Paglaban sa Kamatuoran Diha sa Dili-diyosnong Kalibotan

“Ang imong pulong kamatuoran.”—JUAN 17:17.

ANG kamatuoran dugay nang isyu! Kining isyuha, sama ka dugay na sa kasaysayan sa tawo, gipatungha sa Eden, sa giduhaduhaan sa unang Serpente ang pagkamatinud-anon sa Soberano Ginoong Jehova. Sa gitental, ang una natong mga ginikanan mipalabi sa paghunahunang independente ug pagsubay sa mahakogon nilang dalan. Sila dili naghupot-sa-integridad nga mga maglalaban sa kamatuoran. Apan ang Diyos didto nagpahibalo sa kinalabwan sa bag-ong mga kamatuoran, nga ang usa ka “binhi” sa Gingharian ipatungha sa paggun-ob sa mga buhat sa Yawa.​—Genesis 3:1-6, 14, 15.

2. (a) Sa unsang paagi giatake ang kamatuoran sa una-Lunop nga kalibotan? (b) Nganong si Noe ug ang iyang pamilya giuyonan ni Jehova?

² Ang kamatuoran karon giatake. Ang Labawng-maglilimbong mikabig sa pagpaluyo sa ubang rebelyosong espiritung mga anak sa Diyos aron sa pagdaot sa yuta. Ang imoral una-Lunop nga kaliwatan nalinga kaayo sa ‘pagbuhat sa ilang gusto’ nga wala sila magpatalinghog sa pasidaang gipalanog ni Noe. Sila nangawagtang. Apan si Noe ug iyang pamilya naluwas tungod sa ilang walay-ikasaway nga integridad. Samtang ang maong mga manlalaban sa kamatuoran mibiya sa arka sa kaluwasan, ang ilang unang hunahuna mao ang paghimo sa mga halad sa pasalamat.​—“usa ka makapahimuot nga kahumot” kang Jehova.​—Genesis 6:4-12; 8:18-21; Lucas 17:26, 27; 2 Pedro 2:5.

Mga Kadaot sa Kabakakan

³ Bisan pa niana, kanang daang Serpente, ang Yawa, nagapadayon sa iyang paningkamot sa paglubog sa mga tubig sa kamatuoran. Pihong ilalom kadto sa Satanasnong pagtultol nga natukod ang karaang Babilonya. Ang ‘mga misteryo sa Babilonya’ nahimong patukoranan sa usa ka imperyo sa bakak nga relihiyon sa kalibotan, nga gibatbat sa Pinadayag 17:5 ingong “Babilonya nga Bantogan, ang inahan sa mga bigaon ug sa dulumtanang mga butang sa yuta.” Ang daghang bahin niini, uban sa ilang nagkasumpakiayng sektaryanhong mga pagtulon-an, nakalahutay hangtod niining adlawa ingong dakong tipiganan sa relihiyosong kasaypanan.​—Genesis 10:8-10; Jeremias 51:6.

4. Giunsa ni Jesus paglaban ang kamatuoran, ug unsay sangpotanan?

⁴ Sa dinhi si Jesu-Kristo sa yuta, maisogon niyang gilabanan ang kamatuoran. Sa pagpakigsulti sa relihiyosong mga salingkapaw sa iyang adlaw, siya miingon: “Kamo nagagikan sa inyong amahan ang Yawa . . . Siya wala magpabilin sa kamatuoran, tungod kay ang kamatuoran wala kaniya.” Dugang pa, si Jesus, ang gitagnang “binhi” sa saad, mipasiugda sa kabililhon sa kamatuoran sa iyang giingnan si Poncio Pilato: “Ikaw mismo nagaingon nga ako hari. Tungod niini ako natawo, ug tungod niini ako mianhi sa kalibotan, aron ako magapamatuod sa kamatuoran.” Gihatag ni Jesus ang iyang tawhanong kinabuhi tungod sa paglaban sa kamatuoran​—ang kamatuoran sa Gingharian.​—Juan 8:44; 18:37; Genesis 3:2-5.

5, 6. (a) Giunsa pagpadayon ni Satanas ang iyang pagpakig-away sa kamatuoran? (b) Unsang paghugaw ang misangpot, ug unsang mga kabakakan ang mitungha gikan niana? (c) Nganong buot natong mahimong madasigong mga manlalaban sa kamatuoran?

