Pag-usob sa Tawhanong Kinaiya

“ANG mga tawo dili lang mabuhi pinaagi sa pagpakigbugno sa mga kadaotan,” matud sa pilosopong si Sir Isaiah Berlin. “Sila mabuhi pinaagi sa positibong mga tumong, nga tinagsa ug tiningob.” Apan pilay makakaplag nianang “positibong mga tumong”? Kasagaran kaayo ang tawhanong kinaiya moliso ngadto nianang negatibo ug madaoton.

Sa Britanya, pananglitan, ang mga krimen nga mabangison karong bag-o miluksog 11 porsiento. “Ang among trabaho,” matud sa primer ministro sa Britanya, “mao ang pagsulay pagpangitag mga pugong aron makapadayon ang dakong sibilisasyon.” Apan ang mga balaod ug politikanhong pagpiit, bisan unsa ka maayog tuyo, makapausob ba gayod sa hilig sa mga tawo sa pagbuhat ug daotan? Ang kamatuoran nga nagalungtad ug nagadaghan ang pagkamalapason bisan pa sa mga balaod, ug bisan pa sa estriktong pagpatuman sa balaod, mopahayag sa kaugalingon. Gikinahanglan ang labaw pa sa pugong sa balaod. Ang kinaiya mismo sa mga tawo ang kinahanglang mausob.

Ang Bibliya, kay nagbaton sa matud-anon, praktikal nga panud-ong sa kinabuhi, nagabatbat sa daotang mga taras sa tawo. Pananglitan, misulat si apostol Pablo ngadto sa iyang kaubang mga Kristohanon sa Galacia mahitungod sa “imoral, hugaw, ug dili-ligdong nga mga lihok . . . Ang mga tawo mahimong mga magkaaway ug sila mag-away; sila mangabugho, masuko, ug . . . masina, mahubog, magpatuyang, ug mobuhat sa ubang mga butang nga susama niini.” Sumala sa Today’s English Version, nga gikutlo dinhi, kining tanang daotang mga buhat maoy “ginabuhat sa tawhanong kinaiya.”—Galacia 5:19-21.

Ang Hinungdan sa Problema

Ang Today’s English Version, hinunoa, maoy usa ka dili-estriktong hubad ug ang pamulong “ginabuhat sa tawhanong kinaiya” mao lamay laing paagi sa pagpahayag sa aktuwal nga gipamulong ni Pablo. Ang Gregong pulong nga gigamit ni Pablo, ang sarx, nagkahulogang “unod,” dili “tawhanong kinaiya.” Tungod niining hinungdana, ang literal nga mga hubad nagahisgot dinhi sa “mga buhat sa unod” aron sa pagpasa sa tukma sa pamulong ni Pablo diha sa atong modernong pinulongan.a

Ang asoy sa Bibliya sa pagsulod sa sala sa tawhanong kahimtang maoy tin-aw ug yano—sa pagkamatuod, yano kaayo nga kadaghanan mopalabi sa dili pagtuo niini. Kini mao ang pagbatbat niini ni Pablo: “Pinaagi sa usa ka tawo ang sala misulod sa kalibotan ug ang kamatayon pinaagi sa sala, ug sa ingon ang kamatayon mikuyanap sa tanang tawo tungod kay silang tanan nakasala.” (Roma 5:12) Si Pablo dinhi nagpasabot sa Genesis, ang unang basahon sa Bibliya, ug sa paglalang sa unang tawo, si Adan, ug sa iyang asawa, si Eva. Ilado ang ilang tinuyong pagkamasupakon. Tungod niadto, sila gisilotan sa kamatayon. Ang ilang mga anak nakapanunod sa ilang mga pagkadili-hingpit ug susamang nangamatay. Busa “ang tanan nakasala ug nakabsan sa himaya sa Diyos.” Tungod niining pangunang hinungdan, ang tawhanong kinaiya karong adlawa maoy lubog nga banaag sa kon unsa kini niadto sa dihang sa sinugdan gilalang sa Diyos nga hingpit ang tawo.—Roma 3:23; Genesis, kapitulo 2 ug 3.

Tawhanong Kinaiya Nausob!

Hinuon, posible ang pagbuntog sa daghan sa daotang mga taras sa tawhanong kinaiya. Sa pagkamatuod, nagaingon ang Bibliya nga makausob kita sa atong kinaiya sa diwa nga usbon ang atong pagkatawo. Sa unsang paagi? Pinaagi sa tabang sa balaang espiritu sa Diyos.—Roma 8:9.

Si Pablo, sa iyang sulat ngadto sa kaubang mga Kristohanon sa Colosas, nagpahayag niini niining paagiha: “Hukasa ninyo ang daang pagkatawo uban sa mga batasan niini, ug sul-obi ninyo ang inyong kaugalingon sa bag-ong pagkatawo, nga pinaagi sa tukma nga kahibalo ginabag-o sumala sa dagway sa Usa nga naglalang niini.” Apil sa mga batasan sa daang pagkatawo, gitala niya ang pipila sa mga taras nga motukmod sa mga tawo nga moliso ngadto sa butang malaglagon: daotang tinguha, kapungot, kasuko, ug pagkadaotan.—Colosas 3:5-10.

