Ang Hunahuna sa Bibliya

Daotan ba ang Indigay sa mga Esport?

DUHA ka edarang lalaki ang nanglingkod sa usa ka parke sa usa ka masanag nga adlaw, nga nagdama. Sa haduol madungog ang tingog sa kabataan nga nanagsinggit ug nagdagandagan nga nagdula ug dakopdakop. Dili kaayo halayo, usa ka grupo sa batan-ong mga lalaki ang nalingaw sa dula nga basketbol. Oo, adlaw-adlaw sa atong palibot, ang batan-on ug tigulang mahimuot sa mga esport ug mga dula. Sa dihang sila mosalmot, daghang tawo ang naningkamot pag-ayo sa paghimo sa ilang kinamaayohan. Tingali ikaw usab.

Apan ikaingon ba nga ang maong mahigalaong mga matang sa indigay maoy daotan? Daghan ang lagmit nakaamgo sa tambag ni apostol Pablo sa Galacia 5:26, diin siya miingon nga ang mga Kristohanon kinahanglang dili “magaaghat ug panag-indigay sa usag usa.” Tungod niini, mahimo ba nga ang usa ka Kristohanon makig-indig sa makalingaw nga mga esport ug mga dula?

Sa yanong pagkasulti, dili. Nganong ingon man niana? Sa dili pa tubagon ang maong pangutana, susihon nato sa daklit ang kasaysayan sa mga esport ug mga dula.

Ang Kasaysayan sa mga Esport ug mga Dula

Ang pag-apil sa mga esport ug mga dula maoy sukad pa sa karaang kapanahonan ug kanunayng nahimong bahin latas sa kasaysayan​—lakip sa kasaysayan sa katawhan sa Diyos. Ang pulong “bola” makita gani sa Bibliya. Sa Isaias 22:18, sa dihang naghisgot sa mga paghukom ni Jehova nga Diyos batok sa daotang mga tawo, kini nag-ingon: “Pagapuston niya (sila) nga hugot, sama sa usa ka bola.” Ang pila ka modernong bola​—sama sa mga bola sa golp ug bisbol​—gihimo gihapon pinaagi sa hugot nga pagputos sa mga materyales. Ang Bibliyang King James naghubad sa samang bersikulo: “Iyang . . . itugpo ka sama sa usa ka bola.” Aron mahimong makahuloganon kining maong kaamgiran, ang mga bola gigamit gayod sa mga tawong nabuhi niadtong panahona.

Dugang pa, sa Bibliya dihay kahimtang sa usa ka patriarkang si Jacob nga nakigbugno sa usa ka anghel. Kining maong asoy daw nagpasabot nga si Jacob may nabansay nang katakos una pa niini, sanglit ang pakigdumog walay tinong resulta nga gidangtag daghang oras. (Genesis 32:​24-26) Makaiikag, sumala sa pila ka eskolar, ang asoy mahimong nagpakita nga si Jacob nakahibalo sa mga lagda sa pakigdumog. Ang mga Israelinhon lagmit miapil usab sa pagpamana​—laing esport nga nagkinahanglan ug pagbansay ug katakos. (1 Samuel 20:20; Lamentaciones 3:12) Ang pagdalagan maoy laing kalihokang atletikanhon nga niana ang mga tawo sa kakaraanan nag-ehersisyo ug nagbansay.​—2 Samuel 18:​23-27; 1 Cronicas 12:8.

Ang mga dula nga naglangkit sa hunahuna​—sama sa pagsuknag mga tigmo​—dayag nga popular ug gitahod pag-ayo. Lagmit ang labing iladong pananglitan niini mao ang pagsukna ni Samson ug usa ka tigmo sa mga Filistehanon.​—Maghuhukom 14:​12-18.

Sa Kristohanong Gregong Kasulatan, ang mga esport ug mga dula usahay gigamit ingong mga pasumbingay sa Kristohanong pagkinabuhi. Pananglitan, sa 1 Corinto 9:​24, 25, si Pablo naghisgot sa hagong paagi sa pagbansay sa usa ka atleta ug nagpadapat niana sa panginahanglan sa usa ka Kristohanon sa pagpugong-sa-kaugalingon ug paglahutay. Dugang pa, tin-aw usab nga gibutang ni Jehova ang pagkamahiligon sa dula diha sa kadaghanan sa iyang linalang, kay ang tawo ug mananap parehong mangita ug higayon sa pagdula.​—Job 40:20; Zacarias 8:5; itandi ang Hebreohanon 12:1.