⁵ Ang kabakakan nagaduyog sa pagkamalapason. Busa, dili katingalahang sa mapinadayonong pakiggubat ni Satanas batok sa kamatuoran, iyang gipatungha ang usa ka apostatang klerong matang, nga gibatbat sa 2 Tesalonica 2:3 ingong “ang tawo sa kalapasan.” Sa pagkamatay sa mga apostol ni Jesu-Kristo, kining malapasong mga apostata nagbayaw sa ilang kaugalingon ibabaw sa ginsakpan ug naghugaw sa putling Kristohanong pagtulon-an pinaagi sa pagsagol niana sa Babilonyanhong “mga misteryo” ug Gregong pilosopiya, ilabina sa teoriya ni Plato nga dili mamatay ang tawhanong kalag.

⁶ Ang maong kabakakan nahimong pasikaranan sa ubang kabakakan, sama sa ‘ang tanang maayong tawo moadto sa langit,’ ‘ang dili kaayo maayo moadto sa purgatoryo,’ ug ‘ang daotan sunogon sa walay kataposan sa usa ka impiyerno sa pagsakit.’ Sanglit daghan kaayo ang sayop nga pagtulon-an sa dominyo sa Babilonyanhong relihiyon, pagkamalipayon natong misaad si Jesus: “Kon kamo magpabilin sa akong pulong, kamo akong matuod nga mga tinun-an, ug kamo mahibalo sa kamatuoran, ug ang kamatuoran magapahigawas kaninyo”! Buot gayod natong mahimong madasigong mga manlalaban sa mohatag-kagawasan nga kamatuoran.​—Juan 8:31, 32.

Paglaraw sa Dakong Kabakakan

7. (a) Unsa ang tumong ni Satanas, ug sa unsang paagi siya nagapaningkamot sa pagkab-ot niana? (b) Unsang bakak nga pagtulon-an ang mitungha sa ika-19ng siglo?

⁷ Ugaling, ang Yawa nagagamit sa tanang paagi sa pagsupak sa kamatuoran. Siya mapungot nga may magpabili sa Pulong sa kamatuoran sa Diyos, ang Balaang Bibliya. Ang iyang tumong mao nga ‘butaan ang mga hunahuna sa mga walay pagtuo, aron sila dili makaila sa mahimayaong maayong balita mahitungod kang Kristo.’ Maoy tumong sa Yawa nga daoton ang kamatuoran dili lamang pinaagi sa pagpasulay sa “tawo sa kalapasan” sa Kakristiyanohan sa pagdugang sa bakak relihiyosong mga pagtulon-an ngadto sa Bibliya kondili sa pagpangangkon usab nga ang Bibliya gipasukad sa tumotumong sugilanon ug kasugiran. Busa, sulod sa ika-19ng siglo, kanang daang Serpente milaraw ug laing bakak ug malimbongong pagtulon-an. Kana gitawag ang teoriya sa ebolusyon.​—2 Corinto 4:4.

8. Unsa ang teoriya ni Darwin?

⁸ Niadtong 1859, samtang nagsingabot ang Biblikanhong “panahon sa kataposan,” gipatik ni Charles Darwin ang iyang librong nag-ulohang On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life. (Daniel 12:4) Ang teoriya ni Darwin mao nga ang buhing mga butang wala lalanga kondili sila nagbag-obag-o gikan sa nangaging mga dagway sa kinabuhi pinaagi sa “kinaiyanhong pagpili ingong sangpotanan sa pakigbisog aron mabuhi.” Sa kataposan, ang tawo mitungha gikan sa usa ka matang sa aliwas. Giangkon ni Darwin nga kadto maoy “paglahutay sa labing takos.”

⁹ Kining teoriyaha motumbas sa mahambogong dili pagtuo sa asoy sa Bibliya bahin sa paglalang ug sa pagkahulog sa tawo sa sala. Tungod niana mawalay kahulogan ang halad lukat ni Jesus ug ang mga pagtulon-an sa Bibliya bahin sa Gingharian, pagkabanhaw, kinabuhing walay kataposan, ug usa ka paraisong yuta. Dugang pa, ang teoriya sa ebolusyon, kon tinuod, magpahigawas sa katawhan sa moral nga responsabilidad ngadto sa Maglalalang.a Sa pagsugyot sa “paglahutay sa labing takos,” ang teoriya pihong miandam sa pasikaranan aron makagamot ang Marxismo, Pasismo, ug ubang ideolohiya.b Ang mga manlalaban sa ebolusyon kinahanglang magapas-an sa bug-at nga responsabilidad tungod sa pagkadili-diyosnon ug pag-antos sa kalibotan karong adlawa.​—Salmo 14:1-4.

