabuhi sa giingon niana, nga magtuon sa paggamit sa mga prinsipyo ug mga panig-ingnan niana ingong pasikaranan sa paghimog maayong mga desisyon. (Roma 12:2; Hebreohanon 5:14) Atong gipakita nga kita maunongong mga tigpaluyo sa Pulong sa Diyos pinaagi sa masibotong pagsangyaw niana ngadto sa uban. Buhaton usab nato kana ingong mga magtutudlo pinaagi sa mainampingong paggamit sa Bibliya, nga dili magtuis niana o magpadako sa giingon niana aron ipahaom sa atong mga ideya. (2 Timoteo 2:15) Ang gitagna sa Diyos mahitabo gayod. Siya maunongon sa pagtuman sa iyang Pulong. Hinaot nga kita magmaunongon sa pagpaluyo niana.

[Mga footnote]

Nahinumdom Ka Ba?

◻ Unsang mga motibo ang nag-impluwensiya sa hubad sa mga maghuhubad sa Bibliya sa modernong kapanahonan?

◻ Nganong ang bag-ong mga kiling sa paghubad wala magpakyas sa katuyoan sa Diyos maylabot sa iyang ngalan?

◻ Giunsa paglubog sa pipila ka maghuhubad ang mga kamatuoran sa Bibliya bahin sa kalag, kamatayon, ug sa yuta?

◻ Sa unsang mga paagi ikapakita nato nga kita maunongong nagpaluyo sa Pulong sa Diyos?

[Hulagway sa panid 16]

Unsang hubad sa Bibliya ang angay nimong gamiton?