Sa pagsulat sa susama ngadto sa mga Kristohanon sa Efeso, gihisgotan na usab ni Pablo ang panginahanglan sa usa ka “bag-ong pagkatawo,” nga giingnan niya sila “nalalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.” Gihan-ay niya ang iyang gipamulong pinaagi sa pag-ingon: “Kuhaa gikan kaninyo ang tanan nga madaotong kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug mapasipalahong sinultihan uban ang tanan nga pagkadaotan. Apan magmaluluton kamo sa usag usa, nga magmaluluy-on kaayo.”—Efeso 4:24, 31, 32.

Ang mga pulong ba ni Pablo matud-anon? Mausob ba gayod ang mga pagkatawo? Aw, ang ebidensiya mao nga kadtong unang mga Kristohanon mihimo gayod ug dagkong kausaban sa ilang mga kinabuhi. Ingong pundok sa mga tawo, sila naila nga lahi sa kalibotan alirong nila. Si Justin Martyr, usa ka historyano sa unang Kristohanong panahon, misulat: “Kami nga nagdumot ug naglaglag sa usag usa, ug, tungod sa kalainan sa mga gawi, midumili sa pagkinabuhi kauban sa mga tawo sa laing tribo, karon, sukad sa pagpakita ni Kristo, nagakinabuhing sumala sa sinating pakigbuylog uban nila, ug nagaampo alang sa among mga kaaway, ug naningkamot sa pagdani niadtong nagadumot kanamo nga walay hinungdan nga magkinabuhing nahiuyon sa hingpit nga mga pagtulon-an ni Kristo.”

Komosta man karong adlawa? Posible ba gihapon ang paghimo sa maong dagkong kausaban sa kinaiya sa usa ka tawo? Oo! Tinagpulo ka libong panig-ingnan nagapakita nga ang makapaukyab nga kausaban nagakahitabo. Ang mosunod usa ra kanila.

Si Stephen nagdako sa usa sa industriyal nga mga sentro sa Inglaterra. Ateyista ang iyang amahan. Sa edad nga 12, si Stephen gisilotan ug tulo ka tuig diha sa usa ka tunghaan sa reporma. Giangkon niya ang 64 ka kaso sa panglungkab! Sa wala madugay nawad-an siya sa bug-os nga pagtahod sa bisan unsang awtoridad, ug samtang nagtubo siya, ang iyang mga krimen nahimong mas grabe. Sila nag-apil sa panikas, paghubog ug gubot nga gawi, ug pag-atake sa polis, nga tungod nianang kataposang sala si Stephen napriso. Ang iyang kinaiya nahimong mabangison kaayo. “Walay krimen ang dili himoon sa usa ka tawong walay diyos kon dako gayod ang iyang mga panginahanglan,” matud niya.

Unsay makausob sa maong mangtas nga kriminal? Si Stephen sa kadugayan midawat ug tabang gikan sa iyang igsoong lalaki nga nahimong usa sa mga Saksi ni Jehova. Tapos sa pagtuon sa Bibliya sa mubong panahon, si Stephen misugod sa pagsul-ob sa “bag-ong pagkatawo.” Makapaukyab kaayo ang kausaban nga iyang nahimo. Karon, lima ka tuig sa ulahi, siya malipayong pagkaminyo ug usa ka responsableng membro sa usa ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, diin siya nagaalagad nga usa ka ministeryal nga alagad.

Busa ang tawhanong kinaiya mausob sa tinagsatagsa ka mga kaso. Apan ang tawhanong mga kahuyangan mao ba ang bugtong hinungdan sa ‘pagkadaot sa sibilisasyon’ karong adlawa?

“Ang Yawa sa Kasulatan”

Si apostol Pablo misulat sa usa ka talagsaong tagna mahitungod niining “kataposang mga adlaw.” Ang iyang mga pulong gikopya diha sa ibabaw nga kahon. Matikdi nga ang pag-uswag sa kabangisan ug kadaotan mopatunghag “mga panahon nga lisod sagubangon.” Ang tawhanong kinaiya ba lamang ang hinungdan niining tanan?—2 Timoteo 3:1.

Dili, adunay lain, usa ka kahadlokan nga gahom sa kadaotan nga nagamaneobra sa tawhanong mga kahuyangan. Maingon nga ang mga tawo malisdan sa pagtuo nga ang tawo may napanunod nga sala, sa susama sila malisdan sa pagtuo nga adunay usa ka gahom nga labaw sa tawo nga nagatinguha sa pagmaneobra kaniya. Apan ang Bibliya nagaingon nga nagalungtad ang maong gahom: si Satanas nga Yawa.