Mga Manlalaban sa Kabakakan

10. Mahitungod kang Darwin, sa unsang mga paagi ang klero napamatud-ang mga manlalaban sa kabakakan?

¹⁰ Ang klero sa panahon ni Darwin misupak ba sa iyang makapakaulaw-sa-Diyos nga teoriya? Katingad-anan, usa ka propesor sa Cambridge University misulat: “Sa sinugdan ang dako sa pagsupak sa teoriya ni Darwin naggikan sa mga siyentipiko pinasukad sa mga hinungdan sa ebidensiya, dili gikan sa mga teologo pinasukad sa mga hinungdan sa kasulatan.” Ang laing maalam nga doktor midugang: “Nga may pila ra ka eksepsion ang iladong Kristohanong mga tigpangatarongan sa Gran Britanya ug Amerika nakauyon dayon sa Darwinismo ug sa ebolusyon.” Sa 1882, si Darwin gilubong pa taliwala sa mga hari sa Westminster Abbey, pinaagi sa espesyal nga kahikayan uban sa Anglikanong dekano sa maong monasteryo!​—Itandi ang Buhat 20:30; 2 Timoteo 4:3.

11. Unsay mga gipahayag sa klero mahitungod sa ateistikanhong teoriya ni Darwin?

¹¹ Ang ateistikanhong teoriya ni Darwin karon dinawat ingong ‘kamatuoran sa ebanghelyo’ sa daghang klero sa Kakristiyanohan. Ang Arsobispo sa York, ikaduhag-ranggong obispo sa Iglesya sa Inglaterra, nag-isip sa teoriya sa biyolohikanhong ebolusyon nga establisado kaayo nga kini mao “ang bugtong mahunahunang pasikaranan sa modernong biyolohiya.” Dili pa dugay, panahon sa usa ka tigom sa Batikano, 12 ka eskolar nga naghawas sa kinalabwang siyentipikanhong pundok sa Iglesya Katolika mipahayag: “Kombinsido kaming ang daghan kaayong ebidensiya nagahimo sa pagpadapat sa ideya sa ebolusyon ngadto sa tawo ug sa ubang aliwas nga dili ugdang malalis.” Ug niini ang New Catholic Encyclopedia nagadugang: “Ang malangkobong ebolusyon, bisan sa lawas sa tawo, daw mao ang labing posibleng siyentipikanhong asoy sa kagikanan.” Apan kini ba tinuod siyentipikanhon? Ang ebolusyon gipaluyohan ba sa kasaligang siyentipikanhong pamatuod? Ang imong kinabuhi mismo nagadepende sa pagtino sa kamatuoran niining butanga.​—Juan 14:6; 16:13; 17:17.

12. Nganong magaingon kita nga ang creationism o ang pagtuo sa paglalang sa literal nga mga adlaw dili kasulatanhon ug dili katuohan?

¹² Sa dili pa dugay, ang pila ka pundamentalistang relihiyon nagduso sa creationism o ang pagtuo sa paglalang sa literal nga mga adlaw ingong tubag sa ebolusyon. Apan sa pagbuhat niana, sila nagahimog pangangkon nga dili kasulatanhon ug dili katuohan. Kini mao nga ang mga langit, ang yuta, ug ang tanang butang sa yuta gilalang sa Diyos sa 6 ka adlaw nga may 24 ka oras ang matag usa​—oo, sa 144 ra ka literal nga oras! Tungod niining pagtulon-ana daghan ang nagatamay sa Bibliya. Apan ang usa ka “adlaw” ba sa Bibliya sa kanunay 24 ka oras sa gitas-on? Ang Genesis 2:4 nagahisgot bahin sa “adlaw nga gibuhat ni Jehova nga Diyos ang yuta ug langit.” Kining maong usa ka adlaw nagaapil sa tanang unom ka ‘mga adlaw’ sa paglalang sa Genesis kapitulo 1. Sumala sa pagkagamit sa Bibliya, ang usa ka “adlaw” mao lamay sinukod nga yugto sa panahon. Ang usa ka “adlaw” kang Jehova mahimong usa ka libo ka tuig o kaliboan nga katuigan​—sama sa ‘mga adlaw’ sa paglalang. Busa, niining puntoha ang asoy sa Bibliya makataronganon ug nahiuyon sa matuod nga siyensiya.​—2 Pedro 3:8.