Sa Dihang Maghinobra ang Indigay

Nan, unsay gipasabot ni apostol Pablo sa mga isigka-Kristohanon sa dihang giingnan niya sila nga dili “magaaghat ug panag-indigay sa usag usa”? (Galacia 5:26) Ang tubag anaa sa konteksto. Una niini mao ang pahayag ni Pablo nga nag-ingon kanila nga dili “magpakaimportante sa kaugalingon” o, ingon sa pagpahayag niana sa ubang mga hubad sa Bibliya, dili mahimong “hambogiro,” “mapahitas-on,” “matinguhaon sa kaugalingong kahimayaan.” Ang pagbugtaw sa kadungganan ug kahimayaan maoy kaylap taliwala sa mga atleta sa adlaw ni Pablo.

Mao man usab sa naghimaya-sa-kaugalingon nga kalibotan karon, dugang ug dugang pang mga atleta ang mapagawalon ug nagdani sa pagtagad nganha sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga katakos. Ang uban moabot sa punto nga pakaulawan ang uban. Ang pagbiaybiay, pagpasangil sa uban, ug binaba nga pagpakaulaw, o ang gitawag sa pila ka atleta nga “trash talking,” tulin nga nahimong sukdanan. Kining tanan “magaaghat ug panag-indigay,” nga motultol sa gihisgotan ni Pablo sa kataposang bahin sa Galacia 5:26—ang kasina.

Sa kinangil-arang kahimtang niini, ang dili-timbang nga indigay motultol sa mga awayay ug bisan sa kamatayon. Tagda ang panagtagbo tali sa mga tawo ni Saul ug niadtong kang David sa Gibeon, sa dihang si Abner ug Joab miuyon nga “pasagdan ang batan-ong mga lalaki nga moduol ug magdula sa [ilang] atubangan.” (2 Samuel 2:​14-32, Tanakh) Daw nagtumong kini sa usa ka matang sa torneyo sa pakigdumog. Kon unsa man ang indigay, kalit kadtong misangpot sa usa ka mabangis ug dugoong bugno.

Usa ka Timbang nga Panglantaw

Ang makalingaw nga mga esport ug mga dula kinahanglang makapapresko​—dili makapaguol. Makab-ot nato kini pinaagi sa paglantaw sa mga butang diha sa hustong dapit niini, nga hinumdoman nga ang atong kaugalingong bili sa Diyos ug sa isigkatawo walay kalabotan sa atong mga katakos diha sa mga esport o mga dula.

Binuang ang pagtugot sa mga pagbati sa pagkalabaw nga mopatigbabaw sa sulod nato tungod sa pisikal o mental nga mga abilidad. Busa likayan nato ang dili-angayan, kalibotanong hilig sa pagdani sa pagtagad sa atong kaugalingon, basin makaaghat kita ug kasina sa uban, tungod kay ang gugma dili manghambog. (1 Corinto 13:4; 1 Pedro 2:1) Ug bisan tuod makataronganon ang pagdahom ug kahinam, kinaiyanhong bul-og sa kadasig, ug pagpahalipayay taliwala sa mga kauban sa tem, dili nato buot nga magpasulabi kining mga pagbatia ug mahimong mapagawalong mga pasundayag.

Dili gayod nato sukdon ang katakos sa uban pinaagi sa ilang mga abilidad sa mga esport ug mga dula. Sa susama, dili usab nato hunahunaon nga ubos ang atong kaugalingon tungod sa kakulang sa katakos. Nagkahulogan ba kana nga sayop ang pag-ihap sa puntos? Dili kanunayng ingon niana. Apan angay natong hinumdoman nga dili gayod hinungdanon ang bisan unsang dula​—ang tinuoray nga bili sa mga tawo wala magdepende sa kon unsa ka maayo sila modula. Sa pagdula nga tem ang pipila kanunayng mag-ilis sa panagsagol sa mga magdudula sa matag tem aron nga walay usa ka tem lamang ang makadaog.

Ang mga Kristohanon kinahanglang mahinumdom usab nga bisan tuod ang mga esport ug mga dula gihisgotan sa Bibliya, diyutay lang ang paghisgot niana. Sayop ang paghinapos nga ang paghisgot lamang sa mga esport diha sa Bibliya nagpakita ug bug-os nga pag-uyon sa tanang esport. (Itandi ang 1 Corinto 9:26 sa Salmo 11:5.) Dugang pa, si Pablo nag-ingon nga ang “lawasnong pagbansay mapuslanon ug diyutay; apan ang diyosnong pagkamahinalaron mapuslanon sa tanang butang.”​—1 Timoteo 4:8.

Busa diha sa hustong dapit niini, ang mga esport ug mga dula maoy makalingaw ug makaparepresko. Ang Bibliya nagsaway, dili sa tanang indigay, kondili sa indigay nga nagaaghat ug garbo, panagtigi, kadalo, kasina, o kapintasan.