Ang pulong “Yawa” (nga nagkahulogan, “tigpasipala” makita sa 33 ka beses diha sa Bibliya, ug ang “Satanas” (nga nagkahulogan, “masukolon”) sa 52 ka beses. May kalabotan ang kadaghanan niining maong mga paghisgot sa samang daotang espiritung persona. Ang pipila, hinuon, dili motuo nga nagalungtad ang usa ka personal nga Satanas, nga mopalabi sa pag-ingon: “Ang tawhanong kinaiya uban sa kiling niini sa sala mao ang yawa sa Kasulatan.”b Makaiikag, hinunoa, diha sa asoy sa matinumanong alagad ni Jehova si Job, ang Hebreohanong teksto nagagamit sa ekspresyong has·Sa·tanʹ, ang Satanas, ug sa Lucas 4:2, atong mabasa nga ang Yawa (Grego ho di·aʹbo·los) mao ang nagtental kang Jesus. (Job 1:6) Sa maong duha ka kaso, ang usa ka partikular nga persona maoy ginganlan sa gramatikanhong paagi. Ang tawhanong kinaiya wala hisgoti.

Gidugangan ni apostol Pablo ang atong pagsabot kon unsa ka gamhanan si Satanas sa dihang, sa pagsulat ngadto sa mga taga-Efeso, siya naghisgot bahin sa “mga magmamando sa kalibotan niining kangitngitan, . . . ang daotang espiritung mga gahom diha sa langitnong mga dapit.” (Efeso 6:12) Uban kang Satanas nga Yawa, ang maong “mga magmamando sa kalibotan” maoy mga demonyo, dili-makita daotang mga espiritung linalang. Sila “nagalimbong sa tibuok gipuy-ang yuta,” nga nagapanghimulos sa nahulog nga kahimtang sa tawo sa labing dakong sukod nga posible. (Pinadayag 12:9) Maoy tungod niini nga si Pablo kusganong nagaawhag sa matag Kristohanon nga “bumarog nga malig-on batok sa mga lipatlipat sa Yawa.” Siya maoy usa ka dakong hinungdan sa pagkadaot sa katawhan nga atong makita alirong nato.—Efeso 6:11.

Pagpasig-uli

Si Pedro, ang kadungan ni Pablo, nagpasalig kanato nga si Satanas ug ang iyang mga demonyo dili magpabilin sa walay kataposan aron sa pagdaot sa mga tawo. Siya nagaingon: “Adunay bag-ong mga langit ug usa ka bag-ong yuta nga atong ginapaabot sumala sa iyang saad, ug niini magapabilin ang pagkamatarong.” (2 Pedro 3:13) Sa pagkamatuod, sa dili na madugay, ang pagkadaotan diha sa tanang pagpadayag niini dili na mahimong bahin sa tawhanong talan-awon. Si Satanas ug ang iyang mga demonyo pagalaglagon. (Roma 16:20; Pinadayag 20:1-3) Unya, sa tinuoray, ang tawhanong kinaiya mopabanaag sa “himaya sa Diyos,” uban sa kinabuhing walay kataposan nga tinong kalaoman sa tawhanong banay.—Roma 3:23.

“Ako sa kanunay nag-ingon ug moingon sa kanunay,” nagpatuo ang presidente sa Amerika si Thomas Jefferson, “nga ang pagtuon sa Sagradong Basahon mohimo sa mas maayong mga lungsoranon . . . Ang Bibliya mohimo sa labing maayong mga tawo sa kalibotan.” Sumala sa atong nakita, ang atong kinaiya mausob kon hatagan natog higayon ang gamhanang mensahe sa Bibliya nga mag-impluwensiya sa atong mga kinabuhi. (Roma 12:2) Makapili kita sa pagtinguha sa pagdawat kon unsay hamili ug diyosnon. Ug sa paglig-on kanato sa atong paningkamot nga mouswag, makapili kita sa pagpakig-uban niadtong sinserong gustong mobuhat sa sama. (Hebreohanon 10:24, 25) Ang mga Saksi ni Jehova andam motabang kanimo sa tanang paagi nga posible. Nganong dili makigkontak kanila karon!

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 6]

“ANG KATAPOSANG MGA ADLAW”—Ang Batbat sa Bibliya

“Apan hibaloi kini, nga sa kataposang mga adlaw moabot ang mga panahon nga lisod sagubangon. Kay ang mga tawo unya mahimong mahigugmaon sa ilang kaugalingon, mga mahigugmaon sa salapi, tigpagawal, mapahitas-on, mga mapasipalahon, masukihon sa mga ginikanan, dili mapasalamaton, dili maunongon, walay gugma nga kinaiya, dili ikasabot, mga tigbutangbutang, walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo, mga mabudhion, gahig-ulo, tigpaburot, mga mahigugmaon sa kalingawan inay sa Diyos, nga nagabaton sa dagway sa diyosnong debosyon apan nagapanghimakak sa gahom niini; ug magpahilayo kamo niini.”—2 Timoteo 3:1-5.

[Hulagway sa panid 7]

Sa dili na madugay, ang tawhanong kinaiya bug-os nga mopabanaag sa himaya sa Diyos