Ang Sinugdanan sa Kinabuhi

13. (a) Sa unsang paagi ginapatin-aw sa mga manlalaban sa ebolusyon ang sinugdanan sa kinabuhi? (b) Nganong kataw-anan ang pag-ingong ang buhing selula sulagmang nalalang sa kaugalingon?

¹³ Sa unsang paagi ginasaysay sa mga manlalaban sa ebolusyon ang aktuwal nga sinugdanan sa kinabuhi? Sila nagaingong pila ka bilyong katuigan nga nangagi ang dagat nga naglibot sa yuta tingali nahimong “organikong sabaw,” bisan tuod wala pay kinabuhi. Unya, sila nagasaysay, ‘ang talagsaong molekula naporma tungod sa labing dili posibleng aksidente.’ Sa milagrosong paagi, kadto misanay sa kaugalingon sa pagporma sa ubang molekula nga nagkatapo sa tingob aron mapormang usa ka buhing selula. May butang ba nga labing dili katuohang paminawon kay niana? Ang magsusulat nga mihatag sa maong kabatbatan mipahayag diha sa iyang pasiunang pulong: “Kining libroha angay basahon nga daw kini piksiyong siyentipikanhon.” Oo, piksiyon, pero dili gayod siyensiya! Ang National Geographic nag-ingong ang naprogramang mga instruksiyon (DNA) sulod sa usa ka gamitoyng selula “kon isulat, makapuno sa usa ka libong 600-panid nga libro.” Pagkakataw-anan ang pag-ingong ang buhing selula nalalang sa kaugalingon nga aksidente diha sa sabaw sa karaang panahon!

14. Ingong mga manlalaban sa kamatuoran, unsang paninugdang pagtulon-an sa Bibliya ang atong igatuboy?

¹⁴ Labi pang makataronganon ug hisabtan mao ang katin-awang gihatag sa magsusulat sa Bibliya si David, kinsa misulat sa Salmo 36, bersikulo 5 ug 9: “Oh Jehova, . . . ikaw mao ang tinubdan sa kinabuhi.” Ingong mga manlalaban sa kamatuoran, kinahanglang paluyohan nato kanang paninugdang pagtulon-an sa Bibliya.​—Tan-awa usab ang Salmo 100:3; Isaias 42:5, 8.

Progresibong Ebolusyon—Kun Direktang Paglalang?

15. (a) Kon matuod pa ang ebolusyon, sa unsang paagi ang rekord fossil magpaluyo unta niana? (b) Unsay ginapakita sa rekord, nga nagapalig-on sa butang giangkon ni Darwin?

¹⁵ Apan, dili ba kaha nga, kon hatagan sa kinabuhi, ang nagkalainlaing espisye sa buhing mga butang progresibong magbag-obag-o ngadto sa ubang espisye? Aw, kon kaha nahitabo, ang rekord fossil sa nangaging mga panahon magpakita unta niini. Apan nagapakita ba kini? Tagda ang gitawag Cambrian nga yugto. Dinhi ang mga fossil sa dagkong mga grupo sa invertebrates unang mopatim-awng dungan diha sa talagsaong “pagbuto” sa buhing mga butang. Kon kining nagkalain kaayong mga grupo ngatanan kalit mitungha sa kinabuhi sa usa ka panahon, sa unsang paagi sila mahimong nagbag-obag-o gikan sa usag usa? Si Darwin mismo prangkang miadmitar: “Kon ang daghang espisye . . . tinuod dungang misugod sa kinabuhi, kanang kamatuorana makapatay sa teoriya sa ebolusyon.” Makapatay gayod!​—1 Corinto 3:19, 20.

16. (a) Mahitungod sa pagtungha sa mga dagway sa kinabuhi, sa unsang paagi ang rekord fossil nagapanghimakak sa ebolusyon? (b) Giunsa pagpahayag ang kamatuoran sa Genesis 1:25?

¹⁶ Ang rekord fossil nagapadayag nga mitunghang kalit ug ugmad sa bug-os ang makutihon kaayong mga dagway sa kinabuhi. Sumala sa gikomento sa usa ka propesor sa natural science: “Ang mga balyena, mga kabog, mga kabayo, mga aliwas, mga elepante, mga koneho, mga ananagsing, ubp., ang tanan linain sa panahon sa una nilang pagtungha sama sa ilang kahimtang karon. Walay timaan sa samang kagikanan, labi nang walay koneksiyon sa reptile, ang giingong gigikanan.” May mga fossil ba sa mga giraffe nga may mga liog nga dos-tersiya o tres-kuwarto sa dinawat nga gitas-on? Wala, walay ingon niana. Ang kamatuoran maoy sumala sa gipahayag sa Genesis 1:25: “Gibuhat sa Diyos ang mapintas nga mananap sa yuta sumala sa iyang matang ug ang anad nga mananap sumala sa iyang matang ug ang tanang nagakamang nga mananap sa yuta sumala sa iyang matang. Ug nakita sa Diyos nga kana maayo.” Oo, maayo kaayo!

17. Unsang matahom nga kadaiyahan ug desinyo ang makita taliwala sa buhing mga butang, ug mahimong kini gikan lamang kang kinsa?

¹⁷ Tagda usab ang makalipay nga kadaiyahang makita taliwala sa buhing mga butang dinhi sa yuta! Ang rosas, alibangbang, hummingbird, ang pabo real, ug ang kaliboang laing dagway sa kinabuhi sulagma bang nakabaton sa ilang linaing katahom, sa pakigbisog nga mabuhi ang labing takos? O sila ba mao ang hanas nga desinyo sa usa ka mahigugmaong Diyos kinsa buot nga kalipayan sa katawhan ang iyang binuhatan? Inigsud-ong nato sa katahom nga hikaplagan niining tibuok kahibulongang yuta, tinong kita makapatugbaw: “Pagkadaghan sa imong mga buhat, Oh Jehova! Silang tanan gibuhat mo sa kaalam. Ang yuta napuno sa imong mga buhat.”​—Salmo 104:24.

18. Nganong makaingon ka nga ang platypus gidesinyo lamang sa Diyos?

¹⁸ Ang desinyo nagkinahanglan kanunay ug intelihenteng tigdesinyo. Ug adunay katingalahang desinyo diha sa buhing mga butang. Tagda ang platypus, nga nagapuyo sa Australia. Ang gidak-on niini sama sa koneho, may balahibong sama sa iya sa otter, sungo nga sama sa iya sa itik, mga tahod nga sama sa iya sa sunoy, ug itikong mga tiil nga may kayamas. Kini mangitlog sama sa reptile ug magpasuso sa iyang anak samag mammal. Kini makapuyo sa mamala o ilalom sa tubig. Diin ba gikan ang platypus? Sanglit kini mogawas ra sa gabii, ang platypus matawag nga daotang damgo sa ebolusyonista. Ang usa ka biyologo sa Harvard University nagbatbat niini ingong “labing maayong pagkadesinyo nga linalang alang sa linain, ug talagsaong pagkinabuhi.” Kinsa ba ang labing maayong Tigdesinyo? Kini mao lamang ang Diyos nga nagaingon: “Ako ang tanang mapintas nga mananap sa lasang.”​—Salmo 50:10.

19. (a) Unsang katingalahang kahimoan ang ginabuhat sa gamitoy nga warbler? (b) Sa unsang paagi siya makabuhat niini?

¹⁹ Dugang pa, komosta ang kinaiya nga gibutang diha sa daghan kaayong buhing butang? Pananglitan, anaa ang gamitoyng langgam, ang blackpoll warbler, nga motimbang lamag tres-kuwarto sa usa ka onsa (21 gramos). Kini mahibalong mopili sa hustong panahon sa tinghunlak sa paglupad ngadto sa New England gikan sa Alaska. Didto kini magpatambok pinaagi sa pagkaon sa lamiang pagkaon ug maghulat sa nagaabanteng tugnawng hangin. Dayon kini molupad, nga molupad pataas ngadto sa 20,000 ka tiil (6,100 m) ug labaw pa aron makasakop sa kusog nga hangin paingon sa Aprika, hangtod ang warbler hisakpan sa kasagarang hangin nga magaanod niini ngadto sa iyang dulnganan sa Amerika del Sur. Ang kinaiyanhong kahibalo sa warbler giprograma sa usa ka utok nga ang gidak-on sama sa gisantes. Makapatin-aw ba ang ebolusyonista sa unsang paagi nahitabo ang maong kinaiya? Siya dili makapatin-aw. Apan ang Bibliya nagapunting nga si Jehova mao ang maalamon-sa-tanang “Magbubuhat sa langit ug sa yuta, sa dagat, ug sa tanang anaa niana,” apil ang mga linalang nga “maalamong kinaiyanhon.”​—Salmo 146:5, 6; Proverbio 30:24-28.

Mapasalamaton Ka Ba?

20. (a) Unsa ang katin-awan sa kahibulongang mga butang nagaalirong kanato? (b) Sa unsang paagi ang mahigugmaong-kalulot sa atong Maglalalang gipahayag nganhi kanato? (c) Ingong mga manlalaban sa kamatuoran, sa unsang paagi kita magasanong?

²⁰ Ang matuod mao kini: Daghan kaayong butang ang matahom, praktikal, ug makalilisang sa mga langit ug sa yuta alirong nato nga ang paglalang pinaagi sa mahigugmaon, gamhanan-sa-tanang Tigdesinyo mao lamang ang katin-awan! Sa kasagarang mga kahimtang,kahibulongan gayod nga ang atong hinatag-sa-Diyos nga mga sentido makapahiuyon sa atong kinaiyanhong palibot aron mahimong kahimut-anan ang kinabuhi! Ang katahom sa mga pagsalop sa adlaw nga atong masud-ong, ang kahumot sa kabulakang atong masimhot, ang kalami sa mga bunga sa kahoy nga atong matimtim, ang kabugnaw sa huyohoy nga atong bation, ang honi sa lasang nga atong hidunggan​—kini nagapahayag gayod sa mahigugmaong-kalulot sa atong Maglalalang ug Diyos! (Salmo 136:1-6, 25, 26) Maikagon gayod natong ipahayag ang atong pasalamat pinaagi sa paglaban sa kamatuoran niining dili-diyosnong kalibotan! Sa pagkamatuod, ang “pulong sa Diyos kamatuoran”!

[Mga footnote]

Sa Paglaban sa Kamatuoran, Unsaon Nimo Pagtubag?

◻ Sa unsang paagi ang kamatuoran nahimong isyu?

◻ Sa unsang paagi ang kamatuoran sa Bibliya nagayagyag sa Babilonyanhong kasaypanan?

◻ Sa unsang paagi lamang ikapatin-aw ang sinugdanan ug nagkadaiya nga mga matang sa kinabuhi?

◻ Unsay ginasugid kanato sa desinyo diha sa buhing mga butang?

◻ Sa unsang paagi kita makapasalamat sa atong Maglalalang?

1. (a) Kanus-a ug sa unsang paagi ang kamatuoran nahimong isyu? (b) Unsang dakong bag-ong kamatuoran ang gipahayag sa Eden?

3. Unsa ang Babilonyang Bantogan, ug sa unsang paagi kana nagsugod?

9. (a) Unsang mga kamatuoran sa Bibliya, sumala sa gitudlo ni Jesus, ang mahimong walay kahulogan kon matuod pa ang ebolusyon? (b) Sa unsang paagi ang pangagpas nga “paglahutay sa labing takos” nagpahinabog dakong kadaot sa katawhan?

[Hulagway sa panid 10]

Giingnan ni Jesus ang mga magsusupak sa kamatuoran, “Kamo nagagikan sa inyong amahan ang Yawa”

[Hulagway sa panid 12]

Si Charles Darwin—manlalaban sa aliwas-tawo nga teoriya

[Hulagway sa panid 13]

Ang Iglesya sa Inglaterra nagbalaan kang Darwin diha sa Westminster Abbey

[Tinubdan sa Letrato sa panid 15]

U.S. Fish & Wildlife Service